دواڕۆژ، سامان قوبادی
بەڕێوەبەری بەڕێوەبەرایەتی گشتی کۆچ و کۆچبەرانی هەرێمی کوردستان باس لەوە دەکات، بەهۆی ئەوەی ئەو ناوچانەی ئازادکراون خزمەتگوزارییان بۆ نەگەیەندراوە و ئارام نین، ئاوارەکان ناگەڕێنەوە ناوچەکانی خۆیان.
شاکر یاسین، بەڕێوەبەری گشتی بەڕێوەبەرایەتی کۆچ و کۆچبەرانی هەرێمی کوردستان لە چاوپێکەوتنێکی دواڕۆژدا کە ئەمشەو بڵاودەکرێتەوە ڕایدەگەیەنێت: زیاتر لە 1 ملیۆن و 600هەزار ئاوارەی عەرەب لە هەرێمی کوردستان دەژین کە دەکاتە 334 هەزار و 818 خێزان لەسەرجەم پێکهاتەکان، لەو ژمارەیەش 123 هەزار خێزانی بەڕەگەز عەرەبن.
ئاماژەبەوەش دەکات، ئەگەر شەڕی ئازادکردنی سەنتەری موسڵ دەست پێبکات، پێدەچێت زیاتر لە 550 هەزار دانیشتووی موسڵ ئاوارەی شارەکانی هەرێمی کوردستان بن.
ئەوەشی خستەڕوو، ژمارەی ئاوارەکان لە پارێزگای کەرکووک 205 هەزار هاووڵاتییە، کە لە 80%یان بەڕەگەز عەرەبن.
- 23-10-2016

زیاتر لە 125 هەزار خوێندکاری ئاوارەی ناوەڕاست و خوارووی عیراق لەهەرێمی کوردستان دەخوێنن، کە دابەشبوون بەسەر هەرسێ پارێزگاکەی‌ هەرێمداو قوتابخانەی‌ تایبەتیان بۆ کراوەتەوە.
لە پارێزگای سلێمانی زیاتر لە 55142 هەزار و لە هەولێر 61266 هەزار و لە پارێزگای دهۆکیش زیاتر لە 8598 خوێندکاری‌ عەرەب دەخوێنن.
خۆگر خالید بەرێوەبەری پلاندانان لە پەروەرردەی گشتی سلێمانی بۆخەندان وتی: "ئه و خوێندکارە عەرەبانە لەناو بیناو کابینەدا دەخوێنن".
بەپێی ئه و ڕێککەوتنەی کە وەزارەتی‌ پەروەردەی‌ حکومەتی‌ هەرێم لەگەڵ حکومەتی عیراق کردوویەتی‌، دەبێت وەزارەتی‌ پەروەردەی‌ عیراق سەرپەرشتی خوێندکاران و خویندنگاکان بکات، بەڵام تەنها یاریدەدەرێک لەلایەن پەروەردەی‌ هەرێمەوە بۆ خوێندنگاکان دادەنرێت، مووچەشیان لەلایەن حکومەتی عیراقەوە بۆ دابیندەکرێت.
جگە لە خوێندکارانی‌ عەرەب کە لەهەرێمی‌ کوردستان دەخوێنن، 2165 خوێندکاری‌ ڕۆژئاوای کوردستان لە پێنج قوتابخانەدا لە هەرێم دەخوێنن و 159 مامۆستایان بۆ دابینکراوە.
خۆگر خالید وتی "ئه و خوێندکارانە لە ئەستۆی حکومەتی هەرێمن، بەڵام بەشێک لە مامۆستایان مووچەیان لە یونسێفەوە بۆ دابیندەکرێت".
یوسف ئەحمەد بەرێوەبەری گشتی پەروەردەی دهۆک بۆ خەندان وتی "لە سنوری ئێمە زیاتر لە 42 قوتابخانەی عەرەب هەیە کە بەشێک لە عەرەبەکان لەگەڵ کوردەکان پێکەوە دەخوێنن و ئەوانە سەر بە ئێمەن".
- 13-04-2016

#20-04-2018#

دواڕۆژ، کۆچەر عەلی
بە پێی ئامارێکی وەزارەتی کارو کاروباری کۆمەڵایەتی، لە ئێستادا هەزار و 500 تۆمەتباری عەرەبی شارەکانی خوارووی عێراق لە گرتوخانەکانی چاکسازیی هەرێم زیندانی کراون و بەرپرسێکی وەزارەتی کاریش دەڵێت ئه و عەرەبانەی زیندانیکراون تێوەگلاوی تیرۆر و تاوانەکانی ترن.
رێکخراوی مەسەللە بۆ پەرەپێدانی توانا مرۆییەکان کۆنفڕانسێکی یەک ڕۆژەی لە بارەی دۆخی ئافرەتان لە بەڕێوەبەرایەتییەکانی چاکسازی ژنان بۆ ژمارەیەک بەرپرسی وەزارەتەکانی داد و کۆمەڵایەتی، داواکاری گشتی و بەڕێوەبەری چاکسازیی ژنان ئەنجامدا.
بە پێی ئامارێکی وەزارەتی کار و کاروباری کۆمەڵایەتی حکومەتی هەرێم کە لە کۆنفڕانسەکەدا خرایەڕوو، لە ئێستادا هەزار و 500 هاووڵاتی تۆمەتباری عەرەب کە دانیشتووی شارەکانی خوارووی عێراق، لە بەڕێوەبەرایەتییەکانی چاکسازیی هەرێم زیندانیکراون.
رەمزی کەریم، بەڕێوەبەری کاروباری یاسایی لە وەزارەتی کار لە میانی پێشکەشکردنی وتەیەک ئاماژەی بەوەکرد، ئه و تۆمەتبارە عەرەبانەی کە لە هەرێمی کوردستان زیندانیکراون تۆمەتبارن بە کەیسی تیرۆر و کوشتن و دزیکردن و تەزویر.
وتیشی بوونی ئه و ژمارە عەرەبە لە زیندانەکانی هەرێم وایکردووە شوێنی ڕاگیراوانی ناوخۆی هەرێم وەک پێویست نەبێت.
ئاماژەی بەوەشکرد، وەزارەتی کار لە ڕێگەی چەندین تیمی توێژەری کۆمەڵایەتییەوە کە لە چاکسازییەکانی ژنان پێکیهێناوە ڕۆژانە کار لەسەر گۆڕینی ناخی ئه و ئافرەتانە دەکات کە پێشتر لەسەر چەند جۆرە تاوانێک سزادراون و ئێستا لە زیندانەکانن.[1]
#13-08-2018#

ناونیشانی پەڕتووک: 2084 سەربردەی دوایین عەرەب
ناوی نووسەر: واسینی ئەلئەعەرەج
ناوی وەرگێڕ: #فەیسەڵ هەمەوەندی# [1]

دواڕۆژ، عیسا عەبدولقەهار:
بەڕێوەبەری گشتی چاکسازی کۆمەڵایەتی ڕادەگەیەنێت، لە هەرێمی کوردستان 250 ژن و پیاوی کوردو عەرەب بڕیاری لەسێدارەدانیان هەیە، بەڵام لەماوەی زیاتر لە هەشت ساڵدا تەنیا دوو کەس لە سێدارە دراون.
ئەحمەد نەجمەدین، بەڕێوەبەری گشتی چاکسازی کۆمەڵایەتی لە وەزارەتی کارو کاروباری کۆمەڵایەتی هەرێم بە دواڕۆژی ڕاگەیاند "لە کوردستان 250 فەرمانی لەسێدارەدانیان لایە، بەڵام ماوەی هەشت ساڵە جێبەجێکردنی بڕیاری لەسێدارەدان لەلایەن سەرۆکایەتی هەرێمەوە وەستاوە".
لەبارەی ناسنامەی ئەوانەی کە بڕیارەکە دەیانگرێتەوە، ئەو بەرپرسەی وەزارەتی کار وتی "240 کەس لەوانە پیاون، 10 کەسیشیان ئافرەتن، هەندێکیان خەڵکی کوردستانن، بەڵام بەشێکیان عەرەبی عێراقین".
وتیشی "ئەو تاوانبارانە تۆمەتەکانیان جیاوازە، بەشێکیان بەهۆی کوشتنی بەئەنقەست و بەشێکی تریشیان بەهۆی تیرۆرەوە بڕیارەکەیان بۆ دەرچووە، بەڵام ئەگەر بڕیاری لەسێدارەدانیان بگۆڕدرێت بۆ زیندانیکردنی هەتاهەتایی، ئەوا ئەو ماوەیەی لە زینداندان بۆیان هەژمار دەکرێت".
لە ساڵی 2008ەوە بە بڕیارێکی سەرۆکایەتی هەرێم کار بە سزای لەسێدارەدان ناکرێت، بەڵام لەماوەی نێوان 2014 تاکو 2016 دوو کەس لەسێدارەدراون.
- 15-12-2016

چەند دەیەیەکە عەرەب نیشتەجێی پارێزگای کەرکووکن، یان لەوێ نیشتەجێکراون، بەڵام دوای هێرشەکانی چەکدارانی گرووپی دەوڵەتی ئیسلامی (ناسراو بە داعش) لە 10-6-2014 تا ئێستا، بە دەیان هەزار عەرەبی دیکەی دانیشتووی پارێزگاکانی هاوسنووری کەرکووک ڕوویان لەو پارێزگایە کردووە.
عەممار سەباح، بەڕێوەبەری فەرمانگەی وەزارەتی کۆچ و کۆچبەرانی عێراق لە کەرکووک بە ڕووداوی ڕاگەیاند:"ژمارەی ئاوارە عەرەبەکان لە کەرکووک ئێستا گەیشتووەتە 67 هەزار خێزان و بەپێی ڕێنمایی وەزارەت هەر خێزانێکی ئاوارە لانیکەم لە 5 ئەندام پێکهاتووە، بۆیە دەتوانین بڵێین زۆرتر لە 300 هەزار ئاوارەی عەرەب نیشتەجێی کەرکووکن".
عەممار سەباح گوتیشی: "پێش هێرشەکانی چەکدارانی داعش ژمارەی ئاوارە عەرەبەکان لە کەرکووک نزیکەی 9 هەزار خێزان بوو، بەڵام دوای هاتنی داعش ژمارەکە گەیشتە حەوت هێندە، کە زۆربەیان لە پارێزگاکانی نەینەوا، سەڵاحەدین، ئەنبارەوە هاتوون".
بەڕێوەبەری فەرمانگەی کۆچ و کۆچبەرانی کەرکووک ئاماژەی بەوەشدا، کە "ئاوارە عەرەبەکان لە هەموو ناوچەکانی پارێزگای کەرکووک بە گشتی نیشتەجێبوون و بەتایبەتی لە کەمپی ئاوارەکان لە شارەدێی لەیلان، کە 1500 خێزان لەخۆدەگرێت و بڕیارە 3 کەمپی هاوشێوەیان لە لەیلان بۆ دروست بکرێت".
عەممار سەباح ئاشکراشیکرد کە لە کۆی 67 هەزار خێزانی ئاوارەی عەرەب لە کەرکووک 28 هەزاریان ئەو ملیۆن دینارەیان وەرگرتووە کە حکومەتی عێراق بۆ خێزانە ئاوارەکان تەرخانی کردووە، جگە لەوەی ڕێکخراوەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان، ئیغاسەی ئیسلامی، منداڵ پارێز کۆمەکیان دەکەن.
لای خۆیەوە شیرزاد دەلۆ، بەڕێوەبەری نووسینگەی کۆچ و کۆچبەرانی سەر بە وەزارەتی ناوخۆی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە کەرکووک بە ڕووداوی ڕاگەیاند: "بەپێی زانیارییەکانی ئێمە ژمارەی ڕاستەقینەی ئاوارە عەرەبەکان لە کەرکووک نزیکەی 55 هەزار خێزانە، چونکە بەشێک لە عەرەبەکانی نیشتەجێی کەرکووک کە لە ڕاستیدا ئاوارە نین لە پێناو بە دەستهێنانی یەک ملیۆن دینار و هاوکاریی خۆیان بە ئاوارە تۆمار کردووە".
شێرزاد دەلۆ گوتیشی: "کاریگەری ئاوارەکان لەسەر کەرکووک زۆرە و ئەوان بوونەتە هۆی بەرزبوونی نرخی خانووبەرە و کرێ و گرانبوونی کەلوپەل بە گشتی، جگە لەوەی فشاریان خستووەتە سەر خزمەتگوزارییەکانی کارەبا، ئاو و مەترسی بەدیهاتنی گۆڕانکاری دیمۆگرافیش لە کەرکووک لە ئارادایە".
ئەمە لەکاتێکدایە بەپێی حکومەتی عێراق ژمارەی ئاوارەکانی عێراق بەهۆی هێرشەکانی گرووپی داعش گەیشتووەتە سەرووی 2 ملیۆن ئاوارە.
- 08-12-2014

$باشووری کوردستان$
- شەوی ڕابردوو دوای ئەوەی #داعش# دەغڵودانی جوتیارانی سنوری گوندی حەوتەغاریان سوتاند، لەکاتی چوونی هاووڵاتیانی گوندەکە بۆ کوژاندنەوەی ئاگرەکە، کەوتوونەتە بۆسەیەکی داعشەوه و ژمارەیەک هاووڵاتی شەهیدو بریندارکردوە. ئه و کەسەی شەهید بووە پیشەی پێشمەرگەیە ناوی #هەردی سامان محەمەد#ە و تەمەنی 28 ساڵانە.[1]=KTML_ImageCaption_Begin==KTML_StyleDiv=width:30%;height:20%;float:right;=KTML_ImageCaption_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2019/284077/0012.JPG=KTML_ImageCaption_Title=یەک لە بریندارەکانی تەقینەوەکانی کەرکووک=KTML_ImageCaption_CaptionStyle=000000=KTML_ImageCaption_Caption=یەک لە بریندارەکانی تەقینەوەکانی کەرکووک=KTML_ImageCaption_End=
- ژمارەیەک تەقینەوە لە کەرکووک ڕوویدا و 3 کوژرا و زۆرتر لە 10 برینداری لێکەوتەوە.[4]
- شەوی ڕابردو پێشمەرگەکانی کۆمەڵەی زەحمەتکێشانی کوردستان و کۆمەڵەی شۆرشگێری زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێران لە گوندی #زڕگوێز#ی سەر پە پارێزگای #سلێمانی# ڕوبەروی یەکتر دەبنەوە، پاشان ئاساییشی دەکەوێتە نێوانیانەوە و بارودۆخەکە کۆنتڕۆڵ دەکەن.[4]
- شەوی ڕابردوو کاتژمێر 12:00 فڕۆکە جەنگییەکانی سوپای تورک دەوروبەری گوندی سێگرێ-یان لە سنووری پارێزگای #دهۆک# بۆردوومان کردووە.[3]
- #شاسوار عەبدولواحید# سەرۆکی جوڵانەوەی #نەوەی نوێ# بەکەفالەت ئازاد کرا.[4]
$دەرەوەی کوردستان$
- لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەڤانیدا کە عەلی شێر سولۆمولۆڤ، باڵیۆزی گشتی ئۆزبەکستان لە ئیمارات و بەرپرسانی #یەپەگە# ئامادەبوون، کەمال عاکیف، گوتەبێژی پەیوەندییەکانی دەرەوە لە بەڕێوەبەرایەتیی خۆسەری باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا ڕایگەیاند 148 ژن و منداڵی چەکدارانی داعش، کە لە کەمپی هۆڵ بوون و لە ئۆپەراسیۆنی باهۆزی جزیرە دەستگیرکرابوون، ڕادەستی حکومەتی ئۆزبەکستان دەکرێنەوە.[2]
- دیمتری بیسکۆف وتەبێژی سەرۆکایەتی ڕوسیا ئەمڕۆ، لە لێدوانێکی ڕۆژنامەنووسیدا ڕایگەیاند: ڕادەستکردنی سیستمی موشەکیی ئێس 400 بە تورکیا، به و میکانیزمە دەبێت کە پلانی بۆ داڕێژراوە، بەڵام لەسەر داوای ئەنکەرە لەماوەیەکی نزیکتردا ڕادەست دەکرێت و هیچ دواکەوتنێک لە پرۆسەکەدا نابێت.[1]

لەپاش گەمارۆدانی ناحیەی ئامرلی و دەستبەسەراگرتنی‌ سلێمان بەگ لەلایەن داعشەوە، چەندین گرووپی شیعەکان هاتوونەتە ناوچەکه و بوونەتە هۆی ڕاوەدوونانی‌ سونەکان، بەوتەی‌ ئەندامێکی ئەنجومەنی قەزای‌ دوزخورماتوو سونەکانیش کە نزیکەی‌ 500 هەزار کەس دەبن چوونەتە کەرکووک و دووبارە تەعریب کراوەتەوە.
ئیحسان مەلا فوئاد، ئاوێنەنیوز: لەپاش ئازادکردنی‌ ناحیەی ئامرلی شیعەنشین لەلایەن گروپەکانی شیعەوە، لەسنوری‌ دوزخورماتو و سلێمان بەگ و ئامرلی نزیکەی‌ 53 گوندی دەبێت زۆربەیان لەلایەن ئه و گرووپانەوە سوتێنراوە، ئەندامی ئەنجومەنی قەزای‌ دوزخورماتوو کەمال گلی لەوبارەیەوە بۆ ئاوێنەنیوز وتی "خەڵکی ئه و گوندانە کە عەرەبی سونەن ناتوانن ڕوو لەبەغداو تکریت بکەن، ناچار ڕوویان کردووەتە کەرکووک و کوردستان و بەئاسانی ناگەڕێنەوە، ئەمەش جۆرێکی تری‌ تەعریبە".
ئه و ئەندامەی‌ ئەنجومەنی‌ قەزای‌ دوزخورماتوو ئاماری‌ ئاوارەبوونی‌ عەرەبە سونەکان بۆ کەرکووک دەخاتڕوو و دەڵێت " هەموو ئه و عەربانەی چوونەتە کەرکووک ژمارەیان نزیکەی‌ 500 هەزار کەس دەبن".
گلی لەلێدوانەکەیدا بۆ ئاوێنەنیوز ئاماژەی بەوەش کرد هەر لەسەرەتاوە کورد لەگەڵ هاتنی ئه و گرووپانەی‌ شیعەکاندا نەبوو، هەرچەندە ئێمە وەکوو ئەنجومەنی‌ قەزا سەردانی‌ هەموو حزبەکانمان کرد و ئەوانیش پێیان باش نەبوو بێنە ناوچەکە و هەمومان هاوڕابووین کە مەترسین و سەرەنجام واش دەرکەوت".
- 16-10-2014

کارزان ڕەسوڵ سەرۆکی لقی هەولێری کۆمەڵەی داکۆکیکار لە مافی کرێنشینان وتی:
زیاتر لە 680 هەزار هاووڵاتی عەڕەب لە #هەولێر# خانوویان بەناو کراوە، وە زیاتر لە 34 هەزار هاووڵاتی عەرەب لە هەولێر کرێنشینن. [1]