سەرسەنگ: بە باژێرڤانییا سەرسنگ یان باژێرڤانییا (سەرسنکێ) ش، گۆ دەکرێت، شارەدێیەکە سەربە شارۆچکەی (#ئامێدی#) شاری دهۆک، یەکێکە لە ناوچە گەشتیارییەکانی شاری #دهۆک# و هەرێمی کوردستان، کەوتۆتە بناری شاخی (گارە) و (41) کیلۆمەتر لە شاری دهۆکەوە دوورە، (1450) مەتر لە ئاستی ڕووی دەریاوە بەرزە زۆربەی دانیشتووانەکەی لە کورد پێکهاتووە لەگەڵ کەمینەیەک لە کلدۆئاشورییەکان (35) گوند لەڕووی کارگێڕییەوە سەر بەو شارەدێیەن. [1]

ئاخی، ئەشقی، ئەشقیا، ئەل، ئەڵمرتگە، بلەوەز، بڵەوەز، بارنەبەر، بارنەوەر، بەدسەر، بەقسەنەکەر، بەگیڕەوسەرسەخت، بەلەسە، بێعار، بێگۆش، بێگوک، بێگوێ، بێگەڤز، پەتبڕ، پەت پسێن، پەڵپگر، پێچەقێن، پێ داگر، پێگر، جاردار، جارەو، جەڕدار، جەروو، چەق، چیڕ، حەنگر، حێچ، ختمی، خرس، خۆڕا، دڵڕەبەن، ڕەچووکار، ژبەرڤەچوو، سمنج، سوڕ، سەربزێو، سەرپێچ، سەرچەوت، سەرڕەق، سەرزەیە، سەرسەخت، سەرسەنگ، سەرشەق، سەرکەش، سەر کێش، سەرگورز، سەروشک، سەرەخەر، سەرەڕۆ، سەرهشک، سەر هوویشک، سەر هەڵێنەر، سەرهیشک، سەهەندە، سەهنگە، سەهەنە، سینکەر، شەرەت، شەقی، شێوارە، عاسی، عاسیە، عیناد، قڕنیس، قیڕسیچم، قیڕسیچمە، قینگر، کرێڵ، کەرەمسۆ، کەڕەنسۆ، کەللە‏با، کەللەزاور، کەللەڕەق، کەللەشەق، کەمۆت، کەنهەش، گۆشنەگیر، گونەوەجەڕ، گۆهەشک، گوێنە‏بیس، گوێنە‏‏بیست، گوێنەدەر، گوێ نەگر، گەدگیر، گەدە‏بەل، گەڕ، گەگر، لا، لابار، لابەلا، لاڕا، لاڕێ، لاسار، لامۆفەک، لنج، لە‏ج، لەسار، لەسەر، ماڕز، مانگر، مقڕ، مکوڕ، ملە‏پێچ، ملهوڕ، ناعار، نافەرمان، نە‏بیس، نە‏بیست، نەساز، نەگریس، نەگونجاو، نەگوهدار، هەڵەشە، هەر بەقسەی ‎خۆ ڕازی، ازخود نخور [1]

ناوی هاوینەهەوارێکە

دکەڤیتە سەر رێکا سەرەکى ئەوا ژسەنتەرێ پارێزگەمێ دچیتە قەزا ئامێدیێ و (41)کم ژ باژێرێ دهوکێ دویرە وب (1046) م یابلندە ژ ئاستێ دەریایێ وبلندترین پلا گەرماتیێ ل هاڤینێ دگەهیتە (24) پلا و دهاتە هژمارتن ژخوشترین و بەرنیاسترین هاڤینگەهێن هەرێما کوردستانێ ژبەر کەش و هوایێ وێ یێ تەنا و هین وئاڤەکا مشە رامانا پەیڤا وێ ژ (سینگێ چیاى) هاتیە ژبەرکو دکەڤیتە سینگێ چیایێ گارەى دیسان بوچونەکا دى هەیە دبێژیت (سەر) وسنک یانکو سەرێ سنکى کو جهێ چێبونا کێزا سنکى و ل ڤان سالێن دیماهیێ ئاشکرا بو کو کێزا سنکى قەستا سەرێ گارەى دکەت بو زێدەبون و ڤەشارتنا هێکا خو ل پایزو زڤستانا.
دارستانەکا سروشتى یا بەرفرەە ل سنورێ ناحیێ هەیە مفا ژ دارو بارێ وێ دهیتە وەرگرتن بو بخودانکرنا تەرش و کەوالى لێ ل ڤان سالێن دیماهیێ ژبەر دورپێچێن ئابورى و نەبونا سوتەمەنیێ زیانێن مەزن گەهەشتینە دارو بارێ وێ، خەلکێ ناحیێ باهرا پێتریا ژیارا وان لسەر چاندنا دەرامەتێ زڤستانێ یە وەکو گەنم جەە نوک نیسک و بوچاندنێ ژى مفاى ژ دەشتا سپنەى وەردگرن زیدەبارى چاندنا دەرامەتێ هاڤینى وەکو برنج باجانک و کەسکاتى و پیڤاز و توتن کو دەڤەرا بەرێگارەى یا بەرنیاسە ب چاندنا تویتنێ هەروەسا گەلەک بیستانێن فێقى وەکو سێڤ و خوخ و هورمیک و حولیک و مێوێن ترى لێ هەنە زێدەبارى گویز و باهیڤ و هژیر و سپیندار و مازى و گوهیشک، ژ گرنگ وبەرنیاسترین چیایێن وێ چیایێ گارەى ئەوێ دکەڤیتە ناڤەراستا ئەردێ ناحیێ دیسان چیایێ مەتینا ئەوێ دبیتە سنورێ ناحیێ دگەل ناحیا کانى ماسێ و ژ گرنگترین رویبارێن وێ (روبارێ سپنەى) یێ روژئاڤا ئەوێ ژگوندێ ئەرەدنا دزێت و دچیتە بەبانکێ و داودیێ هەمزا و دوکەرێ هەتا دگەهیتە خابیرى.
ل ناحیا سەرسنکێ گەلەک جهێن شینواراهەنە و رێڤەبەریا شینوارا ل دهوکێ (14) جە تومارکرینە دسەر هندیرا کو چ لێگەریانێن هویر بونەهاتینە کرن ژوان کەلها ئاشەوا ئەوا گەلەک ناڤێ وێ دناڤ پەرتوکێن (بلدانیا) دا هاتى زێدەبارى شینوارێن (ئامێدیکا خراب).
ژبەرنیاسترین هاڤینگەهێن وێ زێدەبارى سەنتەرێ ناحیێ سیارەتیکا – ئاشەوا گەرەگو زێدەبارى چەندین گوند و جهێن دى ل دەڤەرا بەرێ گارەى کو ژجوانترین دەڤەرایە بو بوراندنا دەمێن خوش ل هاڤینێ.
دیسان بو خو حولیساندنا سەر بەفرێ جهێن خوش هەنە ئەگەر دەستێ ئاڤاکرنێ و گەهاندنا رێکا بگەهیتێ هەرچەندە سەرێ گارەى و ئاشەوا هاتبونە ئاڤاکرن ژلایێ رچێما بەعس یاگور بگور ڤە لێ جارەکا دى بوینە هاڤینگەە وخەلکێ گەشت و گوزار دەمێن خوش لێ دبورنن.
روبەرێ ناحیێ (918) کم2 و هژمارا گوندێن وێ (35) گوندن هەمى ل هوا ئەنفالێن رەش هاتبونە وێرانکرن بتنێ سەنتەرێ ناحیێ و کومەلگەها قەدشێ یا بخورتى چێکرى مابونە ئاڤا، لێ پشتى سەرهلدانا پیروز و دامەزراندنا حکومەتا هەرێمێ باهرا پێتریا گوندێن وێ هاتنە ئاڤاکرن.

سەنگ سەرسەنگ، دوو لوولە تفەنگ
دوو نەوجەوان تەختڕەۆ گەلەچرۆ
وەڵام (ددان، لووت، چاو، تەوێڵ و مووی سەر) .[1]

رووداو - #سەرسەنگ#
لە سنووری شارۆچکەی سەرسەنگ لە #پارێزگای دهۆک#، زیاتر لە 350 دۆنم زەوی بەهۆی زیندەوەری زیانبەخشەوە زیانی پێگەیشتووە.
جووتیارانی ئەو دەڤەرە دەڵێن، وێڕای بەردەوامی هەوڵەکانیان، بەڵام سەرکەوتوونەبوونە لە ڕێگریکردن لەو زیندەوەرە زیانبەخشانە، ئەمەش زیانی بە بەشێک لە بەرهەمەکانیان گەیاندووە.
جووتیاران داوا لە حکومەت و لایەنە پەیوەندیدارەکان دەکەن هاوکاریان بکەن و هەڵمەتێک بۆ قەلاچۆکردنی زیندەوەرە زیانبەخشەکان ڕابگەیەنن.
15-06-2017

شوێن: ناوچەی سەرسەنگ چیای گارا قەسری مەلیک فەیسەڵ زێی گەورە
ساڵ: 1986 بۆ 1987
[1]