بەرش، بەنگ، چەرس، حەشیش، حەشیشە، حەوینج، خەربەنگ، خەروەنگ، خەرەبەنگ، شادانە، شاینە، شەدانک، شەدانە، کەرکوژ، گوڵەلێوە، منگەگیا، هەربەنگ، هەرەبەنگ، بنج (بنج - محر/ا)[1]

سەرلقە گوڵدارەکانی گیای شادانە Cannabis sativa یە کە دوای وشک کردنی بە شێوەی تایبەتی و کووتاندنی، دەیجوون یان دەیکێشن. حەشیش لە ڕەنگدا فەرقیان هەیە، هەر لە قاوەیەکی کاڵەوە تاکو ڕەش هەیە و بە کوڵۆ دیفرۆشن و لە مەخمەڵ یان توتونی جاویاگی وشکەوە بوو دەچی. ئەو کەسانەش ئەم جۆرە مەوادە بەکار دێنن پێیان دەڵێن “حەشیشی”. ف.م و ف.ن.گ.ا

باشی ڕووەکێ حەشیش وەک دەرمانی ئازار شکێن سەلمێندرا.
تاقیکاریە سەرەتاییەکان لە زەنجیرە تاقیکاریە کلینیکیەکان لە سەر ڕووەکی "شادانە" یان کانابیس پیشان دەدا کە دەتوانرێ لەم ڕووەکە وەک دەرمانی ئازار شکێن کەڵک وەرگیرێ.
کانابیس ڕووەکێکە کە لە ئاسیای ناوین و وڵاتی هیند دا دەڕوێ و مەوادێکی وەک حەشیش یان "ماری جوان"ی لێ وەدەست دێ.
"ڤیلیام نووتکات" پسپۆڕی بواری بێهۆشی لە نەخۆشخانەی "جەیمز پاجت" لە "نوور فووک"ی بریتانیا لە زمانی هێندێک لە نەخۆشەوە کە لە دەست ئێش و ئازاری درێژخایەنەوە وەزاڵە هاتبوون وتی ئەم دەرمانە ژیانێکی نوێی بەم کەسانە بەخشیوە. هەروەها وتی: زۆرکەس لەوانەی کە بە دەم ئێش و ئازارەوە دەیانناڵاند پاش بەکارهێنانی ئەم دەرمانە چاکبوونەیەکی بەرچاویان بە خۆوە بینێ. لە درێژەی قسەکانیدا وتی هێندێک لە نەخۆشەکان وتوویانە: "قەت دەوای وەها باشمان نەدیوە، یەکسەر ئێش و ئازارەکەی بڕین".
هەر ئێستا چەندین تاقیکاری لە چەندین شوێن لە بریتانیادا لەسەر شیلەی ڕووەکی کانابیس بەڕێوە دەچێ. دوکتۆر نووتکات حەولی ئەوە دەدا کە لەم دەرمانە بۆ چارەسەر کردنی ئێش و ئازاری درێژخایەنی وەک ئازاری نەخۆشیەکانی ئم. ئس. یان "مالتیپل سکلروسیس" و ئەو نەخۆشانەی کە زیان و مۆخی بڕبڕەی پشتیان کەوتووە کەڵک وەرگرێ.
دوکتۆر نووتکا کە لە فستیڤاڵی کانوونی زانستی لە "گلاسکۆ"دا قسەی دەکرد وتی: لە گروپێکی 23 کەسی کە لەم دەرمانەیان بۆ بەکار هێنراوە، زۆربەیان ئێش و ئازارەکەیان شکاوە.
بە قسەی ئەم دوکتۆرە، تەنیا قازانجی ئەم دەرمانە ئەوە بوو کە نەخۆشەکان بێ ئێش و ئازار دەیانتوانی لە درێژایی شەودا بنوون، بەڵام دەبێ ئەوەش بڵێم کە ئەم دەرمانە لە سەر دووکەس بەتەواوی بێ سوود بوو، یەکێ لەم دووکەسەش دەواکە بوو بەهۆی سەرهەڵدانی نیشانەگەلێکیتر بۆی، هەر بۆیە مەجبوور بوو تاقیکاریەکە بجێ بێڵێ.
دوکتۆر نوتکات وتی: ئامانجی تاقیکاریەکان سەرکەوتووانە بووە هەر بۆیە هیوادارم لە ساڵی داهاتوودا بتوانم دەستکەوتی ئەم زەنجیرە تاقیکاریە بە تەواوی بڵاو بکەمەوە. لە درێژەی قسەکانیدا بە هەواڵدەری بی بی سی گوت: "هیوادارم هێندە نەخایەنێ کە بەکار هێنانی ئەم دەرمانە ببێ بە شتێکی باو لە نێو خەڵکدا" بەڵام وتی ئەم دەرمانە دەبێ لەسەر زۆر خەڵکیترەوە تاقی بکرێتەوە.
شیلەی ئەم ڕووەکە لە لایەن فابریکی دەواسازی "جی دبلیو"ە تاقی دەکرێتەوە لە ڕووەکێکی تایبەتی کە لە بریتانیادا پەروەردە دەکرێ گیراوە. دەرمانەکەش بە شێوەی سپرای نەخۆشەکان دەیپژێننە ژێر زمانیان.
هیوای ئەوەش هەیە کە لە داهاتوودا، ئەم دەرمانە بۆ تەسکینی ئێش و ئازاری نەخۆشیی وەک "شێرپەنجە"، بریندار بوونی دەمارەکان و ئارتروز و ڕۆماتیسمیش بەکار بێ.
وەرگێڕانی لە فارسیەوە لە ماڵپەڕەکەی ڕادیۆ بی بی سی.
گرینویچ 11:38- 05/09/200