باشیک شارۆچکەیەکی کوردستانە کە ناوەندی شارەدێی (باشیک)ە سەر بە شارۆچکەی ناوەندی شاری نەینەوایە. شوێنێکی ستراتیژی ھەیە کە دەکەوێتە نێوان ھەر سێ شاری #نەینەوا# و #دھۆک# و #ھەولێر# . دەکەوێتە سەر چیایەکی نزم کە ناوی چیای (گەورک) ە، کە لەسیاسەتی عەرەباندندا بە فەرمی پێی دەوترێت (چیای بەعشیقە) و بەرزییەکەی (680م) ە. باشیک 13کم لە شاری مووسڵەوە دوورە، شارۆچکەیەکە دەکەوێتە دڵی دەشتی نەینەوا، لەنێوان مووسڵ و #شێخان# ، لە لێوارەکانی چیای مەقلوب.
ناوچەی شارنشینی بەعشیقە و بەحزانی پێش کۆمەڵکوژی شەنگال سێیەمین ژمارەی دانیشتووانی ئێزدی بووە لە ئێراقدا. لە کاتێکدا بەحزانی بینا کۆنەکانی تێدایە کە چەندین شوێنی کۆنیان تێدایە، بەعشیقە مۆدێرنترە و بە شێوەیەکی سەرەکی لەژێرخانی نوێتر و تەلارسازی پێکھاتووە. لەنێوان ساڵانی 2014 بۆ 2016 داعش 22 گۆڕستانی ئێزدی خاپوور کرد کە دەکەونە (باشیک - بەعشیقە) و بەحزانی، پەرتووکخانە ئێزدییەکان ڕووخێنران و باخی زەیتوونی پیرۆزی بەناوبانگی (بەزانی) سوتێندرا.
نزیکەی 85٪ی دانیشتووانەکەی لە ساڵی 2021دا کوردی ئێزدین، 15٪ی دیکەش نزیکەی 300 خێزانی ئۆرتۆدۆکسی سووریانی و 90 خێزانی کاسۆلیکی سووریانی لەخۆدەگرێت.[1]

دواڕۆژ، ئازاد پیرچاوشی
ئەمڕۆ چوارشەممە 30ی تشرینی دووەم، سەرۆکی گشتی دەزگای مین ڕایگەیاند، کارکردن بۆ پاککردنەوەی ناوچەکانی باشیک لە مین و تەقەمەنی و پاشماوەکانی داعش بەردەوامە و تائێستاش زیاتر لە دوو هەزار مین و تەقەمەنی پوچەڵکراونەتەوە.
محەمەد ئەحمەد، سەرۆکی دەزگای کاروباری پوچەڵکردنەوەی مین لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا لە باشیک ڕایگەیاند "دوو تیمی پوچەڵکردنەوە و هەڵگرتنەوەی مین و تەقەمەنیەکان لە باشیک بە بەردەوامی لەئەرکدان و لەساتەوەختی کۆنتڕۆڵکردنی شارۆچکەکەش لەلایەن هێزەکانی پێشمەرگەوە تائێستا زیاتر لە دوو هەزار مین و تەقەمەنی کە داعش لەدوای خۆیدا بەجێی هێشتبوون پوچەڵکرانەونەتەوە".
وتیشی "داعش ژمارەیەکی زۆری مین و تەقەمەنی لەدوای خۆیدا بەجێهێشتووە و ئاوارەکانیش دەیانەوێت بگەڕێنەوە سەرماڵ و حاڵی خۆیان، بۆیە لەسەر ڕاسپاردەی ئەنجومەنی وەزیران ئێمە ڕاسپێردراوین ئه و ناوچانە پاکبکەینەوە".
ناحیەی باشیک 47 گوند لەخۆدەگرێت و ژمارەی دانیشتوانەکەی زیاترە لە 140 هەزار کەس و زۆربەی دانیشتوانی ناوچەکە کوردن، نزیکەی مانگێکە لەلایەن هێزەکانی پێشمەرگەوە کۆنتڕۆڵکراوەتەوە، بەڵام بەهۆی خاپورکردنی زۆربەی خانوەکانی ناوچەکە و چاندنی مین و تەقەمەنی لەلایەن داعشەوە تائێستا هیچ خێزانێک نەگەڕاوەتەوە باشیک.
- 30-11-2016

[1]

زۆربەی پەرستگەکانی کوردانی ئێزدیی ناو شارۆچکەی #باشیک# لە ساڵی 2014 و لە کاتی کۆنترۆڵکردنیدا لەلایەن #داعش#ەوە ڕووخێنران، بەڵام ئێستا دەست بە دروستکردنەوە و نۆژەنکردنەوەی پەرستگەکان کراوەتەوە. موهیب خدر، یەکێکە لەو کەسانەی ڕۆژانە چەندین کاژێر کار دەکات، بۆ ئەوەی زوو هەندێک لە پەرستگە تێکدراوەکان دروست بکرێنەوە، تاوەکو دووبارە ڕێوڕەسمە ئایینییەکان تێیاندا دەستپێبکەنەوە. موهیب، سەرپەرشتیکاری کرێکارەکانە و دەڵێ پێنج پەرستگا لە #بەحزانی# دروستکراونەتەوە و، 10 پەرستگەی دیکەش کاری نۆژەنکردنەوەیان بۆ دەکرێت. لە باشیکیش شەش پەرستگە نۆژەن دەکرێنەوە و کار لە سەر ئەوانی دیکەش دەکەین. ئەوانی کار لە دروستکردنەوەی پەرستگەکان دەکەن، خۆبەخشن و موهیبیش دەڵێ کێشەکە ئەوەیە پارە نییە، بودجە خەرج ناکرێت، نە لە لایەن حکومەتەوە و نە لە لایەن هیچ لایەنێکی دیکەوە. ئەمە کارێکی خۆبەخشانەیە و پارەکەی لە لایەن ئێزدییەکانەوە دابین دەکرێت.
داعش لە حوزەیرانی 2014 باشیکی کۆنترۆڵکرد و ئەو هێرشەش ژمارەیەکی زۆر کەسی ئاوارەی #هەرێمی کوردستان# کرد. لە تشرینی دووەمی ڕابردوودا هێزەکانی پێشمەرگە باشیکیان کۆنترۆڵکردەوە و لەو کاتەوەش زیاتر لە 200 خانەوادەی کوردی ئێزدی گەڕاونەتەوە شارۆچکەکە. هەرچەندە هێشتا هەندێک کەموکورتی لە شارۆچکەکەدا هەن، بەڵام خەڵکی بەئومێدەوە لە داهاتوو دەڕوانن. ستیفان کەریم، خاوەن فرۆشگەیە لە باشیک و دەڵێ بازاڕ زۆر کزە. هیچ شتێک نییە، بەڵام قۆناخ بە قۆناخ ژیان دەگەڕێتەوە و جارێکی دیکە دەست بە ئیش و کار دەکەینەوە.
پێش هێرشەکانی داعش، باشیک و بەحزانی بەهۆی گەورەبوونیانەوە خەریکبوو تێکەڵ بن، کەچی بەحزانی لە ئەنجامی شەڕەکاندا وێران بوو و، لە ماوەی چەند مانگی ڕابردووشدا هەوڵەکان بۆ ئاوەدانکردنەوەی ئەو شارۆچکەیە خراونەتە گەڕ و هەندێک کاریش کراوە، لەوانەش چاککردنەوەی هێڵەکانی کارەبا. خەڵکی بەحزانی چاوەڕێی شکستی یەکجاری داعشن لە عێراق، بۆ ئەوەی بگەڕێنەوە شوێنەکانیان. وەعد ئیبراهیم، دانیشووی بەحزانی دەڵێ ئەگەر داعش لە #مووسڵ# دەرنەکرێت، ئەگەر مووسڵ و تەلەعفەر و ناوچەکانی دیکەی دەوروبەری شنگال بەتەواوی ئازاد نەکرێن. ئەوا نیگەرانی و ترس لە دڵماندا دەمێنێتەوە. ئێستا ئەم دوو شارۆچکەیە لەژێر کۆنترۆڵی هێزەکانی پێشمەرگەدان و ئەوانیش دڵنیایی دەدەنە خەڵک، کە ئارامییان دەپارێزن.
27-06-2017