48 پارت و ڕێکخراوی کوردستانی لە ئەوروپا دژی کودەتاکەی ئاکەپە – مەهەپە دژ بە پەرلەمانتارانی کورد هاتنە دەنگ و ڕایانگەیاند کە لە پەرلەمانی تورکیا قڕکردنی سیاسی ئەنجامداراوە.
لە بەیاننامەیەکی هاوبەشدا 48 پارت و ڕێکخراوی کوردستانی لە ئەوروپا لە بەرامبەر کودەتاکەی دەسەڵاتی فاشیستی ئاکەپە/مەهەپە کە لە پەرلەمانی تورکیا لە دژی پەرلەمانتارە کوردەکان ئەنجامیدا، ناڕەزایەتیان دەربڕی.
پارت و ڕێکخراوە کوردستانیەکان لە بەیاننامەکەیاندا ڕایانگەیاند، دەوڵەتی فاشیستی تورک بە فەرمانی ئەردۆغانی دیکتاتور، دەستی بۆ پەرلەمان برد و لە دژی هەر یەک لە لەیلا گوڤەن و موسا فاریس ئۆغوللاری ئەندام پەرلەمانەکانی #هەدەپە# و ئەنیس بەربەرئۆغلو ئەندام پەرلەمانی جەهەپە قڕکردنی سیاسی ئەنجامدا.
هاوکات باس لەوەش کرا کە، ڕژێمی فاشیستی ئاکەپە/مەهەپە کە کەوتووەتە ناو ترسی دەسەڵاتداریی خۆیانەوە، سیاسەتی قڕکردنی کورد و کۆمەڵکوژی ژنان و سیاسەتی ئەشکەنجەدان بەڕێوەدەبات و بەم یاسایە لە دژی پەرلەمان کودەتای ئەنجامدا و جەختشیان کردەوە: لەیلا گوڤەن و موسا فاریس ئۆغوللاری ئیرادەی گەلی کوردن، ڕاستە ئەم کودەتا جینوسایدە سیاسیە لە دژی هەدەپە و گەلی کورد بەڕێوەچوو، بەڵام بە گرتنی ئەنیس بەربەرئۆغلو بەرفراوانبوونی ئاستی هێرشەکانیان ئاشکرا دەبێت.
هەروەها لە بەیاننامەکەدا هاتووە ئەم هێرشە لە کەسایەتی لەیلا گوڤەن تایبەتمەندیەکی جیاوازی هەیە کە بە گشتی لە دژی بزوتنەوە و ئیرادەی ژنانی ئازادی گەلەکەمانە، زۆر ڕوون و ئاشکرایە کە ڕژێمی فاشیست لە بزوتنەوەی ژنان و ئیرادە و تێکۆشانی ئازادی ژنان دەترسێت، بەڵام لەیلا گوڤەن و بە گشتی بزوتنەوەی ژنانی ئازاد لەگەڵ تێکۆشان و ژیانی ئازاد و خۆڕاگر و شکۆمەندەکەیانەوە، جێی خۆیان گرتووە و ئیدی لە سیاسەت و هێرشی فاشیست و قڕکەری ئاکەپە/مەهەپە ناترسن، دیکتاتوریی ئاکەپە/مەهەپە ڕژێمێکی بێوێنەی فاشیست و کودەتاچی و داگیرکەرە.
پارت و ڕێکخراوە کوردستانیەکان، ڕاشیانگەیاندووە، بە هێرش و داگیرکردنی ڕۆژئاوای کوردستان، شەنگال، باشور، باکور و بە کوشتنی سەدان کەسی مەدەنی بە چەکی کیمیایی، بە ڕێگای جیهادی و چەتە فاشیستەکانیان لە چوارچەی کوردستان، ژن و کچی ئێمەیان ڕفاند و دەستدرێژیان کردە سەریان و لە بازاری کۆیلەکاندا کڕین و فرۆشتنیان پێکرد، کلتور و هونەر و موزیکی کوردی، تا ئێستاش قەدەغەیە، بارش چاکان بەم هۆکارە کوژرا، ئەم هەموو کردەوانە، بەشێکن لەو سیاسەتانەی کە ئەمڕۆ پەیرەو دەکرێن، گرتنی دەیان هەزار کارمەند و بەڕێوەبەری هەدەپە لە ماوەی چەند ساڵی ڕابردوودا، هەمووی لە چوارچێوەی ئەو سیاسەتە کۆمەڵکوژیانەدایە کە لە دژی گەلەکەمان پەیرەو دەکرێت.
لە کۆتایشدا دەڵێن: هەموومان پشتیوانی ئەندام پەرلەمان، هاوسەرۆکی شارەوانیەکان و هەموو خۆڕاگرانی دۆزی ئازادی گەل و وڵاتمانین! سەرکەوتن بۆ ئێمەیە، شکستیش بۆ داگیرکەر و قڕکەرانە!
ناوی ئەو پارت و ڕێکخراوە کوردستانیانەی لە ئەوروپا:
1-یەکێتی نشتیمانی کوردستان
2-بزوتنەوەی گۆڕان
3-کۆنگرەی کۆمەڵگای دیموکراتیکی کوردستان-ئەروپا
4- بزوتنەوەی ژنانی کوردستان - ئەوروپا
5-پارتی شوعی کوردستان - باشور
6-پارتی زەحمەتکێشان - باشور
7-پارتی ئازادی و دیموکراسی ئێزدیەکان
8-بزوتنەوەی ئازادی
9-پارتی یەکێتی دیموکراتی
10-پارتی دیموکراتیکی کوردی سوریا
11-پارتی چەپی کورد لە سوریا
12-بزوتنەوەی نوێژەنی کوردستانی-سوریا
13-پارتی چەپی دیموکراتی کورد لە سوریا
14-پارتی دیموکراتی کورد لە سوریا
15-پارتی چەپی دیموکرات لە سوریا
16-پارتی ڕێکەوتنی کورد لە سوریا
17-پارتی چاکسازی کورد لە سوریا
18-پارتی سەوزی کوردستانی لە سوریا
19-#پارتی دیموکراتی کوردستان#ی لە سوریا
20-پارتی کۆمۆنیستی کوردستانی لە سوریا
21-پارتی ئیسلامی کوردستان
22-پارتی کۆمۆنیستی کوردستان
23-بزوتنەوەی کاوە
24-پارتی ژیانی ئازادی کوردستان - #پژاک#
25-یەکێتی شۆڕشگێری کوردستان
26-کۆمەڵگای دیمۆکراتیک و ئازادی ڕۆژهەڵاتی کوردستان-کۆدار
27 کۆمەڵگای ژنانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان
28-پلاتفۆرمی هۆرام
29-پلاتفۆرمی زاگرۆس
30-پلاتفۆرمی یارسان
31-یاری کورد
32-بزوتنەوەی کلتور و هونەری کورد
33- Kurdische Gemeinde Stuttgart e.V
34-فیدراسیۆنی عەلەویەکانی کوردستان
35-ناوەندی کۆمەڵەی ئێزدیەکان
36- Kurdische Zentrum Berlin
37-کۆمەڵگای ئیسلامی کوردستان
38-ئینستیتوی کوردی- ئەلمانیا
39-ئینستیتوی کوردی- بروکسەل
40-ئەنجومەنی شەنگالی دەرەوەی وڵات
41-یەکێتی مامۆستایانی کوردستان
42-یەکێتی ئێزدیەکانی سوریا
43- Kurdisch Gemeinde Brandenburg – Berlîn
44- Dachverband der Êzidischen Frauenräte
45- DKF (Deutsch-kurdisches Forum) e.V Dresden
46-کۆنگرەی گەلی میزوپۆتامیا
47-پارتی ئازادی میزوپۆتامیا
48- Kurdistan human rights Association
ک.س[1]
#07-06-2020#

48 حیزب و ڕێکخراوی کوردستان لە ئەوروپا لە ڕاگەیاندراوێکی هاوبەشدا ڕایانگەیاند ڕژێمی فاشیستیی ئاکەپە – مەهەپە لە پەرلەمان هێڕشی کردە سەر ورە و ئیرادەی ڕەوای کورد و دەستوری بنەڕەتییان پێشێلکرد و پاکتاوی سیاسییان ئەنجامدا.
لە بەردەوامی ڕاگەیاندراوەکەدا هاتووە دەوڵەتی تورکی فاشیست بە فەرمانی ئەردۆغانی دیکتاتۆر پەلاماری پەرلەمانی دا و لەسەر پەرلەمانتارانی #هەدەپە# لەیلا گیوڤەن و موسا فاریس ئۆگیولاری و پەرلەمانتاری جەهەپە ئەنیس بەربەرئۆغڵو کودتای پاکتاوی سیاسیی دەستپێکرد.
پەرلەمان کودەتای پاکتاوی سیاسیی ئەنجامدا
رژێمی فاشیستیی ئاکەپە – مەهەپە، کە لە دەسەڵاتەکەی خۆی دەترسێت، سیاسەتی پاکتاوکردنی کوردان، کۆمەڵکوژکردنی ژنان و ئەشکەنجە بەڕێوە دەبات و بەو یاسایەی خۆی کودەتای پاکتاوی سیاسیی لە پەرلەمان ئەنجامدا.
لەیلا گیوڤەن و موسا فاریس ئۆگیولاری ئیرادەی کوردانن. ئەو کودەتایە جینۆسایدی سیاسییە، بەڵێ هێرشی بنەڕەتی و سەرەکی لەسەر هەدەپە و کوردانە، بەڵام بە دەستگیرکردنی ئەنیس بەربەرئۆغڵو، بەرفراوانبونی ئاستی هێرشکاربوونی ئەوانی زیاتر دەردەخات.
کودەتاچییەکان لە بزووتنەوەی ژنان دەترسن
ئەو هێرشە لە کەسایەتیی لەیلا گیوڤەن دا تایبەتمەندییەکی جیاواز لە خۆدەگرێت، کە بە گشتی هێرشکردنە سەر بزووتنەوە و ورە و ئیرادەی ژنی ئازادی گەلەکەمانە. زۆر ئاشکرایە، کە ڕژێمی فاشیست زۆر لە بزووتنەوەی ژنان و ئیرادە و تێکۆشانی ئازادیی ژنان دەترسێت، بەڵام نەخێر لەیلا گیوڤەن و بە گشتیش بزووتنەوەی ژنانی ئازاد، تێکۆشان و ژیانی بەرخودێرانە و شکۆمەدانەی خۆیان تاقیکردووەتەوە، ئیدی هەرگیز لە سیاسەت و هێرشی فاشیستیی پاکتاوکارانەی ئاکەپە – مەهەپە ناترسن. دیکتاتۆریی ئاکەپە – مەهەپە ڕژێمێکی بێ هاوتای فاشیستی، کودەتاچی و داگیرکەر و چەوسێنەرە.
هەدەپە بۆ خۆیان بە لەمپەر دەزانن، بۆیە هێرشی دەکەنە سەر
ئەو زوڵم و زۆردارییەی #ڕەجەب تەیب ئەردۆغان#ی فاشیست، بەهۆی ترسێتی لە تێکشکاندنی دەسەڵاتەکەی بەهۆی ئیرادە و ورەی گەلی کوردەوە. سەرباری هەموو ئەو هێرشانەش، هەدەپە ڕێژەی دەنگەکانی زیادیکرد، بەربەستی هەڵبژاردنی تێپەڕاند و نوێنەرانی پێکهاتە جیاجیاکانی گەیاندە پەرلەمان و هەدەپە بووەتە لەمپەر لە چاویاندا، بۆیە ئەو کودەتا سیاسییە لە دژی ئەنجام دەدەن و دەیانەوێت بەوە لەمپەرەکەی بەرچاوی خۆیان لە ناو ببەن.
بەهۆی ترس لە دەسەڵاتەکەی سیاسەتی پاکتاوکردنی کوردی دەستپێکردووە
بە هێرش و داگیرکەریی ڕۆژئاوای کوردستان، شەنگال، باشوور، باکوور و بە کوشتنی سەدان هاووڵاتیی مەدەنی بە گازە کیمیاییەکان، بە جیهادییەکان و چەتە فاشیستەکان لە چوار پارچەی کوردستان ژنان و کچانی ئێمەیان ڕفاند و دەستدرێژییان کردنە سەر و لە بازاڕەکانی کۆیلەداریدا فرۆشتنیان. کولتور و هونەر و موزیکی کوردان هیشتا قەدەغەیە، بارش چاکان-یش بەو هۆیەوە کوژرا. هەموو ئەو کۆمەڵکوژییانە بەشێکە لەو سیاسەتە کە ئەمڕۆ بەڕێوەی دەبەن و لە دژی گەلەکەمان جێبەجێی دەکەن. زیندانیکردنی دەیان هەزار کارمەند و بەڕێوەبەری هەدەپە لەم چەند ساڵەی دوایدا، هەمووی بەهۆی ئەوەیە لێیان دەترسن و سیاسەتی کۆمەڵکوژییان لە دژی گەلەکەمان بەکارهێناوە.
ئەوان لە ترسی خۆیاندا دەخنکێن و سەرکەوتنیش بۆ ئێمەیە
ئەوانەی کە دەترسن، لە ترسەکەی خۆیان دەخنکێن و ئەوانەش ئەو فاشیستە بکوژ و بێ ئەخلاقانەن!. ئێمە هەموومان پشتیوانی لە پەرلەمانتاران، شارەوانییەکان و هاوسەرۆک شارەوانییەکان، هەموو بەرخودێرانی دۆزی ئازادیی گەلی و وڵاتەکەی خۆمانین!. سەرکەوتن بۆ ئێمە و بنکەوتنیش بۆ داگیرکەری پاکتاوکەرە!.
ناوی حیزب و ڕێکخراوە کوردستان لە ئەوروپا، کە ئەو ڕاگەیاندراوە هاوبەشیان واژۆ کردووە:
1 - #یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان# (یەنەکە)
2 - #بزووتنەوەی گۆڕان#
3 - کۆنگرەی کۆمەڵگەی دیموکراتیکی کوردستانیان لە ئەوروپا (کەجەدەکە ئەوروپا)
4 - بزووتنەوەی ژنانی کوردستان لە ئەوروپا (تەژەکە ئەوروپا)
5 - حیزبی شیوعی لە باشووری کوردستان
6 - حیزبی زەحمەتکێشان لە باشووری کوردستان
7 - پارتی ئازادی و دیموکراسیی ئێزیدیان (پادێ)
8 - تەڤگەری ئازادی
9 - پارتی یەکێتیی دیموکراتیک (پەیەدە)
10 - پارتی دیموکراتی کورد لە سوریا (پەدەکەسە)
11 - پارتی چەپی کورد لە سوریا
12 - بزووتنەوەی نۆژەنی کوردستانی – سوریا
13 - پارتی چەپی دیموکراتی کورد لە سوریا (پەچەدەکەسە)
14 - پارتی دیموکراتی کورد لە سوریا (ئەل پارتی)
15 - پارتی چەپی دیموکرات لە سوریا
16 - پارتی ڕێککەوتنی کورد لە سوریا
17 - پارتی چاکسازیی کورد لە سوریا
18 - پارتی کەسکی کوردستان لە سوریا
19 - #پارتی دیموکراتی کوردستان#ی سوریا
20 - پارتی کۆمۆنیستی کوردستان لە سوریا
21 - پارتی ئیسلامیی کوردستان (پیک)
22 - پارتی کۆمۆنیستی کوردستان (کەکەپە)
23 - تەڤگەری کاوە
24 - پارتی ژیانی ئازادی کوردستان (پەژاک)
25 - یەکێتیی شۆڕشگێڕی کوردستان
26 - کۆمەڵگەی دیموکراتیک و ئازادی ڕۆژهەڵاتی کوردستان (کۆدار)
27 - کۆمەڵگەی ژنانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان (کەژار)
28 - پلاتفۆرمی هۆرام
29 - پلاتفۆرمی زاگرۆس
30 - پلاتفۆرمی یارسان
31 - یاری کورد
32 - بزووتنەوەی هونەر و ڕۆشنبیریی کورد (تەڤ چاند)
33 - کۆمەڵگەی کوردی شتوتگارت ئی.ڤی
34 - فیدراسیۆنی عەلەوییەکانی کوردستان (فەدا)
35 - فیدراسیۆنی کۆمەڵە ئیزدییەکان (ناڤ یەک)
36 - ناوەندی کوردی لە بەرلین
37 - کۆمەڵگەی ئیسلامیی کوردستان (جیک)
38 - ئەنیستیتوی کوردی – ئەڵمانیا
39 - ئەنیستیتوی کوردی – بروکسل
40 - ئەنجوومەنی شەنگال لە دەرەوەی وڵات (مەشەدە)
41 - یەکێتیی مامۆستایانی کوردستان (یەمەکە)
42 - یەکێتیی ئێزدییانی سوریا (یەئەسە)
43 - ناوەندی کوردیی براندبورگ – بەرلین
44 - چەتری ئەنجومەنەکانی ژنانی ئێزدی
45 - ئەنجومەنی ئەڵمانی – کوردی ئی. ڤی لە درسدن
46 - کۆنگرەی گەلی میزۆپۆتامیا
47 - پارتی ئازادیی میزۆپۆتامیا
48 - کۆمەڵەی مافی مرۆڤی کوردستان[1]
#05-06-2020#

رۆژنیوز - ناوەندی هەواڵەکان
حکومەتی ئاکەپە بەبیانوی دۆخی نائاساییەوە هێرش و کودەتای بۆ سەر شارەوانییەکانی باکوری کوردستان بەردەوامەو تائێستا دەستی بەسەر نیوەیاندا گرتووە، ئەوەش لە کاتێکدایە، کە پارتی هەرێمە دیموکراتییەکان- دەبەپە، بەدەنگی خەڵک بۆ بەڕێوەبەری ئەو شارەوانیانە هەڵبژێردراون.
ئاکەپە تا ئێستا لەکۆی 103 شارەوانی دەبەپە، دەستی بەسەر 36 شارەوانیدا گرتووەو خۆسەپێنەری لەجێگای هاوسەرۆکانی شارەوانییەکان داناوە، هەروەها 15 شارەوانی دیکەش دەستی بەسەردا گیراوە، بەڵام بەفەرمی خۆسەپێنەریان بۆ دانەنراوە.
پارتی هەرێمە دیموکراتییەکان لە هەڵبژاردنی ئازاری ساڵی 2014دا بە ئیرادەی گەل بۆ بەڕێوەبەری شارەوانییەکان هەڵبژێردرا، بەڵام ئاکەپە بەبەهانەی دۆخی نائاسایی دەستی بەسەر شارەوانییەکاندا گرتووە و دژی ئیرادەی گەل کودەتای ئەنجامداوە و بەردەوامیشە.
ئاکەپە تا ئێستا لە 36 شارەوانی باکوری کوردستان خۆسەپێنەری داناوە و دەستی بەسەر 15 شارەوانی دیکەشدا گرتووە، 47 هاوسەرۆکی شارەوانی دەستگیرکردووە و شەش هاوسەرۆکی دیکەش دەستبەسەر کراون.
04-12-2016

هەر یەک لە ئایشە ئاجار باشاران ئەندامی ئەنجومەنی ژنانی هەدەپە و ئەندامانی کۆردیناسیۆنی ژنان و ئەندامانی گروپی ژنانی پەرلەمان، لە بارەی ئۆپڕاسیۆنەکانی پاکتاوی سیاسی کە لە لایەن دەسەڵاتی ئاکەپە-مەهەپەوە بەڕێوە دەچن، لە ناوەندی گشتی پارتەکەیان لێدوانێکیان بۆ ڕاگەیاندنەکان بڵاو کردەوە. هەر یەک لە لەیلا گوڤەن هاوسەرۆکی کەجەدە، ئیدیل ئوغورلو هاوسەرۆکی هەدەکە و هاوسەرۆکی گشتی دەبەپەش بەشداریان لەو کۆنگرە ڕۆژنامەنووسیەدا کرد.
لە کۆنگرە ڕۆژنامەنووسیەکەدا، باس لەوە کرا کە لەو 20 سیاسەتمەدارەی دەستگیر کراون، هەشتیان ژنن و بەم شێوەیە باسی لێوە کرا:ئەو هاوڕێ ژنانەمان، کەسانی ژینگەپارێز، ئەکادیمی، فێمینیست و ئەو ژنە گەنجانەن کە تێکۆشانی ژنان بەڕێوە دەبەن. واتە ئەو هاوڕێیانەمان نوێنەرایەتی فرەرەنگیی هەدەپە دەکەن.
باشاران لە کۆنگرە ڕۆژنامەنووسیەکەدا قسەی کرد و وتی:کاتێک کۆبانێ لە ژێر هێرش و پەلەمارەکانی داعشدا بوو، دەسەڵاتی ئاکەپە، تەنها تەماشای دەکرد. ئەو دەسەڵاتەی کە ئەمڕۆ لێپرسینەوەمان لێدەکات، پشتگیری داعشی دەکرد، ڕێگری لە گەیاندنی هاوکاریەکان دەکرد بۆ کۆبانێ، هەموو سنوورەکانی داخستبوو. ئەردۆغان دەیوت، 'کۆبانێ کەوت و وا دەکەوێت'. دوای ئەم قسەیەی ئەردۆغان، چالاکیەکان دەستیان پێکرد. بەڵام هەموو چالاکیەکان، چالاکیی دیمۆکراتیک بوون. وەکو چۆن هێزی پارامیلیتەریان لە ناوچەکە جێگیر کردبوو، هاوکات چالاکیە دیمۆکراسیەکانیشان بە تیرۆریزە کرد.
'ئۆپڕاسیۆنی تۆڵەسەندنەوە'
باشاران ڕایگەیاد، لە دژی ئەو کەسانەی چالاکیەکانیان بەلاڕێدا برد، هیچ هەنگاوێک نەنرا و وتی:رژێم بە ڕێگەی دەسەڵاتی دادوەری کە خستوویەتیە ژێر کۆنتڕۆڵی خۆیەوە، لە دژی هەدەپە ئۆپڕاسیۆنی تۆڵەسەندنەوە ئەنجام دەدات. لە کۆبانێ بە پێشەنگایەتی ژنان، تێکۆشانێکی گەورە بەڕێوەچوو. بەم ئۆپڕاسیۆنانە تاوان و سیاسەتی شەڕخوازی و دوژمنانەتیان لە بەرامبەر ژنان و سروشت و ژینگەپارێزی، ئاشکرابوو. بەم ئۆپڕاسیۆنە ویستیان تۆڵەی 7ی حوزەیاران و 1ی تشرینی دووهەم و 31ی تشرینی دووهەم لە هەدەپە بکەنەوە.
'هێرشەکان لە دژی ئیرادەی ژنانە'
باشاران ئاماژەی بەوەش کرد کە، ئەم هێرشانەی دژی هەدەپە، هاوکات هێرشکردنە بۆ سەر ئیرادەی ژنان و بەم شێوەیە دوا:هەموو هێرشەکانی ماوەی 5 ساڵی ڕابردووی دژی هەدەپە، هاوکات هێرشکردنە بۆ سەر پشتیوانی و ئیرادەی ژنان. هێرشکردنە بۆ سەر تێکۆشانی ژنان. چونکە هەدەپە سیاسەتەکانی دەسەڵات لە دژی ژنان، ئاشکرا دەکات، بۆیە دەبێت بە ئامانجی هێرشەکانی. گشت ژنان ئەم هێرشانەیان لە دژی خۆیان بینی و هەموو هێزە دیمۆکراتەکان، ئۆپڕاسیۆنەکانی پاکتاوی سیاسیان ئیدانە کرد. بوون بە دەنگی هەدەپە. ژنان ئاگایان لەو هێرشانە هەیە. لە دژی ئەم هێرشانە پەیامی خۆڕاگری نەکەن و نەبن بە پێشەگ بۆ تێکۆشانمان پێدەدەن.
'تێکۆشانمان بەرفراوان دەکەین'
باشاران تیشکی خستە سەر ئەوەی ئەم هێرشانە لە ناوەندێکەوە بەڕیوە دەبرێن و بەم شێوەی کۆتایی بە قسەکانی هێنا:دەسەڵات دەیەوێت هەدەپە بە تەنها بهێڵرێتەوە، بە ئامانجی دەگرێت و گۆشەگیری دەکات. ئەوەش بۆ ئەوەیە کە خۆی لەسەر پێ بهێڵێتەوە و بەردەوامی بدات بە دەسەڵاتەکەی. ئێمە ژنین، لە دژی ئەو سیاسەتەی کە پارچەی دەکات و بەڕێوە دەبات، بووین بە یەک. تێکۆشانمان بەرفراوانتر دەکەین. ئێمە گومانمان لەوەدا نیە کە سیاسەتی زۆرداری کۆتایی پێدێت.[1]

دەقی وتاری سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە کونگرەی ئاسایی ئاکەپە لە تورکیا

سەرۆکی #پارتی دیموکراتی کوردستان#-باکور ڕایدەگەیەنێت: چاوەڕوانی ئەوەدەکەن لە هەڵبژاردنی شارەوانییەکانی تورکیادا دەنگی کورد لەسەر حسابی دەنگی ئاکەپە بەشێوەیەکی بەرچاو ڕوو لە هەڵکشان بکات و دەشڵێت :پێشبینی دەکەین 120 شارەوانی تورکیا بەدەستبهێنین.
#سەرتاج بوچاک#، سەرۆکی پارتی لە باکور بە دواڕۆژ-ی ڕاگەیاند: کورد دەتوانێت لە هەڵبژاردنی شارەوانییەکانی تورکیادا نزیکەی 120 شارەوانی بەدەستبهێنێت، ئەوەش زیاتر لەسەر حسابی دەنگەکانی ئاکەپە دەبێت، چونکە پێشتر ئاکەپە لەسەر حیسابی پڕۆسەی ئاشتی زۆر دەنگی کوردی برد بۆ خۆی.
وتیشی :بەپێی سیستەمی نوێی سەرۆکایەتی لە تورکیا، پەرلەمانی ئه و وڵاتە هیچ بەها و گرنگیەکی نەماوە، بۆیە کورد دەتوانێت قورسایی دەنگەکانی خۆی له هەڵبژاردنی شارەوانیەکاندا نیشانبدات، زۆربەی شارەوانیەکانی باکور بەدەستبهێنێت.
بۆ جاری یەکەمە لە هەڵبژاردنی شارەوانییەکانی تورکیادا، کە بڕیارە 31ی ئازاری 2019 ئەنجامبدرێت، هەشت پارتی کوردی باکوری کوردستان بە یەک هاوپەیمانی بەشداری دەکەن.
سەبارەت هاوپەیمانی پارتەکەیان لەگەڵ 7 پارتی دیکەی کورد کە #هەدەپە# یەکێکیانە، بوچاک ئەوەشی خستەڕوو :هەموو کورد تەنانەت لە پارچەکانی دیکەی کوردستان-یش پێشوازیان لە هاوپەیمانی ئێمە کردووە، بۆیە ئێمەش چاوەڕوانی بەدەستهێنانی دەنگی زیاتر دەکەین.
دەربارەی دەنگی کورد لەشارە گەورەکانی تورکیا ناوبراو ئاماژەی بەوەشکرد :زۆربەی کوردەکانی ئیستانبوڵ و ئەنقەرە ئەمجارە دەنگ بە هاوپەیمانی مەهەپە و ئاکەپە نادەن، بەڵکو دەنگ بە هاوپەیمانی 8 پارتە کوردییەکە دەدەن، یان لەوانە هەندێکیان دەنگ بە جەهەپە بدەن.
لە هەڵبژاردنی ڕابردوودا پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) 102 شارەوانی بەدەستهێنا، بەڵام بەهۆی درووستبوونی شەڕ لە شارەکانی #ئامەد# و جزیرە و چەند شارێکی دیکەی باکوری کوردستان حکومەت چەندین شاروانی لە کورد وەگرتەوە و دایە دەستی پارێزگارەکان.
پێداچونەوە: ئاهەنگ حسێن[1]
#19-01-2019#

دەستپێشخەریی ژنانی پرشنگی خۆر لەبارەی چالاکییەکانەوە ڕاگەیاندراوێکیان بڵاوکردووەتەوە و تیایدا هاتووە:
لە 9ی تشرینی یەکەمی 2020 لە گەڕەکی جودی لە ئێلح پۆستەرێک کە لەسەری نووسرابوو پیلانگێڕیی 9ی تشرینی یەکەم ئیدانە دەکەین، کات کاتی ئازادییە، بێ سەرۆک ژیان نابێت هەڵواسرا.
لە 11ی تشرینی یەکەم دا لە گەڕەکی بەشئەڤلەری ئێلح بۆ یادی شەهید عەگید جڤیان دروشم لەسەر دیوارەکان نووسران.
لە 12ی تشرینی یەکەم دا لە فلۆریای ئیستەنبول 5 ئۆتۆمبێلی خاوەنکارێکی فاشیستیی ئاکەپە و ئەو فاشیستانەی خزمەتی ئاکەپان دەکرد ئاگریان تێبەردرا و سوتێنران.
لە زەیتونبورنوی ئیستەنبول لە 13ی تشرینی یەکەمدا 3 ئۆتۆمبێلی نەژادپەرەستانی مەهەپە سوتێنران.
لە 14ی تشرینی یەکەمدا لە حەرامی دەڕەی ئیستەنبول عەمبارێکی قوماشی فاشیستەکانی ئاکەپە – مەهەپە و 2 ئۆتۆمبێلی عەمبارەکە لەلایەن یەکەکانمانەوە ئاگریان تێبەردرا و سوتێنران.[1]

دیلان دیرایەت تاشدەمیر وتەبێژی ئەنجوومەنی ژنانی هەدەپە ڕایگەیاند، لە سەردەمی دەسەڵاتی ئاکەپەدا توندوتیژیی دژ بە ژنان گەیشتە بەرزترین ئاست و وتی، هۆکاری دەستدرێژی، توندوتیژیی دژی ژنان و منداڵان، سیاسەتی حکومەتە، کە پیاوان دەیپارێزن.
لە تورکیا ڕۆژ بە ڕۆژ توندوتیژی لەدژی ژنان زیاتر دەبێت. بەپێی ئامارەکانی پلاتفۆرمی ئێمە کوشتنی ژنان ڕادەگرین (کەجەدەپە - KCDP) لە ساڵی 2013 دا 237 ژن، لە ساڵی 2014دا 294 ژن، لە ساڵی 2015دا 303 ژن، لە ساڵی 2016 دا 328 ژن، لە ساڵی 2017دا 409 ژن و لە ساڵی 2018دا 440 ژن لە تورکیا کوژراون. هەروەها لە 7 مانگی ساڵی 2019دا 245 ژن کوژراون. لە 8ی ئابدا ژنێک بە ناوی ئەمینە بولوت کە کوژرا و وتبووی 'من نامەوێ بمرم' ئەوەش جارێکی دیکە هەبوونی توندوتیژیی ئاشکراکرد. بێجگە لە ئەمینە بولوت لە هەفتەیەکدا 3 ژنی تر کوژران. 2 ژن بە قۆرسی بریندارکران. ژنان دەستیان بە خۆپیشاندانکرد و ڕایانگەیاند، پێویستە پەیمانی ئەستەنبوڵ و یاسای ژمارە 6284 جێبەجێبکرێت.
'توندوتیژی لە دژی ژنان لەگەڵ دەسەڵاتی ئاکەپە زیایکرد'
دیلان دیرایەت تاشدەمیر وتەبێژی ئەنجوومەنی ژنانی هەدەپە لەبارەی توندوتیژی لەدژی ژنان بە ئاژانسی هەواڵی فورات (ANF)ی ڕاگەیاند، لە تورکیا ڕۆژ بە ڕۆژ توندوتیژی لەدژی ژنان زیاتر دەبێت. لە تورکیا هەموو ڕۆژێک ئێمە بە هەواڵێکی کوشتنی ژنان لەخەوهەڵدەستین. لە تورکیا شێوەی توندوتیژی لەدژی ژنان گۆڕاوە و مرۆڤ دەتوانێت وەک وەحشیگەری لە قەڵەمی بدات. لە سەردەمی دەسەڵاتی ئاکەپەدا توندوتیژی لە دژی ژنان گەیشتە بەرزترین ئاست. هۆکاری دەستدرێژی، توندوتیژی لەدژی ژنان و منداڵان سیاسەتی حکومەتە کە پیاوان دەیپارێزن. ئەو دۆخە توندوتیژی لەدژی ژنان ئاسایی دەکاتەوە. کوشتنی ژنان لەهەمانکاتدا ڕووی ڕاستی سیاسەتی ئاکەپە دەردەخات.
'دەوڵەت دەیەوێت ژنان لە ماڵەوەدا زیندانی بکات'
تاشدەمیر وتیشی، دەوڵەت نایەوێت ژنان لە ناو کۆمەڵگادا ببنە خاوەنی پێگەی خۆیان. قەیرانی ئابووری، یاسای چەوت، سیاسەتی شەڕ، سیاسەتی پەروەردە و تەندروستیی چەوت، توندوتیژی لە دژی ژنان زیاد دەکەن. لەهەمانکاتدا پیاوی دەسەڵاتداریش هەوڵدەدات، هەموو مافێکی سیاسی، ئابووری و کۆمەڵایەتیی ژنان کۆنترۆڵ بکات و ژن لە ماڵەوە زیندانی بکات. دۆخەکە توندوتیژی زیاتر دەکات. بەرپرسانی حکومەت بە ناوی ژنانەوە بڕیار دەدەن، کە دەبێت چەند منداڵیان هەبێت. ئیرادەکەیان لێدەستێنن. مەحکومی ژیانی ماڵەوە و بێدەنگییان دەکەن. لە لایەک توندوتیژی زیاتر دەبێت و لە لایەکی دیکە بەرپرسیارانی توندوتیژی سزانادرێن. ئەمەش ڕێگە بۆ زیادبوونی توندوتیژی دەکاتەوە.
'ژنان لە هەموو ڕوویەکەوە ڕووبەڕووی توندوتیژی دەبنەوە'
تاشدەمیر ئاماژەی بەوەشدا، بەرپرسیاری هەموو جۆرەکانی توندوتیژی کە لەدژی ژنان بەکاردەهێنرێت پیاوی دەسەڵاتدارە. ژنان ڕووبەڕووی زۆر جۆری توندوتیژی دەبنەوە و وتی، ژنان ڕووبەڕووی توندوتیژی دەروونی، ئابووری، فیزیکی و جۆرەکانی دیکە دەبێتەوە. پیاوان کاتێک تووشی قەیرانی ئابووری دەبنەوە، توندوتیژی لە دژی ژن و منداڵەکانی بەکاردەهێنن. پێویستە بەرلەهەموو شتێک کۆمەڵگا لە ڕووی زایەندییەوە پەروەردە بکرێت. بەرپرسانی حکومەت نایەکسانیی زایەندی دەپارێزن. دەسەڵاتی پیاو ڕەوا نیشاندەدەن و وەک بەشێک لە ئایینی ئیسلام نیشانی دەدەن. لە دژی ئەو عەقڵیەتە پێویستی بە پەروەردەیەکی بنەڕەتی هەیە. بەپێی عەقڵیەتی دەسەڵات، ژنی باش، دایکی باش و منداڵی باش، ئەو کەسانەن کە لە دژی توندوتیژی لەماڵەوە خۆیان بێدەنگ کردووە. لە لایەکی ترەوە لەناو کۆمەڵگادا بێئەخلاقی بڵاودەکەنەوە. پێویستە عەقڵیەتی پیاوسالاری و زایەندپارێزی بگۆڕدرێت. پێویستە پیاوان لە سەر بناغەی یەکسانی ژن و پیاو خۆیان بگۆڕن.
'پەیمانی ئەستەنبوڵ بە خەباتی ژنان بوو بە ڕۆژەڤ'
تاشدەمیر ڕاشیگەیاند، پێویستە بۆ بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی لە دژی ژنان، لە هەموو بوارەکانی ژیاندا، ژنان خۆیان ڕێکبخەن. پێویستە ژنانی فیمینیست، ڕێکخراو و بزوتنەوەکانی سەر بە ژنان لە هەموو ڕوویەکەوە لە دژی عەقڵیەتی توندوتیژ خەبات بکەن و وتی، وەک بزووتنەوەی ژنانی ئازاد (تەژەئا - TJA) لە کوردستان و تورکیا دەستمان بە کەمپینێک کرد و ژنان لە هەموو جێگەیەک لە دەوری کەمپینەکەمان کۆبوونەوە. پێویستە ئۆپۆزسیۆن و حکومەتیش ئەرکی خۆیان جێبەجێبکەن. سیاسەتی حکومەت نەک ناتوانی توندوتیژی لە دژی ژنان کەم بکاتەوە، بەڵکو دەبێتە هۆی زیادبوونی توندوتیژی. ئاستی توندوتیژی لە دژی ژنان لەساڵی 2002 و تا ئێستا لە زیادبووندایە. حکومەت پەیمانەکانی پاراستنی مافەکانی ژنان پێشێل دەکات کە خۆشی ئیمزایکردووە و پەلاماری دەستکەوتەکانی ژنان دەدات. لە ساڵی 2014دا بە ڕەنجێکی گەورەی ژنان، پەیمانی ئەستونبوڵ بوو بە ڕۆژەڤ و بەهۆی بە هێزیی ژنانەوە پەیمانەکە قبوڵکرا، بەڵام لە ئێستادا حکومەت پەیمانەکە پێشێل دەکات و بەپێی بەرژەوەندیی خۆی یاساکان دەگۆڕێت[1].

ناوەندی کۆردیناسیۆنی قەیرانەکانی کۆنگرەی کۆمەڵگای دیموکراتیک (کەجەدە) لە ڕاگەیەنراوێکدا، قەدەغەی هاتوچۆی وبیرهێنایەوە کە دوێنێ ڕاگەیەنرابوو و وتی، بەسەدان هەزار مرۆڤ لە شارە گەورەکان بە شێوەیەکی سنوردار لە کەرەنتینەدابوون و بەو بریارە لە ترسا چوونە کۆڵانەکان و ئەوەش بە واتای ئەوە دێت مرۆڤەکان ڕووبەرووی مەرگ دەکرێنەوە.
کەجەدە وتی، بریاری کەرەنتینە کە بە بێ هیچ پلانێک ڕاگەیەنراوە، ڕێوشوێنەکانی کە تا ئیستا خستوویانەتەگەڕ پووچەڵ کردووەتەوە. بەو شێوەیە بەرپرسیاری نزیکایەتی ژیانی مرۆڤەکان عەقڵیان ونکردووە. باشترین نیشانە کە ئاکەپە ناتوانێت لەم قۆناگەدا کۆمەڵگا بەڕێوەببات، ئەو کاتە ئاشکرا بوو کە دوێنێ شەو بە هەزاران مرۆڤ بێ گرتنەبەری ڕێوشوێن ڕژانە ناو شەقام و دوکان و فڕنەکان و بەو شێوەیە مەترسیەکی زۆر لەسەر تەندروستی کۆمەڵگا دروست بووە.
کەجەدە هەروەها ڕاشیگەیاند، یاسای کەمکردنەوەی سزای زیندانیان بە زووترین کات بێ جیاوازی و بێ ئەوەی بەسیاسیبکرێت پێویستە لە پەرلەمان تێپەڕبکرێت و زۆر ڕێگا هەیە کە سزاکان بەشێوەیەکی یەکسان کەمبکرێنەوە.
کەجەدە داوای لە گەل کرد پشتگیری لە یەکتری بکەن و ئاماژەی بەوەکرد، پشتگیری هیوای ژیانە. گەلەکەمان کاتی کەرەنتینە پێویستە هاوکاری کەسە نەخۆشەکان، پەککەوتەکان و هەژارەکان بکات. لەم دۆخەدا هەوڵی پراکتیکی کۆمەڵگا لەسەر پێ دەهێڵێتەوە.
کەجەدە هەروەها تەئکیدی لەوەکردەوە کە ترس چارەسەر نییە و پێویستە ڕێوشوێن بگیرێتەبەر و هیوامان هەبێت.[1]
#11-04-2020#

لیژنەی بەڕێوەبەرایەتی ناوەندی هەدەپە بەبۆنەی ساڵیادی 12ی ئەیلولەوە ڕاگەیەنراوێکی بڵاوکردەوە.
هەدەپە وتی، لەگەڵ ئەوەی 40 ساڵ بەسەر کودەتاکەوە تێپەڕێوە بەڵام کاریگەری و ئەنجامەکەی هەستی پێدەکرێت.
لیژنەکە باسی لە پراکتیکی بەڕێوەبەرایەتی بەردەستی تورکی بەبیرهێنایەوە و وتی، کودەتای 12ی ئەیلول بە شێوەیەکی قوڕستر بەردەوامە و ئاماژەی بە دەستگیرکردنی سەدان هەزار کەس، دوورخستنەوە، لەسێدارەدان، فاعل نادیار و نادادپەروەری سەر کورد، عەلەوی، ژن، ڕەنجدەران، هەنگاوی نایاسایی، دەستبەسەرداگرتنی مافی کرێکاران، داخستنی سەندیکاکان، دەستبەسەرداگرتنی مافی ڕێکخستن، کۆبوونەوە و خۆپیشاندەران، پێشێلکردنی ئازادی ڕادەربرین و ڕاگەیاندن و وتی، لە ڕووی کارە تێکدەریەکانەوە ئاکەپە و مەهەپە ئاوێنەی 12ی ئەیلولن.
لە ڕاگەیەنراوەکەدا ئەوەخرایەڕوو کە خەون و خەیاڵی ئەفسەرە کودەتاچیەکان لە لایەن دەسەڵاتی ئاکەپە و مەهەپەوە جێبەجێ دەکرێت و وتی، سیستمی حکومەتی سەرۆککۆماری، بووەتە ڕژێمی کودەتای سەربازی، فاشیم و دیکتاتۆری، لەدژی گەلی کورد و کۆمەڵگای تورکیا، عەلەویەکان، ژنان و ڕەنجدەران دەسەپێنرێت. لە لایەکی ترەوە دەسەڵاتەکەی ئاکەپە و مەهەپە بەردەوامی بە عەقڵیەتی کودەتای 12ی ئەیلول دەدات.
هەدەپە داگیرکردنی شارەوانیە کوردیەکان، دەستگیرکردنی پەەرلەمانتاران، نەهێڵانی یاسا، دیموکراسی، مافی مرۆڤ و دەستبەسەرداگرتن یاسا، بەڕێوەبەریەکان و دادگای وەبیرهێنایەوە وو وتی، نیشانەی عەقڵیەتی کودەتا و هاوکاریکردن لەگەڵ عەقڵیەتی کودەتاچیەکانە. 12ی ئەیلول نە تەنها ناوی کودەتایەکە، هەروەها دوێنێ و ئەمڕۆش ناوی عەقڵیەتی گەڕان بەدوای بەڕێوەبەرایەتیەکی ئۆتۆریتەرە.[1]