Koçberên #Efrîn#ê diyar dikin ku siyasetên birçîkirinê ku hikumeta Şamê li dijî wan bi kar tîne, nikarin israra wan berxwedan û têkoşînê têk bibin. Hevseroka Meclisa Kantona Efrînê Mihemed Naso got dorpêça li ser Şehbayê encama lihevkirina dagirkeriya Tirk û hikumeta Şamê ye.
Hikumeta Şamê siyasetên xwe yên li dijî koçberên Efrînê û şêniyên Şehbayê didomîne, lê şênî ruxmî rewşên zehmet li ser berxwedanê israr dikin.
Koçber Hesen Osman li ser mijarê got: Ji 5 salan ve em azarên dijwar, bi sedema kiryar û astengiyên hikumeta Şamê û dagirkeriya Tirk, dikişînin.
Osman wiha domand: Ard, sotemenî, gaz û derman li herêmê tune ne, ew jî azarên me du qatî dikin. Ji ber hikumeta Şamê dorpêçeke bêserûber li ser Şehbayê, li gel paşguhkirina rêxistinên navneteweyî, hiqûqî û yên têkildarî kar û barên koçeran, ferz dike.
Osman wiha gotina xwe bi dawî kir: Siyaseta birçîkirinê ku hikumeta Şamê li dijî me ferz dike nikare israr û vîna me ya li ser berxwedanê têk bibin.
‘ŞAREDARIYA GEL ALÎKARIYÊ DIKE LÊ TÊRÊ NAKE’
Li aliyekî din jî koçber Fatme Ehmed wiha got: Bi hatina zivistanê re azarên me zêdetir dibin.
Fatme spasiya Şaredariya Gel a Herêma Efrînê kir, lê got ev alîkariyên şaredariyê têra hemû pêdiviyên welatiyan nakin, ji ber ku li ser Şehbayê dorpêç heye û wiha domand: Piranî şênî ji ber dorpêça hikumeta Şamê, nikarin wan madeyan dabîn bikin. Em van siyasetên hikumeta Şamê şermezar dikin.
Mihemed Naso diyar kir ku dihat payîn mehane 20 lître mazot ji erebeyan re bihata belavkirin û ev tişt anî ziman: Me beriya 5 mehan biryar dabû ku mehane 20 lître mazot bidin erebeyan, lê ev biryar bi sedema nehiştina derbasbûna sotemeniyê li kantona Şehbayê ji hêla hêzên hikumeta Şamê ve sekinî.
20 rojan carekê pêdiviya kantona Şehbayê bi 60 tankerên mazotê heye, lê hikumeta Şamê 2 mehan carekê tenê 20 tankeran derbas dike û di vê dawiyê de jî nehişt tiştek derbas bibe.
Naso îşaret pê kir ku di heman demê de bandora dorpêçê li ser beşa tenduristiyê jî heye û wiha got: Rewşa beşa tenduristiyê li herêmê krêt e û ev ne nû ye û gelek hêman hene bandorê li wê yekê dikin; kêmbûna kadroyên tibî, kiryarên derexlaqî yên ku ′Firqeya 4′an′ li ser rêya di navbera Heleb-Şehbayê, Heleb-Minbicê pêk tîne de, her wiha ferzkirina pereyên zêde li ser derbasbûna erebeyên dermanan.
ASTENGIYÊN ÇEKDARÊN NIBUL Û ZEHRA
Naso bal kişand ser astengiyên ku komên çekdar ên bajarokên Nibul û Zehra dikin û ev tişt anî ziman: Ew yek di çarçoveya astengiyê li ser şêniyên li Şehbayê bikin. Rêya 214 a navneteweyî ya di navbera Heleb-Şehbayê de girtin, welatiyên direvin û erebeyên wan digirin.
Nasor rola hêzên Rûsyaê li herêmê ya paşguhkirina kiryarên dewleta Tirk a dagirker û hikumeta Şamê li dijî şêniyan şermezar kir û ev tişt got: Siyasetên Rûsya di serî de dikevin xizmetî berjewendiyên wê. Me gelek caran bi rêya xwepêşandanên li pêş baregehên wan ên li Şehbayê bang li wan kir, lê soz didan me û li soza xwe xwedî dernediketin.
Naso paşguhkirina rêxistinên hiqûqî û navneteweyî yên têkildarî kar û barên koçberan li ser siyasetên qirêj ên li dijî şêniyên li kantona Şehbayê şermezar kir.
Hevserokê Meclisa Kantona Efrînê Mihemed Naso wiha gotina xwe bi dawî kir: Koçberên Efrînê û şêniyên Şehbayê ruxmî hemû astengiyan, bi ruhê berxwedan û têkoşînê li hember hemû siyasetên bi armanca têkbirina vîna wan, li ber xwe didin. Armanca koçberan a yekane têkbirina dagirkeriyê, rizgarkirina Efrînê û veger e.[1]
(fr)
ANHA

Çavkaniyên ji hundirê kantona #Efrîn#ê ya dagirkirî da zanîn ku çeteyên Heyet Tehrîr El Şam gelek sûc û binpêkirin li dijî şêniyên kantona Efrînê kirin.
Piştî çeteyên ‘Heyet Tehrîr El Şam’ (Cebhet El Nusra ya berê) li Efrîna dagirkirî bi fermana dewleta Tirk a dagirker belav bûn, dest bi sûc û binpêkirina li dijî welatiyan kirin.
Çavkaniyên ji Cindirêsê diyar kir ku çeteyên Heyet Tehrîr El Şam bi hinceta zekatê berhemên zeytûnan didizin û li şêniyan neçar dikin ku zekatê bidin.
Welatiyekî ji Cindirêsê got çeteyên Heyet Tehrîr El Şam bi darê zorê berhema wî ya zeytûnan jê girt û bi hinceta zekatê nîvê jê stend.
Çavkaniyên ji heman navçeyê da zanîn ku çeteyên Polîsên Hesbe çarşef li jinan ferz kiriye.

ÇETEYAN ZAROKEK QETIL KIR
Heman çavkaniyan destnîşan kir ku çeteyên Heyet Tehrîr El Şam zarokekî 17 salî li navçeya Cindirêsê bi sedemên nediyar, piştî îşkenceya li pêş çavê şêniyan, qetil kir.
Çavknaniyan eşkere kir ku qaşo saziya ewlehiay giştî ya çeteyên Heyet Tehrîr El Şam pêncşema borî li navenda Efrînê bi ser malên welatiyan de girt û gelek welatî revandin.[1]

=KTML_Bold=​​​​​​​Pênc salên dagirkirina Efrînê - 4=KTML_End=
Jêrzemînên îşkenceyê û navendên tecawizê

Kantona Efrînê di 5 salên dagirkirinê de veguherî jêrzemînên îşkenceyê û tecawizê. Di wan navendan de îşkenceya bedenî û derûnî ya herî hovane tê kirin.
Sûc û binpêkirinên artêşa Tirk a dagirker û çeteyên wê li dijî şêniyên resen ên li Efrîna dagirkirî mane, ji 18`ê Adara 2018`an ve didomin. Li dijî wan îşkenceya derûnî û bedenî ya herî hovane pêk tê.
Li kantona Efrînê, navçe û gundên wê bi dehan navendên wiha hene. Ajansa me bi rêya çavkaniyên taybet hebûna 26 navendan ku tê de 8 hezar û 644 welatî têne girtin, belge kirin. Di wan navendan de mêr, jin, kal û pîr û zarok hene.
=KTML_Bold=NAVENDÊN ÎŞKENCEYÊ LI EFRÎNA DAGIRKIRÎ=KTML_End=
*Girtîgeha “El Mehkemê”, li avahiya dadgehê ya berê ye. Bi taybet a jinan e ku ji navçeyên cuda yên Efrînê hatine revandin. Ji aliyê çeteyên Cebha El Şamiyê ve tê birêvebirin.
*Girtîgeha “El Berad” ji aliyê çeteyên Cebha El Şamiyê ve tê birêvebirin. Welatiyên ji bajêr û gundên derdora bajêr hatine revandin, di vê girtîgehê de ne.
*Girtîgeha “Kolana Vîlat” di malekê de ye û ji aliyê çeteyên Ehrar El Şam ve tê birêvebirin.
*Girtîgeha “El Eşrefiye” di maleke kevn de ye. Tê de 4 ode hene. 2 ji wan ên welatiyên revandî ye û hejmara wan derdora 50-60 kesî ye.
*Girtîgeha “El Mehmûdiye” ji aliyê çeteyên El Hemze ve tê birêvebirin. Tê de bi dehan welatiyên revandî hene. Di wê girtîgehê de 2 odayên taybet ên jinan hene.
=KTML_Bold=LI NAVÇEYÊN EFRÎNÊ=KTML_End=
*Girtîgeha gundê Şingêlê yê navçeya Bilbilê, li maleke koçberekî ye û ji aliyê Firqeya El Hemze tê birêvebirin.
*Girtîgeha “Xirêbe” li navçeya Şera ye û ji aliyê çeteyên Sultan Murad ve tê birêvebirin. Piştre veguherî girtîgehekê ku ji aliyê çeteyên “Polîsên Leşkerî” ve tê birêvebirin.
*Girtîgeha “Kefer Cenê” li navçeya Şera ye û ji aliyê çeteyên El Cebhe El Şamiyê ve tê birêvebirin.
*Girtîgeha “Meydan Ekbezê” li navçeya Recoyê ye. Ji aliyê çeteyên Feyleq El Şam ve û di bin çavdêriya îstîxbarata dewleta Tirk de tê birêvebirin. Li nêzî sînorên Sûriye-Tirkiyeyê hatiye avakirin. Têra derdora 350-400 kesî dike. Bi dehan odeyên girtî ku tê de qulikên biçûk hene, hatine avakirin. Piştî lêpirsînên destpêkê di vê girtîgehê de, welatiyên revandî vediguhêzin Tirkiyeyê.
*Girtîgeha “El Mehta (stasyona trênê)” li navçeya Recoyê. Wisa nav lê hatiye kirin ku ji ber ku di nava avahiya stasyonê de ye. Ji aliyê çeteyên Ehrar El Şerqiyê ve tê birêvebirin. Piraniya kesên tê de girtî, şêniyên navçeyê û gundên navçeya Mebatayê ne.
*Girtîgeha “Kûra” li navçeya Reco di maleke li nêzî gund de ye. Ji aliyê çeteyên Feyleq El Şam ve tê birêvebirin. Piraniya revandiyên tê de, ji şêniyên gund û gundên derdorê ne.
*Girtîgeha “Şiyê”, li navçeya Şiyê ye û ji aliyê çeteyên Silêman Şah ve tê birêvebirin. Bi navê girtîgeha Ebû Emşe tê naskirin.
*Girtîgeha “Qermitliq” a navçeya Şiyê. Ev girtîgeh ji aliyê çeteyên Silêman Şah ve tê birêvebirin. Navenda wan a ewlehiyê di vê girtîgehê de ye.
=KTML_Bold=DIBISTANÊN KU DAGIRKERAN KIRIN NAVENDÊN ÎŞKENCEYÊ=KTML_End=
*Girtîgeha “Dibistana Ezar Efrîn”, li bajarê Efrînê li nêzî nexweşxaneya Avrîn e. Ji aliyê çeteyên Ehrar El Şerqiyê ve tê birêvebirin. Tê de endamên îstixbarata dewleta Tirk hene. Piraniya welatiyên tê de, ji Efrîn û gundên derdora wê hatine revandin.
*Girtîgeha Dibistana “Itîhad El Erebî” ya li Efrînê. Ji aliyê çeteyên Cebhe El Şamiyê ve tê birêvebirin. Tê de beşeke taybet a jinan heye. Her wiha çeteyan piştre ew kir baregeheke leşkerî.
*Girtîgeha dibistana “El Kerame” ku dibistana herî kevn a Efrînê ye. Çeteyên Feyleq El Şam ew dibistan kir girtîgeh û tê de beşeke taybet a jinan heye.
Li gorî çavkaniyan, dibistanên li piraniya navçe û gundên kantona Efrînê ya dagirkirî, piştî dagirkirinê bûne girtîgeh, navendên îşkenceyê, baregehên leşkerî. Her wiha di êrişan de bi dehan ji wan dibistanan hatin rûxandin.
=KTML_Bold=GIRTÎGEHÊN KUŞTINÊ YÊN VEŞARTÎ=KTML_End=
Çavkaniyan eşkere kir ku 10 navendên îşkenceyê yên veşartî li Efrîna dagirkirî hene. Bi sedan welatiyên ji aliyê dewleta Tirk a dagirker ve hatine revandin tê de hene. Heman çavkaniyan destnîşan kir ku ew girtîgeh ên herî kirêt li Efrînê ne.
*Girtîgeha “Meclisa Qanûnsaz a berê” li navenda bajêr e. Bi navê girtîgeha jinan tê naskirin. Jinên hatine revandin di jêrzemîna avahiyê de têne girtin. Her welatiyeke Kurd ji aliyê îstixbarata dewleta Tirk û çeteyên ve tê revandin, li vê girtîgehê tê girtin.
Li gorî çavkaniyan derdora 50 jin di wê girtîgehê de hene. Serçeteyên ewlehiyê yên komên çeteyan û îstixbarata dewleta Tirk, jinên ku hatine revandin wek “Emanat” bi nav dikin û ji wan re derfet hatiye dayîn ku ji 10 heta 30 jinan bikujin.
*Girtîgeha “Dibistana Emîr Xubarî” li bajêr e û li hember Qada Azadî ye. Ji aliyê îstixbarata dewleta Tirk ve bi koordîneya gelek serçeteyan tê birêvebirin. Tê de lêpirsîn bi kesên di nava saziyên Rêveberiya Xweser de kar kirine, tê çêkirin. Girtîgeh, jêrzemîneke girtî ye, nabe tu kes derbasî wê bibe û heta hevdîtin hatine qedexekirin.
*Girtîgeha “Dibistana Şeriye” ya li navenda bajêr, ji aliyê çeteyên Firqeya El Hemze ve tê birêvebirin, tê de 400 kes hatine girtin.
*Girtîgeha “Muwesalat” ku li navenda bajêr e û ji aliyê çeteyên Ceyş El Îslam ve tê birêvebirin. Ev girtîgeh a herî xirab e. Welatiyên ji bajêr hatine revandin, di vê girtîgehê de têne ragirtin. Piştre wan dişînin girtîgeha sereke ya çeteyan ku bi navê “El Masara” tê naskirin û li herêma Seco ya Ezazê ye. Li gorî çavkaniyan di girtîgeha El Muwesalat de, gelek kes hatin kuştin û ji ber îşkenceyê astengdar bûne.
*Girtîgeha “Tirindê” ku ji aliyê îstixbarata dewleta Tirk ve tê birêvebirin. Yek ji navendên îşkenceyê ya herî xetere ye.
*Girtîgeha “Meclisa Malbatên Şehîdan a berê”, li navenda bajêr e û ji aliyê çeteyên Ewlehiya Navendî ve tê birêvebirin. Nabe tu komên çeteyan yan jî polîsên leşkerî yan jî komando mudaxeleya wê girtîgehê bike. Ew girtîgeheke girtî ye.
*Girtîgeha “Kampa Kefer Cenê”, li gundê Kefer Cenê yê navçeya Şera ye. Ji aliyê çeteyên El Cebha El Şamiyê ve tê birêvebirin. Şêniyên ji Efrînê hatine revandin ên ku di nava Hêzên Erka Xweparastinê û Hêzên Parastina Civakî de bûn, di vê girtîgehê de têne girtin.
*Girtîgeha “El Furqan”, ji aliyê çeteyên Sultan Murad ve tê birêvebirin, û di bin çavdêriya yekser a îstixbarata dewleta Tirk de ye. Tê de derdora 2 hezar welatî hatine girtin. Piştî wê girtî dibin Tirkiyeyê bi taybet Riha û Dîlokê.
*Girtîgeha “Basûtê” ku bi navê “Girtîgeha Qela” tê naskirin. Li nêzî bajarê Efrînê ye. Ji aliyê çeteyên Firqeya El Hemze tê birêvebirin. Di bin çavdêriya yekser a îstixbarata dewleta Tirk de ye. Bi dehan jin tê de hene.
*Girtîgeha “avahiya Hêzên Ewlekariya Hundirîn a berê” li taxa Mehmûdiyê ye û tê de bi sedan welatî hatine girtin.[1]

=KTML_Bold=“LI EFRÎNÊ ROM TUNE NE”.. MELEK ÎBO LI BERAMBERÎ ARTÊŞA CAHILÎ YA SÛRÎYAYÎ=KTML_End=
Hisên Cimo

Herêma #Efrîn# ê di salên dagîrkerîya Tirkîyayê û komên opozîsyona Sûrîyayê da, bûye belgeya mirovahî ya têkçûna exlaqî û hovîtîya dagîrkerîyê. Ji alîyekî din ve jî, çekdarên dagîrker li ser malên xelkê Efrînê yê resen jî bi hev dikevin.
Berîya çend rojan li Efrînê careka din bûyerek li gorî gelek şahidên ku têkilîya wan bi bûyerê ra hene ku romanên reşbîn jî nikarin wê bînin ziman, ev bûyer jî her dem dubare dibin ku fermandarekî komeka çekdar yê bi navê Esmer Ebû El-Iz dest danî ser mala welatîyeka Efrînê Melek Xelîl Îbo ya 63 salî. Melek gelek caran hewl da ku ji mal û axa malbata xwe dernekeve, lê bê encam bû. Kesê ku pişta xwe bi dagîrkerîyê xurt kiribû, dizanî ku xizmên Melek hene û ferman da wê ku li gel xizmên xwe bimîne, ji ber ku wiha fikirîye ku pêwîstîya Melek bi mala wê tune ye! Bi rastî jî, ev yek cureyek ji vegerandina exlaqê bazirganên koleyan e. Efrîn bi dagîrkirinê bûye qadeka vekirî li ber qewadên leşker wekî çawa di reşîya Iraqê da berî /14/ sedsalan kirin, çaxa ku li dij fermanên mîrê xwe, Umer bin Xetab derketin.
Di dawîya vê trajedîyê da jî, îslama wê û wî, exlaqê wê û wî, doza wê û wî û bawerîya wê û durutîya wî aşkere kir. Çaxa ku Melekê hest kir ku mirina wê nêzîk bûye, wesîyet kir ku cenazeyê wê bibin mala wê ya dagîrkirî berîya were oxirkirin. Lewra, dîmenekî biêş hate belavkirin: Wêneyê cenazeyê Melekê di mala wê da û di quncikekê da, kesê bi navê Esmer dîmen dişopîne. Dibe ku ew bawer be jî ku wî xêrek kirîye dema ku hiştîye wesîyeta jineka misliman pêk bê, ku dixwest li mala xwe bê oxirkirin.
Dema oxirkirina Melek û kesê bi navê Esmer lê temaşe dike
A balkêş di trajedîya Efrînê ya berdewam da, ku tu kes ji “vatihînan” û feqeyê kirêkirî ji sultan ra, ji rêzê dernakevin, “exlaqê xenîmeyê” li gel wan bûye tiştekî ji rêzê li gel tevahîya wan û di nav vî gelî da dengê îmam Ehmed Bin henbel tune ye yê ku didît ku pêwîst e malên Bexdadê bên firotin “kavilên malan” bêyî erdê, ji ber ku “Bexdad cihê zorê” ye û cihê dagîrkerîya neheqîyê ye. Hin zanayên wî zemanî nema lê nimêj kirin û jê derketin bêyî ku li ber bikevin.
=KTML_Bold=Xwedîyên vî exlaqî ji ku hatin?=KTML_End=
Opozîsyona sûrîyayî nêzî du salan heta ku bû alîyek û dest danî ser bajaran an jî beşek mezin di çarçoveya encamên pêşwext ên şoreşa gelêrî ya li dij rejîma sûrîyayî. Ji wê demê ve, di encama tecrubeya xwe ya desthildarî û birêveberîyê da, tenê karaset li ser civakên hikumkirî anî, her wiha bû sedem ku bipêşveçûn li gel civakên xwecihî têk biçe.
Bi rehetî meriv dikare bibîne ku rûyê vê “opozîsyona hakim” û birêxistina DAIŞê dişibin hev, ku qirêjtirîn kiryarên tund ên dîrokê vegerandin. Cudahîya di navbera wan pir piçûk e ku tenê DAIŞê civakên têkçûyî û radestkirî, bêyî serek û bi rêya tundî û terorê, dixwest.
Di dawîyê da civak cewherê her hukim û desthilatdarîyê ye, hikumê “cahilîya sûrîyayî” ne tê da ku –alîyê leşkerî- yê komikên çekdar di bin sîya banekî derewên bi navê “Artêşa Niştimanî ya Sûrîyayê” da ne, serekên wê jî ev; kesê ku li Efrînê mirovan direvîne û wan dîl digire, Ebû Emşa û kujerê Hevrîn Xelef, ebû Şeqra û çekdarên ku heta roja îroj bi xwasî dimeşim ku sond xwarine heta El-Esed nekeve ew dê bixwasî bimeşin. Ev Şahnişîna Cahilî ya Sûrîyaya Nû, taybetmendîya wê ya bipaşdamayînê heye. Ew desthilatek e li gor pîramîda berevajî ye, ango kesê herî kirêt tê da wê hukim dike. Tevahîya kesê di vê partîya cahilî ya êlî da wiha ne, çi ew kesên ku li Îran û rêjîmê vegerîya (wekî mînak: El-Hifil), çi jî kesên di bin sîwana Tirkîyayê da man.
Tevî ku cewherê desthilata rêjîmê û opozîsyona paşdemayî dişibin hev, lê tiştê ku bijardeyên opozîsyonê xwe lê nebihîstî dikin ew e ku hêmanên berdewamîyê li gel rêjîmê bêhtir ji yên li gel van çekdarên ku ji jêra pîramîda exlaqî hatine, ji ber ku hin xêzên sor hebûn heta ku di sala 2015an da lê teng nehat, rêjîmê ew derbas nekirin, ew jî ku bi hêz idîa kir ku ew ne rêjîmeka beşekî ye û parastina tiştên dîyarîçav yên civakî bo vî idîaya wî dibe palpişt. Herêmên rejîma Sûrîyayê piştî herêmên Rêveberîya Xweser, herêmên herî cihêrengî civakî ne. Lê li herêmên opozîsyonê ji bilî rengekî tiştekî din tune ye, her wiha bi yên ku netewe, ol û partîyên wan cuda ne jî, li ser esasê ku ne maf û ne jî malûmilkên wî hene, didin û distînin. Bi gotineka din wekî, civakên ne erebî tevî ku tev li islamê bûne, lê cizyê didin, wekî di serdema Bin Umeya da. Di heman demê da, tenê çend xiristîyan hiştin ku li ser ola xwe bin û xaçên dêr û zingilên wê şikandin. Her wiha, bi darê zorê li Idlibê dirzî di bin desthildarîya Cebhet El-Nusrayê da ku bûye “Heyet Tehrîr El-Şam” bûne misliman û gorên êzidîyan şikandin û bi nefretê hiştin ku ola xwe li Efrînê biguherînin. Lê kurd di bin desthilata vî exlaqî da, wekî gelê Sewada Iraqê û Çîyayê Kurdistanê ne di serdema Benî Umeya da, tevê ku mislimanin jî lê cizyê didin.
Lewra, opozîsyon li gor rêbazê pîramîda berevajî desthilatdarîyê dike û nikare vê rewşê sererast bike. Ji ber ku mesele bingehîn e û ketiye mejîyê serekên tevgera gelêrî ji rojên pêşê da, çaxa ku mebesta wan bû kişandina xelkê ber bi xwe ve bi çi awayî be.
=KTML_Bold=Rom li Efrînê tune ne.. Çawa “Ecnadên Filistînê” derketinn holê?=KTML_End=
Li kêleka Melek Îbo û “cahilîya sûrîyay ya ku li ser esasê tevlîbûna ixwanî ya terorîst û Partîya Beisê ya iraqî hatîye avakirin, heta kîjan astê dîmen wekî karîkatur dîyar dibe dema ku komeleyên Filistînê yên islamî beşdarî avakirina dagêrgehan li Efrîna dagîrkerî bibin? Yek ji wan dagêrgehan bi navê “Ecnadîn Filistîn” e wekî rêzgirtina bîranîna herdu şerên bi navê Ecnadîn di salên 13 û 15ê hicrî da, ya di navbera erebên misliman û erebên xiristîyan, an jî wekî ku dîroknivîsên biserketî dinivîsin: di navbera misliman û roman da.
Heta ku em dîroka bipaşdemayî bixwînin, a ku komeleya filistînî wê bi kar tîne da ku dagîrkerîyê rewa bike. Lê tevî vê yekê jî rom li Efrînê tune ne, lê çi hişt ku Ecnadîn werin Efrînê? Her wiha ne jî bîranînek fethên mislimanan ên pîşî lê hene, ku bide girêdan? Lê tevî vê yekê jî, projeyên komeleyên Filistînê li Efrînê berdewam dikin û wêrankirina bi temamî ji mirov û kevir a ku li Xezayê çêdibe, ew proje ranawestandin.
Ji alîyekî din ve jî, ne dûr e ku “bazirganekî siyasî” navên komeleyên Filistînê di projeyên dagîrgehan ên li Efrînê da, bi kar anîye. Ev bazirgan jî dîrokeka wî ya di çêkirina “dramaya serekê misliman”da heye, wekî derketina ji foruma Davosê ji ber nerazîbûna li ser axaftina serokwezîrê Îsraîlê yê berê Shimon Peres, lê hinardekirin û hawirdekirina kelûpel û çekan di navbera herdu alîyan da, berdewam dike.
[1]

Îdiaya ku “Tirkiye zeytûnên #Efrîn#ê difiroşe Yekîtiya Ewropayê” li Parlamentoya Swîsreyê hatiye nîqaşkirin.
Hikûmeta Tirkiyeyê tê tohmetkirin ku zeytûnên Efrînê difiroşe welatên Yekîtiya Ewropayê (YE).
Li gorî nûçeya Barnini Chakrabory, nûçegihanê FOX Newsê Bernhard Guhlê ji Partiya Demokratên Mihafezekar a Swîsreyê li Parlamentoya Swîsreyê gotiye ku Tirkiye zeytûnên Efrînê dibe li ser xaka xwe çêdike, pereyan jê qezenc dike û vî pereyî ji bo fînanskirina milîsên ku Enqere piştgriya wan dike serf dike.
Li gorî nûçeya Olive Oil Timesê, Saleh Îbo Wekîlê Serokê Konseya Çandiniyê yê navçeya Efrînê gotiye, Tirkiye 5 hezar ton zeyt ji zeytûnên Efrînê derxistiye.
Îboyî her weha gotiye, “Tirkiyeyê dest daniye ser bexçe û zeviyên wan mirovan ku di çend mehên li ser dagirkeriyê boriye de ji Efrînê reviya ne. Em dikarin bibêjin ku komên paramilîter ji sedî 80yî zeytûnên li Efrînê birine Tirkiyeyê.”
HDPyê ji Wezîrê Çandiniyê pirsî ye
Raporên ku Ajansa Nûçeyan a Firatê weşandine di rojnameya El Público ya Îspanyolî de jî hatine belavkirin. Herweha Omer Ocalan Parlamenterê Partiya Demokratîk a Gelan (HDP) derbarê îdiayan de beriya niha bi sê rojan pirs li Bekîr Pakdemîrlî, wezîrê Çandinî û Xizayê kiribûn. [1]

Nivîskar: #Abdusamet Yigit#
Şêwe: rojev, Civak Û dîrok
Ziman: Kurdî
Dîrok: 2018
Weşanxane: Soran
Rûpel: 310
Berxwedana afrine a dirokî 2, navê cilda duyem a pirtûka nivîskarê kurd Abdusamet Yigit. Ev pirtûka nivîskarê kurd Abdusamet yigit ji sê bergan pêktê. Di berga duyem de wê, çerçoveya pêvajoya hêrîşên li ser civake kurd, bi çandî, fîzîkî û civakî wê li ser wê bisekinê. Çawa kurd di nava lapê pêvajoyên jenosîdê de ji hemû aliyan ve tên girtin, wê pirtûk wê, weke pirtûkek demkî û lêkolînî wê li ser wê biberfirehî wê bisekinê. Ji aliyekê ve wê têkilîya hêrişên li ser rojava wê bi pêvajoya pişti refarandûma a li başûrê kiurdistanê û pêvajoya rûxandina bajarên kurdistana bakûr ji aliyê artiş û rejima tirk ve wê, têkilî bi wan re wê were danîn. Ev di pirtûkê de niviskar wê van her sê rewş weke rewşan weke rewşna ku mirov nikari ji hevdû cûda li wan bifikire wê, bîne ser ziman.[1]

Nivîskar: #Abdusamet Yigit#
Şêwe: rojev, Civak Û dîrok
Ziman: Kurdî
Dîrok: 2018
Weşanxane: Soran
Rûpel: 300
Berxwedana afrînê a dîrokî , navê cilda sêyem a pirtûka berxwedana adfrînê a dîrokê ku ew ji aliyê nivîskarê kurd abdusamet yigit ve hatîya nivîsandi bê. Ev cilda pirtûkê a sêyem wê bi serê xwe weke berhemeka ku wê mirov dikarê hilde li dest bê. Wê di vê cilda pirtûkê de wê, di çerçoveya pêşveçûnên rojevî de wê, mejû û dîroka rojava û afrîmnê wê bê hildan li dest. Di destpêka pirtûkê de wê, nivîskar wê li ser pêvajoya hêrîşên rejima tirk ên li bajarên bakûrê kurdistanê wê bi berfirehî wê bisekinê. Wê, di dewama wê de wê, çawa wê, hêrîşên li dijî rojava, afrînê û herêmên din ên kurdistanê ên weke şengalê û hwd wê werina pêşxistin wê li ser wan wê bisekinê. Nivîskar, di cilda yekem de wê cihrekê pirr zêde berfireh wê, di cilda pêşî a pirtûkê ´berxwedana afrînê a dîrokî´ de wê bide şengalê, hêrîşên li ser kurdên êzîdî û çawa mirov hêrîşên li giştîhya êzîdîyan û ango ezîdîxanê di çerçoveya giştîhya hêrîşên li hemberî civake kurd û giştîya kurdistanê de wê hilde li dest wê li ser wê bisekinê.[1]

Dewleta Tirk li Efrînê şêwazê mêtîngeriyê yê her xeter dimeşîne
MISTEFA ELO
Emperyalîzm bi giştî li ser esasê bihêzkirina aliyekî li ser hesabê aliyên jê lawaztir anku lawazkirina wan bi rêbazên cuda bi pêş ketiye, ku di encamê de li ser civakên pirreng, pirnetewe û pirmezheb tenê yek reng tê ferzkirin. Ji bo pêkanîna vê armancê jî dewletên emperyalîst ne tenê hêza leşkerî bi kar tînin, di heman demê de qikirina çandî li ser civakan didin meşandin û bi wê yekê desthilateke mayînde misoger dikin.
Gelek lêkolînerên di warê mêtîngerî û rêbazên wê yên cuda de, teqez dikin ku mêtîngeriya çandî mêtîngeriyê yê herî xirab, bi bandor û mayînde ye. Ji ber ku bi rêbazên nerm ku civakên asata zanabûna wan kêm e ferq nakin, tê meşandin. Bi wê yekê haya wan ji vê rengê mêtîngeriyê çênabe û tu refleksê li hemberî wê nîşan nadin.
Mêtîngeriya çandî xwe dispêre teşwîqkirin û ferzkirina çanda hêza serwer li ser civakê. Di gelek mînakên berz ên mêtîngeriyê de bi awayekî eşkere diyar dibe ku hêza mêtînger di radeya yekê de zimanê civaka ku dixwaze dagir bike, dike hedef.
Bo mînak, li Amerîka Latîn zimanê dayikê tune ye. Piraniya welatên wê bi zimanên spanî yan purtogalî diaxivin. Ji ber ku ew welat demên dirêj di bin dagirkeriya Spanyayê de man. Lê heta piştî bidawîbûna mêtîngeriya leşkerî jî zimanê spanî berdewam kir û bû mînakeke herî ber bi çav a mêtîngeriya çandî û xeteriya wê li ser civakê.
Heman rewş li welatên Bakurê Afrîkayê jî derbasdar e, ku nîna bi zimanê fransî diaxivin. Hin welatên din ên Afrîkayê jî wekî Nîjerya û hin welatên parzemîna Asyayê hîna bi zimanê îngilîzî diaxivin..
Paralelî ferzkirina ziman, hêzên mêtînger hewl didin ola civakan biguherînin, heke ola gel û ola hêza mêtînger wek hev be, wan di aliyê olî de bi kar tînin.
Li ser mêtîngeriya Ewropayê gotinek heye dibêje “Dêr bi wezareta derve re tevger dike.”
Ev hevkarî ji bo kişandina balê li ser mêtîngeriyê û rengê wê yê herî xeternak e.
Em bala xwe bidin Efrîna dagirkirî, kiryarên dewleta Tirk ên di 3 salên li ser hev de di çarçoveya fikirê emperyalîzmê de pêk tên û di radeya yekemîn de mêtîngeriya çandî tê meşandin.
Dewleta Tirk berî her tiştî şerê zimanê kurdî dike. Her wiha zimanê kurdî yê fermî li Efrînê qedexe dike, piştî ku kurdî di meteryalên Rêveberiya Xweser a Efrînê de zimanekî sereke li kêleka zimanê erebî yê fermî bû. Piştî demekê ji dagirkirina bajarê Efrînê di 18`ê Adara 2018`an de, dewleta Tirk dest bi ferzkirina rengê tirkî li ser kantonê kir.
Piştî ku dewleta Tirk a dagirker li nêzî 60 dibistanên kantona dagirkirî zimanê tirkî ferz kir, dîmenên zarokên Efrînê ku alên Tirkiyê li ba dikin belav bûn.
Rêber Abdullah Ocalan ziman wiha pênase dike “Di çarçoveyeke teng de ziman bi awayekî bingehîn têgîna sereke ya qada çandê ye. Di çarçoveyeke teng de mirov dikare ziman weke çandê jî bide naskirin. Ziman daneheva civakî ya zêhniyet, exlaq, his û fikra estetîk e ku civakekê bi dest xistiye; ziman hebûna nasnameyî û zêhnî ya mane û hisê ya serwextbûyî ye, bûye xwediyê îfadeye.
Bi vê pênasekirinê re, em dikarin balê bikişînin ser rastiya armancên dewleta Tirk ji ferzkirina zimanê xwe li ser civakê û înkarkirin û hewldanên rakirina zimanê civakê yê dayikê.
Armanc diyar e, kontrolkirina zihniyeta civakê ye. Bi kurtahî heke em zihniyetê wekî rênîşane hundirîn a mirov pênase bikin, wê di cih de be. Anku em zihniyetê kontrol bikin, em ê karibin însanan kontrol bikin. Ev aramnceke diyar a dagirkeriya Tirk e.
Hemwextî hedefgirtina ziman, dewleta Tirk hewl dide li Efrînê civakê di aliyê olî de bi kar bîne, ku berê li Efrînê mûzaîkeke kurdên Sunî, Elewî, Êzidî, Xiristiyan û bi taybetî Ermen û erebên Sunî hebû. Lê bi destpêkirina dagirkirina Efrînê ve nêzî 300 hezar kurdên ji hemû baweriyên olî hatin koçberkirin û nêzî 400 hezar çete û malbatên wan hatin bicihkirin, piraniya wan ji turkmenên alîgirên dewleta Tirk in.
Wekî ku mêtîngeriya Ewropayê propagandeya ola Xiristiyanê dikir, mêtîngeriya Tirk jî paropagandeya Îslamê dikin. Lê fikirên partiya AKP`ê di bin perdeya îslamê de ne, ew yek bi awayekî fermî nayê meşandin, lê belê gelek oldar di malan de wê yekê dikin.
Dewleta Tirk bi wê yekê hewl dide rengekî olî li dagirkeriya xwe zêde bike û hewl dide dagirkeriya xwe di aliyê olî de wekî karekî rewa û pîroz nîşan bide. Her wiha hewl dide baweriya bi dewleta dagirker (dewleta Tirk) û sultanê wê Recep Tayyîp Erdogan ferz bike.
Vê dawiyê agahiyên li ser vekirina Navenda Anadolê ya Çandî li kantona Efrînê belav bûn. Ev yek k di çarçoveya hewldanên berê yên dagirkeriya Tirk de pêk tê, teqez dike ku armanca dewleta Tirk mayîndekirina dagirkeriya xwe li Efrînê ye. Heta heger artêşa Tirk a dagirker ji Efrînê û ji herêmên din ên bakurê Sûriyê yên dagirkirî vekişe, dê li pişt xwe civakeke asîmlekirî ya girêdayî xwe, bihêle.[1]
(cx)

Di sala 1942'an de Şukrî Qiwetlî li hember seraya Efrînê [1]

#Efrîn# di bin dagîrkeriyê de (122):Heyama tirsê û girtinên bêsûcane, zêta Efrînê tê dizîn û li Turkiyê û derve tê firotan, “Sîrosê” dikin zaretgeheke Osmanî, bindestkirina gundê “Feqîra” yê Êzdî.

Leşkerê bi Kurdî stiraye
Di vîdyoyeke belavkirî de, artêşa Turkiyê leşkerek ceza kir, ji ber ku, bi Kurdî stira. Hikometa Erdoxan jî, li ser vê şopa kîn û zikreşiyê, pilanên xwe li dijî Kurdan bi giştî dihûne û digerîne, da ku, nasnama wan tune bike û hebûna wan bipişêfe. Û ji bo cîbicîkirina tewanan li dijî Kurdan li Sûriyê û guhertina demografiya wan, milîseyên Sûriyê yên pêve girêdayî, bi kar tîne. Ji ber wê, ji bo nişteciyên Efrînê yên resen ên mane jî ji herêma Efrînê koçber bike, tiştê ji dest derdikeve dike.
Ev jî komek ji binpêkirin û tewanên ketine nav destên me :
Revandin û girtin:
Hemwelatî “Xelîl Hisnî Hemdî” yê ku, li gundê “Husê” hatiye xuşandin
– Ta niha heyama tirsê bi ser bajaroka “Mabeta” û gundên “Qenterê, Husê, Şîtka, Mistika û Erendê” de girtiye, ji ber rewşên ku, milîseyên “Elcebhe Elşamiyê” ji 18.12.2020an ve, li ser wan ferz kirine. Piştî ku, bombeyeke teqîner bi makîna serkêşekî wan ve teqiya, ew kirin behane da ku, zordariyê li xelkê bikin, û rabûn bajarok (ya ku, navendeke leşkerî û istîxbaratên Turkiyê têde heye) û ew gundina dorpêç kirin, û bi makîneyên leşkerî û endamên serûgirtî êrişê kirin, derbas malên sivîlan bûn, bi dehan ji hemwelatiyan girtin, û vêre jî işkence û danûstandinên hişk û kêm bi wan re kirin, ta asta ku, xelk newêre hevgîhanê bi derve re bike. Û hemwelatiyên bajaroka Mabeta -dora /20/an- yên li (19-20)/12/2020an hatine girtin, li êvara 24.12.2020an hatin berdan. Herweha jî li 21.12.2020an êrişî herdu gundên “Mistika û Erendê” – navça “Şiyê” kirin, ji “Mistika” hemwelatî (Esed Ezo Elo, Zekeriye Ezo Elo, Mihemed Ebdîn Hiso, Ebdo Nûrî Hiso û Hawar Mihemed Silêman), û ji “Erendê” (Ehmed Heyder Hemo, Ebid Elhemîd Reşîd Hemsoro, Zekeriye Mihemed Moro, Isma’îl Mihemed Ebdo, Isma’îl Buciq Bîlal, Egîd Reşîd Hisên, Umer Heyder Umer, Ebid Elrehman Xelîl Mistefa, Mihemed Mihemed Hisên û Mes’ûd Mihemed Yûsêf) girtin, birin biryargeha xwe ya li navça “Mabeta”, û piştî du rojan ji lêkolînan ew berdan. Û li 22.12.2020an, hejmarek ji hemwelatiyên herdu gundên ” Şîtka û Mîrka” – navça Mabeta girtin, ev jî hin ji wan in: “Bangîn Ebdo kurê Arif” ji yê yekê, û ” Feysel Hemalîko, Ne’isan Sîno, Ebdo Gênc Xemîs û Xelîl Hisnî Hemdî” ji gundê dudiyê, û qirka “Xelîl Hisnî Hemdî” li dû makînê girêdan, û li ser riya ziftkirî xuşandin, û paşê hemî berdan. Û li 25.12.2020an, ev hemwelatî ( Xemgîn Mihemed Hemalîko, Hisên Mihemed Hemalîko û Amêr Mihemed Henan) ji gundê “Hisê” girtin, û ta niha çarenûsa wan ne diyar e.
– Li 23.12.2020an, destlatên dagîrkeriya Turkiyê, ji hepsa”Maratê” – Efrîn, keça Kurd “Arîn Dilî Hisên/21/sal”, ji xelkê gundê “Kîmarê” – çiyayê “Lêlûn”(ya ku, li Reşmeha 2020an, ji aliyê “Firqit Elhemzat” ve hatibû revandin, û bi zorane di hepsên bi dizî de hatibû veşartin), berdan. Û şeşên din (ên ku, bêtirî du salan di ser revandina wan re derbas bûye, û li 28.5.2020an, dema ku, “Ceyş Elîslam” êriş biriye ser biryargeha “Elhemzat” a li hirşê “Mehmûdiyê” – Efrîn, û hatine xuyakirin) , ta niha veşartî ne.
– Li 20.12.2020an, xort “Mihemed Ehmed Ibrahîm” ji xelkê gundê “Maratê”, bi tuhmeta ku berê xizmeta leşkerî kiriye hate girtin, û li 24.12.2020an hate berdan. Û berê jî ji heman gundî, li 15.12.2020an, hemwelatî “Xoşnav Qilîç” hatibû girtin, û ta niha çarenûsa wî ne xuya ye. Û weha jî ji dora çar heyvan ve, ciwan “Rêzan Şêx Sadiq” li “Ezazê” hatibû girtin. Lê, hemwelatî “Welîd Hesen Abêd/64/sal – xwediyê guvêşgehê” bêtirî heyvekê heye hatiye girtin, dema ku, çûbû dadgeha Ezazê, da ku, bînertiya beratkirina “Rêzên” bike, û herdu jî ta niha di bin libaxwehîştina zordar de ne.
– Hemwelatiya bi navê “Xezalê Menan Selmo” ji xelkê gundê “Basûfanê” – çiyayê Lêlûn (ya ku, ji 4.12.2020an ve, ji aliyê milîseyên “Feyleq Elşam” ve hatiye revandin), ta niha çarenûsa wê ne diyar e.
– Ji heftakê ve, hemwelatî “Ednan Rehîm” di gel hevjîn û keça wî ya negîhayî, ji xelkê gundê ” Keferşîlê” – nêzîk bajarê Efrînê, hatin revandin, û ta niha çarenûsa wan ne zelal e. Hêjaye were bîrhatin ku, milîseyên “Firqit Elhemzat” gund destlat dikin.
Werza zeytûna:
– Milîseyên “Firqit Elsultan Mûrad” bi tenê dest danîne ser dora /45/ hezar darê zeytûnê li navçên “Bilbilê û Şera”, û li gor tekeziya berpirsê wê yê aborî “Ebo Osman” (yê ku, biryargeha wî li gundê “Qota” û mal jî li gundê “Kerê”), di civateke xwe de da xuyakirin ku, wan berhemên wan daran û yên ji hemwelatiya standine – bêyî ku, li dorê bisekinin – bi zorê li guvêşgehan guvaştin, û rêjeyeke kêmtirî 7% ye tê naskirin wek kirê dan, herweha jî vêrgiyên cûrbecûr jî li ser guvêşgehan dan ferzkirin.
Şîşe, galon û tenekên zêta Efrînê yên li Turkiyê, Ewropa û Emrîka têne firotan.
– Wek veger li doseya destdanîna Turkiyê û milîseyên wê li ser zêta zeytûna li herêma Efrînê, û derxistina wê weke berhemeke Turkî bo Ewropa û Emerîka; Rojnameya “Dêlî Bêst ya Emrîkî”, li 24.12.2020an, di raporeke xwe de tekez kir ku, kompaniya “Torkana Fod” – ew kompaniyeke Turkî ye ku, xwarinvexwarinê tîne û biryargeha wê li “Niyocirsî – Emrîka” ye – , di kataloga teybet bi berhemê xwe li ser entirnêtê de, “zêta zeytûna ya Efrînê” ragîhand, û got ew zêta li gelek firoşgehên Emrîka tê firotan. Û li ser şîşe û galon û tenekên zêtê jî silogana nîşana bazirganiyê (ya ku, li wîlayeta “Hetayê ya Turkiyê” hatiye tomarkirin) xuya bû ; Û herweha rojnamê got ku, wê lêkolînek kiriye û tê de diyar bûye ku, mîrên cengê yên Sûrî zeytûnan didizin, zêta pir baş jê dertînin, direvînin Ewropa, û pereyên ji kêrhatina wê werdigirin, li yekîneyên xwe yên şer û cengê xerc dikin. Û ji tiştên ku me berê belge kirine jî, em kanin van agahiyan bi bîr wînin: Hevkariyên gerantiya çandinyê ya Turkî “Te’awiniyat Elitîman Elzîra’î Elturkî” ya ku rêdanên awerte daniyê, lîsteyek bi buhaya kirîna zêtê – ya tewrî bilind jî /31.5/dolar ji her tenekak ji /16/KG zêt pêktê re bû – derxist. Ew zêta ku, li derve bi buhayên pir bilind tê firotan û karinî pir zêde ji Turkiyê û hevkarên wê re tîne. Bi taybetî jî ku, navendeke bazirganî ye Turkî li guvêşgeha “Rif’etiyê” – navça Cindirêsê heye, dest daniye ser dora 80% (25600 ton zêt) ji tevaya berhemê, û li vê dawiyê jî perçevîdiyoyek li ser hate belavkirin, û bi makîneyên mezin ên baran di derbasgeha Hemamê ya nû re hate guhestin.
Û di vê warî de, rojnama “Duvar” a Turkî, li 26.11.2020an, di raporeke xwe de tekez kir ku, makîneyên zêta zeytûna dikevin “Hetayê – Turkiyê” , bêyî ku di herêma azad a li bajarê “Qirixanê” re derbas bibin, û bi rengekî rêkûpêk nayêne tomarkirin jî. Û herweha rojnamê nîşan kir ku, bazirganên xwecihî yên Turk nerazîbûna xwe ji derbaskirina zêta Efrînê bo bazarên xwecihî re diyar kirin, ji ber ku, buhayê zêta zeytûnên Turkiyê dadikeve. Herweha rojnamê da xuyakirin ku, nûnerên “Hevkariyên Geranteya Çandiniyê” çûn “Niyoyorkê” da ku, zêta zêtûna li bazarên wê belav bikin. Û bi ser ku, zêta Efrînê ji dewleteke din dikeve Turkiyê, Turkiyê wê piroseyê vedişêre, û wekî ku li Turkiyê hatibe çêkirin difroşe cîhanê. Û vaye me wêneyine nû yen şîşe, galon û tenekên zêta zeyrûnên Efrînê yên ji Turkiyê derdikevin û li Ewropa û Emerîka têne firotan, bi dest xistine.
Kevneşop:
Zaretgeha “Nebî Horî” berî û piştî dagîrkeriyê.
Li vê dawiyê wêneyine nû yen zaretgeha “Nebî Horî – Sîros” hatin belavkirin, di wan wêneyan de ev guherîn têne diyarkirin, nimûne: Avakirina avahiyeke nû ye bi sîwanên ji qermîtê sor dorpêçkirî li kêlek zaretgehê, ala Turkiyê bi pencereyeke minara zaratgehê ya Romanî ve daliqandî, ji nû ve amedekirina mizgefta wê û banîkirina pêşiya wê bi qermîtê sor, û çaksazkirina mala Romanî; Piştî ku, – li gor rapora “Navenda kevneşopa Idlibê” ya rikber a ku li 13.7.2018an hatiye belavkirin – bi zartgehê hate lîskandin, gora wê hate tarûmarkirin, binzemîna wê hate kolandin û bi bingeheke nû hate guhertin, herweha guhertina gorgeha kevin bi yeke nû, û weha jî tarûmarkirina di mala Romanî de hatiye kirin ( ya ku, şanda Sûrî – Libnanî, di navêna salên /2006-2011/de, ser vekiribû, çaksaz kiribû û ji nû ve ava kiribû), dizîna kelûpelên wê, kolana meydana wê, û hilkirina darên wê di dema dagîrkirina herêmê de, li Avdara 2018an, ji aliyê milîseyan ve. Ji aliyê Turkiyê ve, ew kiryar hewildanek e ji bo guhertina zanînwerên wê cîgeha dîrokî (ya ku, ji kelepûra mirovahî ya cîhanî ya li ser lîsteyên Yûnisko hatiyê dînandin, tê jimartin), da ku, wê weke kevneşop û mandeke Osmanî bide berzkirin. Di heman dema ku, Turkiyê destên milîse û dizan filitandin, da ku, dijberîkirinê li ser kevneşopên “Nebî Horî – Sîros” bikin, bikolin, rêşkin û serzemîn û binzemîna wê bidizin. Ji xwe li gor lihevkirinên “Lahay” ên salên /1907 û 1954/, û pirotokolên yek û du /1977/ yên li her çar lihevkirinên “Cinêvê” hatine zêdekirin, ew kiryar ji binpêkirin û tewanên şer têne jimartin.
Fewdalîzim û serberdayetî:
– Li 22.12.2020an, çekdarekî ji endamên “Firqit Elsultan Mûrad”, li taxa kevin a bajarê Efrînê, bi sedema hewildana destdirêjiyê li ser jinbirayê wî – li gorî gotina wî di perçevîdyoyeke wênekirî de -, serkêşê ketîba xwe “Casim Eliweyid” kuşt.
– “Eyhem Elquba’i – Ebo Şîhab”, li navenda asayîşa Reco, hemwelatiyê Kurd “Mihemed Hisên Henîf /30/sal”, ji gundê “Bilêlko – navça Reco” – piştî ku, li 30.8.2019an hate girtin -, di bin işkencê de kuşt. Lê, ji aliyê dadgehên Efrînê yên wêneyî ve kujer hate beratkirin, û ji aliyê destlatên dagîrkeriyê ve hate rûmetkirin, him ritbeya wî hate bilindkirin, û paşê jî li vê dawiyê ew kirin “serkêşê asayîşa bajarê Reco”.
– Li 24.12.2020an, li nêzîk dibistana “Meyselûn” li taxa Eşrefiyê – Efrîn, bombeyeke teqîner teqiya, û di encamê de sê kes birîndar bûn.
– Li 25.12.2020an, li bajarê Cindirêsê, bombeyek di dest çekdarekî de teqiya, û di encamê de, kesek hate kuştin û du kes jî – yek ji wan zarokek ji anîndeyan bû – birîndar bûn.
Binpêkirinên din:
– Gundê Feqîra – Cindirês ji /110/malan pêktê, /46/mal ji nişteciyên wê yên Kurd ên Êzdî lê mane, /64/malbat ji yên ji “Xota, gundewarên Humsê, Heleb û Der’a” anîndindane tê de hatin bicîkirin, û milîseyên “Firqit Elhemzat” gund destlat dike. Û ew tûşî gelek binpêkirin û tewanan bû, ji dizîna tevaya toreya Êliktirîkê de bigir, girtina hin hemwelatiyên wê, kolana zaretgeha “Şêx Cinêd ê Êzdî” ji bo lêgerîna li kevneşopan, tarûmarkirina kêlikên hin gorên miriyan, ta asta ku, xelkê wê nema kane bîrûboçûnên xwe azad bi kar wîne, û bi ser de jî, vêrgî li ser werza wê ya zeytûna hatin ferzkirin. Herweha, li vê dawiyê “Elhemzat” keyayê gund agahdar kir ku, nêta wê heye dest dîne ser tevahiya malmewalên xelkê gund ên bi zorê hatine koçberkirin. Ji wan malmewalan dora /6/hezar darê zeytûnê, tu kes ji yên mane nikane ji ber xwediyan ve – çendî mervantî nêzîk be – bi rêve bibe, û bi sedan ji wan daran, ji bo êzingkirinê, bi şêwakî hovane hatin qutkirin.
– Milîseyên “Feyleq Elmecid” yên ku, gundên “Zerka, Çobana, Qasim, Dîkê, Eşûnê û kêla” destlat dikin, bi rengekî hovane dora /8/hezar darê zeytûnê yên dest danîne ser, ji bo êzingkirinê qut dikin, û mêr û xortên wan gundan tevî acet û amûrên wan, weke koleyan û bê kirê, bi kar tînin.
Darên ku, li nêzîk kargehên bêrînê yên li herdu aliyên riya Reco, hatine qutkirin
– Li 24.12.2020an, di rûpeleke ragîhandinî ye xwecihî de, Vîdiyoyeke belavkirî tekez dike ku, milîseyên “Firqit Elhemzat” bi hezaran darên zeytûnê li herdu aliyên riya Reco û bi dirêjiya /1/KM, li nêzîk kargehên bêrînê, li bakurî bajarê Efrînê, bi armanca êzingkirinê – hinek jê jî bi giştî – qut dikin. Hêjaye were zanîn ku, temenê hin ji wan daran dighêje /100/salî.
Cîgeha avahiya mizgeftekê li gundê “Ebûdanê”
Cîgeha avahiya mizgeftekê li gundê “Şerqiya”
– Ji çend rojan ve “Sekna Diyant” a Turkî, dest bi pirojeya avakirina du mizgeftan li gundên “Ebûdanê û Şerqiya yên biçûk – navça Bilbilê” kiriye, û ew e yê ku, serpereştiyê li ser bêtirî /18/ amojgehên lezberkirina “Quranê” li navçê dike, û herweha jî hin çalakiyên olî yên din, li gor nûçeyên “Encûmena Xwecihî” li Bilbilê, û ew tev jî di çarçewa çalakirina tevgera olî – bineolî û li gor rêbazeke Ixwanî – Osmanî de, têne kirin. Bi taybetî jî, mizgefta “Ebûdanê” li orta gund, li ser erdê malbata (Ûreş “Sîdo”) tê avakirin, û bêyî ku berdêlekê bidinê yan malbat wêribe nerazîbûna xwe diyar bike. Û li Îna borî di bin serpereştiya seknê “weqfê” de jî, mizgefta gundê “Erebwêranê” – navça Şera, di bin ala Turkiyê de hate vekirin.
– Di navbera rojên 19-21-23/12/202an de, hêzên dagîrkeriya Turkiyê û nandozên wê, derdora balafirgeha “Miniqê” û gundên “Mer’enazê, Elqemiyê, Şewarxa, Malkiyê, Kişti’ar û Soxanekê” li çiyayê Lêlûn û bakurî Heleb, bombebaran kirin.
Bêdengiya navdewletî û bi taybetî hikometên Rûsiya û Emrîka, û wendabûna dengê “Gêr Bîdirson” – şandêrê taybet bo Sûriyê, li ser binpêkirin û tewanên şer û hin din jî li dijî mirovahiyê (yên di dermafê herêma Efrînê û xelkê wê têne kirin de), tiştekî bi gûman e û ciyê şermezariyê ye.
Nivîsgeha ragihandinê- Efrîn
Partiya Yekîtî ya Demokrat a Kurd li Sûriyê[1]