بییەی نەتەوەیی کورڎی میانو فەلسەفە و سۆسیۆپۆلەتیکینە
هورگېڵنای و ئاماڎەکەرڎەی: ئەسعەد ڕەشید
بەشەی سەڎ و چل و پەڼجەمە
تەنیا ئاڼەن کە هەردوېشان جە وەرئەنجامو شېوەگیربییەی عەینو ڕۊحی نەتەوەییۆ بەڎی ئامێنې. کەلتوری زیڼەی نەتەوەیچ ئانەن کە ڕۊحو نەتەوەی دلېشەنە حزورش هەن و پروسەو خولقناینە سەرەمڕەن.
جە لایێ تەرۆ ئا کەلتورەی کە مەنەنۆو بەپاو پەنەوازییە دەرەکیەکانو خەڵکی تەقەیۊرش ئامان ملەرە، جە ڕاو حزورو ڕۊحو نەتەوەی دلې کەلتوری بەرکۆتەی ئیسەینە ئەچا لادای و شېونایە دەرباز مەکریۊن و پاسە ڕاش وەنەبریۊن کە جە زەمەنو خولقنایشەنە ڕاش وەنە بریێنە، ئینەیچ وەرو ئانەین کە ئا کەلتورە بەرکۆتەو عەینو ڕۊحیەن جە سەردەمێ ویەردەنەو تەنیا بە مەڵامەتو حزورو ئی ڕۊحەیۆ پېسە ئانەی کە وەڵتەر بییەن ڕاش وەنەبریۊوەو جە نەیاوانەی و نادیاری ڕزگار مەکریۊن و مەبۊن بە بەشێ جە هیولاو شېوەگیربییەیۆ ڕۊحو نەتەوەی جە زەمەنو ئیسەینە.
دۆڵەت زەمینەی هەرەقەتینو ئازاڎی تاکەکان، واتا ئا زەمینەنە کە ئەچا ڕاگیر و وەربەسا پاک بییەنۆ کە ڕاگیرېنې وەردەمو ئانەینە ئا ئایدیاڵەی کە دلې تاقە کەسینە هەن یام ئا حەز و وەرمې تاقەکەس هەنېش بەڎی بەیان. ئینەیچ جە ڕاو ئا پېوەڼیا تاکەکانو دلې میللەتی بە یۊترینیۆ مەبۊن، کە ڕۊحو نەتەوەی بەبې حەز و ئاگایی تاکەکانی سازشان مەکەرۊن، بەبې ئانەی ئەچی پېوەڼیانە هیچ تاکێ سەرو ڕاکې وېش لابڎۊن و دلې وېش و چەنی وېش نەبۊن و جە وېش و مەرامەکەیش ببڕیۊرە.
ئەقڵ ئەپی ڕێ واتا جە ڕاو ئی پېوەڼیاوە ڕۊحو نەتەوەی جە کۊمەڵە بەرکۆتێوە هەمەنۊعەنە شېوەگیرمەکەرۊن، پەی بەرکۆتکەرڎەی ئی بەرکۆتا، یۊبییەیێ جۆهەری میانو ڕۊحو نەتەوەی و ئانەی کە خودی و تاکەکەسین پەنەوازەن و بەبې ئی یۊبییەیە ڕۊحو نەتەوەی جە کۊمەڵە بەرکۆتێنە نمەتاوۊن بەرکۆت بکەرۊن، (ئا یۊبییەیەیچ ئا دۆڵەتەنە کە هەن و دماتەر بنەچەو چەقو توخمە عەینیەکانو تەرو دلې ژیوای هەر میللەتێن: واتا بنەچەو چەقو هونەر و یاسا و ئاکار و ئایین و زانشتین، ژڵېوەی ڕۊحیچ گرڎش بېجگە ئەچا مەرامەی هیچی تەرش بارەنە نییەن. ئا ڕۊحە مەبۊن پاسەش پەنەبێ هۊشیار بۊن پا یۊبییەیە، واتا هۊشیار بۊن بە ئازادیە تاییبەتتەکەیش). گەر ڕۊحو نەتەوەی وېش دلې کارە هونەریەکان و یاساو ئاکار و ئایین و ژڵېوەکانو تەرو میللەتینە ئاشکەرا بکەرۊن و دۆڵەتیچ ئا لاشە بۊن کە ئا بەرکۆتېشە دلېنە عەینی مەبۊوە، ئانە ڕۊحو نەتەوەی حزوری سەرەمڕەش دلې کۊ جەسەو دۆڵەتینە هەن و جە شېوەو کەسیبییەیێ تاییبەتتینە چەنەشۆ وېش نیشانە مڎۊن، پینەیچە بەرکۆتە هەمەڕەنگەکې گرڎشان یەک بنەماشان مەبۊن و گرڎشان ڕۊح ئەرمانېنې و ڕۊحیچ دلې ئاڎیشانە شوناس و هەروېبییەکەو وېش پارېزنان. هەر ئا چەنیبییەیەو بەرکۆتکەرڎەی ڕۊحیە دلې بەرکۆتەکانە پاسەکەرۊن ئەدەبیات و هونەر و ئایین و دەستوورو نەتەوێوە جیاواز بۊن چەنی نەتەوێ تەری.
کۊ بەرکۆتەکانو بەڎیئامای ڕۊحو نەتەوەی، پېسە ئایدیاڵێ کۊیی، ئەقڵ شېوەگیر مەکەران و پینەی یەک پېکئامێ هەمەکیشان چەنە مێنەپېڎا، کە کەسیبییەو نەتەوەی دلې جەسەو دۆڵەتینە نیشانە مڎۊن، (ئا بنەما گرڎینې کە تەجەللیش مەکەرۊن و دلې دۆڵەتینە مەبۊن بە بابەتو هۊشیاری، واتا ئا وېنە کە گرڎو ئانەی مەگېرۊن وې کە دۆڵەت مەگېرۊشۆ، بازنێ تەمامەن ئەچا بەرکۆتا کە کەلتورو نەتەوێ جە نەتەوەکانی پېکمارۊن. بەشێ جە کتېبو بییەی نەتەوەیی کورڎی میانو فەلسەفە و سۆسیۆپۆلەتیکینە، نویستەی عیرفان مستەفا، هۊرگېڵنای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید. [1]