$کەژاڵ نووری کییە؟$
ل ڕێکەفتا #01-03-1970# ل بنارا بەمۆ ل گوندێ (#کوێرەک#)یا سەر ب باژێڕوکێ #دەربەندیخان# ژدایک بوویە. د دوو ساڵ و نیڤی دە کەتییە ناڤا ئاگر و بەشەک ل جەستێ وێ شەوتیایە و ل سێ ساڵیدە کەتییە ناڤ ئاڤا دەریاچەیا سیروان و ژیانا وێ مەترسی لسەر بوویە.
ل چارساڵی و ل نسکۆیا 1974 ئاوارەی ئیرانێ بوویە و هەر ل هەمان ساڵێ ڤەگەڕیایە باشوورێ کوردستانێ و ئێکسەر دگەل تەڤایا ماڵباتا وێ ژ ئالێ ڕژێما ئیراقێ هاتینە دەستەسەر کرن و نەفی کرن ژبو باشوورێ ئیراقێ و پێنج ساڵان ل قەلعەسکەر / فەلوجە ل دەستەسەر بوویە و پشترە ب لێبوورینا گشتی د نەﮪ ساڵیدا ئازاد بوو و ڤەگەڕیا کوردستان و ل باژێڕێ دەربەندیخان ئاکجی بوو.
خوەندنا سەرەتایی و ناڤەندی و ئامادەیی زور ب سەرکەتییانە هەمی سالەکێ ب پلەیا ئێکەم تمام کرییە.
$ژیانا پیشەیی:- $
ل ساڵا 1991ێ هەر ل پشتی قویناغا ئامادەیی ژبەرخرابییا بارێ ئابووری دەست ل خوەندنێ بەردایە کەتییە بەر کارکرنێ.
- دەستپێکا دامەزراندنا مەڵبەندا دوو یا ڕێکخستنا #کەرکووک# یا #یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان#، کو بارگەهێ وێ ل دەربەندیخان بوو، بوویە کادرا پێشکەتی ل بەشا هۆشیاری و ڕووناکبیرییا مەڵبەندێ هەیا دەستپێکا ساڵا 1995
- ل ساڵا 1994 کاندید بوویە بو ئەنداما مەڵبەندا ڕێکخستنا دوو یا ڕێکخستنا کەرکووک.
- ل ساڵا 1993هەتا ساڵا 1995 ئەنداما کۆمیتەیا پۆلیس و ئاساییشا مەڵبەندا دوو یا ڕێکخستنا کەرکووک یا یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بوو.
- ل ساڵا 1993-1994 دەمێ کوو بڕیار هاتە دان کو لقا کەرکووک یا یەکێتی ژنێن کوردستانێ، بهێتە دامەزراندن، ب سەرپەرشتییا ماموستا وەسفیە بەنی وەیس، لسەر داخوازییا ڕەوانشاد وەسفیە خان و بەرپرسا مەڵبەندا ڕێکخستنا دوو یا یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و ماموستا عەلی پەڕڵەمان، دگەل کارکرنێ ل بەشا هۆشیاری و ڕووناکبیرییا مەڵبەندێ، بوویە کارگێڕا لقا کەرکووک یا یەکێتی ژنێن کوردستان و دگەل وەسفییەخان و چەند ژنێن دن لقا یەکێتی ژنێن کەرکووکێ دامەزراند و کارگێڕ بوو هەتا ساڵا 1995.
پشترە واز ل کارێ ئۆرگانی و حزبی ئانی و بوویە کەسەکە سەربەخوو.
-ل ساڵا 1996 ل ڕێکخراوا (NGO) یا ناحکومی تی دی سی یا فەرەنسی (Triangel dia consortium) دەست ب کار کرنێ کر و بوویە ب ڕێڤەبەرا لقا دەربەندیخان یا ئەوێ سازیێ، هەیا دەستپێکا ساڵا 1999 و پشترە هەیا ساڵا 2000 بوویە بەپرسیارا پڕۆژەیا ژنێن ئەوێ سازیێ (Women Development Activities) ژبو باکوورێ ئیراقێ.
- زوربەی جاران چالاکی ئێن ڕێکخراوا تی دی سی فەرەنسی، ب هەماهەنگی و چالاکیێن هەڤبەش دگەل مەڵبەندا دوو یا ڕیکخستنا کەرکووک، کۆمیتەیا دەربەندیخان، یەکێتییا خوەندکاران، یەکێتی ژنان، قائیمقامیەتا دەربەندیخان، پارێزگەها کەرکووک، کو (وی سەردەمەی بارگەهێ وێ ل دەربەندیخان بووە)، کۆمەڵەیا هونەرێن جوان ئێن کورد / لقا دەربەندیخان. ڕێڤەبەرێتیا ڕەوشنبیری یا کەرکووک کو ل دەربەندیخان بوو، یەکێتی ماموستایێن کوردستان/ لقا دەربەندیخان، سەندیکایا هونەرمەندان لقا دەربەندیخان. حزبا سۆسیالیست/ دەربەندیخان، حزبا شیوعی/ کۆمیتەیا دەربەندیخان، دهاتنە ئەنجام دان.
ئەو چالاکیێن کوو ل ماوێ ساڵێن 1992- 2000 خانما کەژاڵ ڕێکخەر (Co-Coordinator) ا وێ بوو و ئەنجام داینە، چ وەکە کادرەک پێشکەتی ئا مەڵبەندا دوو یا ڕێکخستنا کەرکووک یا یەکیتی نیشتمانی کوردستان و چ وەکە ستافا NGO ل ڕێکخراوا TDC فەرەنسی ل بوارێ:- کۆڕ و سیمینار و کۆنفرانس و فیستەڤاڵێن وەکە ( هۆشیاریی یاسایی بو ژنان، هۆشیاریی تەندرووستی، هەڵبەست و سەرجەم بوارێن دن ئێن ئەدەب و موزیک و هونەر و شانۆ و نواندن)ێ ڤەکرنا پێشانگەهێن هونەرێ وێنەکێشانێ، خولا بهێزکرن بو خوەندنگەهێن ناڤەندی و پیشەیی و ئامادەیی ئێن دەربەندیخان ب هەڤکارییا ڕێڤەبەرایەتییا پەروەردەیا کەرکووک و یەکێتی ماموستایێن کوردستان، گرتنا ماموستایێن وانەبێژ ژبو ئامادەییا پیشەسازییا دەربەندیخان بو ماوێ سێ ساڵان کو ل ئەنجامدا وەزیرێ پەروەردەیێ هەرێما کوردستان ل ساڵا 1999 مێهڤاندارییا وێ کر و سوپاسنامە پێشکەشی وێ کر.
خولا فێربوونا موزیک، شانۆ، وێنەکێشان، خولا فێربوونا زمان، خولا فێربوونا دوورینێ بو ژنان، خولا فێربوونا لەشجوانی بو کەچان، خولا فێربوونا فریاگوزاریێن دەستپێکی. ڕێکخستنا گەشتێن زانستی بو گەنج و خوەندەکارێن ئامادەییا پیشەسازی یا دەربەندیخان بو کارگە و بەنداڤ و شینوارێن دیروکی ئێن کوردستانێ.. ڤەگوهاستنا هینان و برنا پیشانگەهێن شێوەکاریی د ناڤبەرا باژێڕێن #زاخو#، #دهوک#، #ئاکرێ#، کۆیە، #کەلار#، #کفری#، #چەمچەماڵ#، #سلێمانی#، #هەڤلێر#، دەربەندیخان، ژبو هونەرمەندێن کوردستان و ڤەکرنا پیشانگەهان ل وان باژێڕ و باژێڕوکان.... هاریکاری کرنا ڕێڤەبەراتییا ڕوەشنبیری یا کەرکووک ژبو ڤیستەڤالا ساڵانەیا شانۆیی و موزیک و شێوەکاریی ل ناڤبەرا باژێڕێن کوردستانێ دا... هتد
ل بوارێ وەرزشییدا:- تەپا پێ، تەپا تێنسا سەرمێز. شەترەنج. مەلەڤانی، باسکە، ب ڤەکرنا خول و یاریی و ڕێکخستنێن پاڵەوانێتییان.
- ل بوارێ خوەندنێدا:- ڤەکرن و درووستکرنا کتێبخانەیا کەنار ل دەربەندیخان کو ب هزاران پەرتوکێن جوربجور و ب مفا تێدا بووینە بو خووینەرێن دەربەندیخانێ.
- ل بوارێ کارگێڕییدا:- نڤیسینا پرۆپۆزەل بو بازاڕێ ئەوروپایا هەڤبەش بو هەردوو بەشێن (DJ8) و (DJ1) و وەرگرتنا فەند بو پڕۆژەیان ل بازاڕی ئەوروپایا هەڤبەش.. دگەل بازاڕێ ئەوروپایا هەڤبەش دا، ب هەماهەنگی و هەڤکارییا ماددی ل پارێزگەها کەرکووک، مەڵبەندا دوو یا ڕێکخستنا کەرکووک، ڕێکخراوا جیهانی یا بەرنامەیا خۆراک ( WFP ) فەند ژبو چالاکیێن سەنتەرێ دابین دکرن، هەتا ساڵا 2000 کو گرێبەستا ئەوێ سازیێ ل کوردستانێ تمام بوو، پشترە سەنتەرەکە ب هەمی کەرەستەیان ڤە ژبەر کوو نەهێتە داخستن و ل چالاکییان بەردەوام بیت، پێشکەشی ڕێکخراوا مناڵپارێزێن کوردستانێ کر و نها سەنتەرێ گەنجانێ دەربەندیخانێ یە.
-ل ساڵا 2001 بوویە کادرا مەکتەبا سەکرتاریەتا ڕێکخراوا ئازادییا لاوێن کوردستانێ ل سلێمانیێ.
-ل ساڵا 2001 هەتا 2003 ل ڕوژنامە و گۆڤارێن کوردستانێ کارێ ڕوژنامەگەری کرییە.
-ل ساڵا 2003ێ ڕە ل هۆلەندا دژیت و هەلگرا ناسنامەیا هۆلەندییە.
-ل ساڵا 2007 تا ساڵا 2009 خوەندکارا پەیمانگەها زمانێ هۆلەندی بوو و پشترە بوویە خوەندکارا بەشا ئینتگرەیشن و کار ل پەیمانگەها خلدە ئۆپلایدن ل ساڵا 2011 تمام کرییە.
-ل ساڵا 2013 تا 2015 کارگێڕا بەشا ئیدارە یا ڕێکخراوا ژینگەپاریزا هۆلەندی (Westrom) بوویە.
-ل ساڵا 2015 ڤەگەڕیا باشوورێ کوردستانێ و بوویە ئەنداما پلاتڤۆرما دابران.
-ل ساڵا 2016 ڤەگەڕیا هۆلەندا و بووەیە خوەندکارا بەشا پیشکەتی یا زمانێ هۆلەندی ل ئەکادیمیایا ئێن ئێڵ ئیجوکاسی ئوترێخت.
- ل ساڵا 2017 هەتا ساڵا 2019 سەرپەرشتیارا کتێبخانەیا ڕێمبراند ڤان ڕاین سخۆل بوو ( Rembrandt van Rjin School Woerdn) ل باژێڕێ وردن ل هۆلەندا.
- ل ساڵا 2019 هەتا ساڵا 2022 فەرمانبەرا کتێبخانەیا ناڤەندی/دواناوەندییا خوەندنگەها مینکەما لان کۆلێج بوویە (Minkema College laan Woerden) ل باژێڕێ وردن (Woerden) ل هۆلەندا و پشترە ژبەر توویشبوونا ب جەلتەیا دڵ و نەخوەشییا لێدانا دڵ ل ماڵ دمینیت.
$ژیانا ئەدەبی و ڕێکخراوەیی:-$
-ل ساڵا 1988 و بو ئێکەمجار دەست دایە هەڵبەست نڤیسین و ل دەهان کۆر و سیمینارێن هەڵبەستان ل باشوورێ کوردستان، هۆلەندا، فەرەنسا پشکدارا کردووە.
هەڵبەستێن وێ ل چەندین کتیب و ڕۆژنامە و گوڤار و مالپەرێن کوڕدی و عەرەبی و جیهانی ب زمانێ کوردی (سۆرانی و کرمانجی)، ئینگلیزی، هۆلەندی بەڵاڤ بووینە.
دەقێن شعریێن وی بو سەر سێزدە زمانێن زندی ئێن جیهانی هاتینە وەرگێڕان .=KTML_Quote_Begin==KTML_Style=width:35%;float:right;=KTML_Quote_Icon=❞=KTML_Quote_Content=#مام جەلال# ژێڕە گوتییە: ژنەکە کۆکە و هەڵبەستێن وێ ژی ئێن کۆکن=KTML_Quote_End=
-ل دەرڤەی وڵات ل چەندین کۆنفرانس و کۆر و سیمیناران بو مافێن ژنان و هەروەسا خوەندنا شەعر ل ئەڵمانیا و هۆلەندا و فەرەنسا و بەلجیکا پشکداری کرییە.
- ل ساڵا 2013-2014 ئەنداما بەشا پەتیشنێن ڕێکخراوا ئەمنیستی ئنینتەرناسیۆنال-بەشا هۆڵەندا، بیرۆی ئایندهۆفن بوویە و سەرپەرشتیارییا کەمپەینا نێڤدەوڵەتی یا ئازادییا زەینەب جەلال کرییە بو بەشا هۆڵەندا یا کەمپەینێ، کو ڕێکخراوا ئەمنیستیل سەرانسەرێ جیهان پێ هەستا بو هەلوەشاندنا بڕیارا ل سێدارەدانا وێ.
- ل ساڵا 2014 دگەل ڕێکخراوا ئەمنیستی ئینتەرناسیۆنال/ هۆڵەندا- بیرۆی ئاییندهۆفن، دژبەری پڕۆژە یاسایا جەعفەریی بو ب یاسایی کرنا ب شویدانا کەچێن زارۆک ل تەمەنێ 6-9 ساڵی، ب گرێدانا سیمینار ونمایشکرنا فیلمێن دۆکیومەنتاری ل باژێڕێ ئاییندهۆفن، ئاکسیۆنا مەیدانی ئەنجام دایە.
- پشکدارییا بڕێڤەبرنا پەتیشنێن ڕێکخراوا ئەمنیستی ئینتەرناسیۆنال/ هۆلەندی- بیرۆی ئاییندهۆفن کرییە بو مافێن ژنان، بڕیارا ل سیدارەدان ل وڵاتێن جیهانا سێهەم، ئازادکرنا ڕوژنامەنڤیسان و ئەندام بوویە ل ڕێکخراوا ئەمنیستی ئیننتەرناسیۆنال و پشکدارا کۆمبینا مەهانەیا ڕێکخراوێ، ل بیرۆیا سەرەکە یا باژێڕێ ئەمستەردام کرییە ل وڵاتی هۆڵەندا.
- ژ ئالێ ڕێکخراوا ئەمنیستی ئینتەرناسیۆنال سوپاسنامە وەرگرتییە.
پشکداری کرییە ل کۆنفرانسا نێڤدەوڵەتی ژبو چارەسەرکرنا ئاریشەیێن ژنان ل زانینگەها کۆڵن ل وڵاتێ ئەڵمانیا ل ساڵا 2014
ژ ئالێ ڕێکخراوا وێلفی هۆلەندی ( wilpf) هات هەڵبژاردن بو پشکداری کرن ل کۆنفرانسا جیهانی یا ژنێن نەتەوێن یەکگرتی ل وڵاتی غانا ل ئەفەریقیایا باشوور ل ساڵا 2018 ، ژبەر وەغەرا دوماهیکا دایکا خوە نکاری پشکدارا بیت.
- ل ساڵا 2019 پشکداری کرییە ل ڤیستەڤالا نێڤدەوڵەتییا ئانا کارەنینا (Anna Karenina) بو ئەدەب کو ژ ئالێ ڕێکخراوا ILFU یا هۆڵەندی ساڵانە بڕێڤە دچیت ل باژێڕێ ئوترێخت، ب خوەندنا هەڵبەستان ب زمانێ کوردی و خوەندنا ڕۆمان کو لسەر ئاستێ هەمی جیهانێ ئەدیب و شاعیران پشکداری تێدە کربوو.
ب دەهان گوتار لسەر مافێن ژنان و کومەڵگەها مەدەنی هەنە ل ڕوژنامە و گوڤار و مالپەرێن کوردی.
-ل چەندین بەرنامەیێن تەلەڤزیۆنی پشکدارا بوویە ژبو قسەکرن لسەر مافێن ژنان و کۆمەڵگەها مەدەنی.
ئەندام بوو ل بەشا هۆلەندایا ڕێکخراوا (wilpf) کو ڕێکخراوەک جیهانی و ئەندامە ل ژنێن نەتەوێن یەکگرتی هەتا ساڵا 2020
- ئەنداما لائیحەیێن ژنان بوو ل ساڵا 2012-2013-2014 بو پەڕڵەمانێ کوردستانێ.
- ل مەها نۆڤەمبەرا ساڵا 2018 ژئالێ ڕێکخراوا CD4D Project for Iraq ب هەڤبەشی دگەل ڕێکخراوا IOM- The International Organization for Migration ل هۆڵەندا ب سەرپەرشتییا وەزارەتا دەرڤەیا هۆڵەندا، پڕۆژەیەک بو ئیراقێ و کوردستان بو ماوێ شەش مەهان ڕادگەهینن، لسەر پێشنیارا ناڤەندا دەرڤە یا ڕیکخستنێن یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان ئێکەک دبیت ل وان کاندیدێن کوو ئەوێ سازیێ ب ئیمەیڵ پەیوەندی ژێڕە کری، هەیا کوو لسەر بودجە و مووچەیێ وەزارەتا دەرەڤەیا هۆڵەندا ڤەبگەڕێتە باشوورێ کوردستان و بو ماوێ شەش مەهان پڕۆژەیەکێ ل وێرێ جێبەجێ بکەت.
-ئەو پەرتووک و گۆڤار و ڕوژنامەیێن کو چاڤپێکەتن و بەرهەمێن شعری و نڤیسینێن وێ تێدا بەڵاڤ بووینە:-
پەرتووکا ژنە هەلکەوتووەکانی کورد، نڤیسینا زامدار ئەحمەد چاپا 2018 شەعرەکا وێ تێدا بەلاڤ بوویە.
پەرتووکا المراة الکردیە من این والی این، نڤیسینا بوشرا عەلی چاپی 2019 ل وڵاتێ میسر ب زمانێ عەرەبی شەعرەک تێدا بەڵاڤ بوویە.
-پەرتووکا ژن ژیان دەنووسیتەوە چەند قەسیدەیەکێن شعری تێدا بەڵاڤ بوویە چاپا 2019 وەزارەتا ڕوەشنبیری ب هەڤکارییا مالا کتیب ل هەڤلێرێ.
- پشکدارا کرن ل کتێبا هەڵبەستی یا ( Anthologie-edited-poesie-femmes-kurdes-AM-NB 21-sep20) کو ب زمانێ فەرەنسی ل سیپتەمبەرا ساڵا 2020 ل فەرەنسا چاپ بوویە.
- پشکداری کرن ل کتێبا ژن ژیان دەنووسێتەوە، هەڵبەست- هەڤلێر 2019
- ل چەندین کتێبێن دن دا، ب گوتاران پشکداری کرییە.
-گۆڤاری (De Koerden) بە زمانی بەلجیکی -فلامی ساڵا 2014 شعریکی وەرگێڕراوی تیابڵاوکراوەتەوە.
مالپەڕی تریبوون بە زمانی ئینگلیزی ل ئەمریکا شعریکی بە زمانی ئینگلیزی تیادابڵاوکراوەتەوە.
گۆڤارا تۆپ بزنس ب زمانێ ئینگلیزی و عەرەبی و کوردی، دەردچیت دیمانەیەکە وێ ل بەشا کوردی تێدا بەڵاڤ بوویە.
تەلەڤزیۆن و ڕادیۆ و ڕوژنامەیێن ئەنارکیستانا فەرەنسا دیمانەیەک دورودرێژا وێ بەڵاڤ کرییە کو ژئالێ ڕوژنامەنڤیسێ فەڕەنسی (توگە) وە هاتییە وەرگرتن.
- چەندین هەڵبەست وێ بو سەر زمانێ هۆلەندی و فەرەنسی هاتینە وەرگێڕان و ل پەرتووکێن ئەڤان وڵاتانەدا بەڵاڤ بووینە.
- ل ڕوژنامەیێن ئاوینە، ڕوژنامەیا هاووڵاتی، ڕوژنامەیا کوردستانی نوێ، پۆرتاڵا ڕووداو، ڕوژنامەیا الاتحاد، گوڤارا دەنگ، گوڤارا دیدی ژن، ڕوژنامەیا هەرێم، ڕوژنامەیا ڕیگای کوردستان، ڕوژنامەیا چاودێر، مالپەڕێ ڕۆژنیوز، مالپەڕێ دەنگەکان، مالپەڕێ نوچەنێت، مالپەڕێ ڕەهێل، مالپەرێ پێنووسەکان، مالپەڕێ خەندان. تیڤی کەی ئین ئین، ڕێگا تیڤی، ستێرک تیڤی، نەورۆز تیڤی، ئاریەن تیڤی، نوچەتیڤی. ڕادیۆیا نەوا و چەندین ماڵپەڕ و سایت و ڕوژنامە و گوڤارێن دن، بەرهەم و گوتار و دیمانە و دەقێن شعری بەڵاڤ کرینە.
$خەلات و پاداشت:-$
-مام جەلال ب شاعیرەکە کۆک و ژنەکە کۆک ناڤزەد کرییە.
ل ساڵا 2009 پشتی کوو هەڵبەستەکە وێ ل کوردستانی نوێ بەڵاڤ بوو، #مام جەلال#ی ‌هەڵبەستا وێ دیتیە و ب ژنەکە کۆک ناڤزەد کرییە.
- جەنابێ جێگرێ سەرۆکێ حکومەتا هەرێما کوردستانێ، #قوباد تاڵەبانی# ل هەشتێ مارس یا 2021 کارتا پیرۆزبایی و سوپاسنامەیێ ژێڕە هنارتییە.
- خوەدی دەهان خەلات و سوپاسنامەیانە ل ڕێکخراوێن حکومی و ناحکومی ئێن هەرێما کوردستانێ و دەرڤەی وڵات.
- زمانێن کوردی، هۆلەندی و عەرەبی ب باشی دەزانێت و زمانی ئینگلیزی ژی دزانیت.
- نها بەردەوام ل چالاکی و کۆڕگرتناندایە بو خوەندنا هەڵبەستان، چ ب کۆڕێن تایبەت ئانکو هەڤبەش، ل وڵاتێن ئەوروپا و ناڤ کوردستانێ. [1] [2]