کورد دلې چەرخەکا تاریخینە
هۊرگېڵنای و ئاماڎەکەرڎەی: ئەسعەد ڕەشید
بەشەی: چوارسەڎ و حەفتاهەمە
* تاریخو (#25-06-1990#ز.) تاکو (#26-06-1990#ز.) بەستەی کۊنفڕانسی سەرتاپاو کوردی دلې یەکیەتی سۆڤیەتینە، بە بەبەشداری (400) چوارسەڎ کوردا جە شارو مۆسکۆی، چېرو بچمو (درووشم) کوردو سۆڤیەتی و تاریخ و سەردەمی تازەی. دلې کۊنفڕانسەکەینە باسو بار و دۊخو کوردو سۆڤیەتی کریا و کیانیێ چواردە ڕېکوزیا ڕامیاریی و کەلتووریا کوردی دلې کوردەسانی و ئۆروپای ئاماڎې بېنې. کۊنفڕانسەکە نامێش ئاراسەو گۆرباتشۆڤی کەردە، کە ڕەخنەو بېدەنگی سۆڤیەتی مەگېرې وەراوەر بە چۆسنایۆ مروڤو کوردی دلې کوردەسانینە، هەم داواو ئۆتۆنۆمیشان پەی کوردەسانی سووری کەردەبې.
* تاریخو (#00-07-1990#ز.) دلېڕاسەو ئی مانگې، کوردەکانو یەکیەتی سۆڤیەتی، کۊنفڕانسێ فراوانشان جە شارو مۆسکۆی ڕکېوست، پەی داواکەردەی مافو ئوتونومی پەی کوردەکانو ئاگەی و حۆلې ژیونایۆ کەلتووری کوردی بڎان.
* تاریخو (#02-08-1990#ز.) حکومەتو ئېراقی وڵاتو کوێتیش داگیرکەرد، کە دماتەر بی بە مایې گیسیانەی جەڼگو کەنداوی دوەمی.
* تاریخو (#20-08-1990#ز.) یاونای بانگەوازێ جە لاو دکتور جەمال نەبەزیۆ، بە نامې بانگەوازێ دڵپاکانەی پەی هەر کوردێ کۊمەکداری، پەی ئانەی جەڼگو ئېراقی و هامپێمانا دمای داگیرکەردەی کوێتی، نەکریۊ بە جەڼگو کوردی.
* تاریخو (#28-08-1990#ز.) تاکو (#30-08-1990#ز.) تیپو شانۊ کۊمەڵەو کوردی جە سوید، شانۊگەری (مەلوول)یش پېشکەش کەرد.
* تاریخو (#00-09-1990#ز.) مەرزنارەی ڕېکوزیاو گەلانی و نەتەوە بې کیانیاکانی دلې دەزگاو نەتەوە یۊگېرتەکانە جە شارو تارتۆی کۊمارو ئیستونیای.
* تاریخو (#02-09-1990#ز.) پەی یەکەم جاری جە تاریخو موزیکی کوردینە، دلې هۊڵو ئاڵتە ئۆپەری شارو فرانکفۆرتی ئەڵمانینە، سەمفونیاو هەڵەبجەی، بە سەرپەرەشتی هونەرکارو کوردی (ئیقباڵ حاجی) پېشکەش کریا، شایانو باسین زیاتەر جە (2500) کوردې و ئۆروپیې بەشداریشان چەنە کەرد.
* تاریخو (#03-10-1990#ز.) تاکو (#08-10-1990#ز.) پەی یەکەم جاری دلې تاریخینە، کورد بە (300) یەرەسەڎ کتېبې، دلې پیشانگاو جەهانی کتېبینە جە فرانکفۆرت بەشداریش کەرد.
* تاریخو (#00-12-1990#ز.) پەکەکە، داواش جە پارتو دیموکراتو کوردەسانی و یەکیەتی نیشتیمانی کوردەسانی کەردە پەی بەستەی کۊنگرێ نەتەوەیی.
* تاریخو (#10-12-1990#ز.) ئاوارە کوردەکې پاکستانی، بە نیازو خاستەرکەردەی بارو ژیوایشان و کۊچپەنەکەردەیشان، ڕاپیمایێ ئاشتیانەشان وەردەمو بارەگاو ڕېکوزیای جەهانی پەنادارانە سازکەرد، کارمەندې ئا بارەگایە نەک هەر جوابشان نەڎێوە، بەڵکوم چەنی پۊلیسو پاکستانی کۆتې ڕاوەنیای و گېرتەیشان، ئەنجامەنە (88) هەشتا و هەشت کەسېشان پەی ماوەو شش ڕوا گېریێ.
* تاریخو (#25-12-1990#ز.) تاکو (31-12-1990ز.) بەستەی کۊنگرەی نیشتیمانی چوارەمو پەکەکەی.
* ساڵەو (1991ز.)، چن تۊمارێ پېوەس پی ساڵېوە ئینێ وەردەسەنە:
* مەرزنارەی پارتو کارو سەربەوې کوردەسانی.
* تاکو ساڵەو (1993ز.)، (575) ژەنی دلې شارو هۆلېرینە کوشیێنې.
* پەکەکە، بنکێوەش دلې ناوچەو (گەلی پس ئاغای) جە پانیشیو کوردەسانی مەرزنارە.
* ڕژېمو لوبنانی تەمامو بارەگاکانو پارتو دیموکراتو کوردیش دلې لوبنانینە وستېرە و هەرچی کتېبې و کەرەسې ئا بارەگایە بېنې، دەسش گېرتې ملەرە، ئینە بېجگە ئانەی کە چن ئەندامێچش بە تۊمەتی ناڕامیاری کەردې دلې زیڼانی.
* مەرزنارەی ڕېکوزیاو هامپەشتی کوردەسانی، بە بەشداری چن هەرمانبەرێ کوردی جە سوید، ئی ڕېکوزیا ئەچی ساڵېنە دوې وانگێش دلې دەگاو چنگیانی و شارو هەڵەبجەینە وەشېکەردې و بېجگە چن هەرمانێ تەری ئەچی ساڵېنە و ساڵەکانو دماتەرینە.
* کۊچی دمایینو شاعېر و هورگېڵنی گۆرەو کوردی هەژار موکریانی، جە شارو مەهابادی.
بەشێ جە کتېبو هاوڕێنامەی، نویستەی هاوڕێ باخەوان، هۊرگېڵنای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید. [1]