#Aldar Xelîl# : Lihevkirina 1982`an bingeha tevahiya têkiliyên Kurd e
Reportaj Summay
Endamê Desteya Serokatiya #PYD#`ê Aldar Xelîl got: “Divê hêzên Kurd çareseriyê ji doza Kurd re bibînin. Bi rêya diyalogê bigihêjin lihevkirinan, ji şerê navxweyî dûr bikevin.”
Têkildarî peyama dawî ya Rêber Abdullah Ocalan bi rêya telefonê bi malbata xwe re di 27`ê Nîsanê de endamê Desteya Serokatiya PYD`ê Aldar Xelîl axivî û behsa bandora axaftina Rêber Abdullah Ocalan girêdayî yekitiya niştîmanî kir.
Rêber Abdullah Ocalan bang kir ku li gorî lihevkirina 1982`an kar were kirin.
Aldar Xelîl di hevdîtinê de wiha axivî:
GELO GIRÎNGIYA PEYAMA RÊBER ABDULLAH OCALAN DI VÊ DEMÊ DE ÇI YE?
Gelê me û tevahiya hêzên demokratîk bi hesasiyet nêzî Rêber Apo dibin. Bandora daxuyaniyên Rêber Ocalan mezin in. Guhertinên mezin li herêmê rû didin. Çalakiyên nû tên avakirin. Bi xwe re jî nakokiyên mezin li rex hêviyên çareseriyê anîn. Li vir li Kurdistanê bi taybet li gel hebûna hêviyên mezin, her peyamek an jî daxuyaniyek Rêbertî di vê demê de rolek di çareserkirina gelek pirsgirêk û aloziyan de dilîze.
Bandora Rêber Apo ne tenê li ser PKK yan jî Tevgera Rizgariya Kurdistanê ye, bi awayekî mezin bandor li tevahiya gelan û navenda siyasetê dike. Lewra girîng e di vê demê de daxuyaniyek ji Rêbertî derkeve.
RÊBER ABDULLAH OCALAN JI MUXATEBGIRTINA HEVALÊN XWE LI QENDÎLÊ, MALBATÊN BARAZANÎ Û TALABANÎ ÇI DIXWAZE?
Rojhilata Navîn û Kurdistan di guhertin û qonaxên giring re derbas dibe. Planên girîng têne çêkirin. Divê em hişyar bin û tedbîran bigirin. Mîna bûyera li Zînî Wertê rû daye. Tevgerên leşkerî û gefên derketine ne di cih de ne. Mînak ger PDK`ê hêzên xwe anîn herêmê û PKK’ê û YNK`ê gotin dê şer bikin û hemû li dijî hev şer kirin. Gelo wê çi bibe?
Her sê partî xwedî bandor in. Di wê demê de ger nakokî çêbûn û du qat bûn, bûyerên mîna Zînî Wertê wê bibe sedema aloziyek mezintir. Lewra divê pênaseyek ji rêya çareseriyê re hebe, da ku nebe aloziyek mezin, lewra daxuyaniya Rêbertî girîng e.
Ger her hêzek li ser helwesta xwe bi israr be û gotinên xwe bînin cih wê şer derkeve.
Mînak PKK`ê ji dehan salan ve li herêmê ye. YNK`ê dibêje ew ji vê herêmê ye. PDK`ê jî dixwaze hêzên xwe li vê herêmê bicih bike. Wê demê rewş dê aloz bibe.
Lewra bangawazî ji bo her sê aliyan hat. Li şûna ku şerek navxweyî derdikeve divê li ser masaya diyalogê rûnin û pirsgirêkan çareser bikin.
Gelo çima Kurd ji destpêkê ve lihev dixin. Piştre aliyên din mudexele dikin da ku lihev bikin. Divê ji destpêkê ve bê mudexele lihev bikin.
Nabe aliyek derkeve û bêje çareserî yan jî aştî tune ye. Rê heye lê divê di vê derbarê de biryar bê girtin. Bi taybet aliyên ku başûrê Kurdistanê bi awayekî fermî birêve dibin PDK û YNK`ê ne. Divê bi hesasiyat tevbigerin û bûyerek mîna Zînî Wertê nekin sedema nakokiyan li Kurdistanê.
ÇIMA RÊBER ABDULLAH OCALAN BANGA VEJANDINA LIHEVKIRINA 1982`YAN KIR?
Beriya her tiştî ev lêgerînek ji bo pêşîlêgirtina derketina şer e. Çima em nîqaş nakin û li rêyên çareseriyên nagerin. Çima em berê xwe didin şer û nakokiyan. Divê Kurd bizanibin çima di van rewşan de hema yekser şer tê bîra me ne diyalog?
Piştî alozbûna nakokiyan em li diyalogê digerin, mîna lihevkirina sala 1982`yan. Li gorî lihevkirinê, hêzên Kurdistanî rêzdarî ji taybetmendiyên hev du re digirin û bi rêya diyalogê nakokiyên derdikevin çareser dikin.
Lewra ev lihevkirin di sala 1982`yan de wek bingehek ji tevahiya têkiliyên Kurd re hate dayîn. Her wiha lihevkirin rêzdarî ji taybetmendiya herî beşek ji Kurdistanê re digire. Ger nakokî çêbûn divê bi rêya diyalogê çareser bibin.
Li ser vê bingehê û li gorî lihevkirina 1982`an divê pirsgirêka Zînî Wertê bi rêya diyalogê bê çareserkirin.
Ez dixwazim bêjim yekitî û lihevkirin cuda ne. Di destpêkê de divê lihevkirinek Kurd li her beşek Kurdistanê çêbibe. Piştre li ser asta Kurdistanê. Yekitî gavek piratîk a lihevkirinê ye piştî lihevkirin çêbû, ew ê pêk were.
Li Rojava gelek tevger û partiyên Kurd hene. Di nav de partiyên girêdayî Encumena Niştîmanî ya Kurd tev li tecrubera Rêveberiya Xweser, Meclisa Sûriya Demokratîk û Hêzên Sûriya Demokratîk nebûn. Gelo çima lihevkirinek bi wan re çênabe ji bo ku tevahiya partî bibin yek?
Rêber Abdullah Ocalan beriya dîlgirtinê jî banga lidarxistina kongreya neteweyî û yekrêziya refa Kurd dikir. Li Rojava amadekariyên me di vî warî de hebûn. Em bi her gavekê yan jî îsnyatîfekê di vê çarçoveyê de tê avêtin re ne. Divê partiyên li derveyî projeya Rêveberiya Xweser mane, bi heman helwestî tev bigerin. Ji bo ku em bi hev re lihevkirina xwe pêş bixin.
Banga Rêbertî ji bo me xwedî wate û girîngiyek mezin e. Em bang dikin ku şer li Zînî Wertê tune be, di heman demê de em bang dikin ku partiyên Kurd li Qamişlo lihev bikin.
GELO JI ALIYÊN KU RÊBER OCALAN BANGA WAN KIRINE ÇI TÊ XWESTIN?
Tevahiya aliyên siyasî û rewşenbîr bang dikin ku şer çênebe berovajî wê aliyên nakok li hev rûnin û dest bi diyalogê bikin. Xizmeta siyasetên hêzên dagirker û Tirkiyê nekin. Hinek alî dixwazin partî û hêzên Kurd bi hev kevin. Ji ber ku yekitiya Kurdan ne ji berjewendiya wan e. Ger pirsgirêk tune be jî diafrînin. Lewra divê Kurd bizanibin ku berjewendiya wan di yekîtiyê de ye.
Ger aliyek Kurd ji lihevkirinê paşde vekişiya û lihev nekin, gel û civaka Kurdistanê dê bertek nîşanî wan bidin, wan neçarî lihevkirinê bikin. Ger wisa nebû dê şerek Kurd- Kurd çêbibe.
MEQSEDA KU REWŞA ROJAVA BAŞ Û NE BAŞ ÇIYE?
Aliyê wê yê baş şoreş e, ya ku ser xeta sêyemîn û felsefeya netewa demokratîk û biratiya gelan dimeşe. Heger em li dîrokê vegerin emê bibînin ku, li dewletên ku krîz lê derketine rê li ber nakokiyên pêkhate û mezheban derdikeve di encamê de alozî mezintir dibe.
Lê li herêmên me ne tenê Kurd, pêkhateyên cûda jî hene. Heger projeyek demokratîk mîna ya me tunebaya wê rewşa me çawa biba? Ne tenê em û rêjîmê meyê şer kiraba, dê şerekî navxweyî hebaye.
Berovajî wê, mînak di Hêzên Sûriya Demokratîk de hemû pêkhate li kêleka hev şer dikin û bi hev re şehîd dikevin, ev tişt erênî ne.
Li rex vê yekê kêmasî û rexne hene. Dibêjin ku xeta sêyemîn hîna berfireh nebûye û di aliyê rêgeza giştîbûnê de kêmasî hene. Ji ber aliyekî wê yê Sûrî heye û aliyekî Kurdistanî heye. Di aliyê Sûrî de li gorî nêrîna Rêbertî xeta sêyemîn ne tenê Kurd ên li herêmên Rojava di nav xwe de digire, lê belê herêmên din ên Sûriyê ji di nav xwe digire.
Yanî, di aliyê Sûrî de, çi kir, we wan bi xeta sêyemîn an netewa demokratîk da naskirin, heta niha hin alî dibêjin ku Kurd serxwedbûnê dixwazin?
Aloziyên navxweyî bandorê li welatên derdorê dike. Bêyî çareserkirina pirsgirêkên Tirkiyê, Iraq û Îranê çareseriya aloziya Sûriyê ne pêkan e. Ji ber ku krîzên Rojhilata Navîn bi hev ve girêdayî ne. Mîna rewşa heyî ya li Kurdistanê bê çareserkirina pirsgirêka parçeyekî pirsgirêkên li parçeyên din çareser nabe.
Mînak li ser vê yekê me bigirin dest. Heger li Bakurê Kurdistanê lihevkirineke di navbera hêzên Kurdistanî, partiyên Kurdî û hikûmeta Tirk de hebaya, dibe ku li Rojava şer tunebaya. Di salên 2012 heta 2015‘an de wê Tirkiyê nikaribuya êrişî herêmên me kiriba. Ji ber di wê demê de hewldanên çareseriyan li Bakur hebana.
Li Rojava gavên serkeftî hatin avêtin. Di şerên li Kobanê û Efrînê gelê me li parçeyên din ên Kurdistanê tevlê bûn. Ev tê wateya ku şoreşa Rojava şoreşa parçeyên din ên Kurdistanê ye. Lewra nakokiyên wê, çareseriyên wê û krîzên wê girêdayî her çar parçeyan e.
Rêbertî sazî û partiyên siyasî yên li vê herêmê rexne kir, ji ber nikarin xwe bighînin hemû aliyan û rêxistinkirina gel zêde bikin. Hûn vê yekê çawa dinirxînin, rêbazên derbaskirinê vê rexneyê li gorî we çi ne?
Biryarên me hene ku gavan bavêjin. Însyatîfên ku ji bo yekitiya netewî hatine pêşniyarkirin em ê bi hemû hêza xwe li ser bixebitin û jê re bibin destek. Ji bo parastina prensîp û destkeftiyên me û pêşxistina wan çi ji me were xwestin em amade ne pêk bînin.
Her wiha em ê têkiliyên xwe bi pêkhateyên din re bi pêş bixînin û ji bo çareserkirina doza Kurdî û parastina projeya demokratîk em ê kar bikin. Em ê projeya xwe bi hemû aliyên Sûriyê û gelê Sûriyê, bi taybet bi opozisyonê re bidin nasîn.
Ji bo em bighêjin rêya aştiyê û çareseriyan ji pirsgirêkên naxweyî û herêmî werin dîtin divê hemû bi berpirsyarî tevbigerin.[1]