Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Emîra Îzdîn Meco
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Emîr Seydo Omer
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Emced Emîn Misto
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Zerîf Ilyas Meco
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ilyas Qaso Mişko Îdo
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ilyas Hemo Hisên
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Îlham Dexîl Elî
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ekerm Mehme Hibo Xelef
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Evdal Elî Ebdo
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Asiya kemal Dawûd
05-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  538,038
Wêne
  110,209
Pirtûk PDF
  20,283
Faylên peywendîdar
  104,130
Video
  1,560
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,805
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,069
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,045
عربي - Arabic 
30,868
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,363
فارسی - Farsi 
9,947
English - English 
7,582
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,723
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,211
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,433
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,364
Cih 
1,163
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,416
MP4 
2,558
IMG 
201,719
∑   Hemû bi hev re 
236,016
Lêgerîna naverokê
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azad...
Jiyaname
Mîna Acer
Cih
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke h...
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
Çîroka Ezîdî Mîrza: Ji sêwiyê heta qehremaniyê
Kurdîpêdiya û hevkarên wê çavkanî û referansên pêwîst pêşkêşî xwendekarên zanîngehan û xwendina bilind dikin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

Çîroka Ezîdî Mîrza: Ji sêwiyê heta qehremaniyê

Çîroka Ezîdî Mîrza: Ji sêwiyê heta qehremaniyê
Çîroka Ezîdî Mîrza: Ji sêwiyê heta qehremaniyê

Helbesteke helbestvanekî #Êzidî# ku ji bo jenosîda li Şangalê hatiye kirin wiha dibêje: Heya kengî ruhê Mîrza Êzidî di Êzidiyan de winda bûye û wê heta kengî hêsiran li ser çokên xwe bibarînin? Di vê serdema wêranî, kîn û bêhêziyê de pêwîstiya Êzidiyan ji her demê zêdetir bi rizgarker, lîderekî xurt heye ku wê karibe pêşengiya gelê xwe bike û hemû pirsgirêkên ku rastî civakê tên çareser bike û her wiha kevneşopiyên lehengê efsanewî Ezîdî Mîrza bidomîne Ji ber zilm û jîngeha dijminane , êzidî li ber belavkirina nameyan hatin girtin . Êzidî li şûna ku dîroka xwe bixwe binivîsin û bingehên cîhana xwe eşkere bikin, her tim ji bo man û nemanê şer dikin. Dîroka xwe biparêzin, neçar man kevneşopiyeke devkî ya tevlîhev biafirînin ku di bîra kolektîf a civakê de maye û ji nifş heta nifşekê hatiye derbaskirin.
Di helbest, destan û çîrokên êzdiyan de bîranîna gelek lehengên ku di bin navê rizgarkirina gelê xwe de canê xwe dane, hê jî zindî ye. Lê di nav wan hemûyan de navê Mîrza Êzdî (1600 - 1651) radiweste ku hê jî epîtoma qehremaniyê ye Mixabin dîroka wê ji aliyê gelek kesan ve nayê zanîn, tevî ku hê jî bermayên keleha wê li nêzî peravên Dîcleyê tên dîtin
Vêca ev kes kî ye ku der heqê rêwîtiya navdar a Osmanî Evliya Celebî (1611 - 1683) de dinivîse û di Dîroka Osmanî ya Naîm (1655-1716) de behsa kê tê kirin? Her ku di dîroka Êzidiyatiyê de gelek caran pêk tê, çarenûsa Mîrza Êzidxanê tijî windahî û zilmê ye. Lê belê karî xwe li van hemûyan rabike û ji nû ve ji dayik bibe, ku hê jî hêviyê dide tevahiya civaka Êzidî.
Zaroktî
Êzidiyê Mîrza di sala 1600 ' î de li gundê Başiqa ji dayik bûye . Ji sê birayan yê herî biçûk bû. Malbata wî ji kasta ruhî ya şêxên ku di nava Êzidiyan de gelekî populer bûn, dihat. Bavê Mîrza, Şêx Şaho, alimekî pir rêzdar bû.
Başiqa û gundê cîran Behzan ê her tim cihên herî girîng û bêhempa yên Êzidiyan bûne. Zimanê zikmakî yê Êzîdiyên herêmê, zaravaya Erebî ya Sûryaya dîrokî ye ku heta roja me ya îro parastine. Di heman demê de mala navenda parêzvanên Êzidiyatiyê ye, kavalên ku kevneşopiya devkî ya Êzidiyan ji nifşên pêş re derbas dikin.
Mîrza'dan birkaç sal sonra 1605 ' te bir çarenivîs li ser çarenûsa wî bandoreke mezin çêkir Soran ve Goran'dan birçok Kürt aşiretleri Şeyhan, Başiqa ve Bahzan beyligine hêrîşî Şêx Şaho şervanên Êzidî seferber kirin û berxwedanbirêxistin kirin, lê hêzên partiyan ne wekhev bûn. Êrîşkaran komkujiyên komî li ser gelê Êzidî pêk anîn, gundên wan talan kirin û jin û zarok revandin. Fermandarê Bilind ê Êzidiyan bi artêşa xwe re ji Şêxan ê ji bo alîkariya welatiyan hat. Di encama şerên dijwar de dijmin paşve kişiya . Mîrza û her du birayên wî sax man, lê ew neçar man şahidiya kuştina bav, dayik û piraniya endamên malbatê bikin. Di salên pêş de Mîrza, birayên wî Amar û Heyder neçar man ku gelek zehmetiyan derbas bikin.
Dîlgirtî
Bira gelek caran li bazaran, çend kîlometre dûrî bajarê Mûsilê ku di bin serweriya Împaratoriya Osmanî de bû, wext derbas dikirin. Weke hemû sêwîyan di nava xizaniyê de dijiyan û gelek caran bêyî ku bê dîtin xwarin didize. Êvarekê, birayan ji cotkarekî herêmê zebeş û pûz dizîn. Roja din jî li benda wan bû, xwe di zevyekê de veşartibû û dema ku xort dîsa ji bo diziya xwarinê hatibûn, cotkar ew digirtin û radestî leşkerên Osmanî dikirin Piştî ku hat zanîn ku birayên Êzidî ne , derbeke giran li wan hatiye xistin . Yek ji leşkerên Osmanî serî li zilmeke giran da: Wî soz da birayê xwe yê mezin Heyder ku eger birayên xwe bikuşta ew ê serbest were berdan. Lê Heyder û birayê wî yê navîn Amar bi eşkereev pêşniyar red kirin. Piştre leşkeran kêr li destên birayê Mîrza yê biçûk xistin û bi zorê qirika birayên wî jê kirin. Bi cilên xwe yên bi xwînê, Mirza piştre li Mûsilê li kolanekê hate rijandin.
Musul kuçelerde dolaban Mirza, Başiqa'ya geri iade edilen bir tacir. Bi vî rengî Mîrza herî dawî xizmên xwe winda kir û destê wî di vê yekê de hebû. ku ji malbateke navdar a şêxên Qetanî ye û ji aliyê meqamê Êzidiyan ve hatiye mezinkirin Mîrza di ola Êzidiyatiyê de perwerde bû û berevajî gelekan dikaribû bi erebî bixwîne û binivîse Weke mezinan zewicî û bi xwe jî bû mamoste. Êzidiyan bi rêzdarî jê re gotin Şêx Mîrza . Lê belê ne tenê bi ol re eleqedar bû, di heman demê de bi stratejî û taktîkên leşkerî re eleqedar bû. Êrîşên mislimanan ên domdar ên li ser Êzidiyan û çîroka wî ya jiyanê ew bi pêwîstiya afirandina artêşeke xurt piştrast kir.
Yekem serkeftin
Başiqa ve Bahzan'a bir hêrîşîn 15 salan sonra Mirza da dê û bavê xwe winda kir , êzidî dîsa rastî êrîşa eşîrên Kurd û Ereb hatin hejmari bir superioriye rağmen Mîrza başa edebi yezidiler çekçek çekinmiş ve gundên xwe parastine Mirza êdî dikaribû îspat bike ku çiqasî di taktîkên leşkerî de masterkiriye. Bi kombûna şervanên herî baş di bin emrê xwe de, li dijî vê yekê amadekarî kir. Bi karanîna erdan leşkerên Mîrza li dijmin xistin û şikestinek mezin bi ser wan de anîn. Nûçeya serketina Mîrza mîna agirê daristanê li herêmê belav bû û ji aliyê Êzidiyên Şangalê ve bi coş hat silavkirin. Bi vî rengî Mîrza yê 20 salî bû leheng. Çavkaniyên Osmanî dibêjin ku di bin emrê wî de nêzî 3 hezar şervanên Êzidî yên perwerdekirî hene. Li herêmê bi navê Mîrza Ezdî tê naskirin. Di 25 saliya xwe de weke serokê Êzidiyan li Başîqa û Behzanê hate tayînkirin û bi mîrê Êzidiyan Mîr Zeynal beg ê Çawhal re ji nêz ve xebitî.
Şerê navbera Osmaniyan û Sefewiyan ku di sala 1623 'an de dest pê kir, heta sala 1639 'an dewam kir û Êzidî di navbera zinar û cihekî dijwar de hatin girtin. Ezidî Mîrza ku weke serkirdeyê leşkerî yê Êzidxanê dihate naskirin, pê hesiyan ku gelê wî tenê di vî şerî de dikare bimîne eger yek ji aliyan hilbijartibe Lê belê biryardayîn ne zehmet bû.
Di raporan de dîroknûsê Osmanî Naîm radigihîne ku Êzdî Mîrza ji aliyê Sultan Muradê 4 Osmaniyan de kiryarên qehremanî yên Êzdî Mîrza di dema şerê Bexdayê de di navbera Sefewiyan û Osmaniyan de Şeş pêşengên din ên girîng ên Êzidiyan jî tevlî bû.
Dorpêça Bexdayê
Leşkerên Sûltan Mûradê 4 ' an demeke dirêj bombe li Bexdayê girtin ku ev der di bin kontrola Sefewiyan de bû . Di sala 1639 'an de dest bi êrişeke berfireh kir. Di dema şer de hêzên Êzidî ne tenê karîbûn xetê hilgirin, di heman demê de li dijî mewziyên Sefewiyan êrîş pêk anîn û di encamê de fermandarekî navdar hat kuştin. Piştî vê yekê dijmin bêmoral bû û Mîrza Êzîdxanê biryar da ku pêşvetir bipêş ve biceheme û êrîşî mewziyên leşkerên Sarû Xan ê fermandarê Sefewiyan dike Êzidiyan bêyî windahiyên giran bidin serketineke girîng bi dest xistin. Serkeftina Mîrza Ezîdî ji aliyê Osmaniyan ve ji bîr nekiriye. Hikûmeta nû serokê Êzidiyan qebûl kir û ji bo parastina Êzidiyan ji êrîşên eşîrên Ereb û Kurd rabû ser xwe. Heyama aramî û ewlehiyê gihaye Şêxanê.
Lê belê demeke dirêj dom nekir. Di destpêka sala 1640 de leşkerên Osmanî êrîşî êzîdiyên Şangalê kirin Bu rabirdûda askerini de Êzidiyan hemû rêgehên bazirganiyê yên ber bi Şangalê û derdorê ve kontrol kirin û ev yek jî bû sedema fikarên musilmanan. Baca xwe red kirin û heta êrîşî karwanên Osmaniyan jî kirin. Ev hemû bû sedema ku Waliyê Diyarbekrê Melek Ehmed Paşa ku bi nefreta xwe ya li Êzidiyan dihate naskirin bi 70 hezar leşkerî ve Şangalê dorpêç li Êzidiyan kir ku baca xwe bidin.
Xwedî giraniyeke mezin a siyasî, bi hêsanî dikaribû rêberê hemû Êzidiyan Mîr Zeynal Çavala biguherîne, lê nekir. Berevajiyê vê yekê dest li karên xwe werneda û di her tiştî de jê re şêwirî. Piştî serkeftina wî di dema dorpêçkirina Bexdayê de û zêdebûna hejmara leşkeran de êrîşên li ser gundên Êzidiyan ji aliyê eşîrên dijminve kêm bûn.
Randevû ji aliyê Walî
Ezîdî Mîrza di sala 1650 ' î de gihîşt lûtkeya desthilatdariya xwe . Bu Osmanl Sultan Murad Paşa ve Osmanl en tefek dûyemîn şahsiyetini tanistirdi Bi bikaranîna desthilatdariya xwe Mîrza xwest ku weke waliyê Mûsilê bê tayînkirin. Daxwaza wî hat dayîn. Di Împaratoriya Osmanî de di destê Êzdiyekî de pozîsyona herî bilind bû. Û li ser rêya vê pozîsyonê berjewendiyên Îngilîzan daniye pêşiya xwe.
Piştî randevûya xwe Mîrza dest bi tola birayên xwe kir. Di serî de ferman da ku mal û milkên cotkar ê ku wextekê radestî leşkerên Osmanî kir Paşê zordar bû: fermana girtina hemû neviyên esker û pasewanên Osmanî da ku li zîndanê li wî û birayên wî nebaşî kirine Mîrza biryar da ku hemû jî di zarokatiyê de bi heman êşa ku tê re derbas bûye.
Li Mûsilê, li nêzî qiraxa Çemê Dîcleyê Mîrza Êzidî pîrozgeheke Êzidiyan ji nû ve sererast kir û perestgehek ji bo rûmeta Şehîd Pîr Qadiblban ava kir. Ji wê demê û vir ve li Mûsilê di keleha xwe de dijî, ku heta roja îro bermahiyên wê mane. Di dema xwe ya kurt de Êzidiyan parastineke bêhempa dîtin. Bê tirs û tole dikaribûn kar û bazirganiyê bikin. Bi vî rengî serxwebûna Êzidiyan dest pê kir.
Dema ku Mîrza ji van planan agahdar bû, dest bi raperînekê kir. Di sala 1651 Ezidî Mîrza tevî 60 şervanan vedigeriyan gundê xwe yê ku Osmaniyan kemîn lê vedidan Dor li pêşengê Êzidiyan girtin û êrîşî wî kirin. Ezîdî Mîrza di 51 saliya xwe de hat qetilkirin. Evliya Celebi Osmanl askerleri Mirza'nın cenazesi tarafından başkaldıran ve Topkapi Palace kapıda başini.
Piştî ku Êzidî bi kuştina Mîrza Êzidî hesiyan, planeke raperînê kirin. Vê yekê hişt ku rayedarên Osmanî jî di nav de Melek Ehmed Paşa careke din êrîşî Êzidiyan bikin. Lê şervanên Mîrza Êzidî baş perwerde kirin. Niha jî bi pêşengiya fermandarê Êzidiyan Îmedîn Colemêrgî ku Mîr Zînal-begê Çawhal destek dida wan, bi hezaran şervanên xwe weke hêz dişandin. Hêza artêşa Êzidxanê bi vî rengî 6 hezar şervanên perwerdekirî û çekdar bûn. Ji aliyê serok û eşîrên Kurdan ve ji marmaran û bi piştgiriya wan, Osmaniyan êrîşî êzdiyên Şêxan kirin Îmadîn Hekarî biryar da ku tola Mîrza Ezdî hilîne û tifaqa Osmanî-Kurdan têk bir, bi ser êrîşê de çû û axa mezin dagir kir, bi taybetî herêma Berwarî ya Kurdan. Hêzên Osmanî windahiyên ewçend giran dan ku wan bi xwe daxwaza hevdîtinên aştiyê kirin.
Di sedên din de êzidî gelek caran rastî gelek êrîşan hatin. Hêza berê ya Êzidiyan a dema Mîrza Êzidî ti carî ji nû ve nehatibû vegerandin. Lê destkeftiyên wî hîn di efsane û stranên Êzidiyan de zindî ne. Ji bo wan ew lehengek e ku di kêliyeke dijwar de gel diparêze. Di sala 2006 ' an de li Başiqa yê piştî ku gund ji aliyê terorîstên DAIŞ'ê ve hate bidest xistin şûnda jê re peykerhate çêkirin.
Di encama jenosîda Şangalê de Êzidiyan ji bo parastina xwe hêza xwe ya çekdarî afirandin. Û hêzên Mîrza Ezîdî ji bo wan weke modelekê tevdigerin. Mînak, leşkerên Hêzên Parastina Cewherî yên Şangalê gelek caran gotin ku ew neviyên Mîrza Êzidxanê ne.
Links:
1. Allison, Christine (2001): The Yezidi Oral Tradition in Iraqi Kurdistan, Curzon Press.
Dankoff, Robert (1991): The Intimate Life of an Ottoman Statesman, Albany: State University of New York Press.
2. Guest, John S. (1993): Survival Among the Kurds: A History of the Yezidis, reprinted: Guest, John S. (1987): The Yezidis: A Study in Survival, New York und London.
3. Hecî, Bedel Feqîr (2014): Hevrikya Şemsanî, Adanî u Qatanyê li ser mîryatîya Êzidîyan, in: Êzdînas 1, Oldenburg: Dengê Êzîdiyan, S. 118 – 136.
4. Lescot, Roger (1938): Enquête sur les Yezidis de Syrie et du Djebel Sindjar, Beirut.
5. Schengali, Kheri (2011): Ezdi Mirza – ein großer Taktiker und Stratege, in: Yezidische Helden, Oldenburg: Dengê Êzîdiyan, S. 90 – 100.
6. Şingalî, Xêrî (2009): Êzîdî Mîrzayê Kendalî – Vêkolîneka dîrokî [arabic alphabet], www.bahzani.net
ÊzîdîPress
[1]

Kurdîpêdiya ne berpirsê naverokê vê tomarê ye, xwediyê/a tomarê berpirs e. Me bi mebesta arşîvkirinê tomar kiriye.
Ev babet 85 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | Kurmancî | https://yazidis.info/ - 23-08-2024
Gotarên Girêdayî: 50
2. Pend û gotin Êzdî bê simbêl nabe
1. Peyv & Hevok êzdî
2. Peyv & Hevok êzdîyan
3. Peyv & Hevok êzdîbûna
15. Kurtelêkolîn Dewleta tirk, lîstik û êzdî
18. Kurtelêkolîn ÊZDÎ Û ŞENGAL
19. Kurtelêkolîn Êzdî Êzdayetî û Reform
23. Kurtelêkolîn ÊZDÎTÎ 1
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: Kurmancî
Dîroka weşanê: 21-01-2021 (3 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Welat- Herêm: Kurdistan
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 23-08-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Sara Kamela ) ve li ser 24-08-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Sara Kamela ) ve li ser 23-08-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 85 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.151 KB 23-08-2024 Aras HisoA.H.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Jiyaname
Mîna Acer
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Narin Gûran
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Kurtelêkolîn
Dîroka Dewleta Tirk ya qirker li dijî Vîna Jin û Civakê ye
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
Resul Geyik
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Erdal Kaya
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî

Rast
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
13-09-2024
Sara Kamela
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Jiyaname
Mîna Acer
20-09-2024
Sara Kamela
Mîna Acer
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
21-09-2024
Aras Hiso
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
22-09-2024
Evîn Teyfûr
Kurtedîroka zimanê kurdî
Babetên nû
Jiyaname
Emîra Îzdîn Meco
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Emîr Seydo Omer
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Emced Emîn Misto
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Zerîf Ilyas Meco
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ilyas Qaso Mişko Îdo
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ilyas Hemo Hisên
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Îlham Dexîl Elî
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Ekerm Mehme Hibo Xelef
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Evdal Elî Ebdo
05-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Asiya kemal Dawûd
05-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  538,038
Wêne
  110,209
Pirtûk PDF
  20,283
Faylên peywendîdar
  104,130
Video
  1,560
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,805
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,069
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,045
عربي - Arabic 
30,868
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,363
فارسی - Farsi 
9,947
English - English 
7,582
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,723
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,211
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,433
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,364
Cih 
1,163
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,416
MP4 
2,558
IMG 
201,719
∑   Hemû bi hev re 
236,016
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Jiyaname
Mîna Acer
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Narin Gûran
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Kurtelêkolîn
Dîroka Dewleta Tirk ya qirker li dijî Vîna Jin û Civakê ye
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
Resul Geyik
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Erdal Kaya
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.92
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.266 çirke!