Kütüphane Kütüphane
Arama

Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır


Arama Seçenekleri





Gelişmiş Arama      Klavye


Arama
Gelişmiş Arama
Kütüphane
Kürtçe isimler
Olayların kronolojisi
Kaynaklar
Tarih
Kullanıcı koleksiyon
Etkinlikler
Yardım iste
Kurdipedi yayınları
Video
Sınıflamalar
Olayla ilişkili konu
Öğe kaydı
Yeni başlık kaydı
Resim gönderin
Anket
Yorumlar
İletişim
Ne tür bilgilere ihtiyacımız var!
Standartlar
Kullanım Koşulları
Ürün Kalitesi
Araçlar
Hakkında
Kurdipedi arşivcileri
Bizim hakkımızda makaleler!
Kurdipedia'yı web sitenize ekleyin
E-posta Ekle / Sil
Ziyaretçi istatistikleri
Makale istatistikleri
Font Çevirici
Takvim - Dönüştürücü
Yazım Denetimi
Sayfaların dil ve lehçeleri
Klavye
Kullanışlı bağlantılar
Google Chrome için Kurdipedia uzantısı
Kurabiye
Diller
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Benim Hesabım
Oturum Aç
Destek verme
Şifremi unuttum
Arama Öğe kaydı Araçlar Diller Benim Hesabım
Gelişmiş Arama
Kütüphane
Kürtçe isimler
Olayların kronolojisi
Kaynaklar
Tarih
Kullanıcı koleksiyon
Etkinlikler
Yardım iste
Kurdipedi yayınları
Video
Sınıflamalar
Olayla ilişkili konu
Yeni başlık kaydı
Resim gönderin
Anket
Yorumlar
İletişim
Ne tür bilgilere ihtiyacımız var!
Standartlar
Kullanım Koşulları
Ürün Kalitesi
Hakkında
Kurdipedi arşivcileri
Bizim hakkımızda makaleler!
Kurdipedia'yı web sitenize ekleyin
E-posta Ekle / Sil
Ziyaretçi istatistikleri
Makale istatistikleri
Font Çevirici
Takvim - Dönüştürücü
Yazım Denetimi
Sayfaların dil ve lehçeleri
Klavye
Kullanışlı bağlantılar
Google Chrome için Kurdipedia uzantısı
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Oturum Aç
Destek verme
Şifremi unuttum
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Hakkında
 Olayla ilişkili konu
 Kullanım Koşulları
 Kurdipedi arşivcileri
 Yorumlar
 Kullanıcı koleksiyon
 Olayların kronolojisi
 Etkinlikler - Kurdipedia
 Yardım
Yeni başlık
Biyografi
Sadiq Othman Mho
24-09-2024
Sara Kamele
Kütüphane
ATATÜRK VE ALEVİLER
05-09-2024
Sara Kamele
Kütüphane
FOLKLOR ŞiiRE DÜŞMAN
28-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Kemal Bozay
26-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Sefik Tagay
26-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Cahit Sıtkı Tarancı
26-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Erdal Kaya
24-08-2024
Sara Kamele
Mekanlar
Kulp (Diyarbakır)
22-08-2024
Sara Kamele
Mekanlar
Silvan (Diyarbakır)
22-08-2024
Sara Kamele
Mekanlar
Lice (Diyarbakır)
22-08-2024
Sara Kamele
Istatistik
Makale
  538,842
Resim
  110,174
Kitap PDF
  20,283
İlgili Dosyalar
  104,045
Video
  1,560
Dil
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,649
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,065
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,036
عربي - Arabic 
30,818
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,297
فارسی - Farsi 
9,934
English - English 
7,581
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,711
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Grup
Türkçe
Kısa tanım 
1,909
Kütüphane 
1,206
Biyografi 
377
Mekanlar 
72
Yayınlar 
41
Şehitler 
40
Belgeler 
9
Parti ve Organizasyonlar 
5
Kürt mütfağı 
4
Resim ve tanım 
3
Çeşitli 
2
Tarih ve olaylar 
1
Dosya deposu
MP3 
324
PDF 
31,401
MP4 
2,547
IMG 
201,629
∑   Hepsi bir arada 
235,901
İçerik arama
Mekanlar
Yeşilli
Mekanlar
Kulp (Diyarbakır)
Biyografi
Sefik Tagay
Biyografi
Kemal Bozay
Biyografi
Sadiq Othman Mho
VİRANŞEHİR AŞİRETLER TARİHİ VE MILLANLAR
Kurdipedia, bilgilerimizi arşivleyen en büyük projedir.
Grup: Kısa tanım | Başlık dili: Türkçe - Turkish
Paylaş
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Değerlendirme
Mükemmel
Çok iyi
Orta
Kötü değil
Kötü
Favorilerime ekle
Bu makale hakkında yorumunuzu yazın!
Öğenin tarihçesi
Metadata
RSS
Seçilen konunun resmini Google'da arayın!
Seçilen konuyu Google'da arayın.
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

VİRANŞEHİR AŞİRETLER TARİHİ VE MILLANLAR

VİRANŞEHİR AŞİRETLER TARİHİ VE MILLANLAR
=KTML_Bold=VİRANŞEHİR AŞİRETLER TARİHİ VE MILLANLAR=KTML_End=
Hamidiye Alayları ve İbrahim Paşa
Milli Asireti

Milli Asiretinin Dersim Çikisli Oldugu Görüsü ve Bulundugu Diger Yerler
#Dersim# asiretlerinden biri de Milli (Milu) asiretidir.
Bu asirete Iç Dersim’in ayni adi tasiyan köyünde ve baska bazi yerlesmelerinde halen rastlanmaktadir.
Jandarma Umum Kumandanligi’nin “Dersim” baslikli yayininda “Dersim’deki Asiretler” basligi altinda bu asiretin adi da geçmektedir.
Bu kaynakta Milli asireti iki referansla tanitilir.
Birincisi Dersim çikisli/orijinli (“Dersim’den ayrilmistir”) bir asiret olmasi,ikincisi ise “Maruf Ibrahim Pasa’nin asireti” olmasidir.
M. Nuri Dersimi de Milli asiretinin Dersim orijinli oldugunu yazmaktadir.
Milli asiretinin bulundugu yerler “Dersim” baslikli bu kitapta Dersim, Diyarbekir ve Suriye havalisi olarak gösterilmektedir.
Cevdet Türkay’in yayinladigi Osmanli kayitlarinda “Milli” asiretinin bulundugu yerler bir yerde, Çemisgezek Sancagi, Teke, Diyarbekir, Çermik sancaklari, Sivas ve Rakka olarak;
bir diger yerde ise daha ayrintili sekilde asagidaki gibi verilmektedir:
Erzurum, Diyarbekir, Çemisgezek Sancagi, Rakka, Mecidözü kazasi (Amasya sancagi), Ergani, Teke sancagi, Bozok, Hamid, Sivas, Adilcevaz, Mardin, Kirsehri, Çorum sancaklari, Harran Kazasi (Meras Sancagi), Ruha (Urfa), Tokad, Kelkid, Siran,Egin, Erzincan kazalari.
Burada bahsi geçen Osmanli kayitlari Kirmanciye ve Dersim cografyasinin Osmanli hakimiyeti altina girdigi Çaldiran Savasi
sonrasina, kabaca 16. ve 18. yüzyil arasindaki döneme aittirler.
Serefname Neden Milliler’den Sözetmez?
Serefname’de Zilan, Dinbili, Melkisi (Çemisgezek asiretleri) ve Melikan (Hasankeyf beyleri) gibi adlara rastlariz, ama Milli veya Milan adi altinda bir asiretten ya da konfederasyondan bahis yoktur.
Eger baska bir ad altinda geçmiyorsa, kitabini 1597’de kaleme alan Seref Han’in koskoca Milan Konfederasyonu’ndan sözetmeyisi üstünde durulmaya deger bir konudur Geleneklerin ve yaklasik ayni dönemdeki Osmanli kayitlarinin görmezden gelemedigi Milliler’in Serefname tarafindan ihmali basit bir unutkanlik olarak görülemez. Bu konu üzerinde fikir yürütürken aklima gelen ihtimallerden biri Serefname’nin yazildigi tarihte Milan ile Melkisi konfederasyonlarinin bir ve ayni olup olmadiklari oldu.
Ne var ki bu noktada kesin bir yargi olusturamadim.
Milliler Hakkinda Kaynaklar
Milli asireti hakkinda ulasabildigim kaynaklarin en önemlileri Mark Sykes’in iki yazisidir.
Bunlardan ilki The Kurdish Tribes of the Ottoman Empire (1908), ikincisi The Caliphs’ Last Heritage (1915) basliklidir.
Sykes’in bu yazilari 1906, 1907, 1908, 1910 ve 1913 tarihlerinde yaptigi toplam bes gezisinde tuttugu notlara dayalidir.
Bu iki yazida Milan asireti hakkinda hayli bilgi mevcuttur.
Bu bilgileri bu asiretin lideri Milanli ünlü Ibrahim Pasa’yla ilki Nisan 1906’da olmak üzere bizzat yaptigi görüsmelerden edinmistir.
Milan asireti hakkinda veriler içeren bir diger kaynak ise M. V. Bruniessen’in Agha, Sheykh and State
baslikli çalismasidir. Bu noktadan sonra söyleyeceklerim esas itibariyle bu kaynaklara dayalidir.
Milanli Ibrahim Pasa’ya Göre Milli Asiretinin Orijini ve Dersimliler ile Iliskileri Milanli Ibrahim Pasa, Mark Sykes’i “sag omuzunu öperek” karsilar. “Bedevi/göçebe usulü” diyor buna Sykes.
Daha sonra Karacadag’daki Milli asiretinin orijini, asiretin ve konfederasyonun tarihi üstüne konusurlar.
Ibrahim Pasa Milliler’i tüm digerlerinden farkli “ayri bir irk/ulus” olarak tanimlar.
Ardindan bununla çelisiyor gibi görünen sekilde “Kürt” denenlerin Milli, Zillan ve Baba Kurdi olmak üzere üç kolundan sözeder (M. Serif Firat’ta Kormanco, Zaza, Babakürdi, SC).
Ama hemen sonra Milan ve Zilan gruplarinin Baba Kürtler’i Fars olarak gördüklerini ifade eder Milli/Milan ve Zilan gruplari arasinda gerilerden beri süregelen bir rekabet ve düsmanligin mevcudiyetine deginen Ibrahim Pasa, daha sonra sözü Milliler ile Dersimliler arasindaki iliskilere getirir.
Milliler ile Dersimliler arasinda bir fark olmadigini, bu ikilinin ayni olduklarini söyler O’na göre “irk” olarak Sincar Dagi’nin Ezdileri de Milliler’e mensupturlar (Bkz. M. Sykes, The Caliph’s Last Heritage, 1915).
Ibrahim Pasa Anlatiyor: Milan Konfederasyonu`nun Tarihi

Eyüp Bey
Ibrahim Pasa’nin anlattigina göre kendisinin dedesi Milli reisi Eyub Bey, büyük bir emirdi. 19’uncu yüzyil basinda (Osmanli sultani Mahmut döneminde), hükümet merkezi Cizre olmak üzere Bingöl Gölü’nden Sincar Dagi’na kadarki bölge O’nun yönetimi altindaydi.
Kendi emirliginin dogu siniri ile Musul arasindaki topraklarda Revanduzlu Muhammed Bey, güney yaylalarinda ise bütün bedevi asiretlerin reisi olan Seyh Sfug hükümrandi.
Bu üç emir/reis arasinda sürekli bir rekabet ve savas vardi.
Bunlar ne Istanbul’daki Sultan’i, ne de Bagdat’taki Pasa’yi dinliyordu.
Sonunda Osmanli hükümeti Resit Pasa’yi gönderdi üzerlerine. Revanduzlu Muhammed yakalanip öldürüldü.
Milanli Eyub ile Seyh Sfug ise Diyarbekir’de mahpusken öldüler.
Böylece Osmanlilar (Türkler) bir zaman için bölgede hakim oldular.

Timawi Bey
Eyüp Bey’den sonra Milan Konfederasyonu’nun basina oglu Timawi Bey geçti.
Misirli M. Ali Pasa’nin Suriye’yi istilasi sirasinda Osmanlilar’a karsi Misir ile isbirligi yapti.
Bu sirada Türk birliklerine saldirip Mardin’i elegeçirdi. Ama Misir geri çekilince Osmanli üstünlügü restore edildi.
Milliler’in Bingöl Gölü’ndeki eski kamp yerlerine gitmeleri devlet tarafindan engellendi.

Mahmut Bey
Timawi Bey’den sonra asiretin ve konfederasyonun basina oglu Mahmut Bey geçer. Ama asireti Mahmut’u izlemez.
Yaklasik bu siralarda (1850’ler?) Tai ve Samar adindaki Arap asiretleri Milliler’i Karacadag’a kadar sürüp köylerini yagmalar, imha ederler.
Sam Pasasi’nin yolladigi birliklerin yardimiyla bu iki asireti geri püskürten Mahmut, asiretini Viransehir’de toplar.
Iç anlasmazliklari ve kavgalari yatistirip konfederasyonun dagilmasini önlemeye çabalar.
Birkaç yil içinde büyük bir güç ve servet edinir.
Viransehir’de insa etmekte oldugu kale Diyarbakir yöneticisi Ömer Pasa tarafindan yikilir, kendisi de tutuklanir.
Bu sirada 17 yasinda bulunan oglu Ibrahim, babasinin istegi üzerine Misir’a siginir. Bir süre sonra Sam’a gelir.
Burada tanistigi Emir el-Hac’in yardimiyla davasini Istanbul’da sultana götürür
Burada Milliler’in eski müttefiki Misirli yöneticilerden Khediv Ismail’le karsilasir.
O’nun araciligiyla Sultan Aziz ikna edilerek babasi Mahmut hapisten çikarilir.
Viransehir’e dönen Ibrahim asiretin yönetiminde babasina yardim eder.
Bir zaman sonra babasi ölünce Milan Konfederasyonu’nun basina Ibrahim geçer.

Milanli Ibrahim Pasa
Ibrahim Pasa’nin “Milan Konfederasyonu”nun basina geçmesi 1863 yilina rastlar Asiretin gelenegini sürdürür.
Hristiyanlari korur. Zaman zaman da Diyarbekir tüccarlarini ve kervanlari soyar.
Bunun üzerine alti diger asiret reisi ile birlikte yakalanip Sivas’ta sürgüne yollanir.
Yaklasik alti ay sonra annesinin yardimiyla kaçip Malatya’daki “Kizilbas asiretleri”ne siginir.
Özellikle bu asiretlerden “Sinaminli”ler arasinda kalir.
Mark Sykes ile görüsmesinde Ibrahim Pasa, Sinaminliler’in de “Milli irki”ndan olduklarini söyler.
Osmanli-Rus savasi patlak verince asker Ibrahim Pasa’nin pesini birakir.
Bu savastan sonra Res el-Ain’deki Çerkez kolonisi ile dostluk kurar.
Akilli bir diplomasi ile etraf asiretleri ve seyhleri kendi çevresinde toplar.
Çok geçmeden Milliler her zamankinden daha fazla güçlenirler.
Bu siralarda Milan Konfederasyonu “Sünni Kürt asiretleri”nin yanisira Ezdi asiretlerinin bir bölümü ile bazi Arap asiretlerini de içermektedir.
Konfederasyonun ve Ibrahim Pasa’nin egemenlik alani Urfa ve Rakka’nin yanisira Diyarbakir surlarina dek dayanir.
Sarayla iliskileri iyidir. “Kürdistan’in taçsiz krali” diye ünlenir.
Sonralari diger bazi asiretlerle birlikte Hamidiye Alaylari’na yazilir.
Bu sirada ve Istanbul’u ziyaret ettikten sonradir ki kendisine “Pasa” ünvani ve “General” rutbesi verilir Bu sayede Tai, Jibbur, Anazeh ve Samar gibi çevredeki Arap asiretlere karsi daha da güçlenir.
Onlarin iç ihtilaflarina karisarak bazi kesimlerini yanina alir.
Güçlü Arap asiretlerinden Kais asiret seyhinin bacisiyla evlenip bu asireti kazanir
Bunu Afadli, Baggara ve Sherabin gibi baska Arap asiretlerinin destegi izler.
Diger asiretler ve reisler Ermeniler’i soyup katlederken Ibrahim Pasa Ermeni ve Keldaniler’i Viransehir’e siginmaya tesvik eder.
Burada kurdugu pazar hizla büyür. Kervan trafigi Viransehir’e yönelir ve Viransehir’in önemi giderek artar.
Tabi ki Ibrahim Pasa’nin gücü ve serveti de. Ibrahim Pasa’nin kentine dönüsür Viransehir
Bu gelismeler üzerine Ibrahim Pasa soygun pratigini birakir. Artik kervanlarin güvenligi ile ilgilenmeye baslar (1904).
Siverek dolayinda kervanlari soyan Karakeçi asireti ile ve bu sirada kendilerine müdahale eden askerle çatisir.
Sonunda Karakeçiler ile bir anlasmaya varilir. Iki taraf arasinda evlilikler yapilarak bu anlasma pekistirilir.
Askerle çikan çatismayi ve bir subayin ölümünü unutturmak için Ibrahim Pasa Sultan’a 500 deve yükü yag gönderir.
Böylece Ibrahim’in sahsinda Sykes’in deyimiyle bir feodal baron, dogulu bir despot ve göçebe reis tipi belirir.
Ibrahim Pasa’nin bazi zaaflari, yetenekleri ve kuvveti ile Pontus krali Mithridates’i animsattigini söyleyen Sykes’a göre
Ibrahim Pasa karargah olarak kullandigi çadirinin büyüklügü ile övünüyordu.
Birlikte olduklari bes gün zarfinda (9-14 Nisan 1906) bütün islerin hep bu büyük çadirda görüldügüne tanik olmustu.
O’nun çadirinda Atilla’nin ve Timur Lenk’in kamp hayatlarini tasavvur etmek kolaylasmisti
(Bkz. M. Sykes, The Caliph’s Last Heritage, 1915, s. 319-327).
Hamidiye komutanlari arasindan özellikle iki isim devlet tarafindan potansiyel tehdit olarak görülmüslerdir.
Bunlardan biri Botan’da adeta küçük bir krallik yaratan Miranli Mustafa Pasa, digeri de Milanli Ibrahim Pasa’dir.
Ibrahim Pasa, 1908 darbesi ile iktidara oturan Ittihatçilar’in otoritesini tanimaz.
Bu sirada bagimsizligini ilan etmek üzere ayaklanir, fakat yenilir (M. V. Bruniessen, a.g.y).
Sykes’in ifadesine göre Büyük Ermeni katliami sirasinda Ibrahim Pasa’nin 10 bin kadar Ermeni’yi ölümden kurtardigi tahmin edilmektedir.
Yine O’nun anlattigina göre Ibrahim Pasa’nin etrafinda imparatorlugun her irkindan ve inancindan insanlar vardi.
Kimi vergi, kimi ticaret, kimi de anlasmazliklarin çözümü için ona gelirdi.
Osmanli Büyük Veziri, Sykes’in faaliyetlerini izlemesi için Ibrahim Pasa’ya mektup göndermisse de, Milanli Ibrahim bu mektubu Sykes’a göstermistir (Bkz. Sykes, The Caliphs’ Last Heritage, 1915, s. 318).

Mahmut Bey
Ibrahim Pasa öldügünde yerine oglu Mahmut geçer.
1919’da bir ara vasal bir Kürt kralligi olusturmaya niyetlenen Britanya’nin düsündügü kral adaylarindan biri bu Mahmut’tur (Bkz. M. V. Bruniessen, a.g.y).
Not: M. Sykes’in verdigi harita incelenmeye deger.
Milan Gelenegi
Mark Sykes, “The Kurdish Tribes of the Ottoman Empire” (1908) baslikli yazisinda ve The Caliphs’ Last Heritage (1915) adli kitabinda Milanli Ibrahim Pasa’dan ve Dersimliler’den dinledigi sekliyle bu gelenegi de kayda geçmistir.
Milan geleneginin Sykes’in aktardigi versiyonuna göre Milanlar Sem’in çocuklari olup Arabistan’dan (Güney’den diye yorumlanabilir) gelmislerdir. Kimi Ezdi, kimi de Hristiyan’dir.
Zilanlar ise Dogu’dan gelmis “asagi/barbar bir irk”tirlar.
Bu gelenegin Milanlar’in agzindan aktarildigi açiktir. O nedenle burdaki “barbar” nitelemesi, Milanlar’in Zilanlar’a kiyasla bölgede daha eski olduklari iddiasina baglanabilir.
“Kürt” diye tanimlanan asiretler bu gelenekte Milan, Zilan ve Baba Kürdi olmak üzere üç gruba bölünmektedir
Bunlar “Türkiye Kürtleri”nin üç subesi olarak tanitilmaktadir.
Milanlari ayri bir irk/ulus olarak tanimlayan ve Dersimliler ile Ezdileri de bu gruba dahil eden Ibrahim Pasa, Milan ve Zilanlar’in Baba Kürdileri Fars olarak gördüklerini özellikle vurgular.
Ibrahim Pasa’nin anlatimina göre Milan-Zilan seklindeki bölünme Islam istilasindan çok önceki bir tarihe aittir.
O’na göre baslangiçta 1200 kadar asiretten bilesen Milan konfederasyonu zamanla dagilmis ya da dagitilmis, bunlardan bir bölümü bu sirada kaybolmustur.
Türkçü yaklasimi nedeniyle pek güvenilir olmayan M. Serif Firat, kendisinin Varto Tarihi’nde bu gelenekteki gruplarin adlarini hem farkli verir, hem de farkli yorumlar:
Kormancolar: Firat, Mil ve Zil olmak üzere iki gruptan olustugunu söyledigi Kormancolar’i baslangiçta Kürt olmayip sonradan Kürtlesen grup olarak tanimlar.
Firat’in bu yorumu, bu grubun baslangiçta “Türk-Türkmen” oldugu seklindeki iddiasi atilmak kosuluyla, dikkate degerdir.
Zazalar: Firat; Zaza, Dümbeli ve Yezidi adlarini esanlamli kullanir.
Kurtbabalar: Firat’in Kurtbabalar’dan kastettigi Baban Kürtleri denenler olmalidir.
Bu anlatimlardan hareketle bu gelenekte bahsi geçen gruplari bazi çekincelerle birlikte Kirmanc (Milan-Zilan), Zaza ve Kürt seklinde yorumlamak mümkün olabilir
Ek olarak Milan adinin Dimililer’e, Zilan adinin ise Geliler’e karsilik düstügü bir varsayim olarak öne sürülebilir.

Milan Geleneginin Dersim Versiyonu
Bu gelenegin Dersim versiyonuna göre Milanlilar çok eski bir tarihte Arabistan’dan (Güney’den) gelerek Dersim’i yurt edinirler.
Ama Dogu’da Osmanli hakimiyetinin kurulacagi siralarda kitlesel siginmalardan ötürü Dersim agzina kadar Kizilbas asiretlerle dolmus vaziyettedir.
Dersim’i kusatan Müslüman çevrede Ya Dersim tasarsa? endisesi büyümektedir
Osmanli yönetimi de Dersim çikisli bir istiladan/tasmadan korkmaktadir.
Tehdit olarak görülen böyle bir taskini önlemek için düsünülen çare Dersim’i bosaltmaktir.
Dersim Sorunu’na çözüm olarak düsünülen bu uygulama Yavuz Selim’le baslar.
O’nun veya vezirinin Dersim’i zor kullanarak bosaltma operasyonu bazi asiretleri ulasilmasi güç daglik bölgelere çekilmeye zorlar. Buna firsat bulamayan asiretlerin bir bölümü ise topraklarini terketmek zorunda kalirlar.
Bugün baslarinda Ibrahim Pasa’nin bulundugu Milliler, iste bu tehcir ve iskan uygulamasi sirasinda güneye dogru inenlere mensupturlar.
Sykes’in Dersim’de dinledigi gelenek özetle böyledir
Buna göre Milanlilar ilkin Dersim’i yurt edinmis, etrafa buradan dagilmislardir
Sykes’in bizzat kendisi de Yavuz’un bahsi geçen Dersim seferi sirasinda Dersim’den disariya dogru
büyük bir göç hareketi yasandigini kabul etmektedir.
(Bkz. Mark Sykes, The Kurdish Tribes of the Ottoman Empire.
Türkçe çevirisi için bkz. Seyfi Cengiz, Dis Kaynaklarda Kirmanclar, Kizilbaslar ve Zazalar, s. 127-129).
“Dersim'in en eski sakinlerini” ve kendi zamanindaki Dersimliler’i Mil orijinli olarak tanimlayan M. Nuri Dersimi de
Milanlilar’in orijinal yurdunun Dersim oldugunu, etrafa buradan dagildiklarini öne sürmektedir
(Bkz. M. Nuri Dersimi, Hatiratim, s. 8).
M. Nuri'nin Dersim'de Mil Unsuruna Atfettigi Önem Dimili Baglantisi Kurulmadikça Boslukta Kalir
M. Nuri Dersimi Milan gelenegindeki etnik kümelerin adlarini Kurmanclar, Zazalar ve Babakürdiler seklinde vermektedir.
Mehmet Nuri’nin dili Dersim’in sade halkinin ve zengin Dersim geleneginin dili degildir.
Onun kitaplarinda kendi kusaginin Dersimlileri tarafindan kullanilan Kirmanc, Kirmanciye, Kirmancki
ve Dimilki gibi kavramlara rastlanmaz. Fakat Dersim’de Mil ögesine büyük bir önem atfeder.
Ne var ki, O’nun Dersim’de Milliler’e atfettigi bu önem Mil ve Dimili adlari arasinda bir iliski kurulmadikça boslukta kalir.

Popüler Etimolojide Milli-Dimili Baglantisi
Tam burada Kemal Badilli’nin Kürtçe Grameri’nde rastladigim bu iki terimi iliskilendiren halk etimolojisi animsatilmaya deger.
Badilli’nin aktardigi popüler etimolojide Dimili sözcügü “Milliler’in arkasi/kuyrugu” (bunu Milliler’den olanlar, Milliler’in izleyicileri tarzinda anlamak mümkün) seklinde yorumlanmaktadir.
Öyle görünüyor ki, Ibrahim Pasa, Firat ve Dersimi’de rastlanmayan baglanti halkin kendisi tarafindan çoktan kurulmustur.
Burada önemli olan bu halk etimolojisinin dogru olup olmadigi degil, Milliler ile Dimililer arasinda halk tarafindan bir iliski ve akrabalik görülüyor olmasidir.[1]

Bu başlık 157 defa görüntülendi
Bu makale hakkında yorumunuzu yazın!
HashTag
Kaynaklar
[1] İnternet sitesi | Türkçe | http://www.viransehirliyizezelden.com
Bağlantılı yazılar: 8
Başlık dili: Türkçe
Yayın tarihi: 24-02-2017 (7 Yıl)
Belge Türü: Orijinal dili
İçerik Kategorisi: Coğrafya
İçerik Kategorisi: Tarih
İçerik Kategorisi: Araştırma
Şehirler: Urfa
Yayın Türü: Born-digital
Teknik Meta Veriler
Ürün Kalitesi: 98%
98%
Bu başlık Sara Kamele tarafından 07-06-2024 kaydedildi
Bu makale ( Hawreh Bakhawan ) tarafından gözden geçirilmiş ve yayımlanmıştır
Bu başlık en son Hawreh Bakhawan tarafından 07-06-2024 tarihinde Düzenlendi
Başlık Adresi
Bu başlık Kurdipedia Standartlar göre eksiktir , düzenlemeye ihtiyaç vardır
Bu başlık 157 defa görüntülendi
Bağlantılı dosya - Sürüm
Tür Sürüm Editör Adı
Fotoğraf dosyası 1.0.194 KB 07-06-2024 Sara KameleS.K.
Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır
Kütüphane
İFADE ÖZGÜRLÜGÜNÜN ON YILI
Resim ve tanım
1905 Mardin
Kütüphane
99 Günlük Muhalefet Serbest Cumhuriyet Fırkası
Kısa tanım
Başkan Barzani: Feyli Kürtler Kürdistan halkının ayrılmaz bir parçasıdır
Kısa tanım
Columbia Arşivinde bulunan 109 yıl öncesine ait Kürtçe müzik kaydı
Biyografi
Metin Hakkı Uca
Kütüphane
BALDAKİ TUZ
Kütüphane
FOLKLOR ŞiiRE DÜŞMAN
Kısa tanım
Kürt Olmak Zor!
Biyografi
Reşan Çeliker
Biyografi
JAKLİN ÇELİK
Biyografi
Abdulbaki Erdoğmuş
Resim ve tanım
Mardin 1950 hasan ammar çarşisi
Biyografi
Cemal Süreya
Biyografi
Nesrin Uçarlar
Biyografi
Dilan Yeşilgöz-Zegerius
Kısa tanım
Kürt Tarihi’nin 53’üncü sayısı çıktı: Zazalar
Kısa tanım
Feyli Kürtler 2 bedel ödüyor: Yasalarda hak sahibiyiz, pratikte yokuz
Biyografi
Sermiyan Midyat
Biyografi
Eren Keskin
Kütüphane
ATATÜRK VE ALEVİLER
Biyografi
Vanlı Memduh Selim
Resim ve tanım
Erbildeki Patlama 19 kasım 2014

Gerçek
Mekanlar
Yeşilli
19-08-2024
Sara Kamele
Yeşilli
Mekanlar
Kulp (Diyarbakır)
22-08-2024
Sara Kamele
Kulp (Diyarbakır)
Biyografi
Sefik Tagay
26-08-2024
Sara Kamele
Sefik Tagay
Biyografi
Kemal Bozay
26-08-2024
Sara Kamele
Kemal Bozay
Biyografi
Sadiq Othman Mho
24-09-2024
Sara Kamele
Sadiq Othman Mho
Yeni başlık
Biyografi
Sadiq Othman Mho
24-09-2024
Sara Kamele
Kütüphane
ATATÜRK VE ALEVİLER
05-09-2024
Sara Kamele
Kütüphane
FOLKLOR ŞiiRE DÜŞMAN
28-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Kemal Bozay
26-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Sefik Tagay
26-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Cahit Sıtkı Tarancı
26-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Erdal Kaya
24-08-2024
Sara Kamele
Mekanlar
Kulp (Diyarbakır)
22-08-2024
Sara Kamele
Mekanlar
Silvan (Diyarbakır)
22-08-2024
Sara Kamele
Mekanlar
Lice (Diyarbakır)
22-08-2024
Sara Kamele
Istatistik
Makale
  538,842
Resim
  110,174
Kitap PDF
  20,283
İlgili Dosyalar
  104,045
Video
  1,560
Dil
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,649
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,065
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,036
عربي - Arabic 
30,818
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,297
فارسی - Farsi 
9,934
English - English 
7,581
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,711
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Grup
Türkçe
Kısa tanım 
1,909
Kütüphane 
1,206
Biyografi 
377
Mekanlar 
72
Yayınlar 
41
Şehitler 
40
Belgeler 
9
Parti ve Organizasyonlar 
5
Kürt mütfağı 
4
Resim ve tanım 
3
Çeşitli 
2
Tarih ve olaylar 
1
Dosya deposu
MP3 
324
PDF 
31,401
MP4 
2,547
IMG 
201,629
∑   Hepsi bir arada 
235,901
İçerik arama
Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır
Kütüphane
İFADE ÖZGÜRLÜGÜNÜN ON YILI
Resim ve tanım
1905 Mardin
Kütüphane
99 Günlük Muhalefet Serbest Cumhuriyet Fırkası
Kısa tanım
Başkan Barzani: Feyli Kürtler Kürdistan halkının ayrılmaz bir parçasıdır
Kısa tanım
Columbia Arşivinde bulunan 109 yıl öncesine ait Kürtçe müzik kaydı
Biyografi
Metin Hakkı Uca
Kütüphane
BALDAKİ TUZ
Kütüphane
FOLKLOR ŞiiRE DÜŞMAN
Kısa tanım
Kürt Olmak Zor!
Biyografi
Reşan Çeliker
Biyografi
JAKLİN ÇELİK
Biyografi
Abdulbaki Erdoğmuş
Resim ve tanım
Mardin 1950 hasan ammar çarşisi
Biyografi
Cemal Süreya
Biyografi
Nesrin Uçarlar
Biyografi
Dilan Yeşilgöz-Zegerius
Kısa tanım
Kürt Tarihi’nin 53’üncü sayısı çıktı: Zazalar
Kısa tanım
Feyli Kürtler 2 bedel ödüyor: Yasalarda hak sahibiyiz, pratikte yokuz
Biyografi
Sermiyan Midyat
Biyografi
Eren Keskin
Kütüphane
ATATÜRK VE ALEVİLER
Biyografi
Vanlı Memduh Selim
Resim ve tanım
Erbildeki Patlama 19 kasım 2014

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.92
| İletişim | CSS3 | HTML5

| Sayfa oluşturma süresi: 0.468 saniye!