پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ڤیدیۆ
شەڕی دەنگی نێوان کاکە حەمە و براکەی عەبدوڵڵای حاجی مەحمود
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
شانۆنامەی کەرێک لەسەر پرد
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
کەلاوەکەی سەر دەریای ڕەش
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
ناکرێت لە توندوتیژی بێدەنگ بین
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
پێرفۆرمانس و گێڕانەوە
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
گوڵێکی سوور بۆ ئێمیلی
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
کریڤان سالار عەبدولڕەحمان
28-04-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
یەسنا حەبیب
28-04-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
ناوم گوناحە
28-04-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئەو قاچەی بەجێماوە
28-04-2024
زریان سەرچناری
ئامار
بابەت 517,493
وێنە 106,127
پەرتووک PDF 19,170
فایلی پەیوەندیدار 96,508
ڤیدیۆ 1,308
ژیاننامە
دانا جەلال
ژیاننامە
زیاد ئەسعەد
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنام...
یادنامە
ژیاننامە
سامان عوسمان دەروێش
ژیاننامە
فەیروز ئازاد
تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان (5)
هاوکارانی کوردیپێدیا، بابەتییانە، بێلایەنانە، بەرپرسانە و پیشەییانە، ئەرشیڤی نەتەوەییمان تۆماردەکەن..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان

تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان
تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان (5)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6152 - 2019-02-21
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

تمّ الحديث في الحلقة السابقة عن إنتشار الديانة المسيحية في كوردستان منذ ظهور هذه الديانة وأنّ مدن أورفا وأربيل وكركوك أصبحت مراكز دينية مسيحية مُهمّة، التي كانت تلعب دوراً كبيراً في نشر الدين المسيحي في كوردستان وبلاد فارس وتمّ ذكر أسماء بعض رجال الدين المسيحيين الكورد الذين خدموا الدين المسيحي وساعدوا في نشره في كوردستان. في هذه الحلقة نُسلّط الضوء على أحوال المسيحيين في ظل الدولة الدوستكية - المروانية الكوردية التي دامت لمدة (111) (سنة 982 – 1093 م).
كان لكوردستان دور هام جداً في نشر المسيحية في منطقة الشرق الأوسط والعالم و يظهر ذلك على سبيل المثال، أنّ مطرانية گرميان (منطقة كركوك) كانت تأتي في المرتبة الرابعة في السُلّم الكهنوتي. في مجمع مار إسحق في سنة 410 ميلادية، تقرر أن يكون كرسي بيث سلوخ (كركوك) مطرانية (مطرافوليطية)، تتكون من الكراسي الأسقفية التالية:
1. أسقفية (شاركورد): كانت تقع في شرق مدينة كركوك، في الجهات الشمالية لِمنطقة گرميان، في أطراف (حربة كلال).
2. أسقفية لاشوم: كانت واقعة بالقرب من مدينة (داقوق) الحالية في جنوب شرق كركوك.
3. أسقفية حربة كلال: كانت تقع داخل منطقة گرميان، شرقي مدينة كركوك في محافظة ديالى الحالية.
4. أسقفية دار: موقعها كان على ساحل الزاب الأسفل، وقد يكون موقعها بلدة (پردێ Pirdê)، التي تمّ تحوير إسمها العثمانيون إلى (آلتون كۆپري Ałtûn Koprî).
5. أسقفية ماحوزا: كانت تقع على شاطئ الزاب الأسفل، وهي (بيث وازيق البوازيج).
6. أسقفية تحل: كانت في جنوب غرب كركوك، وقد تكون في موقع مدينة الحويجة الحالية.
7. أسقفية نيقاطور: كانت واقعة في شمالي كركوك، في منطقة تُدعى (كانيكار) وهي قضاء خورماتو الحالية.
8. أسقفية بورزان: قد يكون موقعها مضيق (دربندي بازيان) الذي يفصل بين منطقة كركوك والسليمانية(1).
كانت الدولة الدوستكية - المروانية الكوردية (982 – 1093 م) تحكم شمال كوردستان والموصل بِمحاذاة الروم. في ظل هذه الدولة الكوردية، كان التواجد المسيحي يتركّز في شمال ميزوپوتاميا في كلٍّ من مدن إقليم شمال كوردستان الحالي ومدينة أربيل، حيث كان المسيحيون يتمتعون بِحرية دينية كبيرة، فكانوا يشغلون مناصب حكومية مدنية وعسكرية مُهمّة وحسّاسة في مختلف المجالات ويُشاركون في إدارة الدولة إلى درجةٍ أنّ أحد المؤرخين البارزين للدولة الدوستكية - المروانية إعتبر هذه المشاركة الكبيرة للمسيحيين في إدارة الدولة، إستيلاءاً على مُقدّرات الدولة(2).
من الوظائف التي كان المسيحيون يشغلونها في الدولة الدوستكية - المروانية هي إدارتهم لِوزارة الأوقاف(3)، وإدارة شؤون أمانة العاصمة، ميافارقين(4) وأعمال الجِباية(5)، على سبيل المثال، تمّ تعيين (أبو سالم) وزيراً للأمير منصور وأصبح (إبن شلّيطا) مديراً للأوقاف في عهد الأمير (بن أبي علي) وممهد الدولة الدوستكية وتقلّد (أبو الحكيم الحديثي) منصب عارض الجيش، الذي كان وظيفة عسكرية مُهمّة.
كما برز كُتّاب ومؤلفون مسيحيون، مثل (يوحنا إبن شوشان) المولود في ملاطيه وإسمه (يوشع الكاتب)، الذي برع في العلوم اللغوية والدينية و في الفلسفة. كان بليغاً وخطاطاً، أصبح بطريركاً لليعاقبة (السريان الغربيين) في مدينة آمد (ديار بكر). له مؤلفات عديدة، منها مقالة نقضَ فيها مذهب الملكيين ورسالة علمية مجمعية الى بطريرك الأقباط ورسالة جدلية الى جاثليق (بطريرك) الأرمن وله أربعة رسائل في نكبة ملاطية على أيدي الأتراك السلاجقة، بصدد الجرائم التي إرتكبوها في هذه المدينة في سنة 1058 ميلادية(6)
كما أنّ المسيحيين كانوا يتصدّرون العمل في المجال الطبي في الدولة الدوستكية – المروانية، حيث أنّ (إبن بطلان) الذي هو الطبيب (أبو الحسن المختار بن حسن بن عبدون) وإسمه الحقيقي هو (يوانيس)، كان أشهر أطباء عصره وكان أديباً أيضاً وألّف عدة كتب طبية، منها كتاب (دعوة الأطباء) الذي ألّفه في سنة 1058 ميلادية في دير (المنيح) الواقع في ضاحية العاصمة البيزنطينية، القسطنطينية(7). كما أنّ الوزير (أبو سالم الطبيب) كان من أكبر الأطباء نفوذاً في الفترة الأخيرة من عُمْر الدولة الدوستكية (982 – 1093 م) وكان صاحب صيدلية أيضاً. خلال الغزو السلجوقي للدولة الدوستكية، حارب الوزير (أبو سالم الطبيب) بِشجاعة ضد هذا الغزو والذي فُقد خلاله ولم يُعرَف مصيره(8). من الأطباء المسيحيين الآخرين الذين عملوا في ظل الدولة الدوستكية - المروانية، الطبيب والصيدلاني (ماسويه مارديني) الذي مات في سنة 1015 ميلادية.
المصادر
1. المطران أدي شير. تاريخ كلدو آثور. الجزء الثاني، بيروت، 1913، صفحة 64.
2. أحمد بن يوسف بن علي بن الأزرق الفارقي. تاريخ الفارقي – الدولة المروانية. تحقيق بدوي عبد اللطيف عوض ومحمد شفيق غربال، الطبعة الأولى، القاهرة، 1959، صفحة 357.
3. المصدر السابق، صفحة 164.
4. المصدر السابق، صفحة 206.
5. محمود عبدالله جمعة. مدينة ميافارقين. مركز الدراسات الآسيوية، جامعة الزقازيق، صفحة 357.)
6. عبدالرقيب عبد الرقيب يوسف. الدولة الدوستكية في كردستان الوسطى، الجزء الثاني - القسم الحضاري. الطبعة الثانية، دار آراس، أربيل، 2001، صفحة 271 - 272.
7. المصدر السابق صفحة 285 - 286.
8. المصدر السابق، صفحة 284.
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 10 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.ahewar.org/ - 12-04-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 10
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 21-02-2019 (5 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئایین و ئاتەیزم
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 12-04-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 15-04-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 12-04-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 10 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
کەلاوەکەی سەر دەریای ڕەش
ژیاننامە
عەبدولخالق ئەحمەد 2
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
بەناز عەلی
ژیاننامە
ڕێناس ڕزگار
شوێنەوار و کۆنینە
گەرماوی موفتی
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی کەلات
پەرتووکخانە
شانۆنامەی کەرێک لەسەر پرد
کورتەباس
لەیادی نەمراندا-مەرگی سەججادی
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک لە گەنجانی هەولێر لە هاوینەهەواری شێرەسوار ساڵی 1995
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
یەسنا حەبیب
وێنە و پێناس
سنە لە ساڵی 1874
وێنە و پێناس
چوار گەنجی شارۆچکەی شێخان ساڵی 1999
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
توانای ناوەکی تاک و کاریگەریی دەوروبەر
کورتەباس
گۆرانی ی کوردی زازاکی
پەرتووکخانە
گوڵێکی سوور بۆ ئێمیلی
وێنە و پێناس
چوار گەنجی گوندی پێباز لە کەلار ساڵی 1987
پەرتووکخانە
ناکرێت لە توندوتیژی بێدەنگ بین
ژیاننامە
فەیروز ئازاد
کورتەباس
وڵاتی ئوللوبا و نەخشەکەی (ملەمێرگی)
وێنە و پێناس
گەنجانی گوندی نەیبەسەرەی شارەدێی شوان ساڵی 1983
ژیاننامە
مهناز کاوانی
کورتەباس
دۆخی کوردەکان لە نیوەی دووەمی سەدەی نۆزدەهەمدا
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
کریڤان سالار عەبدولڕەحمان
ژیاننامە
مەریوان زەنگەنە
ژیاننامە
محەمەد باوەکر
پەرتووکخانە
پێرفۆرمانس و گێڕانەوە
ژیاننامە
عەبدولکریم یونس
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
دانا جەلال
03-10-2010
هاوڕێ باخەوان
دانا جەلال
ژیاننامە
زیاد ئەسعەد
02-06-2014
هاوڕێ باخەوان
زیاد ئەسعەد
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
یادنامە
16-12-2021
هاوڕێ باخەوان
یادنامە
ژیاننامە
سامان عوسمان دەروێش
14-04-2023
سەریاس ئەحمەد
سامان عوسمان دەروێش
ژیاننامە
فەیروز ئازاد
17-04-2024
زریان عەلی
فەیروز ئازاد
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ڤیدیۆ
شەڕی دەنگی نێوان کاکە حەمە و براکەی عەبدوڵڵای حاجی مەحمود
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
شانۆنامەی کەرێک لەسەر پرد
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
کەلاوەکەی سەر دەریای ڕەش
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
ناکرێت لە توندوتیژی بێدەنگ بین
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
پێرفۆرمانس و گێڕانەوە
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
گوڵێکی سوور بۆ ئێمیلی
29-04-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
کریڤان سالار عەبدولڕەحمان
28-04-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
یەسنا حەبیب
28-04-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
ناوم گوناحە
28-04-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئەو قاچەی بەجێماوە
28-04-2024
زریان سەرچناری
ئامار
بابەت 517,493
وێنە 106,127
پەرتووک PDF 19,170
فایلی پەیوەندیدار 96,508
ڤیدیۆ 1,308
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
کەلاوەکەی سەر دەریای ڕەش
ژیاننامە
عەبدولخالق ئەحمەد 2
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
بەناز عەلی
ژیاننامە
ڕێناس ڕزگار
شوێنەوار و کۆنینە
گەرماوی موفتی
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی کەلات
پەرتووکخانە
شانۆنامەی کەرێک لەسەر پرد
کورتەباس
لەیادی نەمراندا-مەرگی سەججادی
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک لە گەنجانی هەولێر لە هاوینەهەواری شێرەسوار ساڵی 1995
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
یەسنا حەبیب
وێنە و پێناس
سنە لە ساڵی 1874
وێنە و پێناس
چوار گەنجی شارۆچکەی شێخان ساڵی 1999
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
توانای ناوەکی تاک و کاریگەریی دەوروبەر
کورتەباس
گۆرانی ی کوردی زازاکی
پەرتووکخانە
گوڵێکی سوور بۆ ئێمیلی
وێنە و پێناس
چوار گەنجی گوندی پێباز لە کەلار ساڵی 1987
پەرتووکخانە
ناکرێت لە توندوتیژی بێدەنگ بین
ژیاننامە
فەیروز ئازاد
کورتەباس
وڵاتی ئوللوبا و نەخشەکەی (ملەمێرگی)
وێنە و پێناس
گەنجانی گوندی نەیبەسەرەی شارەدێی شوان ساڵی 1983
ژیاننامە
مهناز کاوانی
کورتەباس
دۆخی کوردەکان لە نیوەی دووەمی سەدەی نۆزدەهەمدا
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
کریڤان سالار عەبدولڕەحمان
ژیاننامە
مەریوان زەنگەنە
ژیاننامە
محەمەد باوەکر
پەرتووکخانە
پێرفۆرمانس و گێڕانەوە
ژیاننامە
عەبدولکریم یونس
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.42
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.453 چرکە!