پەرتوکخانە پەرتوکخانە
لێ گەڕیان

کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!


گەریانا دەست نیشانکری





لێ گەڕیانا هویر      کیبورد


لێ گەڕیان
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرن
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
ئامراز
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
زمان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هژمارا من
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
لێ گەڕیان ڤڕێکرن ئامراز زمان هژمارا من
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارێ مە
 بابەت ب هەلکەفتێ
 رێسایێن بکار ئینانێ
 ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
 بوچوونێن هەوە
 کومکری
 کرونولوژیا ڕویدانا
 چالاکی - کوردیپێدیا
 هاریکاری
بابەتێ نوی
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گەهنۆم ڤارێبوون ژ بهایان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
بێهۆدەییا جانی
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گۆگەمێلا، چەپا کەنیزەکێن پایتۆنان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
کەسایەتی
عەبدوڵڵا سمایل ئەحمەد
25-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
فەیروز ئازاد
25-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
جهـ
ڕەمبوسی
24-04-2024
ڤەژەن کشتۆ
کەسایەتی
ساکار
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ساکار نەجم
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئامار
بابەت 517,482
وێنە 105,728
پەرتوک PDF 19,161
فایلێن پەیوەندیدار 96,480
ڤیدیۆ 1,307
جهـ
تل قەسەب
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
کەسایەتی
ئەڤریم ئالاتاش
کەسایەتی
خالد بەگێ جبری
جهـ
ڕەمبوسی
مكانة المرأة اليارسانية (3)
هەر کون و ڕیدانەکا وڵاتی، ل ڕوژهەڵات هەیا ڕوژئاڤا، ل باکوور هەیا باشوور... دبیتە چاڤکانیا کوردیپێدیا!
پول: کورتەباس | زمانێ بابەتی: عربي
هەڤپشکی کرن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
هەلسەنگاندنا بابەتی
نایاب
گەلەك باشە
ناڤنجی
خراب نینە
خراب
بو ناڤ لیستا کومکریا
ڕایا خو دەربارەی ڤی بابەی بنڤێسە!
گهوڕنکاریێن بابەتی!
Metadata
RSS
گووگلا وێنا بو بابەتێ هەلبژارتی!
گوگل دەربارەی بابەتێ هەلبژارتی!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مكانة المرأة في الدين اليارساني

مكانة المرأة في الدين اليارساني
مكانة المرأة اليارسانية (3)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6897 - 2021-05-13 - 01:33
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات
مكانة المرأة في الأديان الكوردية (16)
الشاعرات القدّيسات اليارسانيات
نواصل في هذه الحلقة تعريف القارئات والقُرّاء بِلمحة عن شاعرات يارسانيات ونماذج من أشعارهن وترجمتها العربية.
2. (جەلالە خانمی لوڕستانی Celale Xanimî Luѓistanî)
هذه الشاعرة مولودة في لورستان. كانت (جەلالە) إبنة (ميرزا آمان) حاكِم لورستان وهي والِدة المُجدد الثالث للدين اليارساني (مبارك شا) المُلقّب ب(شا خۆشین Şa Xoşîn) (سنة 977 – 1015 ميلادية) الذي ولّدته أمه وهي عذراء. كانت حياة هذه الشاعرة القدّيسة مليئة بالأساطير والأحداث المثيرة للإهتمام. بالإضافة الى كتابة الشِعْر، كانت تعزف هذه الشاعِرة الموسيقى بِآلة الطنبور أيضاً [1]. أدناه نختار بعض الأبيات الثنائية لهذه الشاعرة القديرة وترجمتها العربية:
نە بەرەی شاهی، نە بەرەی شاهی
ئارۆ نیشتەبێم نەبەرەی شاهی
مێردان و ژەنان مەشین وەشاهی
پەرێ شاخۆشێن مەدان گەواهی
المعنى
اليوم كنتُ جالِسةً أمام بوّابة بيت الملِك*
من كل قلبي كنتُ أنظر الى النساء والرجال
الذين كانوا على شكل مجموعات
يذهبون الى حيث إبني (شاخۆشێن)**
وكانوا يثقون به
ويشهدون على مصداقيته
ويقوم هو بِتعميدهم
* تقصد الشاعرة إبنها (شاخۆشێن).
** (شاخۆشين) هو المُجدد الثالث للدين اليارساني.
3. (ڕەيحان خانمی لوڕستانی Řêḧan Xanmî Luѓistanî): هذه الشاعِرة مولودة في منطقة لورّستان في بداية القرن الخامس الهجري (بداية القرن الحادي عشر الميلادي). كانت هذه الشاعرة نجمة لامعة في ظل حُكم اليارسانيين العياريين (العنازيين) (سنة 990 – 1054 ميلادية) الذين كانوا يحكمون مناطق (شارەزور) و (دينەوەر) و (كرماشان) و(لورستان). خلال حُكمهم، إهتمّ العياريون بالأدب والشِعر والفن الكوردي والثقافة الكوردية. الى جانب الشِعْر، كانت هذه الشاعِرة عازفة قديرة على آلة الطنبور، حيث كانت تقرأ أشعارها مع أنغام الموسيقى خلال المناسبات الدينية اليارسانية (2). نختار هنا بعض الأبيات الشعرية ل(ڕەيحان خانمی لوڕستانی):
ئەو ڕۆی ماتیان، ئەو ڕۆی ماتیان
بارگەی شام وستەن ئەو ڕۆی ماتیان
ئارۆ نیشتەبێم نە كۆشك كیان
دیم ئاوی ئەوڕۆ گەوارا وە گیان
المعنى
مقر ملِك* و رئيسي العظيم في (ماتيان)
وفاض نهر (ماتيان)
في ذلك اليوم كنتُ جالِسةً على قلعة الروح
وبدأ خرير النهر والإيمان بِ(شاخۆشين).
4. (فاتمە لوڕەی گۆران Fatme Luѓey Goran): مولودة في مدينة همدان في القرن الخامس الهجري (القرن الحادي عشر الميلادي)، وعاشت في عهد (تۆغرول بگ سلجوقي‌). هذه الشاعِرة عاصرت الشاعر بابا طاهر همداني [3] حيث أنها كانت منذ شبابها تذهب عند الشاعِر (بابا طاهر همداني) لتتعلم المعرفة والوصول الى الحقيقة، فوقعتْ في غرام (بابا طاهر) وقررتْ أن لا تتركه لحظة، إلا أنها لم تبُح بِحُبها لِ(بابا طاهر) الى أنْ سافر مُجدّد الدين اليارساني (شاخۆشين) في إحدى المرّات الى مدينة همدان وهناك زار (جَمخانة)* (بابا طاهر) وإلتقى بالشاعِرة (فاتمه) وأحسّ بما تشعر به (فاتمه) تجاه (بابا طاهر)، فأخبرهما (شاخۆشين) بأنّهما سيكونان معاً طيلة دورات تناسخهما.
تركتْ (فاتمە لوڕەی گۆران) مجموعة من الشِعر الرقيق وراءها، نقتبس منها هذه الأبيات مع كتابة ترجمتها:
گیان پەرێ چێشەن، گیان پەرێ چێشەن
هەركەس تۆ دارۆ گیان پەرێ چێشەن
وەنامت سەوگەند دەروون پڕ ئێشەن
بێ تۆ گیان و زێڵ هەمیشە رێشەن
المعنى
ماذا أعمل بِروحي؟ ماذا أعمل بِروحي؟
أي شخصٍ يمتلككَ، لا يحتاج الروح
أقسم بإسمك المقدّس أنّ روحي ممتلئة بالآلام
بدونك روحي وإحساس قلبي دائماً مليئان بالآلام
تلك الأبيات تُعبّر عن شعور فتاة عاشِقة، تخبر عشيقها بأنها لا تريد الحياة، ما قيمة الحياة؟ أنه صحيح أنها حيّة، إلا أن نار العشقِ قد أحرقتها. لو أنّ زعيمها يساعدها في الوصول الى حبيبها، سوف ترجع روحها الى جسدها من جديد وأنها ستحيا من جديد.
* (جَمخانة) هي إسم المعابد اليارسانية
5. (ليزا خانمى جاف Lîza Xanimî Caf) (نسا خانم): هذه الشاعرة مولودة في شارەزوور في القرن الخامس الهجري (القرن الحادي عشر الميلادي) وكانت من أتباع مُجدّد الدين اليارساني (شاخۆشين). لقد إنتقلتْ (ليزا خانمى جاف) الى لورّستان وإستقرّت هناك. ما يُميّز هذه الشاعِرة اليارسانية عن الشاعِرات الأخريات، إنّها قد تكون أولى شاعِرة يارسانية قد كتبتْ أشعاراً عن الطبيعة، الى جانب الأشعار الدينية [4].
وەروان بی وە ئاو، وەهار چون ئاما
وەروان بی وە ئاو، گوڵ و وەنەوشە هۆرێزان نە خاو
پەرێ ئارایش دەشت و كوف و كاو
المعنى
مع عودة الربيع
تحوّلتْ الثلوج الى مياه
وإستيقظت الورود والبنفسج من نومها
لِتُزيّن الطبيعة والجبالَ
6. (مەی زەرد Mey Zerd): هذه الشاعرة اليارسانية مولودة في لورستان في القرن الخامس الهجري وكانت أيضاً من أتباع مُجدّد الدين اليارساني (شاخۆشين). نختار هذه الأبيات الشعرية التي كتبتها هذه الشاعِرة ونكتب ترجمتها العربية:
شه‌هریار سه‌رمه‌س ﮪه‌زار سوار ئاما
یوێشا سه‌رمه‌س دیار بژه‌ندێ‌
وه‌ هه‌ی ده‌س هه‌یده‌س
خواجام نی هوژمه‌ت وه‌نه‌ش نه‌یۆ گه‌س
المعنى
هذه الأبيات هي جزء من قصيدة تتحدث الشاعرة فيها عن هجوم الرومان على لورّستان عندما كان مجدد الدين اليارساني (شاخۆشين) طفلاً صغيراً، فتأخذه والدته الى مكان بعيد آمن.
[1]
ئەڤ بابەت ب زمانا (عربي) هاتیە نڤیساندن، کلیک ل ئایکۆنا بکە ژ بو ڤەکرنا ڤی بابەتی ب ڤی زمانا کو پی هاتیە نڤیساندن!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەڤ بابەتە 27 جار هاتیە دیتن
هاشتاگ
ژێدەر
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.ahewar.org/ - 11-03-2024
بابەتێن پەیوەستکری: 24
رێکەوت و رووداو
کورتەباس
کەسایەتی
زمانێ بابەتی: عربي
روژا تمام کرنێ: 13-05-2021 (3 سال)
جوڕێ دۆکومێنتێ: زمانی یەکەم
جوڕێ وەشانێ: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وەڵات - هەرێم: کوردستان
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: ئایین و ئاتەیزم
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: وتار و دیمانە
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: ژنان
تایبەتمەندی یێن تەکنیکی
کوالیتیا ڤی بابەتی: 99%
99%
ئەڤ بابەتە ژ لایێ: ( ئاراس حسۆ ) ل: 11-03-2024 هاتیە تومارکرن
ئەڤ بابەتە ژ ئالێ: ( زریان سەرچناری ) ل : 11-03-2024 پێداچوون ژبوو هاتییە کرن و ڕەها بوویە
ئەڤ بابەتە بو دویماهیک جار ژ لایێ: ( ئاراس حسۆ )ڤە: 11-03-2024 هاتیە ڕاست ڤەکرن
ناڤ و نیشانێن بابەتی
ئەڤ بابەتە ب ستانداردی کوردیپێدیا هێشتا نە دروستە و پێدڤی ب داڕشتنەکا بابەتی و زمانی هەیە!
ئەڤ بابەتە 27 جار هاتیە دیتن
کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
کەسایەتی
سەرهات ناریمان خەمۆ
کەسایەتی
عیدۆ بشار خەلەف
پەڕتووکخانە
گۆگەمێلا، چەپا کەنیزەکێن پایتۆنان
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها سارتکە
وێنە و پێناس
نەورۆزا ساڵا 1972
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها کوردا
کەسایەتی
خەیری ئادەم
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
وێنە و پێناس
مستەفا بارزانی ل دەمێ پێشکێشکرنا گۆتارەکێ ل کۆیە، ساڵا 1963
کەسایەتی
عیسا هادی شەکر فارس
کەسایەتی
عەیشان هەسن دەروێش حەمۆ
وێنە و پێناس
کۆمەڵەکا دانعەمرێن ئێزدی ل لالش، ساڵا 1976
کورتەباس
کێش د ناڤبەرا مەم و زین و گولزارێ دا
کەسایەتی
فادیا فێسەڵ ڕەڤۆ حسێن
شوینوار و جهێن کەڤنار
پرا دەلال
وێنە و پێناس
زەلامێن کورد ل دەمێ یاریا تاولێ ل باژێڕۆکێ کۆیە، ساڵا 1963
پەڕتووکخانە
گەهنۆم ڤارێبوون ژ بهایان
کەسایەتی
عەبدوڵا ساڵح ئاکرەیی
وێنە و پێناس
لالش ل ساڵا 1976
شوینوار و جهێن کەڤنار
شکەفتا گوندێ گوندکی ل ئاکرێ
کەسایەتی
عەیشان مجۆ بەرکات جۆمەر
کورتەباس
ئوسفێ بەکۆ ڤەکۆلینەک د هوزانڤانیا ویدا
کورتەباس
سێڤی ئالی سۆر
پەڕتووکخانە
بێهۆدەییا جانی
کەسایەتی
فایزا دربۆ حسێن
کورتەباس
پێناسینەک ل دور ژیانا پەزی
کورتەباس
کانێ بەرهەمێن نڤیسکار و دیرۆک نڤیس ئەنوەر مائی

روژەڤ
جهـ
تل قەسەب
01-02-2024
ڤەژەن کشتۆ
تل قەسەب
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
21-02-2024
زریان سەرچناری
سەبریا هەکاری
کەسایەتی
ئەڤریم ئالاتاش
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئەڤریم ئالاتاش
کەسایەتی
خالد بەگێ جبری
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
خالد بەگێ جبری
جهـ
ڕەمبوسی
24-04-2024
ڤەژەن کشتۆ
ڕەمبوسی
بابەتێ نوی
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گەهنۆم ڤارێبوون ژ بهایان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
بێهۆدەییا جانی
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گۆگەمێلا، چەپا کەنیزەکێن پایتۆنان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
کەسایەتی
عەبدوڵڵا سمایل ئەحمەد
25-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
فەیروز ئازاد
25-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
جهـ
ڕەمبوسی
24-04-2024
ڤەژەن کشتۆ
کەسایەتی
ساکار
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
ساکار نەجم
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئامار
بابەت 517,482
وێنە 105,728
پەرتوک PDF 19,161
فایلێن پەیوەندیدار 96,480
ڤیدیۆ 1,307
کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
کەسایەتی
سەرهات ناریمان خەمۆ
کەسایەتی
عیدۆ بشار خەلەف
پەڕتووکخانە
گۆگەمێلا، چەپا کەنیزەکێن پایتۆنان
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها سارتکە
وێنە و پێناس
نەورۆزا ساڵا 1972
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها کوردا
کەسایەتی
خەیری ئادەم
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
وێنە و پێناس
مستەفا بارزانی ل دەمێ پێشکێشکرنا گۆتارەکێ ل کۆیە، ساڵا 1963
کەسایەتی
عیسا هادی شەکر فارس
کەسایەتی
عەیشان هەسن دەروێش حەمۆ
وێنە و پێناس
کۆمەڵەکا دانعەمرێن ئێزدی ل لالش، ساڵا 1976
کورتەباس
کێش د ناڤبەرا مەم و زین و گولزارێ دا
کەسایەتی
فادیا فێسەڵ ڕەڤۆ حسێن
شوینوار و جهێن کەڤنار
پرا دەلال
وێنە و پێناس
زەلامێن کورد ل دەمێ یاریا تاولێ ل باژێڕۆکێ کۆیە، ساڵا 1963
پەڕتووکخانە
گەهنۆم ڤارێبوون ژ بهایان
کەسایەتی
عەبدوڵا ساڵح ئاکرەیی
وێنە و پێناس
لالش ل ساڵا 1976
شوینوار و جهێن کەڤنار
شکەفتا گوندێ گوندکی ل ئاکرێ
کەسایەتی
عەیشان مجۆ بەرکات جۆمەر
کورتەباس
ئوسفێ بەکۆ ڤەکۆلینەک د هوزانڤانیا ویدا
کورتەباس
سێڤی ئالی سۆر
پەڕتووکخانە
بێهۆدەییا جانی
کەسایەتی
فایزا دربۆ حسێن
کورتەباس
پێناسینەک ل دور ژیانا پەزی
کورتەباس
کانێ بەرهەمێن نڤیسکار و دیرۆک نڤیس ئەنوەر مائی

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.42
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| دروستکرنا لاپەری 1.125 چرکە!