کتېبخانە کتېبخانە
گېڵای

کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا


ھۊرچنۍ گېڵای





ورڎ گېڵای      کیبۆردە


گېڵای
ورڎ گېڵای
کتېبخانە
نامۍ کورڎیۍ پەی زاڕۊڵا
کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
سەرچەمۍ
ۋەڵینە
گلېرۆکریێ بەکاربەری
چالاکیۍ
چنین گېڵۇ؟
ۋەڵاکریێ کوردیپێدیای
ڤیدیۆ
پۊلبەڼی، پېڕبەڼی
بابەتۍ ڕېکۆتییە!
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ تازۍ
کېیاستەی ۋېنەی!
ڕاپەرسای
چنین دېیەی تۊ
پێۋەڼی
کوردیپێدیا چ جۊرە زانیاریېۋش پەنەۋازۍ ھەنۍ
ستانداردۍ
مەرجو بەکاربەرڎەی
چنینیی بابەتۍ
ئامرازۍ
چە بارەو ئېمە
ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
بابەتۍ چە بارەو ئېمە!
لینکو کوردیپێدیا دلۍ لینکا پەلیانەکەو وېتەنە بنیەرە
زېیاڎکەرڎەی / لابەرڎەی ئیمەیلی
ئامارو سەردانیکەرا
ئامارو بابەتۍ
فاڕەڕو فۆنتەکا
فاڕای ڕېکۆتو ڕۊژمارەکا
ۋشکنای ڕانۋیسی
زۋان و بنەزۋانو لاپەڕەکا
کیبۆردە
لینکۍ پەنەۋازۍ
زېیاڎکریاو کوردیپێدیای پەی گوگڵ کڕۆمی
کۇکیۍ/کۇکیز
زۋانۍ
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
ھەژمارو من
چۇوەر-لۋای
بۇ بە ھامکارو شمە!
کڕېڵەۋاچۊ وېت ۋیرشېیېنە!
گېڵای تۊمارکەرڎەی بابەتۍ ئامرازۍ زۋانۍ ھەژمارو من
ورڎ گېڵای
کتېبخانە
نامۍ کورڎیۍ پەی زاڕۊڵا
کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
سەرچەمۍ
ۋەڵینە
گلېرۆکریێ بەکاربەری
چالاکیۍ
چنین گېڵۇ؟
ۋەڵاکریێ کوردیپێدیای
ڤیدیۆ
پۊلبەڼی، پېڕبەڼی
بابەتۍ ڕېکۆتییە!
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ تازۍ
کېیاستەی ۋېنەی!
ڕاپەرسای
چنین دېیەی تۊ
پێۋەڼی
کوردیپێدیا چ جۊرە زانیاریېۋش پەنەۋازۍ ھەنۍ
ستانداردۍ
مەرجو بەکاربەرڎەی
چنینیی بابەتۍ
چە بارەو ئېمە
ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
بابەتۍ چە بارەو ئېمە!
لینکو کوردیپێدیا دلۍ لینکا پەلیانەکەو وېتەنە بنیەرە
زېیاڎکەرڎەی / لابەرڎەی ئیمەیلی
ئامارو سەردانیکەرا
ئامارو بابەتۍ
فاڕەڕو فۆنتەکا
فاڕای ڕېکۆتو ڕۊژمارەکا
ۋشکنای ڕانۋیسی
زۋان و بنەزۋانو لاپەڕەکا
کیبۆردە
لینکۍ پەنەۋازۍ
زېیاڎکریاو کوردیپێدیای پەی گوگڵ کڕۆمی
کۇکیۍ/کۇکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چۇوەر-لۋای
بۇ بە ھامکارو شمە!
کڕېڵەۋاچۊ وېت ۋیرشېیېنە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 چە بارەو ئېمە
 بابەتۍ ڕېکۆتییە!
 مەرجو بەکاربەرڎەی
 ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
 چنین دېیەی تۊ
 گلېرۆکریێ بەکاربەری
 کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
 چالاکیۍ - کوردیپێدیا
 یارڎی
تۊماری تازە
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
17-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
06-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
03-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
05-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
04-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خالید ڕەشید
19-03-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئامارۍ
بابەتۍ 519,031
ۋېنۍ 106,627
کتېبۍ PDF 19,284
فایلی پەیوەڼیدار 97,264
ڤیدیۆ 1,392
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين والعلاقة بينهم (54) – الآشوريون
کوردیپێدیا، داڎگا نېیەن، پەی پەیچۊری و بەرکۆتەی ڕاسییەکا، داتاکا ئاماڎە کەرۊ.
پېڕە: کوڵەباس | زۋانو بابەتۍ: عربي
ھامبەشیکەرڎەی
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
ھۊرسەنگنای تۊماری
نایاب
فرە خاسە
خاسە
خرابە نېیەنە
خرابە
ۋزەش دلۍ ڕیزبەڼیی گلېرۆکریێکاو وېم
پەیلۋاو وېت چە بارەو ئی بابەتۍ بنۋیسە!
ۋەڵینەو دەستکاریی بابەتۍ
Metadata
RSS
چە گوگڵ پەی ۋېنە پەیۋەستا بە بابەتۍ دەسنیشانکریێ گېڵە
چە گوگڵ پەی بابەتۍ دەسنیشانکریێ گېڵە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين والعلاقة بينهم

نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين والعلاقة بينهم
نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين والعلاقة بينهم (54) – الآشوريون
د. مهدي كاكه يي

الحُكم السومري والسوباري في بلاد سوبارتو (4900 – 1820 قبل الميلاد)
في البداية أود أن أوضّح بأن (السوباريون) و(الأموريون العموريون) ليسا مُصطلحَين عِرقييَن (إثنييَن)، بل أنهما مصطلحان جغرافيان. إسم (السوباريون) متأتي من كلمة (سوبير) التي تعني باللغة السومرية (الشمال) أي (شمال ميزوپوتاميا) وبذلك إسم (السوباريين) يعني (الشماليون أي السكان الشماليون) والذين هم الأقوام الزاگروسية من سومريين وإيلاميين وكاشيين ولوللوين وخوريين وميديين وغيرهم. مصطلح (الأموريون) متأتٍ بِدورِه من كلمة (أموري) السومرية التي تعني (الغرب) وبذلك فأنّ مصطلح (الأموريون) يعني (السكان الغربيون) أي السكان الذين كانوا يعيشون الى الغرب من ميزوپوتاميا (في الصحراء السورية) وأن (مات أمّوري) تعني باللغة السومرية (البلاد الغربية). بعد إنشاء مملكة آشور، تمّت تسمية مواطني هذه المملكة بالآشوريين وهذه المواطَنة تشمل أفراد الأقوام الزاگروسية الذين عاشوا في مملكة آشور، وكذلك الأمّوريين الوافدين الى بلاد سوبارتو.
نتيجة قوة الإمبراطورية الآشورية بعد نشوئها وشُهرتها أو لأسبابٍ عنصرية، فأنّ الكثير من المؤرخين، قاموا بِكتابة تأريخ خاطئ للمملكة الآشورية، حيث جعلوا حُقبة الحُكم السومري والسوباري أيضاً جزءاً من التاريخ الآشوري رغم أنّ مملكة آشور لم يكن لها وجود في ذلك الوقت. لذلك نحن نفصل الحُقبة السومرية والسوبارية عن الحُقبة الآشورية التي تبدأ إعتباراً من تاريخ تأسيس المملكة الآشورية و في هذه الحلقة يتم الحديث عن عهد الحُكم السومري والسوباري. الحلقات القادمة ستتناول الحُقبة الآشورية.
العهد السومري
يبدأ هذا العهد إبتداءاً من بناء المستوطنات السومرية الزراعية في شمال ميزوپوتاميا، التي يعود بعضها إلى عهد حضارة گُوزانا (حضارة حلف) (4900 - 4300 قبل الميلاد). يستمر العهد السومري في هذه المنطقة الى القرن الثالث والعشرين قبل الميلاد1.
العهد السوباري
تتم تسمية هذا العهد عن طريق الخطأ ب(العهد الآشوري الأول). يبدأ هذا العهد إبتداءاً من إنتقال السوباريين من سلسلة جبال زاگروس الى سهول شمال ميزوپوتاميا (جنوب كوردستان الحالية) والتي سُمّيت بلاد (سوبارتو). بعد إستقرار السوباريين في هذه المنطقة، قاموا بِبناء مدينة على أراضٍ كانت عبارة عن مستوطنة زراعية سومرية، وأطلقوا عليها إسم إلههم (سوبار) والذي تم التطرّق إليه في حلقةٍ سابقةٍ من هذه السلسلة من المقالات. استمرّ العهد السوباري من القرن 23 قبل الميلاد الى بداية القرن التاسع عشر قبل الميلاد2. يذكر الدكتور عامر حنّا بأنّ عدد الحُكّام السوباريين كان (38) حاكماً، متكونين من ثلاث فئات تبعاً لِطريقة ومكان عيشهم وهي:
أ. حُكّام عاشوا في الخيام
أسماء هؤلاء الحُكّام السوباريين الذين عاشوا في الخيام خلال فترات حُكمهم هي:
1. (تودِيا Tudiya): أبرم هذا الحاكِم عقد تحالفٍ مع (إبريوم)، حاكم مملكة (إبْلا Ebla) في حوالي سنة 2250 أو سنة 2200 قبل الميلاد.
2. (أدامو Adamu).
3. ينكي Yanki.
4. كِتلامو Kilamu.
5. هرهارو Harharu.
6. مندارو Mandaru.
7. إمشو Imshu.
8. هرشو Harshu.
9. ديدانو Didanu.
10. هانو Hanu.
11. زوابو Zuabu.
12. نوابو Nuabu.
13. أَبازو Abazu.
14. بِيلو Belu.
15. أَزاراهو Azaarahu.
16. أُوشپِيا Ushpia: هذا الحاكِم هو أوّل مَن بنى معبداً للإله السوباري (آسور) على أساس معبد سومري مخصص للإلهة (إنّانا Innana).
17. أَپِياشال Apiashal.
ب - حُكّام عاشوا في بيوت حجرية
أسماء هؤلاء الحُكّام هي:
18. هالي Hale.
19. سامانو Samanu.
20. هايانو Hayanu.
21. إيللومِير Illumir.
22. ياكميسي Yakmesi.
23. ياكميني Yakmeni.
24. يَزكوريل Yazkurel.
25. إيلَكابْكابا Ilakabkaba.
26. أمينو Amino.
27. سوليلي Sulili.
ج – حكّام عاشوا في مدينة آسور
28. كيكيا Kikkia: قام هذا الملِك السوباري بِبناء سور مدينة آشور وتحويل مستوطن زراعي سومري إلى مدينة محصَّنة، كما تمّ الحديث عنه في إحدى الحلقات السابقة.
29. آكيا Akia: حكم هذا الملِك حوالي سنة 1980 / 2000 قبل الميلاد.
د – حكّام مختلَطون:
قسم من هؤلاء الحُكّام، سواء كانوا سوباريين أو أكاديين، كانوا تابعين للسلطة الأكادية.
30. پُوزور آشور الأول Puzur Ashur I: حَكَم بِحدود سنة 1960 قبل الميلاد.
31. شاليم آخوم Shalimm Ahkum.
32. إيلوش أُوما Ilush Umma.
33. إيريشوم الأول Eri Shum I.
34. إيكونوم Ikunum.
35. شاروكين (سرجون الأول Sharru Kin I)
36. پوزور آشور الثاني Puzur Ashur II.
37. نارام سين Naram Sin.
38. إيريشوم الثاني Eri Shum II (حَكمَ في حوالي سنة 1820 قبل الميلاد).
هكذا كانت سوبارتو معروفة بإسمها الأصلي طوال مدة تصل الى 450 سنة، وكان سكّانها سوباريين والغالبية العظمى من حكّامها كانوا أيضاً سوباريين. كان (آسور) الإله الوطني للسوباريين والذي كان الأكاديون يلفظونه (آشور)، ومن هذا التلفّظ جاء إسم الآشوريين وإسم مملكتهم. كانت العاصمة الآشورية الأولى هي مدينة (آسور) التي حملت اسم الإله السوباري. في هذه الفترة، لم يكن للأقوام الأَمورية وجود في بلاد سوبارتو (جنوب كوردستان الحالية).
المصادر
1. عامر حنا فتوحي. الكلديون .. الكلدان .. منذ بدء الزمان – 5300 ق. م حتى الآن. الطبعة الثانية، 2007، صفحة 105.
2. المصدر السابق، صفحة 105، 127.
[1]
ئی بابەتۍ بە زۋانی (عربي) نۋیسیێنە، پەی ئەۋەکەرڎەی بابەتەکۍ بە زۋانېۋ کە نۋیسێنە، سەرو ئایکۆنو ی کلیک کەرە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئی بابەتۍ 89 جارۍ ۋینیێنە
ھاشتاگ
سەرچەمۍ
[1] پەڕیانە | عربي | https://akhbaar.org/ - 07-03-2024
بابەتۍ پەیۋەڼدریێ: 56
ژیواینامە
کوڵەباس
پېڕە: کوڵەباس
زۋانو بابەتۍ: عربي
ڕېکۆتو ۋەڵاکەرڎەی: 07-03-2018 (6 ساڵە)
جۊرو بەڵگەنامەی: زۋانی یەکەم
جۊرو ۋەڵاکەرڎەی: دیجیتاڵ
زۋان - بنەزۋان: عەرەبی
وڵات - هەرېم: کورڎەسان
کتېب - کوڵەباس: وتارە و دیمانە
کتېب - کوڵەباس: ۋەڵینە، تارېخ
تایبەتمەڼییۍ تەکنیکیۍ
چنینیی بابەتۍ: 99%
99%
ئی بابەتۍ جە لایەنو: ( ئاراس حسۆ )یۆ جە: 07-03-2024 تۊمارەکریێنە
ئی بابەتۍ چە لایەنو: ( زریان سەرچناری ) چە: 08-03-2024 پۊرەلۋای کریێنە و ئازاڎە کریێنە
لینکو بابەتۍ
ئی بابەتۍ بەپاو ستانداردۍو کوردیپێدیای ھەڵای ناتەمامە ھەنە و پەنەۋازییش بە پۊرەلۋای بابەتیی و زۋانەۋانیی فرەتەری ھەن!
ئی بابەتۍ 89 جارۍ ۋینیێنە
کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
کتېبخانە
یاڎو پەنجا ساڵەو سەرکۆتەو ژڵېوەو ئاپۆیینە
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
کوڵەباس
هۊرگېڵنی: هۆرامی-زازاکی
کتېبخانە
مەولە
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
داڵانی و هەوارو عەشقی
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
کتېبخانە
ڕۊژماری هۆرامی (8)
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کتېبخانە
گیٛجاوەو ژیوای
کوڵەباس
ئەسغەر و مەحمووۮ
کوڵەباس
ڕاپۆرتو ڕاوەلوای ششۆمین هەمامەو کوڵەداستانێ هۆرامیێ
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
کوڵەباس
باسێوی کۊتا سەرو دیاردەو وېکوشتەی

تازەکی
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
04-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
05-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
حاجی عەباسی جەڕاح
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئەحمەدی خانی
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
محەمەدی مەلا کەریم
تۊماری تازە
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
17-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
06-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
03-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
05-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
04-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خالید ڕەشید
19-03-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئامارۍ
بابەتۍ 519,031
ۋېنۍ 106,627
کتېبۍ PDF 19,284
فایلی پەیوەڼیدار 97,264
ڤیدیۆ 1,392
کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
کتېبخانە
یاڎو پەنجا ساڵەو سەرکۆتەو ژڵېوەو ئاپۆیینە
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
کوڵەباس
هۊرگېڵنی: هۆرامی-زازاکی
کتېبخانە
مەولە
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
داڵانی و هەوارو عەشقی
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
کتېبخانە
ڕۊژماری هۆرامی (8)
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کتېبخانە
گیٛجاوەو ژیوای
کوڵەباس
ئەسغەر و مەحمووۮ
کوڵەباس
ڕاپۆرتو ڕاوەلوای ششۆمین هەمامەو کوڵەداستانێ هۆرامیێ
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
کوڵەباس
باسێوی کۊتا سەرو دیاردەو وېکوشتەی

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| پێۋەڼی | CSS3 | HTML5

| کاتو وەشکەرڎەی لاپەڕەی: 0.234 چرکە(چرکۍ)!