پەرتوکخانە پەرتوکخانە
لێ گەڕیان

کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!


گەریانا دەست نیشانکری





لێ گەڕیانا هویر      کیبورد


لێ گەڕیان
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرن
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
ئامراز
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
زمان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هژمارا من
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
لێ گەڕیان ڤڕێکرن ئامراز زمان هژمارا من
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارێ مە
 بابەت ب هەلکەفتێ
 رێسایێن بکار ئینانێ
 ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
 بوچوونێن هەوە
 کومکری
 کرونولوژیا ڕویدانا
 چالاکی - کوردیپێدیا
 هاریکاری
بابەتێ نوی
پەڕتووکخانە
ژانێن خەریبییێ
01-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
کەسایەتی
دانا جەلال
30-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گەهنۆم ڤارێبوون ژ بهایان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
بێهۆدەییا جانی
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گۆگەمێلا، چەپا کەنیزەکێن پایتۆنان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
کەسایەتی
عەبدوڵڵا سمایل ئەحمەد
25-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
فەیروز ئازاد
25-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
جهـ
ڕەمبوسی
24-04-2024
ڤەژەن کشتۆ
ئامار
بابەت 519,113
وێنە 106,604
پەرتوک PDF 19,279
فایلێن پەیوەندیدار 97,192
ڤیدیۆ 1,392
جهـ
تل قەسەب
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
کەسایەتی
ئەڤریم ئالاتاش
کەسایەتی
خالد بەگێ جبری
جهـ
ڕەمبوسی
موطن واصل عشیره القیتول القباد الكردیه العیلامیه
هەر کون و ڕیدانەکا وڵاتی، ل ڕوژهەڵات هەیا ڕوژئاڤا، ل باکوور هەیا باشوور... دبیتە چاڤکانیا کوردیپێدیا!
پول: کورتەباس | زمانێ بابەتی: عربي
هەڤپشکی کرن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
هەلسەنگاندنا بابەتی
نایاب
گەلەك باشە
ناڤنجی
خراب نینە
خراب
بو ناڤ لیستا کومکریا
ڕایا خو دەربارەی ڤی بابەی بنڤێسە!
گهوڕنکاریێن بابەتی!
Metadata
RSS
گووگلا وێنا بو بابەتێ هەلبژارتی!
گوگل دەربارەی بابەتێ هەلبژارتی!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الكورد الفيلية

الكورد الفيلية
موطن واصل عشیره القیتول القباد الكردیه العیلامیه
قری و مدن عیلام / ئیلام …..”چنار باشی”

میزت الطبیعه والتاریخ چنار باشی عن نظیراتها من القری الایلامیه المحیطه بها وجعلت منها رقعه ممیزه فی شرق الخارطه الكوردیه, یبهو ریفها بتضاریس جیولوجیه لا تستطیع ان تغض النظر عن جمالها, من اول وهله یشد انتباهك اطلاله جبل “كان سەیفی/كان صیفی”, قمته تجاوز قمم سلسله جبال “گەوەر كۆێه/كبیر كوه ” ارتفاعا, یستقبلها عشاق الجبال ومتسلقیها فی منطقه “وەر زەرین/ورزرین” المذهله, وعلی مدی النظر تكتنف اشجار البلوط المعمره والاعشاب الجبلیه النادره ابعاد الارض وتخلق منها مراتع جذابه تضایف السفوح والجروف المتشابكه التی تتلاشا حافاتها عند الوادی الضیق “رازیانه” القلیل النظیر فی العالم, والحق انها بقعه بهیه ممتده السحر!. الی جانب هذه الملامح التی اتسمت بها وجه هذه الارض, فهنالك معالم اثريه تزخر باطنها، قبور ملوك المیدیین والمنقوشات الاثریه التی تشیر الی عصرهم الذهبي تعتبر أحد نماذجها، تجاور هذه المدافن ابار النفط والمعادن الثمینه الاخری التی لن تستغل بعد والتی دخلت سجل الثروات المعدنیه فی شرق كوردستان.
تقع چنار باشی فی شرق مدینه ئیلام وتبعد عنها بحوالی 45 كم علی الطريق المودی الی مدینه “دەری شار/دره شهر” محاطة بتضاريس وعره. تحد القریه من الشمال ارتفاعات “ده نگ بەزوڵه” و “كەل كوڵه ناو” ملتحقه بجبال “چەمەن گڵ” و”سەیوان” الشامخة التی تنتهی بمنطقه “سیروان/شیروان” المدهشة. تحاذيها من الجنوب سلسله جبال گەوەر كۆیه/ “الجزء الجنوب الشرقي من جبال زاگروس المترامیه الأطراف”، تشكل هذه الارتفاعات جدارا حائكا مشيدا بقمم باسقه مثل “بهار ئاو” و “كان سەیفی” متصله بجبل “وەر زەرین” فی البقعة التی تعرف باسمه، وجبل “پاساره” وغابته الجمیله فی منطقه “رەیەگی پاساره/طریق پاساره”. من الغرب حیث جبال “گه زان” و “دەنگ بەغدوره” وتلتقی ب قریه “پا كەل/پا كل” والی الممر المودی الی “مله پەنج ئاو/مضیق پنج اب” الذی یعد المدخل الرئيسي الی سلسله جبال “گەوەر” فی مسیرك من ئیلام باتجاه مدینه “بەیرەی/بدره”. یقع “چەگاه چنار/تل چنار” و”مله چنار/مضيق چنار” فی شرقها ملتحقه بالوادي الضيق “دەروەن رازیانه/وادی رازیانه” المدهش ویمتد الطريق الی اقصی الشرق حیث مدینتی “بەیرەی/بدره” و”دەرەی شار/دره شهر” الاثریه المیدیه الایلامیه العریقه.
لا یوجد زمن محدد لتاسیس هذه القریه, ولكن التاریخ یذكراستیطان الكورد فیها منذ غادر الازمان، واثارها البشریه دليلا ساطعا لما نذكره، شهدت هجرات كوردیه لها ومنها عبر الزمن، وتناقلت عبر التاریخ والاسلاف ذكر أحد رؤساء قبیله القیتول القباد الكوردیه ویدعی “جلال الدین باشی” فیها, حیث اتخذها رتعا له ولأفراد قبيلته الذین اسسوا مساكنهم فیها واستغلوا ریفها للزراعة والرعي وورثوها جیلا بعد اخر لهذا الیوم، هنالك وثائق تثبت ملكیه هذه الأراضي تعود للعهد القاجاری والزندی، ومنها الأراضي التی تحضی بآبار النفط!. یخترق نهر “ئاوه زا” الریف و منازله، وعلی ضفافه شتل الباشی شجره “چنار/الدلب”، ومنذ ذالك الحین عرفت هذه القریه ب “چنار باشی” باعتبارها ترجمه لاسم الباشی وشجرته المعمرة التی غدت الیوم أحد معالمها الرائعة!. تباينت الروایات والاراء حول اصول هذه القبیله ومؤسسها، الا ان جلها تجتمع فی اصل نسبها الكوردی عبر التاریخ, وباختصار, یذكر المؤرخون نجم سلمان الفیلی وجعفر خیتال واخرون، بان القیتول من العشائر الكوردیه القديمة وينحدرون من قبیله “پیران” وهی واحده من عشائر “بلباس” التی تنسب الی قبیلتی موكری وبابان الكوردیتین, واشار المستشرق “باسيل نكیتین” والمؤرخون “عباس العزاوي”، “إسكندر امان الهی” وغيرهم الی ان الپیران من مواطنو ئیلام القدماء ولكن بسبب سیاسات الحكام والخصومات الداخلیه قاموا بتنقلات متعددة طوعیه وقسريه عبر التأريخ. من الجدیر ذكره ان مؤرخوا ومحققوا القریه یعتقدون ان أصول قبیلتهم تنحدر من عشائر الكرمانج, وتعتبر اللهجه الكوردیه القریبه من “البهدنانیه” التی یتداولها سكان القریه ومنذ الازل هی من اهم الاسباب التی تسند هذا الاعتقاد!.
لن تكن علاقة الباشی بالحكومه المركزیه جیده ولكن حنكته السیاسیه ضاعفت مناطق نفوذه فی ئیلام لسنين عديده وصار حاكما بأمره تهابه الكثیر من العشائر الكوردیه، ومنها العشائر التی عرفت حسب افخاذها وانسابها و تعرف ب (ئەیڵ بەیرەی/عشائر بیری) انتشرت قراها فی الأراضي الایلامیه ومناطق شرق دجله, وحذر الناس الحفرة التی حفرها الباشی فی القریه لمعاقبه اعدائه ورمیهم فیها، وعرفت ب “سیه چاڵ/ الحفرة السوداء” وأصبحت هی الاخری أحد مآثر القریه!. عبر القرون تمكنت القیتول بتراس عددا من العشائر فی پشتكوه, لذا لا نستغرب وجودهم فی عشائر الملكشای, الشوهان, الزنگنه, اللك وغیرهم. تقیم هذه القبیله فی ئیلام, كرماشان, طهران, گرمسار, كاشان, اهواز, قزوین, جنوب كوردستان, بغداد, مناطق شرق دجله وعدد كبیر فی اورپا واسترالیا وامیركا.
لا یختلف حال اهل چنار باشی عن أحوال أهلهم فی عموم كوردستان، حیث صاحبتهم حاله التهجير منذ ولادتهم! والتأريخ وثق هجرات قسريه وطوعیه للكورد شملت سكان مدن وقری ئیلام ومنها هذا الریف، وتركت مئات من عوائل القیتول اماكنهم واعرضوا عنها بحثا عن ملاذا امنا بعيدا عن ولاة اللور الذین حكموا ئیلام ابان العهد الصفوي والقاجاری باتجاه الجنوب الكوردی وبغداد ومناطق شرق دجله التی كانت امتدادا لأراضيهم، كان الكورد یسكنها منذ الازل “قبل تعريبها” وكانت تابعه لحكم العثمانیین.. فی بدایه الحكم الپهلوی (العقود الاولی من القرن المنصرم) حاول الشاه رضا خان (والد الشاه الأخير) جاهدا عن طریق القنصلیه الایرانیه فی بغداد بتشويق الكورد وعودتهم الی مناطقهم فی ئیلام، بعد ان أصدر مرسوما بأنهاء حكم ولاة اللور فی ئیلام ولورسان، لكن محاولته اخفقت، وعاقبتها ادت الی تجزئه القری الایلامیه وترحيل ثلثا من سكان عشائر الكورد قسرا وإسكانهم فی مناطق اخری, كی تتخذ منهم سدود منیعه ضد قبائل اللور المتحركه لأجل المراعي.
د. كمال قيتولي
[1]
ئەڤ بابەت ب زمانا (عربي) هاتیە نڤیساندن، کلیک ل ئایکۆنا بکە ژ بو ڤەکرنا ڤی بابەتی ب ڤی زمانا کو پی هاتیە نڤیساندن!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەڤ بابەتە 321 جار هاتیە دیتن
هاشتاگ
ژێدەر
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.sotaliraq.com/ - 13-02-2024
بابەتێن پەیوەستکری: 43
کورتەباس
زمانێ بابەتی: عربي
روژا تمام کرنێ: 21-12-0221 (1803 سال)
جوڕێ دۆکومێنتێ: زمانی یەکەم
جوڕێ وەشانێ: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وەڵات - هەرێم: ئێڕاق
وەڵات - هەرێم: باشوورێ کوردستانێ
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: وتار و دیمانە
تایبەتمەندی یێن تەکنیکی
کوالیتیا ڤی بابەتی: 99%
99%
ئەڤ بابەتە ژ لایێ: ( ئاراس حسۆ ) ل: 13-02-2024 هاتیە تومارکرن
ئەڤ بابەتە ژ ئالێ: ( زریان سەرچناری ) ل : 17-02-2024 پێداچوون ژبوو هاتییە کرن و ڕەها بوویە
ناڤ و نیشانێن بابەتی
ئەڤ بابەتە ب ستانداردی کوردیپێدیا هێشتا نە دروستە و پێدڤی ب داڕشتنەکا بابەتی و زمانی هەیە!
ئەڤ بابەتە 321 جار هاتیە دیتن
کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!
پەڕتووکخانە
بێهۆدەییا جانی
کەسایەتی
سەرهات ناریمان خەمۆ
کورتەباس
تۆسنێ رەشید دەنگکی هەلبەستڤانێ گەش ژ کوردێن سۆڤێتێ
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
وێنە و پێناس
مستەفا بارزانی ل دەمێ پێشکێشکرنا گۆتارەکێ ل کۆیە، ساڵا 1963
کەسایەتی
فایزا دربۆ حسێن
کەسایەتی
بلند محەمەد
کورتەباس
گەنجینەکا زێڕین
وێنە و پێناس
نەورۆزا ساڵا 1972
وێنە و پێناس
زەلامێن کورد ل دەمێ یاریا تاولێ ل باژێڕۆکێ کۆیە، ساڵا 1963
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها کوردا
کەسایەتی
عەیشان هەسن دەروێش حەمۆ
شوینوار و جهێن کەڤنار
شکەفتا گوندێ گوندکی ل ئاکرێ
وێنە و پێناس
کۆمەڵەکا دانعەمرێن ئێزدی ل لالش، ساڵا 1976
وێنە و پێناس
لالش ل ساڵا 1976
پەڕتووکخانە
ژانێن خەریبییێ
کورتەباس
ئوسمان سەبری چیڤانوکا خێر و شەڕان د باهوو زێدا
کورتەباس
مەردینی ب دلی یە نە ب مالێ یە
شوینوار و جهێن کەڤنار
پرا دەلال
کەسایەتی
خەیری ئادەم
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها سارتکە
کەسایەتی
عیسا هادی شکور فارس
کورتەباس
نەڤسیا ژنبابی
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
پەڕتووکخانە
گەهنۆم ڤارێبوون ژ بهایان
کەسایەتی
فادیا فێسەڵ ڕەڤۆ حسێن
کەسایەتی
عەبدوڵا ساڵح ئاکرەیی
کەسایەتی
عەیشان مجۆ بەرکات جۆمەر

روژەڤ
جهـ
تل قەسەب
01-02-2024
ڤەژەن کشتۆ
تل قەسەب
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
21-02-2024
زریان سەرچناری
سەبریا هەکاری
کەسایەتی
ئەڤریم ئالاتاش
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئەڤریم ئالاتاش
کەسایەتی
خالد بەگێ جبری
14-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
خالد بەگێ جبری
جهـ
ڕەمبوسی
24-04-2024
ڤەژەن کشتۆ
ڕەمبوسی
بابەتێ نوی
پەڕتووکخانە
ژانێن خەریبییێ
01-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
کەسایەتی
دانا جەلال
30-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گەهنۆم ڤارێبوون ژ بهایان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
بێهۆدەییا جانی
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەڕتووکخانە
گۆگەمێلا، چەپا کەنیزەکێن پایتۆنان
25-04-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
کەسایەتی
عەبدوڵڵا سمایل ئەحمەد
25-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
فەیروز ئازاد
25-04-2024
کاروان م. ئاکرەیی
جهـ
ڕەمبوسی
24-04-2024
ڤەژەن کشتۆ
ئامار
بابەت 519,113
وێنە 106,604
پەرتوک PDF 19,279
فایلێن پەیوەندیدار 97,192
ڤیدیۆ 1,392
کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!
پەڕتووکخانە
بێهۆدەییا جانی
کەسایەتی
سەرهات ناریمان خەمۆ
کورتەباس
تۆسنێ رەشید دەنگکی هەلبەستڤانێ گەش ژ کوردێن سۆڤێتێ
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
پەڕتووکخانە
رەوشنبیرییا کوردی د ناڤبەرا شیانێن تاکی و رێکخستنا جڤاکێ دا
وێنە و پێناس
مستەفا بارزانی ل دەمێ پێشکێشکرنا گۆتارەکێ ل کۆیە، ساڵا 1963
کەسایەتی
فایزا دربۆ حسێن
کەسایەتی
بلند محەمەد
کورتەباس
گەنجینەکا زێڕین
وێنە و پێناس
نەورۆزا ساڵا 1972
وێنە و پێناس
زەلامێن کورد ل دەمێ یاریا تاولێ ل باژێڕۆکێ کۆیە، ساڵا 1963
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها کوردا
کەسایەتی
عەیشان هەسن دەروێش حەمۆ
شوینوار و جهێن کەڤنار
شکەفتا گوندێ گوندکی ل ئاکرێ
وێنە و پێناس
کۆمەڵەکا دانعەمرێن ئێزدی ل لالش، ساڵا 1976
وێنە و پێناس
لالش ل ساڵا 1976
پەڕتووکخانە
ژانێن خەریبییێ
کورتەباس
ئوسمان سەبری چیڤانوکا خێر و شەڕان د باهوو زێدا
کورتەباس
مەردینی ب دلی یە نە ب مالێ یە
شوینوار و جهێن کەڤنار
پرا دەلال
کەسایەتی
خەیری ئادەم
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها سارتکە
کەسایەتی
عیسا هادی شکور فارس
کورتەباس
نەڤسیا ژنبابی
پەڕتووکخانە
پیڤەرێن رێکخستنەڤەیا جاڤاکا هەرێما کوردستانێ
پەڕتووکخانە
گەهنۆم ڤارێبوون ژ بهایان
کەسایەتی
فادیا فێسەڵ ڕەڤۆ حسێن
کەسایەتی
عەبدوڵا ساڵح ئاکرەیی
کەسایەتی
عەیشان مجۆ بەرکات جۆمەر

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| دروستکرنا لاپەری 0.359 چرکە!