#Efrîn# di bin dagîrkeriyê de (150): Gundê “Çê” yê Koçberkirî û G.”Coqê” yê binpêkirî, qurbaniyên kuştî û birîndar ên tobebarana Efrînê, teqîna makînakê.

Bi ser hemî bêtarên ku ji ber dagîrkirina Turkiyê gihîştine gelek herêmên Bakurê Sûriyê û ta niha jî berdewam in, û belavbûna serberdayetî, gendelî, binpêkirin û tewanan têde, serokê Kiwalisyona Sûrî – Ixwanî “Nesir Elherîrî” bê heya û fedî namak ji Erdoxan re rêkir û têde jê xwest ku gerek Turkiyê destêwerdaneke leşkerî di herêmên “Tilrif’etê” û “Minbicê” – gundewarê Heleb ê Bakur de bike.
Evên jêrin jî bûyerên belgekirî ne:
= Gundê “Çê“:
“G.”Çê” – N.Reco berî dagîrkirinê”
Li hafa Çiyayê Hawarê ye (yê ku /800/M bi ser rûyê deryayê dikeve, û /30/KM bi aliyê Bakur ve ji Bajarê Efrînê dûr e), ji /47/malan pêk tê, dora /200/nişte ji nişteciyên Kurd ên resen têde bûn, niha koçberkirî ye, û bi sedema ku gund veguhestin bargeheke leşkerî ye Tirkî, tenê malbatek ji /7/ endaman vegerî, /15/malbat ji vegerê hatin qedexekirin û neçar bûn ku li bajêr û gundên derdorê rûnin, û yên mayîn jî bi zorane bo derveyî herêmê werin koçkirin.
Destpêkê Milîseyên “Neviyên Pêxember – Ehfad Elresûl” ketin gund û piştre jê vekşîn, wê milîseyê heyînên hemî malan (xwarinvexwarin, alav, raxistek, amûr, firaxên baqirî, û cerên gazê û yên din) dizîn, û weha jî hemî keblên “kêbil” û stûn û guheztokên”tirans” toreya elektirîkê ya giştî, alavên çandiniyê (gîsnek, du tirêle, du kilfetor), sê giropên zayendên elektirîkê, du makîne pîkap yên herdu hemwelatiyan”Welîd Beko, Menan Henan” û heyînên dibistana seretayî li gund, dizîn.
“Maleke talankirî li G.”Çê””
Leşker û efserên Bargeha Turkî (ya ku çekên orte û sivik dihewîne) di malên gund de radibin û rûdinin, û dora /40/konî (200nişte) ji perwerdekar û şivanên pêz ji anîndeyan li derdorê ne, û keriyên pezê xwe – bêtirî /5/hezar serî – li çê û di nav zeviyên çandiniyê de diçêrînin, bê ku kesek wêribe li pêşiya wan bisekine yan bibêje na.
Dor gund bi dirêjahiya/500/M û pe’iniya /200/M ji aliyê Artêşa Turkiyê ve bi mebesta çêkirina bargeheke leşkerî hate rêşkirin, di encamê de dora/1500/mêwên tirî û /400/darên zeytûnê û darên hejîr û behîv û tûyê hatin hilkirin, û bi ser de jî /15/darên “gêlberiyê” yên temenmezin li goristana gund (a ku ji aliyê milîseyan ve tûşî tarûmarkirin û pêlîskandinê bûye) hatin qutkirin.
/6/ hezar darên zeytûnê ji malmewalên gund bêxizmet man, /2500/dar rastî şewtandinê hat in, /400/dar li Geliyê “Xilxilê” “Firqit Elsultan Mûrad” dest danî ser, û yên mayîn jî xwediyên wan /%10/ ji berhemê weke vêrgî didin.
Lê Çiyayê “Hawarê” (ya enîhilmiştî, bergeh dora /100/hiktarî û têde daristanên xwezayî ji darên gêlberiyê û zeytûnên çoleyî û qetlebê û guvîjê û nermikê hebûn, û ji lawirên çolê re weke parastingehekê bû) ji sê salan ve tûşî şewtandinê bû û ji ber wê jî dora 30% ji nixuma çê ya geyayî wêran bû , û Milîseyên “Artêşa Niştîmanî – Elceyş Elwetenî” yên ku gundên li derdora çê (Avrazê, Gobekê, Dîbê, Hesendêra, Qirigolê, Xelîlaka, Zivingê, Dîkê, Goliya) desteser dikin, hemî beşê mayî ji bo êzingkirin û çêkirina komirê qut kirin – tenê li herdu gundên “Avraz û Gobekê” bîst ûcaqên çêkirina komirê hene – , û niha tenê kokên daran û şivên zirav mane.
Malbatên li herêmê mane jî nikanin vegerin malên xwe, bi ser hewildanên li dû hev û pir giliyên ku pêşkêşî “Encûmenên Xwecihî û Komîta Redkirina Zordariyan” kirine.
= Gundê “Coqê“:
Girêdayî Bajarê Efrînê ye, /8/KM jêve dûr e, ji /500/mal pêk tê, dora du hezar nişte ji nişteciyên Kurd ên resen têde bûn, piştî dagîrkeriyê ji wan dora /1500/ nişteyî man, û dora/300/nişte ji anîndeyan têde hatin niştecîkirin.
“Nivîsgeha koçberên Parêzgeha Hemê” li G.”Coqê” – B.Efrînê
Di dema şer de, ziyan bi piçekî gihîşte malên herdu hemwelatiyan dilovanber “Zekî Ereb” û “Ebû Cemal”.
Milîseyên “Lîwa’i Elxab – Firqit Elhemzat” gund desteser dikin, û avahiya şaredariyê û cîgeha “merxê” a nêzîk gund ji xwe re kirine du biryargeh; Û di dema êrişkeriya ser gund de, heyînên piraniya malan(xwarinvexwarin, alav, amûrên enerciya elektirîka royê, firaxên baqirî û qizêzî, cerên gazê û tiştin din) dizîn, û weha jî dizîna hemî kebil (kêbil), stûn û amûrên toreyên elektirîkê û telîfûna zemînî yên giştî, û giropa hilkişandina ava vexwarinê.
Weha jî milîseyan dest danîn ser dora /10/hezar darên zeytûnê yên hemwelatiyên gund ên ne li gund û ên zorane koçkirî, jê: Du hezar dar ên kurên “Kemal Mihemed Nûr” in û hezar jî yên malbata “Cenker” in.
Û ew bi zorê bi xwediyê guvêşgeha zeytûna “Ezedîn Osman Dirê’î” di karanîna wê de hevpariyê dike, lê Milîseyên “Ehrar Elşerqiyê” di guvêşgeha hemwelatî “Xalid Ebid Elqadêr” de a li ser çateriya gund hevpariyê dike, û bi ser de jî /10-15%/ji berhemên zeytûna weke vêrgî ferz dikin.
Herweha /7/PT bi navê”baceya paqijiyê” li ser her malekê û /10/PT li ser her dîkanekê ferz dike.
Û xelkê gund rastî hemî cûreyên binpêkirinan (revandin û girtina bidehan ji hemwelatiyên gund bi dem û vêrgî û cezayên diravî yên têkel û digel tûşîbûna işkencekirinê) hatin, jê: 1- Duktor “Riyad Minle Mihemed” e (yê ku li Rezbera 2018an hatiye girtin û zorane hatiye veşartin ta ku li 7.3.2021an hatiye berdan), û milîseyan dest danîne ser (xwaringeha Çiyayê Hawarê, Dibistana Dostan – Elesdîqa’i) ên wî. 2- Herdu bira “Idrîs û Henan Ereb Bekir” ên ku hatine girtin, du heyvan zorane hatine veşartin, û li hefta borî hatine berdan; Û hemwelatî “Mihemed Hec Elî” jî di bûyera teqandina makîna van a di hundir “bazara keskahiyê – sûq elhal” – Efrînê de, li 16.12.2018an, şehîd ket.
Û cîgehên (Girê Coqê a li paş goristana gund, Girê Eyn Dîbê li deşta Rohilatê gund, Zaretgeha Şêx Cemal Eldîn ) ên kevneşopî, di bin serpereştiya Istîxbaratên Tirkiyê de, bi alavên giran hatin kolandin û vedan, û kinzên wan ên veşartî hatin dizîn.
Zaretgeha Şêx Cemal Eldîn – G.”Coqê”, piştî dagîrkeriyê
Û milîse û hin anînde, li deştên gund, bi şêwakî hovane di qutkirina darên zeytûnan de berdewam in, û ji darên hatine qutkirin: /25/dar ên malbata dilovanber “Ebid Elrehman Osman” in, /110/dar ên “Cemîl Ehmed Hisên”, /100/ dar ên dilovanber “Ehmed Minle Mihemed”, /40/dar ên kurên “Mehrem” û /150/ jî yên “Ekrem Hec Elî” ne, û herweha jî hilkirina /100 dar mezin + 90 dar biçûk/ ên “Re’ûf Mistefa” û /220/dar ên “Fexrî Bekir – ji xelkê Gundê Dumiliya”.
Hemwelatî “Ekrem Hec Elî û hevjîna wî” ji xelkê G.”Coqê”, û herdu koka dara zeytûnê (ya ku Milîseyên “Firqit Elhemzat” li Avdara 2018an bi rengekî hovane qutkirine) hembêz dikin
Bi ser de jî çêrandina hovane ji keriyên pêz re di nav zeviyên çandiniyê de, ji bilî wê jî dizîna werzên zeytûn, meywe û tiştên din.
= Qurbanî û birîndar:
– Li şeva Şemiyê 12.6.2021an, Bajarê Efrînê du caran li pê hev bi avêjtekên mûşekî, ji aliyê hêzên Artêşa Sûriyê ve hate armanckirin, û bê ku li xaleke leşkerî kevin, hin ji wan li nav erdên çandiniyê û hin jî bi ser Nexweşxana “Elşîfa’i – Avrîn a berê” û hejmarek ji malan de ketin, û di encamê de, beşekî mezin ji nexweşxanê hilweşî, gelek ziyan gihîştin malan, /22/kes pakrewan bûn û bidehan jî birîndar bûn, di nav de jî jin, zarok û şarezarên bijîşkiyê hebûn, û herweha jî hokereke ji tirsê di nav xelkê de çêkir.
Bombebarana Nexweşxana “Elşîfa’i – Avrîn a berê”, 12.6.2021.Z
Û navên Şehîdên Xelkê Efrînê jî ev in:
Hin qurbaniyên komkujiya B.Efrînê, 12.6.2021.Z.
1- Şarezayê tevzandinê hemwelatî “Emîn Qoşo kurê Seydo/55/sal” ji xelkê Gundê “Xelnêrê” – Efrîn, di encama ketina avêjteyekê li rex mala wî ya nêzîk Gergeha “Maratê”.
2- Hemwelatî “Zelûx Henan Mihemed /85/sal” ji xelkê Gundê “Maratê” – Bajarê Efrînê, di encama ketina avêjteyekê li kolana “lîstgehê – elmel’eb” de li nêzîk “Feta’êr Elreşîd” – li kêlek mala wê.
3- Hemwelatî “Melek Osman Xelîl/66/sal” ji xelkê Gundê “Xelîl” – Navça Şiyê, di encama ketina avêjteyekê bi ser binzemîna avahiyeke niştecîbûnê de, li Başûrê gulîstana eltîcare.
4-5: Hemwelatî “Zêneb Mihemed Şêx Dehdo/21/sal”, û zaroyê wê “Yûsêf Xoşnav Qilîç/2/sal” ji xelkê G.”Maratê”, di encama ketina avêjteyekê bi ser mala diya wê de, li nêzîk Gergeha Maratê.
6-7: Zarok “Lana Mistefa Elumêrî” û xwîşka wê ya zarok”Liyan Mistefa Elumêrî” – ji pêkhateya Ereb, di encama ketina avêjteyekê bi ser nexweşxanê de.
Û herdu malên “Umran Şêx Dehdo li nêzîk Gergeha Maratê, Xelîl Hemo li Vêleyên Başûr” ziyanên şênberî têde çêbûn.
Weha hêzên Artêşa Turkiyê jî di heman êvarê de û ta nîvê şevê, bombebarana xwe ya mekin ji derdora gundên “Robariya û Şêrewa” re (yên di bin desteseriya Artêşa Sûriyê de) berdewam kir, di encamê de zarok “Îsa Mihemed Îsa/12/sal” ji xelkê G.”Aqûbê” birîndar ket, û li roja din jî Bajaroka “Tilrif’etê” topebaran kir û ziyanên şênberî gîhande malan.
Zarokê birîndar “Îsa Mihemed Îsa” ji xelkê G.”Aqûbê – Şêrewa”.
= Li Roja Sêşemê 15.6.2021an, makînak teksî ye bombekirî li çateriya Gundê “Kefircenê” – Navça Şera (ya ku rêbendeke Milîseyên “Elcebhe Elşamiyê” lê heye) teqiya, û di encamê de du kes hatin kuştin, hin din birîndar ketin, û ziyanên şênberî gihîştin hin dîkanan.
Teqîna makînak teksî li çateriya G.”Kefircenê”, 15.6.2021.Z.
Husbûn û bêdengiya hin Kurdan li ser bûçûn û siyasetên Hemahengiya Sûrî – Ixwanî ya bi ser Turkiyê ve yên li dijî hebûna Kurdan û beşdarbûna wan li Sûriyê, tiştekî bigûman e û ciyê şermezarî û vereşiyê ye.
Nivîsgeha ragihandinê- Efrîn
Partiya Yekîtî ya Demokrat a Kurd li Sûriyê[1]