کورد دلۍ چەرخەکا تاریخینە
بەشۍ: نەوەڎ و ششەمە
نویستەی: #هاوڕێ باخەوان#

ساڵەو (1607ز): ئەچی تاریخ و ساڵېنە چڼین قۊمیێ و کارەساتۍ ڕوەشان دێنە، دلۍ تۊمارو ئاسەوار ئەشناسەکانە پەی ئېمە مەنېنێ:
ئەچی ساڵېنە شۆڕشو بنەیانەو گېیانپۆڵای دلۍ ناوچەو کلسی سەرنیشتو کوردەسانی بە لەشکرێ چل هەزار نەفەرییۆ هېرششان کەرد سەرو عوسمانییەکا و ناوچەکانو حەلەب و شامیشان گېرت، بەڵام دمای ئانە ی عوسمانییەکۍ دژە هېرشێشان کەردەنۆ سەرشان، شۆڕشەکە سەرکۊت کریان و میر حەسەن سەردارو شۆڕشەکەی وېش دان دەسۆو سوڵتانی بەخشان، دماتەر کریان بە والی ویلایەتو (تەمشور)ی، دمای ماوێ بە دەسکیسەو سوڵتانی دلۍ شارو بولگرادینە دەسکوش کریان.
فەرمانڕەواو زازاکی دلۍ ناوچەو ماردینینە ۋڕان.
مانگەو (10) ئی ساڵېنە میر عەلی جانپۆڵاد بەگ، پێمانو دۊسیش چەنی ئەرشیدۆک فەردیناندی پاشاو تۆسکانای بەستەن.
تاریخو (24) مانگەو دەی ئی ساڵېنە هەر دوە سوپاو عوسمانی و میر عەلی جانپۆڵاد بەگی دلۍ دۊڵەو ئەرسەلان بیلی لوێنۍ گژۍ یۊیرە، عوسمانییەکۍ سەرکۆتېنۍ.
ساڵەو (1608ز): شا عەباسی سەفەوی ئەچی ساڵېنە هېرشش کەردەن سەرو کوردەکانو برادۆست و قەڵاو دمدمی، چن مانگێش خواینان، دماتەر قەڵاکېش گېرتېنە. هەر ئەچی ساڵېنە فەرمانڕەواو برادۆستی ۋران کە پایتەختەکەشان (سۆمای) بېیەن. هەر جە ڕۊ (5) مانگەو دواڼزەو ئی ساڵېنە جەنگو قەڵاو دمدمی مېیانو خانی لەپ زێڕین و د.ا ڕوەش دێنە.[1]