=KTML_Bold=Di salvegera êrişa li ser Kobanê de şerê topyekûnê li dijî gelê herêmê didome -1=KTML_End=
#KOBANÊ# -CUMA MIHEMED
Dengê şerên li Rojava û Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê ji destpêka çirûska şoreşê ve, kêm nebûye. Herêm di gelek pêvajoyan re derbas bû. Herî balkêş, êrişên berfireh ên çeteyên DAIŞ`ê beriya 9 salan li dijî Kobanê bû. Ev êriş, xelekeke şerekî giştî ye ku hîna bi dawî nebûye ji ber ku projeya li herêmê tune nebûye.
Di her gavekê de ya Şoreşa Rojava û Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê ku 19`ê Tîrmeha 2012`an dest pê kiriye, şer hebû. Destkeftiyên gelê herêmê li kêfa aliyên dijber neçû, ji ber wê her tim hewl dan wê têk bibin.
Şerê Kobanê ku îro em behsa salvegera wê ya 9`an dikin, 15`ê Îlona 2014`an dest pê kiriye, xelekeke şerekî ragihandî li dijî herêmê ye. Lê ne yê yekane ye.
=KTML_Bold=JI ŞÊXMEQSÛD HETA SERÊKANIYÊ Û KOBANÊ=KTML_End=
Destpêka êrişan ji taxa Şêxmeqsûd a Helebê bû. Payîza 2012`an komên çeteyên dewleta Tirk a dagirker bi armanca dagirkirinê êriş taxê kir. Lê berxwedana xelkê wê, ew hewlsan têk birin. Tevî wê jî êriş li dijî taxê ranewestiyan.
Piştî wê bi çend mehan, çeteyên Cebhet El Nusa (Heyet Tehrîr El Şam) bi armanca dagirkirinê û tunekirina destkeftiyên şoreşa 19`ê Tîrmehê êriş Serêkaniyê kir. Lê serhildana xelkê bajêr û piştgiriya berfireh a ciwanên Rojava, ew êriş piştî destpêkirina şer bi çend hefteyan bi bin ketin.
Di wê navberê de, çeteyên Artêşa Azad, Cebhet El Nusra û DAIŞ`ê li derdora kantona Efrîn, Kobanê, kantona Cizîrê (wê demê), êrişên cuda pêk dianîn. Ji gelek eniyan ve êriş dikirin. Lê dîsa jî bi bin diketin. Dawiyê DAIŞ`ê hêza xwe kom hev kir û ji sê eniyan ve êriş kantona Kobanê kir.
CENGA ÇARENÛSÎ YA KOBANÊ
15`ê Îlonê DAIŞ`ê bi tank û hêzeke mezin a çek û çeteyan, êriş gundê Teilk ê rojavayê kantona Kobanê kir. Dûre bi rojekê, DAIŞ`ê li eniyên başûr, rojhilat û rojava jî êriş kir û ber bi Kobanê ve hat.
Wê demê DAIŞ, bi hêz bû. Bajarê Musilê ku duyemîn mezintirîn bajarên Iraqê ye tevî rûberên berfireh ên Iraqê dagir kirin. Her wiha Reqa jî dagir kir û ji destê Firqeya 17 û Lîwa 93 bir û bi dehan tank û miqdareke mezin a cebilxaneyê destser kir.
Wê demê piştî ku DAIŞ`ê Xîlafeta Îslamî li Musilê ragihand, nêrîneke wisa derket ku DAIŞ`ê bi bin nakeve. Tu hêz li pêşiya wê ber xwe neda. Di nav de artêşa Iraqê û ya Sûriyeyê. Her wiha rûberên berfireh ên her du welatan ku zêdetirî 200 metredam bû, dagir kir û sînorên di navberê de rakir. Ev rûber nêzî rûbera Brîtanyayê ye.
Lê li Kobanê hevkêşe hate guhertin. Piştî 12 rojan a destpêkirina êrişê, DAIŞ gihaşt derdora bajêr, piştî ku piraniya gundên li derdora bajêr dagir kirin. Yên bûyer û geşedanên wê demê dişopand, digotin çarenûsa Kobanê heman e. Lê şervanên parêvanên Kobanê, êrişa DAIŞ`ê li kolanên bajêr têk birin. Dûre şerê kolanan ê nehevseng dest pê kir.
5`ê Cotmeha 2014`an bû, DAIŞ derbasî taxên Kobanê bû piştî ku girê Meştenûrê yê stratejîk kontrol kir. Lê şervanên li bajêr kom bûne, ji nû ve xwe bi rêxistin kir û dest bi erkeke negengaz kir.
Lê belê, nîşaneyên pêşîn ên berxwedanê xuya bûn dema şervanên YPG û YPJ`ê, li rex sazûmaniyên leşkerî yên Artêşa Azad ku wê demê bi yekîneyan re Odeya Operasyonên Volkana Kobanê ava kir. Êdî cîhan, helwest nîşanî berxwedanê da û tîrejeke hêviyê hilhat a ku bû bingeha berxwedana li hember DAIŞ`ê û tunekirina wê.
Berxwedana parêvanên Kobanê dehf da Koalîsyona Navneteweyî ya Têkoşîna li dijî DAIŞ`ê ku êrişên hewayî li dijî bendên çeteyan ên li Kobanê û derdora wê bikin. Lê DYA`yê ku serkêşiya koalîsyonê dike, li ser zimanê berdevkê Wezareta Parastinê yê wê demê John Kirby got: “Darbeyên hewayî tenê têrê nake û Kobanê xilas nake. Divê artêş hebin ku DAIŞ`ê tune bikin.”
Bi destpêkirina êrişan re, Rêber Abdullah Ocalan, ji bo parastina Kobanê seferberiya giştî ragihand. Bajarên Kurdistanê li her çar parçeyên serî hildan, ciwan berê xwe dan Kobanê. Çek hildan û li rex parêzvanên bajêr, li hember êrişên çeteyan li ber xwedan. Li bajarên Bakurê Kurdistanê ku di 7-8`ê Cotmehê de serî hildan, banga piştgiriya Kobanê kir.
Roj bi roj, piştgirî ji berxwedana Kobanê re zêde bû û 1`ê Mijdarê wek roja piştgiriya berxwedana Kobanê ya cîhanê hate ragihandin. Li gelek bajarên cîhanê xwepêşandanên piştgiriyê li dar ketin. Di wê demê de parêzvanan, êrişên xwekuj, yên bi tank û erebeyên bombebarkirî têk dibirin û amadekariya şerekî dij, dikirin.
=KTML_Bold=PIŞTGIRIYA TIRKIYE YA JI BO DAIŞ`Ê=KTML_End=
Ji destpêka derketina DAIŞ`ê li Iraq û Sûriyeyê, navê Tirkiye wek piştevanê malî û îstixbaratî derket pêş. Diyar bû ku DAIŞ bi awayekî mezin sûd ji koordîneya bi Tirkiyeyê re girtiye. Dewleta Tirk sînor li pêşiya derbasbûna bi hezaran kesên ji seranserî cîhanê hatine ji bo ku tev li DAIŞ`ê bibin, vekir.
Balafirgeha Stenbolê, bajarê Dîlok (Entab), Ruha (Şanli Orfa) yên Bakurê Kurdistanê, bajarên Cerablus, Raî, Girê Spî, ji bo kesên dixwazin tev li DAIŞ`ê bibin, bi koordîneya artêş û îstixbarata dewleta Tirk, vekirî bûn.
Li bajarên Tirkiyeyê yên nêzî sînor, DAIŞ`ê mêvanxane vekirin ji bo kesên ji derve tên pêşwazî bike û tev li komên xwe bikin. Ew kom şandin Sûriye û ji wir şandin Iraqê. Nexweşxaneyên Tirkiyeyê rojane, birîndarên DAIŞ`ê pêşwazî dikirin û ew derman dikirin. Desthilata Tirk, bi DAIŞ`ê re bazirganiya petrolê kir ku jêdera malî ya mezin a DAIŞ`ê bû.
2`yê Kanûna 2015`an wekîlê Wezareta Parastinê ya Rûsyayê Anatoly Antonov aşkera kir ku destpê malbata serokkomarê Tirk Recep Tayyîp Erdogan rasterast di bazirganiya petrolê li gel DAIŞ`ê de heye. Antonov wê demê got: “Li gorî agahiyên li ber dest, di asta fermandariya siyasî ya welêt de destê Recep Tayyîp Erdogan û malbata wî, di van kiryarên bazirganiyê yên sûcdar de heye.”
Armanca DAIŞ`ê, dagirkirina seranserî sînorên Sûriyeyê bi Tirkiyeyê re bû. Ji ber wê êriş Kobanê kir lê planên dagirkeran rûbirûyê berxwedaneke mezin bû û piştre bi bin ket.
Piştî 134 rojan, parêzvanên Kobanê, bajar rizgar kir û çete bi temamî jê derxist. 26`ê Çileya 2015`an rizgarkirin û paqijkirina bajêr bi temamî ragihand. Dûre berê xwe dan rizgarkirina gundan.
Di çend mehan de, şervanan tevahî gundên bajêr rizgar kirin, bajarok û bajarên DAIŞ`ê ji xwe re kiribûn navend û ji wir êriş Kobanê dikir, rizgar kir. Mîna bajarokê Sirîn, El Şiyûx û bajarê Girê Spî.
(şx)
ANHA
[1]