=KTML_Bold=Roja Alaya Kurdistanê=KTML_End=
#Konê Reş#

Li ser daxwaza redakesyona kovara (The Hall Kurdî), li Londonê, ku ez gotarekî li dor dîrok, reng û çilo û çawa ev Ala Kurdistanê di nav kurdan de hatiye damezirandin binivîsim û çend caran hatiye bilindkirin beyan bikim. Ez jî, wek Cihûyan li kaxet û maxetên xwe yên kevin vegeriyam û min ev gotarê xwe yê ku ji mêj ve min li dor Alê nivîsandiye bi hin agahî û pêzanînên ku nû bi dest min ketine nûjen kir.
Di roja 09-06-1999 an de, serokatiya encûmena wezîran di hikûmeta herêma Kurdistanê de projeya bilindkirina Ala Kurdistanê pêşkêşî perlemana Kurdistanê kir, endamên perlementoyê jî bi yek dengî ev piroje pejirand.
Ala Kurdan: Ev Ala ku ji jêr ve rengê kesk e, ji ortê ve rengê sipî ye û rokek di nav de diçirûse û ji jor ve rengê sor e.
Bi ragihandina vê pirojeya pîroz re, gelek bûyer hatin bîra min: Bûyerên ku bi Ala Kurdistanê ve girêdayî ne û pêre pêre ez li sala 1918an vegerîyam. Ev sala ku (Komela Tealî Kurdistan) têde hatiye damezirandin. Di destpêka sala 1919 an de, di civînekê (Komela Tealî Kurdistan) de li Stenbolê, bi serokatiya serokê wê yê duyemîn Mîr Emîn Alî Bedirxan (serokê yekem Şêx Abdulqadirê Nehrî bû) biryar hat standin ku xaka Kurdistanê ji hêzên Tirk û biyaniyan rizgar bikin û serxwebûna Kurdistanê diyar bikin. Ew Kurdistana azad û serbixwe Alek jê re divîbû, hingî di wê civînê de Emîn Alî Bedirxan ev rengên Ala Kurdistanê ku bijartibûn, pêşkêşî hevalên xwe kir. Hevalên wî jî, yên ku ji welatparêzên tev perçeyên Kurdistanê bûn wek ku min got; Bedirxanî, Nehrî, Bababanî, malbata Cemîl Paşa Diyarbekirî û di nav wan de gelek rewşenbîr û zanayên kurdan yên ku li Stenbolê jiyana xwe derbas dikirin hebûn bûn, wan jî bi yek dengî rengên wê Alê pejirandin û qebûl kirin. (Wekî vê Alaya niha). Da ku piştî qewirandina hêzên Tirk û biyanîyan, wê Alayê di asmanê Kurdistanê de bilind bikin.
Lê mixabin, çendî car ew Ala divabû xwe berz û aşkere bike, nedihat eşkere kirin û şerê wê bi tundî dihat kirin. Wê Alê jî, ji cihê xwe yê veşartî nedihêşt ku neyarên wê têr razên.. û tevî vê rewşa xerab û aloz, vê Alê du sê carî asmanê Kurdistanê bi rengên xwe xemilandiye û dilê welatiyên xwe xweş û geş kiriye.
Cara pêşî di serê Adara 1921 an de bû, dema ku şehîdê leheng Elîşer û Dr. Nûrî Dêrsimî ev Al li Emraniya Dêrsimê, li ser çiyayê Qoçgîrê bilind kirin. Cara duyem di sala 1927-1930 an de, di damezirandina komeleya Xoybûnê de li Libnanê, bajarê Bhemdûnê û li ser çiyayê Araratê ji rex general Ihsan Nûrî Paşa û hevalên wî ve hat bilind kirin.. Cara sêyem di roja 22-12-1946 an de, roja beyankirina komara Demokrat li Mehabadê, ev Al bi rengekî fermî ji rex Pêşewa Qazî Mihemed û hevalên wî ve di navtara Çarçira de hatiye bilind kirin. (Belê cudahiya vê Alê ku sembola komarê li rokê hatibû zêde kirin) Wek ku diyar e yekemîn car di roja 17-12-1946 an de li ser avaniya tûtinê li Mehabadê hatibû bilindkirin, ji ber wilo ev roj bûye roja Ala Kurdistanê. Lê mixabin, di van her sê caran de, ev Al bi darê zorê hatiye daxistin û hatiye qedexekirin. Belê her ev Al di sînga kurdistaniyan de, li cihekî bilind maye parastî..
Di sala 1957an de, dema ku Mîrzade Rewşen Bedirxan di ber gelê Kurd de çû Yûnan û beşdarî di kongerê Antî Kolonyalîzimê de kir wê, ew her çar kursiyên ku navê Kurdistanê li ser wan hatibû nivîsandin bi Ala Kurdistanê xemiland. Tevî ku gelek kes li dijî wê sekinîn û rêtengî jê re çêkirin, mîna Mîşêl Aflaq yê Baasî ku di kongir de amade bû, lê wê guh li wan nekir û navê gelê xwe, bi Ala Welatê xwe bilind kir.
Di sala 1976 an de jî, dema ku rehmetiyê Hemereş Reşo, 34 hejmarên kovara Hawarê ji nû ve li Almanya dane çapkirin, wî bergê wan hejmaran bi Ala Kurdistanê xemilandin.
Belê wek ku min got, cara çaremîn, di roja 09-06-1999 an de, bi erêkirina serokatiya encûmena wezîran di hikûmeta herêma Kurdistana Başûr de, bi rengekî fermî hatiye bilindkirin. Û ji roja 11-11-1999 an ve biryar hatiye standin, ku roja 17-12. ji her salê bibe roja (Roja Ala Kurdistanê). Ev roja ku yekemîn car Ala Kurdistanê li ser avaniya Tûtinê (Tibix û Tinbak) li Mehabad hatiye bilindkirin, wek ku min gotiye.
Hêjaye gotinê ku di roja 17-12-2010 an de, hikûmeta herêma Kurdistanê, bi rengekî fermî, keleha Hewlêrê bi Ala Kurdistanê xemilandiye û bi merasîmekî taybet, bi beşdariya cemawerekî bijarte de; ji berpirsên hikûmî, serokên zankoyan, zanyar û profîsyonelên Kurd, ev roj wek roja Ala Kurdistanê piroz kirine. Û di vê rojê de Dr. Elî Seîd wezîrê xwendina bilind û lêgerînên zanistî, Ala Kurdistanê li ser avahiya wezaretê bilind kiriye. Ji vê roja ve, Kurdistanî li her çar perçeyên Kurdistanê, Sovyêta berê û penaberiyê 17 ê meha 12an bi aheng û bîranîn pêşwazî dikin û vê rojê bi navê (Roja Ala Kurdistanê) nas dikin.
Di sala 1932an de Mîr Celadet Alî Bedirxan/ Herekol Azîzan, kovara xwe (Hawar), li Şamê diweşand, Mîr Celadet yek ji serokên komela Xoybûnê û şoreşa Araratê bû, wî yekemîn car helbestek bi navê Ala Kurdan li dor Ala Kurdistanê nivîsandiye û di hejmara 5an de weşandiye:
Alê Kurdan di nav rok
Çi bedew û bi heybet
Bi çar reng î, rengê te
Çi delal û çi xweşkok
Xêzek kesk û xêzek sor
Nav sipî û nîvek zer
Keskesore bi roje
Ev li jêr û ew li jor
Mîr Dr. Kamîran Bedirxan jî, yê ku yek ji hîmdarên komela Xoybûnê û berpirsyarekî serhildana Araratê bû, duyemîn kese ku helbestek li dor Ala Kurdistanê, bi navê (Ala Kurdan), nivîsandiye û di kovara Hawarê hejmara 08-1932an de belav kiriye:
Ronahîya dil û çav
Diyarîya dê û bav
Pêsîra wê roj û tav
Spehîtiya ax û av
Ala Kurdan ser bi ser
Sor û gewre kesk û zer
Qehremanê Ceng û şer
Qublegehê mê û nêr
Cayegahê can û ser
Afîtaba dar û ber
Ala Kurdan ser bi ser
Sor û gewre kesk û zer
Hêvîya xortan û mêr
Mihraba mizgeft û dêr
Şahê evd û şahê şêr
Bi reng û bihne zîv û zêr
Ala Kurdan ser bi ser
Sor û gewre kesk û zer
Apo Osman Sebrî jî, di sala 1936an de ev helbest bi navê Ala Rengîn nivîsndiye:
Min divê her tu bilind bî
Ala rengîn Kesk û zer
Him xweşî him ceng û rûmet
Tên zanîn ji sor û gewr
Dûr nêzîk ez ê te hildim
Tu yî xemla banê min
Ger bi vê derman mirin bî
Bo te gorî canê min
Sê salan bi te kêfxweş bûm
Agrî, Zîlan, Tendûrek
Li pêş suhna te bûne ax
Leşkerên turk lek bi lek
Dêrsim û Sasun û Pijder
Bo te xwînê dirjînin
Herçî xort in herçî kurd in
Bo te lavjan dibêjin
;Leşker im bo te Ala min
Min divê gurmîn û şer
Duwanzde milyon bûne pandî
Bo te Kurdên pir Huner
Osman Sebrî/ 1936.
Ev helbesta Apo di pirtûka Mîr Dr. Kamîran Bedirxan ya bi navê (Xwendina kurdî) de hatiye belavkirin. Ev pirtûk di sala 1938an de, ji rex Kitêbxaneya Hawarê ve li Şamê hatiye çapkirin.
Cegwerxwîn jî helbestek bi navê (Ala Rengîn), di kovara Hawarê, hejmara 29an, sala 1941ê de belav kiriye:
Ala rengîn pîroz bî xweş
Te hildigrim diçim bi meş
Tu li ser milên xortên ciwan
Di nav te de yek rojek geş
Ala sê rengî tu
Bi nav û dengî tu
Nişan û cengî tu
Ey xortên Kurdan
Silavê lê bikin
Îro, me tu kiriye himbêz
Rojek wê bê, te bikin rêz
Di eywana, li ser bana
Rojên şadî tu xemil û xêz
Kesik û sor û zerî
Sipî û gewherî
Nişana zeferî
Ey xortên Kurdan
Silavê lê bikin.
Tahayê Mayî jî, di sala 1943an de wiha li ser Ala Rengîn gotiye:
Kesk û sora roj li nave
Sipiye befra li welat
Rojeka pir zîv belave
Wextekê zêrên helat..
Ala min her dem li jore
Şox dibin pê ser çiya
Em dixwazin bo te îro
Tu bijî bo vê nijad…
Tevî xwînrijandina wek çem di şoreşa Araratê de û herifandina şoreşê, Mîr Celadet Bedirxan bê hêvî nebû, dilê wî ma bi ser (Ala Kurdistanê) ve û Ala xwe jibîr nekir.. Piştî helbesta xwe bi çend heyvan, gotarek bi navê (Welat, Welatînî û Al) di kovara xwe Hawarê de, hejmara 9/1932an weşand û têde got:
(Her milet xweyîyê alekêye, Al nişana milet û welête milet û welate, Tevayiya heyîna miletan di ala wan de civiyaye. Al namûs, rûmet, bextê miletane, Zarowên her miletî ji bona bilindî û biqedirbûna ala xwe, bê perwa xwe didin kuştin, Ala her miletî jêre behaye. Di cejn û şahînetan de qesir, xanî û koçeyan pê dixemilînin, di ber wê re diborin, silavan lê dikin, wê maç dikin, datînin ser serê xwe. Alên miletên bi serxwe, di ser kelat û bajarên wan re li pêl dibin, di rêvêçûna leşkerî de divekin pêşiyê. Lê alên miletên dîl, wek ya miletê me, ji her derê bi derkirî, Li hevtewandî, li ser dilê zaroyên wan de hilandî ne. Miletên dîl dixebitin, xwînên xwe dirjênin ku biyanîyan ji welatê xwe biqewirînin û alên xwe li ser kelat û bajarên xwe ji nû ve daçikînin. Ala her miletî bi çend rengan û bi şiklekî dine. Ala Kurdan ji jor ber jêr ve, ser hev; sor, spî, û keske, di nava wê de roj diçirûse. Divêt zaroyên Kurdistanê bixebitin û rojekê barê vê rayê hilînin, ber bi ezmanê Kurdistanê ve bilind bikin, li wê bi birûskînin, welatê xwe ser avahiya xwe a pêşîn vegerînin û di bin tava wê re bi serxwe û bi kamiranî bijîn…
Piştî van gotinên Mîr Celadet Alî Bedirxan, êdî nema zanim çi di pesnê Ala Kurdistanê û parastina wê de bibêjim. Tiştê ku ez dixwazim bibêjim eve: Piştî 97 salan ji danîna reng û amadakirina Ala Kurdan û 70 salan ji bilindkirina Alê.. Piştî bi dehan şoreşên bi xwîn, bi hezaran şehîd.. Va ji nû ve bi saya hikûmeta herêma Kurdistanê, bi saya welatîyên bi rûmet, dilsoz û wefadar, em Ala xwe di asmanê Kurdistanê de bilind dikin, roja wê bi nav dikin û bi hêvî ne ku em serbilind û serfiraz di bin siya wê de bijîn.
Eger Mîr Emîn Alî Bedirxan û hevalên xwe rengên Ala Kurdistanê danîbin û şêx Mehmûdê Hefîd, Ihsan Nûrî Paşa, Ferzende, Memdûh Selîm Wanlî, Hemze Begê Miksî û hwd li ser giriya bin, eger pêşewa Qazî Mihemed ji bo wê hatibe bidarvekirin û Barzanîyê nemir ji bo wê sînorên bi xwîn derbas kiribin ta ku xwe gîhandiye Sovyêta berê, va îro bi saya welatîyên dilsoz û birûmet Ala me li ser xaka Kurdistana me bilind, bilind li ba dibe.. Hêvî û xewnên wan gorbuhîştiyan dibin rastî û her bijî Ala Kurdistanê, bijî Kurd û Kurdistan.
Wêne: Ez û Ala Xoybûnê ne: Ala ku di sala 1927 an de, di civîna damezirandina Komeleya Xoybûnê de li Libnanê, bajarê Bhemdûnê hatiye danîn. Berî ku Mîrzade Rewşen Bedirxan di roja 01-06-1992 an de xatir ji me bixwaze û here ber dilovaniya Xwedê, her pêlekê diçûm serdana wê bajarê Banyas. Di serdana dawî de ku berî mirina wê bû bi 16 rojan, wê ev Ala ku di kongerê Xoybûnê de hatiye danîn spart min.. Di sala 1999an de dema ku keça wî Mîrzade Sînemxan Bedirxan hat mala min li Qamişlo, min jî ev Al sparte wê û niha ev Al di mala wê de li Hewlêrê daliqandiye, bilind li ber çavan xuya dike.[1]