پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ڤیدیۆ
فیستیڤاڵی بەهارەی باڵەکایەتی ساڵی 2024
11-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
دیوانی شیبلی
11-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
هیچ بڵندێک بە ئەو ناگات
09-05-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
ساتی کوژرانی کارزان کەریم مەغدید لە ڕۆژی 07-05-2024
09-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
کارزان کەریم مەغدید
09-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
چەمکی ئەنفال لەفەرهەنگ و مێژووی ئیسلامدا
09-05-2024
زریان سەرچناری
ڤیدیۆ
ئەشکەوتی شانەدەر نیشتمانی نهێنیی و ڕاستەقینەی ژیانی مرۆڤایەتیی
09-05-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
قەرەخەرمان خواردنێکی دێرینی کوردەواریی
09-05-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
جووتیاران پلە و هەڵوێستیان لە شۆڕشی دیموکراسی نیشتمانیدا
08-05-2024
ئاراس ئیلنجاغی
ڤیدیۆ
فیستیڤاڵی ساڵانەی پەیمانگای ماد
08-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت 519,040
وێنە 106,411
پەرتووک PDF 19,244
فایلی پەیوەندیدار 96,889
ڤیدیۆ 1,377
ژیاننامە
ناشاد
ژیاننامە
شێخ لەتیفی حەفید
ژیاننامە
ڕێبەر زەندی
ژیاننامە
ئیسماعیل حەقی شاوەیس
ژیاننامە
نیشتمان سەعید
نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم
وێنە مێژووییەکان موڵکی نەتەوەییمانە! تکایە بە لۆگۆ و تێکستەکانتان و ڕەنگکردنیان بەهاکانیان مەشکێنن!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم

نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم
ناونیشانی بابەت: نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم
ئامادەکردن: #ڕێبوار محەمەد#

خەسڵەتە نەرێنییەکانی نەزمی نوێی جیهانی، قەیرانی وزە و کەمی خۆراک و بەرزبوونەوەی نرخەکانە. هەرێمی کوردستانیش لەئێستادا گیرۆدەی ژمارەیەکی زۆر گرفتی ئابووری و کەمی سەرچاوەی داهات بووەتەوە، قەیران پاڵ بەقەیرانەوە دەنێت و حکومەتیش دەستەوەستان و بێ پلانە. گرفتی وزە و بەردەوامی هەڵاوسانی نرخ، ئەگەر بەردەوامی وشکەساڵی و جەنگ ئەوا هەرسێ خەسڵەتەکەی نەزمی نوێی جیهانی دەبنە مۆتەکەی ئابووری هەرێمی کوردستان و بەرەو چارەنووسی نادیاری دەبن و حکومەتیش دەستەوەستانە. لەلایەکی ترەوە، ناسەقامگیری سیاسی لە هەرێم، بەغدا، ئێران و ناوچەکە ئەمەش نەخشی خۆی دەبێت لەسەر ئابووری هەرێم.
=KTML_Bold=“هەوڵەکانی ئەمریکا لەم نەزمە نوێیەدا چی دەبێت؟”=KTML_End=
لاوازی ئەورووپا، پاڵ بە داڕێژەرانی سیاسەتی ئەمریکاوە دەنێت بۆ درووستکردنی بازنەیەکی فراوانتر لە هاوپەیمانان، پێدەچێت ئێمە بەخێرایی بەرەو جیهانێکی دوو جەمسەری هەنگاو بنێین، کە دوو زلهێزی (چین و ئەمریکا) زاڵن بەسەریدا. ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ ئەو قەیرانە وزەیەیی کە بەهۆی شەڕی ئۆکرانیا دەستی پێ کردووە، کە سەلماندوویەتی لەڕووی ئابوورییەوە هەم بۆ ڕووسیا و هەم بۆ یەکێتی ئەوروپا وێرانکەر و، وێرانکەر بووە، دەکرێت لەسەر شانۆی جیهان بە شێوەیەکی جددی بە کەم سەیریان بکات. قۆناغی دوای جەنگی سارد و هەژموونی تاک جەمسەری ئەمریکا لە ساڵی 1991، تا قەیرانی دارایی 2008، بەردەوام بوو، قۆناغی دوای مێژوو کە تا شوباتی 2022 درێژ دەبێتەوە، شاهیدی جیهانێکی نیمچە فرە جەمسەر دەبێت. (چین) بەتوندی و خێرا لە هەڵکشاندا بوو، بەڵام قەبارە و گەشەی ئابووریی یەکێتی ئەوروپا پێش ساڵی 2008، وایکرد کە یەکێک بێت لە زلهێزەکانی جیهان. ڕەنگە بەرزبوونەوەی ئابووری (ڕووسیا) لە ساڵی 2003ەوە و بەردەوامبوونی سەربازی (ڕووسیا) بەرزی کردبێتەوە، ئەمەش وایکرد هەندێک لە سەرکردەکانی جیهان ستایشی فرەجەمسەری بکەن وەک تەلارسازی نوێی جیهانی.
بەڵام “جێف دی کۆلگان”، مامۆستای یاریدەدەری زانستە سیاسییەکان لە زانکۆی براون، لە وتارێکدا بۆ سیاسەتی دەرەوە دەڵێت: ململانێی بەردەوامی وزەی نێوان ڕووسیا و ڕۆژاوا، بەو مانایەیە کە ئێستا قۆناغی فرەجەمسەری کۆتایی هاتووە، هەرچەندە جبەخانە ئەتۆمییەکەی ڕووسیا نامێنێت، بەڵام ئەو وڵاتە خۆی دەبینێتەوە کە هاوبەشێکی بچووکە لە کایەی نفوزی سەرکردایەتی چین. هاوکات کاریگەریی تاڕادەیەک کەمی قەیرانی وزە لەسەر ئابووری (ئەمریکا) لەڕووی جیۆپۆلەتیکییەوە ناڕەحەت دەبێت بۆ واشنتۆن، چونکە ڕووخانی ئەورووپا دواجار دەسەڵاتی (ئەمریکا) لاواز دەکات کە لەمێژە کیشوەرەکەی بە دۆست دەزانێت، وزەی هەرزان بەردی بناغەی ئابووری مۆدێرن بووە، هەرچەندە لە کاتە ئاساییەکاندا کەرتی وزە تەنیا بەشێکی کەم لە بەرهەمی ناوخۆیی گشتی زۆربەی ئابوورییە پێشکەوتووەکان پێکدەهێنێت، بەڵام کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر هەڵاوسان و تێچووی بەرهەمهێنان بۆ هەموو کەرتەکان هەیە بەهۆی بڵاوبوونەوەی لە بەکاربردندا.
=KTML_Bold=“دەستکاریکردنی بازاڕەکانی وزە”=KTML_End=
وزەی تێچووی زۆر بۆ هەموو کەسێک لە دۆخێکی جیهانی گرژدا، ئێستا نرخی کارەبا و غازی سرووشتی لە ئەوروپا نزیکە لە 10 هێندەی تێکڕای مێژوویی لە دەیەی پێش ساڵی 2020. زۆربەی بەرزبوونەوەی بەرفراوانی ئەمساڵ، بەهۆی شەڕی ڕووسیا لە ئۆکرانیا دەگەڕێتەوە. تا ساڵی 2021 ئەورووپا بە شانشینی یەکگرتوویشەوە، جگە لە پشکێکی زۆر لە پێداویستییەکانی نەوت و خەڵوز، نزیکەی لەسەدا 40ی گازی سرووشتی خۆی پشتی بە هاوردەکردنی ڕووسیا بەستبوو. پاشان ڕووسیا دەستی کرد بە دەستکاریکردنی بازاڕەکانی وزە و بەرزکردنەوەی نرخی گازی سرووشتی چەند مانگێک پێش لەشکرکێشی بۆ سەر ئۆکرانیا، بەپێی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزە. وزە لە ئەورووپا لە کاتە ئاساییەکاندا نزیکەی لەسەدا 2ی بەرهەمی ناوخۆیی تێدەچێت، بەڵام بەهۆی بەرزبوونەوەی نرخەکانەوە بۆ سەدا 12 بەرزبووەتەوە، تێچووی ئەم قەبارەیە بەو مانایەیە؛ کە زۆرێک لە پیشەسازییەکان لە سەرانسەری ئەورووپادا کارەکانیان کەم دەکەنەوە یان بە تەواوی دایاندەخەن.
- تێکڕای ڕێژەی گەشەی ساڵانەی بەرهەمی ناوخۆیی لەنێوان ساڵانی 2009 بۆ 2020.
- لە سەدا 0.48 لە یەکێتی ئەوروپا.
- 1.38% لە ئەمریکا.
- لە چین لەسەدا 7.36.
بەرهەمهێنەرانی ئەلەمنیۆم، بەرهەمهێنەرانی پێو، توانەوەی کانزاکان و درووستکردنی شووشە، بەهۆی گرانبوونی نرخی غازی سرووشتی ڕووبەڕووی کێشە دەبنەوە. ئەمەش بەو مانایەیە کە ئەوروپا دەتوانێت لە ساڵانی داهاتوودا چاوەڕوانی پاشەکشەیەکی قووڵ بکات، بەڵام خەمڵاندنی ئابووری بۆ قووڵایییەکەی تێکەڵە. بۆ ئەوەی ڕوون بێتەوە ئەورووپا هەژار نابێت و دانیشتووانەکەی ئەم زستانە نابەستن و دەمرن، ئاماژە سەرەتاییەکان ئەوەیە کە کیشوەرەکە ڕێگەیەکی کاریگەر دەگرێتەبەر بۆ کەمکردنەوەی بەکارهێنانی غازی سرووشتی و پڕکردنەوەی تانکی هەڵگرتنی زستانە، (ئەڵمانیا و فەرەنسا) بڕیاریاندا کۆمپانیا گەورەکان بە نیشتمانی بکەن، بە تێچووی زۆر، بۆ کەمکردنەوەی پچڕانی بەکارهێنەرانی وزە. مەترسی ڕاستەقینەی ڕووبەڕووی کیشوەری ئەورووپا لەدەستدانی توانای کێبڕکێی ئابوورییە، بەهۆی خاوبوونەوەی گەشەکردن، چونکە غازی هەرزان پشتی بە باوەڕێکی درۆینە بە متمانەپێکراوی ڕووسیا بەستبوو و ئەمەش بۆ هەمیشە نەماوە. پیشەسازییەکە وردەوردە خۆی لەگەڵ خۆیدا دەگونجێنێت، بەڵام ئەم گۆڕانکارییە کاتێکی دەوێت و دەتوانێت ببێتە هۆی پچڕانی ئابووری بە ئازار.
ئەم گرفتە ئابوورییانە هیچ پەیوەندییەکیان بە گواستنەوە بۆ وزەی خاوێن و یاخود وەڵامدانەوەی بەپەلەی یەکێتی ئەوروپا بۆ گێژاوی بازاڕ، کە بەهۆی شەڕی ئۆکرانیاوە درووستبووە، نییە، بەڵکوو دەتوانرێت بگەڕێندرێتەوە بۆ بڕیارەکانی پێشووتری ئەورووپا بۆ پەرەپێدانی ئالوودەبوون بە سووتەمەنی بەردینی ڕووسیا، بەتایبەتی گازی سرووشتی. هەرچەندە وزەی نوێبووەوەی وەک وزەی خۆر و با لە کۆتاییدا دەتوانن جێگەی سووتەمەنی بەردینی بگرنەوە لە دابینکردنی کارەبای هەرزان، بەڵام ناتوانن بە ئاسانی جێگەی گازی سرووشتی بگرنەوە بۆ بەکارهێنانی پیشەسازی، بە تایبەت کە LNG هاوردەکراو، بەدیلێکی زۆر بانگەشەی بۆ دەکرێت بۆ بۆری، زۆر گرانترە. بەم شێوەیە هەوڵەکانی هەندێک لە سیاسەتمەداران بۆ تاوانبارکردنی گواستنەوەی وزەی پاک بۆ زریانی ئابووری ئێستا لە شوێنی خۆیانن.
=KTML_Bold=“لەدەستدانی توانای کێبڕکێ”=KTML_End=
ئابوورییەکانی ئەوروپا ئازار دەچێژن، تەنیا ئەژدیهای چینی لە بەرزبوونەوەدایە. هەواڵە ناخۆشەکان بۆ ئەوروپا خەریکە ڕەوتی پێشوو ئاڵۆزتر دەکات، پشکی یەکێتی ئەوروپا لە ئابووری جیهانی لە ساڵی 2008ەوە دابەزیوە، هەرچەندە ئەمریکا تاڕادەیەک خێرا لە پاشەکشەی گەورە چاکبووەوە، بەڵام ئابوورییەکانی ئەورووپا زیانێکی زۆریان بەرکەوت. هەندێکیان ساڵانێکی زۆری خایاند تا گەشەکردنەکە بگەڕێننەوە بۆ ئاستی پێش قەیران. لەبەرانبەردا ئابوورییەکانی ئاسیا بە ڕێژەیەکی سەرسوڕهێنەر بەردەوام بوون لە گەشەکردن، کە ئابوورییە زەبەلاحەکەی (چین) سەرکردایەتی دەکرد. بەپێی ئامارەکانی بانکی نێودەوڵەتی، تێکڕای گەشەی ساڵانەی بەرهەمی ناوخۆیی لە یەکێتی ئەورووپا، لەنێوان ساڵانی 2009 بۆ 2020 تەنیا لەسەدا 0.48 بووە. ڕێژەی گەشەکردن لە ئەمریکا لە هەمان ماوەی ساڵدا نزیکەی سێ هێندە زیاتر بووە و بە تێکڕا ساڵانە لەسەدا 1.38 بووە. (چین) لە هەمان ماوەی ساڵدا بە ڕێژەیەکی بەهێز گەشەی کردووە، کە ساڵانە لەسەدا 7.36 گەشەی کردووە. دەرئەنجامەکە ئەوەیە کە لە کاتێکدا پشکی یەکێتی ئەوروپا لە بەرهەمی ناوخۆیی جیهانی لە ساڵی 2009 زیاتر بوو لە (ئەمریکا و چین) ، بەڵام ئەمڕۆکە کەمترین پشکی سێ وڵاتەکەیە. جبەخانەی ئەتۆمی ڕووسیا نامێنێت، بەڵام مۆسکۆ خۆی دەبینێتەوە وەک هاوبەشێکی بچووک لە کایەی کاریگەریی چین بە سەرۆکایەتی چین.
یەکێتی ئەوروپا لە ساڵی 2005دا تا 20%ی بەرهەمی ناوخۆیی جیهانی پێکدەهێنا، لە سەرەتای سییەکاندا دەگاتە نیوەی ئەم ڕێژەیە، ئەگەر ئابووری یەکێتی ئەوروپا لە ساڵانی 2023 و 2024 بە ڕێژەی لەسەدا 3 دابەزێت و دواتر ڕێژەی گەشەی گەرمی پێش پەتاکە دەستپێبکاتەوە، کە ساڵانە لەسەدا 0.5 بوو، لە کاتێکدا باقی جیهان بە ڕێژەی لەسەدا 3 گەشە دەکات، کە تێکڕای جیهانی پێش پەتاکەیە. بەڵام ڕەنگە پشکی ئەورووپا لە بەرهەمی ناوخۆیی جیهانی خێراتر دابەزێت، ئەگەر زستانی 2023 سارد بێت و پاشەکشەی داهاتوو توند بێت. لەوەش خراپتر؛ ئەورووپا لە ڕووی دەسەڵاتی سەربازییەوە زۆر لە زلهێزەکانی دیکەوە دواکەوتووە. وڵاتانی ئەورووپا دەیان ساڵە لە خەرجی سەربازیدا ناچالاکن و ناتوانن بە ئاسانی قەرەبووی ئەم کەمی وەبەرهێنانە بکەنەوە. هەر خەرجییەکی سەربازی ئەورووپی لە ئێستادا، بۆ قەرەبووکردنەوەی کاتە لەدەستچووەکان، بە تێچووی دەرفەتێک دێت بۆ بەشەکانی دیکەی ئابووری، کە دەتوانێت بەربەستی زیاتر لە بەردەم گەشەکردندا درووست بکات و ناچاری هەڵبژاردەی ئازاربەخش بکات، سەبارەت بە کەمکردنەوەی خەرجییە کۆمەڵایەتییەکان.
دۆخی ڕووسیا لە دۆخی یەکێتی ئەورووپا مەترسیدارترە. ڕاستە هێشتا ئەو وڵاتە داهاتێکی زۆر لە فرۆشتنی هەناردەی نەوت و گاز بەدەستدەهێنێت، کە زۆربەیان بۆ ئاسیایە، بەڵام ئەگەری زۆرە کەرتی نەوت و غازی ڕووسیا لە درێژخایەندا، تەنانەت دوای کۆتایی هاتنی جەنگی ئۆکرانیاش بەرەو خراپی بچێت. باقی ئابووری ڕووسیا ئازار دەچێژێت لە کاتێکدا سزاکانی ڕۆژاوا کەرتی وزەی وڵاتەکە لە شارەزایی تەکنیکی زۆر پێویست و پارەدارکردنی وەبەرهێنان بێبەش دەکات. ئێستا کە ئەورووپا بڕوای بە ڕووسیا نەماوە وەک دابینکەری وزەی خۆی، تاکە ستراتیژییەتی بژاردەی ڕووسیا فرۆشتنی وزەکەیە بە کڕیارە ئاسیاییەکان. خۆشبەختانە بۆ ئەو ئاسیا خاوەنی چەندین ئابووری گەشەسەندووە. بەڵام تۆڕی بۆری و ژێرخانی وزەی ئەو لە ئێستادا بۆ هەناردەکردن بۆ ئەورووپا درووستکراوە و ناتوانێت بە ئاسانی بگوازرێتەوە بۆ ڕۆژهەڵات. مۆسکۆ پێویستی بە ساڵان و ملیاران دۆلار دەبێت بۆ ئاڕاستەکردنەوەی هەناردەی وزەی خۆی و پێدەچێت بۆی دەربکەوێت کە تەنیا دەتوانێت بە مەرجە داراییەکانی پەکین کار بکات. پێدەچێت پشتبەستنی کەرتی وزە بە (چین) بگۆڕێت بۆ جیۆپۆلیتیکی فراوانتر، هاوبەشییەک کە (ڕووسیا) خۆی تێدا دەبینێتەوە کە ڕۆڵێکی بچووکتر دەگێڕێت. دانپێدانانی سەرۆک “ڤلادیمێر پوتین” لە 15ی ئەیلولدا کە هاوتا چینییەکەی “شی جینپینگ” پرسیار و نیگەرانی هەیە سەبارەت بە شەڕی ئۆکرانیا، ئاماژەیە بۆ ئەو جیاوازییە دەسەڵاتەی کە لە ئێستاوە لەنێوان پەکین و مۆسکۆدا هەیە.
=KTML_Bold=“جیهانێکى نوێ”=KTML_End=
قەیرانی ئاساییشی خۆراک زۆر لەسەر مێزەکەیەتی. بەدووری نازانرێت قەیرانی وزەی ئەوروپا بەردەوام بێت، خواست لەسەر سووتەمەنی بەردینی لە ئێستاوە نرخەکانی لە سەرانسەری جیهان و بە تایبەت لە ئاسیا بەرز دەکاتەوە، کە ئەوروپییەکان لە کڕیارانی دیکە زیاترن بۆ سووتەمەنی سەرچاوە غەیرە ڕووسییەکان. دەرئەنجامەکانی بە تایبەتی بۆ هاوردەکارانی وزەی کەم داهات لە ئەفریقا و باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و ئەمریکای لاتین توند دەبن. کەمی خۆراک و گرانی نرخی کەرەستە بەردەستەکان، دەتوانێت زیاتر کێشە بێت لەم بوارانەدا نەک کێشەی وزە. شەڕی ئۆکرانیا بەروبووم و ڕێگاکانی گواستنەوە بۆ بڕێکی زۆر گەنم و دانەوێڵەی دیکەی تێکدا. هاوردەکارە سەرەکییەکانی خۆراک وەک (میسر) هۆکاریان هەیە بۆ نیگەرانی لەو گێژاوە سیاسییەی کە زۆرجار لەگەڵ بەرزبوونەوەی نرخی خۆراکدا دەبێت. هێڵی کۆتایی سیاسەتی جیهانی ئەوەیە؛ کە ئێمە بەرەو جیهانێک دەڕۆین کە (چین و ئەمریکا) دوو زلهێزی گەورەی جیهانین. پەراوێزخستنی ئەورووپا لە کاروباری جیهان زیان بە بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا دەگەیەنێت. لە کاتێکدا زۆربەی وڵاتانی ئەورووپا، دیموکرات و سەرمایەدارن و پابەندن بە مافی مرۆڤ و سیستەمی نێودەوڵەتی لەسەر بنەما نەگۆڕەکان. هەروەها یەکێتی ئەورووپا پێشەنگی جیهان بووە لە ڕێساکانی سەلامەتی و تایبەتمەندی داتا و ژینگە، ئەمەش کۆمپانیا فرەنەتەوەییەکانی ناچار کردووە ڕەفتارەکانیان لە سەرانسەری جیهاندا بەرز بکەنەوە بۆ ئەوەی لەگەڵ ستانداردەکانییدا بگونجێت. ڕەنگە پەراوێزخستنی ڕووسیا لەبارتر دەرکەوێت بۆ بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا، بەڵام مەترسی ئەوە لەسەرە کە “پوتین” یان جێنشینەکەی، کاردانەوەی هەبێت بەرانبەر بە لەدەستدانی هەڵوێستی وڵاتەکە بە جووڵەکردن بە شێوازی تێکدەرانە و ڕەنگە تەنانەت کارەساتبار.
لە کاتێکدا ئەورووپا خەبات دەکات بۆ سەقامگیرکردنی ئابوورییەکەی؛ پێویستە ئەمریکا لە هەر شوێنێک کە بتوانرێت پشتگیری بکات، لەوانەش بە هەناردەکردنی بەشێک لە سەرچاوەکانی وزەی خۆی، وەک گازی سرووشتی شل. ڕەنگە ئەمە بڵێین: ئاسانتر بێت لە ئەنجامدانی، چونکە ئەمریکییەکان هێشتا بە تەواوی لە بەرزبوونەوەی تێچووی وزەیان بەئاگا نەبوونەتەوە. ئەمساڵ نرخی غازی سرووشتی ئەمریکا سێ هێندە زیادی کردووە و ئەگەری هەیە بەرزبێتەوە لەکاتێکدا کۆمپانیا ئەمریکییەکان هەوڵدەدەن دەستیان بگات بە بازاڕە قازانجبەخشەکانی هەناردەکردنی LNG لە ئەورووپا و ئاسیا. وە سیاسەتمەدارانی ئەمریکی دەکەونە ژێر فشارەوە بۆ سنووردارکردنی هەناردەکردن بۆ پاراستنی توانای وڵاتەکە بۆ تێچووی وزە ئەگەر زیاتر بەرزبێتەوە. لەبەرانبەر لاوازی ئەورووپادا، داڕێژەرانی سیاسەتی ئەمریکا دەیانەوێت بازنەیەکی فراوانتر لە هاوپەیمانی ئابووری هاوبیر لەگەڵ ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانی وەک نەتەوە یەکگرتووەکان، ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی و سندوقی دراوی نێودەوڵەتی درووست بکەن. ئەمەش دەتوانێت بە مانای نزیکبوونەوەی زیاتر بێت لەگەڵ زلهێزە ناوەندەکانی وەک هیندستان و بەرازیل و ئەندەنووسیا، بەڵام پێدەچێت جێگرتنەوەی ئەورووپا قوورس بێت، بۆ دەیان ساڵە (ئەمریکا) سوودی لە بەرژەوەندی و لێکتێگەیشتنە ئابوورییە هاوبەشەکان لەگەڵ بلۆکی ئەوروپی وەرگرتووە. ئەمریکا ڕووبەڕووی بەرخۆدانێکی گەورەتر دەبێتەوە لەبەرانبەر دیدگای خۆی بۆ نەزمێکی نێودەوڵەتی لایەنگری فراوانی دیموکراسی.
=KTML_Bold=“ئەنجام”=KTML_End=
بەپێی زانیارییەکانی سەرەوە جیهان بەرەو دووجەمسەری (ئەمریکا چین) هەنگاو دەنێت و هەموو وڵاتان لەهەوڵی خۆڕێکخستنەوەن بۆقۆناغی داهاتوو، چونکە زلهێزەکان ئەوانی تر لاواز دەکەن و ئەورووپا و ڕووسیا دەبنە جێگە هەژموونی ئەمریکا و چین. ڕووسیای بەهێزی ئێستا ئاییندەکەی بەرەو چین-ەو کەوتنە ژێرهەژموونی چین-ە. هەموو ئەوژێرخانە وزەی بۆ ئەورووپا بوونیادی نابوو، کۆتاهات و دەبێت بەرەو (چین) دووبارەی کاتەوە ئەمەش تێچونێکی زۆر و کاتێکی زۆری دەوێت و زیانی گەورە بەڕووسیا دەگەیەنێت، ئەوروپاش لەدۆخێکی قوورسی ئابووریدا دەبێت تاخۆی ڕێک دەخاتەوە. ئەمەی سەرەوە دۆخی زلهێزەکان بێت لەئاییندە، ئەبێت دۆخی ئابووری هەرێم چۆن بێت کە هیچ پلانێکی کوورت مەوداو دوورمەودا نابینین بۆ خۆ گونجاندنی هەرێم لەگەڵ گۆڕانکارییەکانی ئاییندە.
پێویستە حکومەتی هەرێم بێتە سەرهێڵ و خۆی بۆ هەموو ئەگەر پێشهاتەکان ئامادەبکات و چاوی لەسەر ئاساییشی ئابووری، نیشتمانی، نەتەوەیی کوردستان بێت، چونکە جیهان لە قۆناغی ڕاگوزەرە و هەر ڕۆژەو لەلایەکەوە دەتەقێتەوە کە نزیکترین نموونە دۆخی ناوخۆی ئێرانە، لەناکاودا چ تەقینەوەیەک ڕوویدا و کاریگەریی لەسەرهەرێم درووستکرد. دۆخی بەغدایش دەکوڵێت، لەسەرئاستی “ئۆپێک پڵەس” و وڵاتانی عەرەبی بەرهەمهێنی نەوت لەکێشەدان لەگەڵ ئەمریکا، ئەمریکا ئەو یاخیبوونە قبووڵ ناکات بەئاسانی کە داواکانی ئەمریکا بەردەوام بەنەرێنی دەدەنەوە و هەناردەی نەوت زیاد ناکەن.
=KTML_Bold=“چارەسەر”=KTML_End=
بەم بارودۆخەی حکومەت ناتوانرێت وەڵامی پێویست هەبێت بۆ ئەگەرەکان، پێویستە هەڵبژاردن بکرێت پەڕڵەمانێکی پڕاوپڕ لەکەسانی شارەزا و لێهاتوو هەڵبژێرێن، حکومەتێکی بەهێز کە پێک بێت لەکەسانی شارەزاو خاوەن ئەزموون و بەزووی چ کەرتی گشتی چ کەرتی تایبەت بەهێز بکەن و لە ڕێگەی وەبەرهێنانی بیانی و ناوخۆیی کەلێنەکان پڕبکەنەوە و فرەسەرچاوەی ئابووری فەراهەم بکەن و خۆ ئامادەبکەن بۆ هەموو ئەگەرو گۆڕانکارییە ئابووری و سیاسییەکان.
سەرچاوە: کەڵک لە ڕۆژنامەی لەندەنی عەرەبی وەرگیراوە بۆداتاکان. [1]
ئەم بابەتە 174 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی چاوی کورد - 02-07-2023
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 3
ژیاننامە
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
کورتەباس
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 00-00-2023 (1 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئابووری
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 02-07-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( شادی ئاکۆیی )ەوە لە: 02-07-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( شادی ئاکۆیی )ەوە لە: 02-07-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە 174 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
هەولێر لە ساڵى 1955
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
نەخۆشی شێرپەنجە
کورتەباس
سیناتۆر ڤان هۆڵن: داوا لە سەرکردەکانی کوردستان دەکەم رێگەی پێکەوە کارکردن بدۆزنەوە
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی کەلات
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
گۆڕستانی شێخ ئۆمەر لە هەولێر، ساڵی 1960
پەرتووکخانە
جووتیاران پلە و هەڵوێستیان لە شۆڕشی دیموکراسی نیشتمانیدا
ژیاننامە
داستان محەمەد قادر
ژیاننامە
فەیروز ئازاد
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
نەسرین کوردە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
نیشتمان سەعید
ژیاننامە
بڕوا عەبدوڵڵا عەلی
کورتەباس
فەرمانبەرانی بادینان لە ئەرشیفی عوسمانیدا
کورتەباس
جینۆسایدی گەلی کورد لە ڕۆژئاوای کوردستان و پڕۆژەکەی (محەمەد تەڵەب هیلال)
پەرتووکخانە
چەمکی ئەنفال لەفەرهەنگ و مێژووی ئیسلامدا
پەرتووکخانە
دیوانی شیبلی
ژیاننامە
کارزان کەریم مەغدید
ژیاننامە
ڕێکان بێستون ئەسعەد
ژیاننامە
یەسنا حەبیب
کورتەباس
زاراوەسازی لە زمانی کوردیدا
وێنە و پێناس
مۆزەخانەی قەڵای هەولێر لە ساڵی 1983
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی شەشەمی سەرەتایی قوتابخانەی خالیدیە، ساڵی 1963
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
ژیاننامە
شانەدەر Z
کورتەباس
ئارامگەی شەیدا لەمەملەکەتی خێڵەکیدا
پەرتووکخانە
هیچ بڵندێک بە ئەو ناگات
وێنە و پێناس
هەولێر لە ساڵی 1979
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
ڕەحیم مەعروف محەمەدئەمین کافرۆشی

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
ناشاد
19-11-2008
هاوڕێ باخەوان
ناشاد
ژیاننامە
شێخ لەتیفی حەفید
14-05-2014
هاوڕێ باخەوان
شێخ لەتیفی حەفید
ژیاننامە
ڕێبەر زەندی
12-05-2020
سەریاس ئەحمەد
ڕێبەر زەندی
ژیاننامە
ئیسماعیل حەقی شاوەیس
10-07-2022
زریان عەلی
ئیسماعیل حەقی شاوەیس
ژیاننامە
نیشتمان سەعید
01-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
نیشتمان سەعید
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ڤیدیۆ
فیستیڤاڵی بەهارەی باڵەکایەتی ساڵی 2024
11-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
دیوانی شیبلی
11-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
هیچ بڵندێک بە ئەو ناگات
09-05-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
ساتی کوژرانی کارزان کەریم مەغدید لە ڕۆژی 07-05-2024
09-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
کارزان کەریم مەغدید
09-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
چەمکی ئەنفال لەفەرهەنگ و مێژووی ئیسلامدا
09-05-2024
زریان سەرچناری
ڤیدیۆ
ئەشکەوتی شانەدەر نیشتمانی نهێنیی و ڕاستەقینەی ژیانی مرۆڤایەتیی
09-05-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
قەرەخەرمان خواردنێکی دێرینی کوردەواریی
09-05-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
جووتیاران پلە و هەڵوێستیان لە شۆڕشی دیموکراسی نیشتمانیدا
08-05-2024
ئاراس ئیلنجاغی
ڤیدیۆ
فیستیڤاڵی ساڵانەی پەیمانگای ماد
08-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ئامار
بابەت 519,040
وێنە 106,411
پەرتووک PDF 19,244
فایلی پەیوەندیدار 96,889
ڤیدیۆ 1,377
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
هەولێر لە ساڵى 1955
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
نەخۆشی شێرپەنجە
کورتەباس
سیناتۆر ڤان هۆڵن: داوا لە سەرکردەکانی کوردستان دەکەم رێگەی پێکەوە کارکردن بدۆزنەوە
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی کەلات
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
گۆڕستانی شێخ ئۆمەر لە هەولێر، ساڵی 1960
پەرتووکخانە
جووتیاران پلە و هەڵوێستیان لە شۆڕشی دیموکراسی نیشتمانیدا
ژیاننامە
داستان محەمەد قادر
ژیاننامە
فەیروز ئازاد
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
نەسرین کوردە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
نیشتمان سەعید
ژیاننامە
بڕوا عەبدوڵڵا عەلی
کورتەباس
فەرمانبەرانی بادینان لە ئەرشیفی عوسمانیدا
کورتەباس
جینۆسایدی گەلی کورد لە ڕۆژئاوای کوردستان و پڕۆژەکەی (محەمەد تەڵەب هیلال)
پەرتووکخانە
چەمکی ئەنفال لەفەرهەنگ و مێژووی ئیسلامدا
پەرتووکخانە
دیوانی شیبلی
ژیاننامە
کارزان کەریم مەغدید
ژیاننامە
ڕێکان بێستون ئەسعەد
ژیاننامە
یەسنا حەبیب
کورتەباس
زاراوەسازی لە زمانی کوردیدا
وێنە و پێناس
مۆزەخانەی قەڵای هەولێر لە ساڵی 1983
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی شەشەمی سەرەتایی قوتابخانەی خالیدیە، ساڵی 1963
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
ژیاننامە
شانەدەر Z
کورتەباس
ئارامگەی شەیدا لەمەملەکەتی خێڵەکیدا
پەرتووکخانە
هیچ بڵندێک بە ئەو ناگات
وێنە و پێناس
هەولێر لە ساڵی 1979
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
ژیاننامە
ڕەحیم مەعروف محەمەدئەمین کافرۆشی

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.578 چرکە!