غارهای حسن (حسونی)، در شهر فارقین
غارهای حسن واقع در روستای (بهجیکو) از توابع شهر(فارقین) در نزدیکی استان #آمد# پایتخت شمال کردستان. مجموعه ای از غارهای باستانی است که در دامنه جبل البعات واقع شده و یکی از تپه های غالب منطقه به شمار می رود. این غار از دوران ماقبل تاریخ (دوره میزولیتیک) تا قرون وسطی سالهای اول مسیحیت مستقر شده است. در غارهای حسن بقایایی از قرن سیزدهم میلادی وجود دارد، همچنین شامل یک کلیسای سنگی است که به نظر می رسد از آغاز مسیحیت تا قرن سیزدهم پس از میلاد مورد استفاده قرار گرفته است، و یک آمفی تئاتر کوچک سنگی و مخزن آب در کنار کلیسا و 300 اتاق سنگی و پیادەروی سنگی، یک حمام با سنگ تراشیده نیز وجود دارد، اما تاریخ ساخت آن مشخص نشده و قسمت بالای حمام تخریب شده است. غارهای حسن 6 کیلومتر از شهر فارقین دور است، واقع در جاده کهن بین المللی ابریشم از اولین سکونتگاه های #کردستان# به شمار می رود.
این محوطەی تاریخی، یک مکان بسیار متنوع از نظر تاریخی است که در دوره عصر سنگی اول توسط انسان ها سکونت داشته است، در آنجا می بینیم که با کنده کاری غارها فضای زندگی ایجاد کردند، آنها در حدود 300 غار مانند اتاق های سنگی بودند، و داخل این غارها کلیسایی سنگی از سنگ تراشیده شده است کە مخصوص شهر فارقین میباشد. مخازن آب، حمام، و دو مسیر اول جهان، می توانید از غاری به غار دیگر رد شوید، شایعه شده است که گردش هوا در غارهای حسن برای برونشیت و آسم مفید است و وقتی به تمامیت قلمرو آن نگاه می کنیم سرزمینی است که درخت انجیر شیرین و زنجبیل کوهی در آن می رویند، ما می توانیم بفهمیم که چرا انسان باستانی این مکان را از نظر حاصلخیزی خاک انتخاب کرده است.
از سال 2013، غارهای حسن به عنوان یک پروژه گردشگری بالقوه برای توسعه در استان امد (دیاربکر) ثبت شده است. در سال های اخیر برخی از گروه ها در راستای توسعه گردشگری این مکان، تعدادی آهنگ کردی را در نزدیکی این بنای تاریخی ضبط کرده اند. اداره گردشگری آمد (دیاربکر) در حال حاضر در حال توسعه این منطقه به عنوان مکانی مناسب برای پیاده روی و گشت و گذار است.[1]