ناڤ: عەزیز
ناسناڤ: گەردی
ناڤێ بابی: ئەحمەد
ساڵا ژ دایکبوونێ: #1947#
ڕۆژا وەغەرا داوی: #06-06-2022#
جهێ ژ دایکبوونێ: #بەحرکە# - #هەڤلێر#
جهێ مرنێ: #هەڤلێر#
$ژیاننامە$
نڤێسکار و وەرگێڕێ کورد «عەزیز ئەحمەد عەبدوڵڵا»، کو ب ناسناڤێ «عەزیز گەردی» دهاتە ناسکرن، ل ساڵا 1947ێ ل باژارۆکێ بەحرکێ، یا سەر ب باژێرێ هەڤلێرێ ژدایکبوویە. قویناغێن خواندنا خوە یا بنەڕەتی، ناڤنجی و ئامادەیی هەر ل بەحرکەیێ بدوماهی ئینایە. باوەڕنامەیێن کو وی ل ژیانا خوەدا بدەستڤە ئینای پێک تێن ژ: بەکالۆریۆس ل بەشێ زمانێ فەڕەنسی – زانکۆیا مووسڵ، ماستەر ل ئەدەبا کوردی ل ساڵا 1994ێ، دکتۆرا ل وێژەیا کوردی ل ساڵا 1999. هەروەسا باوەڕنامەیا دکتۆرایا دوویێ، ل کۆلیژا زمان، ل زانکۆیا کۆیێ ل ساڵا 2009ێ بدەستڤە ئینایە. عەزیز گەردی ل ژیان و خەباتا خوە یا وێژەییدا گەلەک ژ شاکارێن ئەدەبی یێن جیهانی وەرگێڕاینە سەر زمانێ کوردی (کوردییا ناوەڕاست – سۆرانی). ژ وان بەرهەما ئەم دکارن ئاماژە ب بەرهەمێن وەک «داغستانا من»، «کۆمێدیایا یەزدانی»، بەرھەمێن «تۆلستۆی» و «ئۆریانا فالاچی». گەردی ژ بلی زمانێ فەڕەنسی، شارەزایێ زمانێن ئینگلیزی، عەرەبی، فارسی و لگەل دیالێکتێن جودایێن زمانێ کوردی بوو.
$کارنامەیا وی یا ڕەوشەنبیری و ئەکادیمی$
• ل ساڵا 1970 ڤە ئەندامێ یەکەتیا نڤێسەرێن کورد بوویە.
• ل ساڵا 1976ێ ئەندامێ ڕۆژنامەڤانیا ئێراقێ بوویە.
• ل ساڵا 1984ێ ئەندامی کۆما وەرگێڕان بوویە.
• ل کۆلیژا ئاداب یا زانکۆیا سەڵاحەدینێ مامۆستا بوویە.
• سەرپەرشت و ئەندامێ هەلسەنگاندا چەندین نامەیێن ماستەر و تێزێن دکتۆرایێ بوویە.
• خودانێ پلەیا زانستی یا پرۆفیسۆریێ بوو.
$بەرهەمێن وی:$
ڕەوانبێژی لە ئەدەبی کوردی دا، ھەولێر، 1972.
• ئەدەب و ڕەخنە، بەغداد، 1974.
• ئەدەبی بێگانان، بەغداد، 1982.
• جووتیارێکی زیرەک.
• پیاوێک.
• سەروا، ھەولێر، 1999.
• کێشی شیعری کلاسیکیی کوردی، ھەولێر: وەزارەتی ڕۆشەنبیری، 1999.
• ڕەوانبێژی (ڕوونبێژی، جوانکاری، واتاناسی)، وەزارەتی پەروەردە، 2002.
• ڕابەری کێشی شیعری کلاسیکی لێکۆڵینەوەی ئەدەبی، سلێمانی، 2003.
• گەردەلولی مەرگ، ھەولێر، 2008.
• کێشناسیی کوردی، 2014.
• سێ دەرمان: ھەقایەتی کوردەواری، کۆکردنەوەی عەزیز گەردی.
$وەرگێڕان:$
• چیرۆکی بەر ئاگردان، 1978.
• چیرۆکەکانی ئیزۆپ یان لەناو گیانداران دا، نڤێسینا ئیزۆپ.
• لۆرکا: سێ تراژیدی، 1984.
• (چرا)یەک لەسەر مادیان کۆ، نڤێسینا مەنسوور یاقووتی.
• بیرەوەرییەکانی مامۆستایەک، نڤێسینا مەنسوور یاقووتی.
• لاوەچ، نڤێسینا مەنسوور یاقووتی.
• ئێمە ئەم شیعرەمان نوسیوە.
• ئەفسانەی ئەرمەنی، نڤێسینا چارڵز دونیتگ.
• ئەفسانەی ئەفریقی.
• ئەفسانەی سلاڤی.
• ئەفسانەی کوردی، نڤێسینا م ب ڕودێنکۆ.
• ئەفسانەی ەورکیایی.
• بەرکوتێکی ژیانم، نڤێسینا یەڤجینی یەڤتوشینکۆ.
• ئافرەت ڕەگەزی بێکەڵک، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• پەنەلۆپە لە جەنگدا، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• پیاوێک، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• حەفت گفتوگۆ، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• ژیان و جەنگ و ھیچی تر…، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• گفتگۆ لەگەڵ مێژوودا، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• نامەیەک بۆ ئەو کۆرپەلە نێرینەی کە ھەرگیز لەدایک نەبوو، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• ئەگەر خۆر بمرێت، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• چیرۆکەکانی کریلۆڤ.
• حاجی مراد، نڤێسینا تۆلستۆی.
• خەڵک بەچی دەژی، تۆلستۆی.
• کەوێەی دامەنەاری، سلێمانی، 2004.
• کاریگەریی گۆرانی لەسەر کوردیی ناوەڕاست، نڤێسینا میشێل لیزینبێرگ، دەزگەهێ سەردەم، 2004.
• درەختی چل داستان، نڤێسینا کەلیموڵڵا تەوەحودی، دەزگەهێ سەردەم، 2007.
• داستانی حوسێنی کورد و چەند ھەقایەتێکی تر، ژ فارسیێ ڤە نڤێسینا ئەحمەد ئازەر ئەفشار، دەزگەهێ سەردەم، 2008.
• زارا عەشقی شوان، نڤێسینا محەممەد قازی، سلێمانی.
• ڕۆمیۆ و جوولێت.
• یەک چیای گەوھەر: کۆمەڵە چیرۆکێکی ئەفسانەیی گەلان.
• کۆمیدیا، سێ بەرگ: دۆزەخ، بەرزەک، بەھەشت، نڤێسینا دانتێ ئەلیگیێری.
• داغستانی من.
• قۆڵبر، نڤێسینا عەزیز نەسین.
• قوتیل، نڤێسینا ئەلفۆنیس دۆدی.
• مەسەلەک، ھێنری ئەلیک.
$وەغەرا داوی$
عەزیز گەردی گرێیەکێ شێرپەنجەیێ د گورچیلکێ خوەدا هەبوو، هەر ژ بەر وێ یەکێ ل هەیڤا ئازارا ساڵا 2022ێ نشتەگەریەک بۆ هاتە کرن و ڕەوشا وی باشتر ببوو، لێ ژبەر سستییا گورچیلکێن خوە، سەردانا دەرڤەی وەڵاتی دکەت، ل ڤێرێ پشتی چارەسەریێ ئێک ژ گورچیلکێت وی دەرتینن و پشتی ڤەگەڕیانا وی بۆ هەڤلێرێ، ب چەند ڕۆژەکان تاکە گورچیلکا وی ژی تووشی ئازارێ دبیت. گەردی ماوەیەکێ ل نەخوەشخانەیا تایبەتا ژین ل هەڤلێرێ دهێتە چاڤدیری کرن، لێ مخابن ل سپێدەیا ڕۆژا دووشەمی یا 6ێ حوزەیرانا ساڵا 2022ێ، ل ژیێ 75 ساڵیێدا هەر ل وی نەخوەشخانەیێ (ژین) گیانێ خوە ژ دەست ددەت و بۆ جارا داوی خاترا خوە ژ وێژە، نڤێسین، وەرگێڕان و زمانی دخوازیت. [1]