پەرتوکخانە پەرتوکخانە
لێ گەڕیان

کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!


گەریانا دەست نیشانکری





لێ گەڕیانا هویر      کیبورد


لێ گەڕیان
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرن
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
ئامراز
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
زمان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هژمارا من
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
لێ گەڕیان ڤڕێکرن ئامراز زمان هژمارا من
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارێ مە
 بابەت ب هەلکەفتێ
 رێسایێن بکار ئینانێ
 ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
 بوچوونێن هەوە
 کومکری
 کرونولوژیا ڕویدانا
 چالاکی - کوردیپێدیا
 هاریکاری
بابەتێ نوی
کەسایەتی
ئەسما یوسف ئەمین
24-03-2024
کاروان م. ئاکرەیی
جهـ
کۆچۆ
21-03-2024
ڤەژەن کشتۆ
کەسایەتی
پشتیوان جەمال ئەحمەد
17-03-2024
کاروان م. ئاکرەیی
پەڕتووکخانە
ڕێبەرێ مامۆستایێ پەروەردەیا وەرزشی بۆ پۆلا حەفتی بنەڕەت تا دووازدێ ئامادەیی
02-03-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
جهـ
حاتمیە
29-02-2024
ڤەژەن کشتۆ
جهـ
سنونێ
27-02-2024
ڤەژەن کشتۆ
کەسایەتی
سوهەیلا قازی محەمەد
25-02-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
زوڵفا محمود عەبدوڵا کوێخا مارف
25-02-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ڤیدیۆ
ئەڤ بیرۆکەیا لە کیڤە سەرچاڤە گرتییە کە دبێژن ئێزیدییەکان کورد نین؟
23-02-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
21-02-2024
زریان سەرچناری
ئامار
بابەت 514,784
وێنە 104,247
پەرتوک PDF 18,881
فایلێن پەیوەندیدار 94,709
ڤیدیۆ 1,232
کەسایەتی
کەریم کابان
کەسایەتی
کوێستان داودی
جهـ
تل قەسەب
کەسایەتی
سەردار محەمەد عەبدولڕەحمان
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
​​​​​​​Jêvenegeriya parastina hebûnê: Xweparastin-1
تەڤی کوردیپێدیێ دزانی هەر ڕۆژەکە ڕوژژمێرا مە چ تێدا ڕیدایە!
پول: کورتەباس | زمانێ بابەتی: Kurmancî - Kurdîy Serû
هەڤپشکی کرن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
هەلسەنگاندنا بابەتی
نایاب
گەلەك باشە
ناڤنجی
خراب نینە
خراب
بو ناڤ لیستا کومکریا
ڕایا خو دەربارەی ڤی بابەی بنڤێسە!
گهوڕنکاریێن بابەتی!
Metadata
RSS
گووگلا وێنا بو بابەتێ هەلبژارتی!
گوگل دەربارەی بابەتێ هەلبژارتی!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Jêvenegeriya parastina hebûnê

Jêvenegeriya parastina hebûnê
=KTML_Bold=​​​​​​​Jêvenegeriya parastina hebûnê: Xweparastin-1=KTML_End=
HÊVÎ HESEN

“Heke hêzeke me yê ku bikarê cîhanê jî bin bixîne hebe jî em ê êrîşê kesê nekin, lê heke hemû cîhan bibe yek û bi ser me de were jî em ê ji mafên xwe yê parastina rewa qet tawîzan nedin.”
Di destpêka dîrokê de dema qlan, qebîle, eşîr civat, gel ango avakirina çanda jiyana hatine cem hev, bi nirxên hevpar yên ku mirovan bi hevre dide girêdan mekanîzmayeke hevbeş ya parastinê daye avakirin.
Navê vê mekanîzmaya hevpar xweparastine. Ji ferd heta civakê li hember mafê jiyanê gefên ku pêşdikevin de dikeve nav tevger ê.
Çand, ziman, nasname, jiyan an jî bi çek dibe ji bo parastina hebûnê xweparastine û amûrê wê yê bingehîn jî li berxwedan e.
Li ser axên mezapotamya- rojhilatanavîn navbera îslama dewletdar û îslama çandî ango civaka polîtîk de şerên ku qewimîne teqabûlê sedsala 7 – 12 de dike. Her tevgera gelerî bi zanebûna xweparastinê ji tevgera beriya xwe îlham girt û ji tevgerên din yên nû re, rê vekir.
Di navbera sedsala 5 û 12’dan de lihember dewletbûna ola, mînakên civakên ku bi berxwedane û bi xweparastinê li ser piyan mane em binêrin.
=KTML_Bold=MAZDEK, BABEK Û HÛRREMİZM=KTML_End=
Di sedsala 5’de serhildana Mazdek ya ku destpêkiriye bingehê xwe ji Manîzm’ê û Zerdeştiyê digre. Bi şahidiya dîrokê ve li derveyî dewlet de tevgera herî mezin ya xweparastinê de xwedî girîngiyek gelekê girîng e.
Di wateya parvekirina mal û milkan de yên navên wan hevpar, fikra wekheviya di navbera jin-zilam de û li ser mirovan desthilatdariyê û hukûmraniyê qebûl nake dike navenda felsefeya xwe.
Ji ber ku felsefeya wî di dema dewleta Sasanî ya ji hevketî xeter tê dîtin alîgirên wî di komkujiyan re tên derbaskirin. Mazdek’ê ku rêberê wan Kurd’e 499 de ji aliyê Sasaniyan de tê qetilkirin.
Hûrremîzîm, bingehê xwe dispêre felsefeya Zerdeştiyê û fikra komûnalîst ya Mazdek. Xeta wê jî parastina cewheriye. Ji ber ku nivîsandina dîrokê ji dîrok nivîsên desthiladaran re maye, di derheqê Hûrrem de pir zêde agahî nînin, heta tûne tên hesibandin. Tê zanîn ku fikra wekhevî ya ku Hûrrem belavkiriye, di serî de bajarê Rey heta di tevahî rojhilatanavîn de tevgerên civakî û demokrasiyê yên piştî wê pêşketine re jî bûye çavkanî. Hûrremîzîm heta sedsala 10’an ji tevgerên gel yê pêşketine re bûye fikir, cesaret, îlham û xwe berfirehkiriye.
“Destana min destaneke wisa ye ku, ne bi Babek destpêkiriye, ne jî wê bi Babek biqede!”
Di berfirehbûna tevgerên Mazdek- Hûrrem de serhildana Babek xwedî ciheke girîng e. Ji girseyên gel destekek mezin dît. Di pêşengtiya Babek de bi avakirina arteşeke xweparastinê yê digihije deh hezaran, tê zanîn ku li dijî Ebbasiyan gelek şer qezençkirin e.
Babek ji aliyên Ebbasiyan de li Samara tê qetilkirin. Lê bi mîrasa yên beriya xwe girtiye û berxwedanên gel yên xweparastinê re bûne îlham û rê nîşan.
=KTML_Bold=SERHILDANÊN ZENC=KTML_End=
Efrîqiyên hatine kolekirin û anîne aliyê Cezîrê herêma Şatt-ul Erep : demên desthilatdariyên Emevî- Ebbasiyan de di navbera sedsalên 7 – 9’de ezmûna xweparastina ya tevgera Zenc e. Di bin wêneriya îslama ku bûye desthilatdar de di şertên gelek zehmet yên der mirovî, serhildaneke dijî koledariyê û bi armanca jiyaneke wekhev esas digre.
Li dijî desthilatdariya dewletên Emevî û Ebbasiyan xwedî berxwedaneke xweparastinê ya du sedsalî ye.
Tevgera Zenc, li dijî hêzên dewletê hêzên tekoşer yên demokratîk û civakî ye. Serhildan tenê bi koleyên Efrîqî re sînordar namîne. Tevî bedewiyan hemû gelên ku li dijî pergala desthilatdariyêne li derdora xwe komkirine.
Ji Basra, heta Cezirê, Misir heta Sudan’ê bi xeyalê wekheviyê pêl bi pêl gelê xwe rêxistinkiriye. Bi rêxistinkirina xweparastinê, li dijî îslama deshilatdar sekiniye.
Serhildana dawî; bi nasnavê Sahal-ul Zenc yê tê nasîn di pêşengtiya Alî Bîn Muhammed ve di sala 869 de li Basra’yê destpêkiriye.
Bi taybet weke model El-Muhtarê yên avakirine tevahî qadên di bin kontrola wan de ye rêxistinkirineke demokratîk hedef digrin. Milkê taybet nîne. Ax ji bo hemû civakê ne. Di tevlîbûn, hilberîn û bikaranînê de ked û parvekirin tê esas girtin. Kesek ji kesekê ne di jor re ye ne jî di jêr de ye. Herkes wekhev e.
Tevgera Zenc û tevgerên civakî yên wê demê li piştî li hember Ebbasiyan serdikevin, Ebbasî jî li hemberê vê çareseriyê bi Tirkan re di encama tifaq kirinê ve dikarin vê merhaleyê derbasbikin. Li dijî tifaqa Tirk û Ebbasiyan berxwedaneke mezin ya xweparastinê tê lidarxistin. Ji bo parastina pergala ku di bajarê El-Muhtarê de avakirine; jin, zilam û zarok li dijî Ebbasî û Tirkan berxwedaneke mezin ya xweparastinê pêşdixînin.
Di dawiya berxwedanê de jin, zarok, pîr, ciwan hemû gel di qetlîamê re tên derbaskirin. Bajar bi temamî tê talankirin. Tevî însanên di hundûrê wê de bajar tê şewitandin û kevir li ser kevir nahêlin. Weke bajareke wekheviyê nahêlin ti şop ji bajarê El- Mutarê bimîne.
Lê ev berxwedanî û rihê kollektîf yê xweparastinê li ser vê erdnîgariyê nehişt ku careke din koletî pêşbikeve û tevgerên ku piştî wan pêşketin re jî bûn îlham.
=KTML_Bold=KARMATî=KTML_End=
Tevgera Karmatî ji sala 870 destpê dike heta 1070 berdewam dike. Nêzî 200 sal li rojhilatanavîn de tevgereke herî mezin, berfireh ya civakî a xweparastinê ye.
Serhildana Karmatiyan hema wisa ji rêzê û ji ber xwe ve bi tevlîbûna hin kesan ve destpê nekiriye. Ji dibistaneke baweriyê an jî terîqeteke wêdetir e.
Karmatiyan xwe li ser 4 lingan rêxistinkirine. Rêxistinbûn, perwerde, aborî û xweparastin e. Di Karmatiyan de zanebûna xweparastinê gelekê bi hêz e. Karmatî felsefeya komûnalîteyê esas digrin, kesên ku li gund, navçe û di bajaran de jiyan dikin di heman demê de berpirsyarên wan deran jî bûne. Mînak Karmatiyek di roj zewiyên xwe çandinî dike êvarê jî tevlî hêzên xweparastinê jî dibe.
Karmatî di hundûrê sînorên Iraq yên îro girêdayî bajarê Necefê li navçeya Kûfe’yê nêzî navçeya Mûhtemabaz li gundê Dar’ûl Hîcre de yekemîn perwerdeya xwe ya aqademîk avakirine.
Di mijara rêxistinkirinê de jî di navbera gel û baweriyan de ti caran cûdabûn nexistinê û gorî her bawerî, ol û etnîkî xebateke xwe yê propagandayî dane meşandine.
Ji ber vê jî Karmatî ji tevgereke çînî gelek wêdetir e. Karmatî navê pergala pêkhateyên civakî yên dervî dewletê hebûna xwe karîne bidomînin.
Karmatiyên ku di sedala 9’de li dijî dewlet û desthilatdariyê bûne xetereya herî mezin, ji aliyê hevkariya Ebbasî –Tirk de rastî komkujiyên gelek mezin hatine.
Ji pêşengê Karmatiyan Hasan Bîn Mansur gotinên ku kiriye hin jî li ser vê erdnigeriyê lê tê gerîn, “wê şuna xirabiyê başî bi cih bibe, wê hemû kesên ji rê derketine ji holê rabin, wê heqê xwe bigre û însan weke roja ku ji dayîkbûye ê wekhev û azad bibe.”
=KTML_Bold=NIRXADINÊN OCALAN YÊN DERBARÊ WÊ DEMÊ DE=KTML_End=
Di rojhilatanavîn de derbarê vê dema bandorên berxwedanên xweparastinê de Rêber Abdullah Ocalan wiha penase dike:
“Bi taybet piştî wefata Hz. Muhammed, tesfiyekirina Ehlîbeyt û şunde bi xanedaniyên Emevî û Ebbasiyan re her ku çû kete merheleyeke paşverû. Gelek terîqet û tevgerên ku nûneriya gel dikirin piştî hatin perçiqandin, li şaristaniya rojhilatanavîn bi temamî tarîtiyek hat pêçan. Ev dem, dema tekoşîneke polîtîk û îdeolojîk ya ku tevahiya dîroke bandor dikê ye.
Xarîciyên ku weke tevgera kesên bindest û xizan jî derketine û di serî de tevgerên Hûrremî, Babekî, Karmatî, Haşîşî, Îsmaîlî gelek tevgerên batinî ya rast hem îdeolojîk û hem jî pratîkî tekoşîneke gelek mezin dane: weke ku sosyalîzmeke ewilîn temsîl û jiyankirin e. Lê ji ber ku weke hêzên hilberînê û têkiliyên şêweyê feodal yê ku diviya bû bibûhurê ji derbaskirinê nekarî rista xwe bileyîze, serkeftina van tevgeran gengaz nebûye. Lê dîsa jî di dîroka tekoşîna azadî û wekheviyê de ciheke xwe yê girîng heye.[1]
ئەڤ بابەت ب زمانا (Kurmancî - Kurdîy Serû) هاتیە نڤیساندن، کلیک ل ئایکۆنا بکە ژ بو ڤەکرنا ڤی بابەتی ب ڤی زمانا کو پی هاتیە نڤیساندن!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەڤ بابەتە 587 جار هاتیە دیتن
هاشتاگ
ژێدەر
[1] ماڵپەڕ | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://hawarnews.com/ - 16-05-2023
بابەتێن پەیوەستکری: 6
زمانێ بابەتی: Kurmancî - Kurdîy Serû
روژا تمام کرنێ: 09-12-2019 (5 سال)
جوڕێ دۆکومێنتێ: زمانی یەکەم
جوڕێ وەشانێ: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: ک. باکوور ت. لاتین
وەڵات - هەرێم: کوردستان
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: وتار و دیمانە
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: مێژوو
تایبەتمەندی یێن تەکنیکی
کوالیتیا ڤی بابەتی: 94%
94%
ئەڤ بابەتە ژ لایێ: ( ئاراس حسۆ ) ل: 16-05-2023 هاتیە تومارکرن
ئەڤ بابەتە ژ ئالێ: ( ئەمیر سراجەدین ) ل : 16-05-2023 پێداچوون ژبوو هاتییە کرن و ڕەها بوویە
ئەڤ بابەتە بو دویماهیک جار ژ لایێ: ( ئەمیر سراجەدین )ڤە: 16-05-2023 هاتیە ڕاست ڤەکرن
ناڤ و نیشانێن بابەتی
ئەڤ بابەتە ب ستانداردی کوردیپێدیا هێشتا نە دروستە و پێدڤی ب داڕشتنەکا بابەتی و زمانی هەیە!
ئەڤ بابەتە 587 جار هاتیە دیتن

روژەڤ
کەسایەتی
کەریم کابان
18-01-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەریم کابان
کەسایەتی
کوێستان داودی
26-01-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کوێستان داودی
جهـ
تل قەسەب
01-02-2024
ڤەژەن کشتۆ
تل قەسەب
کەسایەتی
سەردار محەمەد عەبدولڕەحمان
06-02-2024
کاروان م. ئاکرەیی
سەردار محەمەد عەبدولڕەحمان
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
21-02-2024
زریان سەرچناری
سەبریا هەکاری
بابەتێ نوی
کەسایەتی
ئەسما یوسف ئەمین
24-03-2024
کاروان م. ئاکرەیی
جهـ
کۆچۆ
21-03-2024
ڤەژەن کشتۆ
کەسایەتی
پشتیوان جەمال ئەحمەد
17-03-2024
کاروان م. ئاکرەیی
پەڕتووکخانە
ڕێبەرێ مامۆستایێ پەروەردەیا وەرزشی بۆ پۆلا حەفتی بنەڕەت تا دووازدێ ئامادەیی
02-03-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
جهـ
حاتمیە
29-02-2024
ڤەژەن کشتۆ
جهـ
سنونێ
27-02-2024
ڤەژەن کشتۆ
کەسایەتی
سوهەیلا قازی محەمەد
25-02-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
زوڵفا محمود عەبدوڵا کوێخا مارف
25-02-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ڤیدیۆ
ئەڤ بیرۆکەیا لە کیڤە سەرچاڤە گرتییە کە دبێژن ئێزیدییەکان کورد نین؟
23-02-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
21-02-2024
زریان سەرچناری
ئامار
بابەت 514,784
وێنە 104,247
پەرتوک PDF 18,881
فایلێن پەیوەندیدار 94,709
ڤیدیۆ 1,232

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.33
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| دروستکرنا لاپەری 0.093 چرکە!