ناڤ: محەممەد ئەمین
ناسناڤ: زەکی بەگ
ناڤێ بابێ: حاجی عەبدولڕەحمان
ساڵا ژ دایکبوونێ: 1880
ڕۆژا مرنێ: #10-07-1948#
جهێ ژ دایکبوونێ: تاخا #گوێژە#یێ، باژارێ #سلێمانی#
$ژیاننامە$
محەممەد ئەمین زەکی ناڤێ وی یێ تەواو «محەممەد ئەمینێ کوڕێ عەبدولڕەحمانێ کوڕێ مەحموود باپیر»ە، ل ساڵا 1880 ل تاخا گوێژەیا باژاڕێ سلێمانیێ ژدایکبوویە، دەیک و بابێن وی نەخواندەڤان بوون و خودان دەوار و کاروان بوون. ل ساڵا 1892 چوویە فێرگەها «موڵکی» یا قویناغا سەرەتایی ل سلێمانیێ ، پاشان بۆ دەمەکێ ژی ل فێرگەها مەلا عەزیز خواندییە. ل ساڵا 1893 چوویە فێرگەها ڕوشدیێ یا سەربازی ل سلێمانیێ و پاش دوو ساڵ ژ خواندنێ چوویە هەمان فێرگەهێ ل باژارێ بەغدایێ. ساڵا 1898 چوویە کۆلێژا سەربازی، بەشێ ئەرکانێ ئەستەنبول ل ساڵا 1902 ب پلەیا «رەئیس چاک» دەرچوویە و ل لەشکەرێ عوسمانی ب پلەیا شەشێ ل بەغدا هاتیە دامەزراندن. ساڵا 1903 هەتا تیرمەﮪا 1924 ل لەشکەرێ عوسمانیدا چەند جۆرە پلە دەرباسکرینە. .=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/194/0005.JPG=KTML_Photo_Alt=محەمەد ئەمین زەکی بەگ=KTML_Style=width:20%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/194/0005.JPG=KTML_Photo_End= دگەل ڤەگەڕیانێ بۆ ئیراقێ ل 02-02-1925 هەتا 15-07-1925 فەرمانێ دوویێ پشکنەر فەرماندەهێ فێرگەها سەربازی یا ئیراقێ بوو. ل ساڵێن 1925 -1928 -1937 نوینەرێ هەلبژارتی بۆ ئێکەمجار ل شالیارێتی عەبدولموحسن ئەلسەعدوندا بوویە شالیارێ کارداری هامووشۆ تا 10 -11 1941 بۆ 10 جار ل شالیاریتێن زانستی، بەرگری، ئابووری و هامووشۆ دا بوویە ل 10-2-1942 ژبەر نەباشیا تەندروستیا خوە دەست ژ کاروبارێن میری کێشا. ل شەڤا 9 لسەر 10-7-1948 ل باژاڕێ سلێمانیێ ژ نشکەکێ ڤە گورچیلێن وی ژ کار دکەڤن و خوین لێ پیس کریە، هەر ژبەر وێ ئەگەرێ دچیتە بەر دلؤڤانیا خودێ. ئەمین زەکی بەگ شەیدایێ هەلبەست ، وێژە، خوەشنڤێسی و وێنەکێشیێ بوو، زمانێن کوردی، عەرەبی، فارسی، ئینگلیزی، تورکی، ئەڵمانی و فەرەنسی زانینە، ب تورکی و عەرەبی و کوردی دەربارەی مێژوویا جەنگی، لەشکەر، مێژوویا ڕامیاری، خودان بەرهەمێن بها و گرانە. [1]
$محەممەد ئەمین زەکی بەگ خودانێ پتر ژ 12 پەرتووکا نە، ئەڤەژی چەند ژ بەرهەمێن وی نە:$
1- «محاسەبەی نیابات» - 1928 (کو تێدا ژ بۆ خواندەوانا لاپەڕا چالاکیێن خوە ل ئەنجوومەنا نوێنەراندا کۆمکرینە)
2- «خولاسەیەکی تەئریخی کوردستان» بەشا ئێکێ ساڵا 1931 و بەشا دوویێ ساڵا 1937 (ژ بۆ زمانێ عەرەبی هاتییە وەرگێڕان)
3- «دوو تەقەللای بێ سوود» 1935 (کو یاداشتەک 69 لاپەڕەییە: ساڵا 1930 بۆ زمانا کورد دابوویە میری، کو بەلاڤ کرنا وێ هاتە قەدەخەکرن)
4- «تەریخی وڵاتی سلێمانی» 1939
5- «کورد بەناوبانگ» بەشا ئێکێ ساڵا 1945 و بەشا دوویێ ساڵا 1947
6- «تاریخ الدولەو الامارات الکردیە» 1945