Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Îsmaîl Heqî Şaweys
11-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kerim Avşar
10-04-2024
Sara Kamela
Cihên arkeolojîk
Temteman
09-04-2024
Aras Hiso
Cihên arkeolojîk
Dalamper
09-04-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 516,084
Wêne 105,178
Pirtûk PDF 19,084
Faylên peywendîdar 95,691
Video 1,279
Kurtelêkolîn
Serencama 90 Salên RIYA TEZE
Kurtelêkolîn
Dengbêjiya Serhedê ji ser z...
Kurtelêkolîn
Tembûra wî ya ewil kodik û ...
Kurtelêkolîn
Wesiyeta Cemîlê Horo û daxw...
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
گري موزان الأثري – أوركيش
Kurdîpêdiya rojane dîroka Kurdistanê û Kurdan tomar dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

گري موزان الأثري – أوركيش

گري موزان الأثري – أوركيش
• گري موزان الأثري – أوركيش
جمعة معمو
كحالةٍ إنسانية تنزع البشرية بكافة شعوبها لمعرفة ماضيها ، وما خلّفه أجدادهم وأسلافهم من أثر ، هذا الأمر الذي يستجلب معه أسئلة عديدة ، ولتتراتب الأجوبة من ذات الماضي فنستنتج معها أجوبة وان ابتدأت بمن نحن ؟ إلا أنها ستعبر فضاءات ماذا أنتجنا ؟ وقدّمنا للبشرية ؟ هذا التاريخ بصفحاته ليست قصصاً وأحاديث بل منتوج مادي دخلت ساحة البحث والتقصي والتنقيب واستجرّت معها سلسلة كبيرة من العلوم المساعدة ، ورُصِدت لها ميزانيات ، وتغرّغت كوادر علمية وبحثية بتقنيات عالية لإعادة صياغة ذلك الماضي الجميل ، وهنا وباختصارٍ لابدّ لي من التذكير بخاصية علم الآثار وبعثاتها ، ونظراً لخصوصية كُردستان المجزأة والملحقة بأربعة دول ، فقد خضعت الدراسات الأثرية فيها إلى نوعٍ من الخضار المدمّر لها وتشويهها إلى حدٍ طمر كثير من الحقائق والوثائق كما النقوش أو أي مؤشّر ذي خاصية كُردية ، وهنا ساختصر لنقرأ سويةً عن موقعٍ أثري هام يقع بالقرب من مدينة #عامودا# وأعني به: گري موزان /
$#تل موزان#:$
هو موقع أثري بالقرب من عامودا ، وهو الاسم الحالي لمدينة أوركيش. التي ازدهرت في نهاية الألف الثالث وبداية الألف الثاني قبل الميلاد, يقع تل موزان جنوبي شرق مدينة عامودا – غرب قامشلو, يبعد عن مدينة الحسكة 100كم. في عام 1934م, قام الباحث الإنكليزي (ماكس مالون) بعمليات بحث محدودة قبل أن يذهب إلى جاغر بازار, وفي عام 1984م, تمّ تجديد البحث والتنقيب من قبل البعثة الأمريكية التابعة لجامعة لوس أنجلوس بإدارة عالم الآثار البروفيسور جورجيو وزوجته مارلين كيلي بوتشلاتي, حيث يقول البروفيسور: نحن نعود بالزمن إلى بداية الحضارات قبل خمس ألفيات ونصف بعيداً كقدم السومريين, ولكن هذه الحضارة ليست سومرية فتميّز أوركيش يعود إلى أنها تنحدر من أصول مختلفة تماماً ألا وهم الحوريين, لقد لعبت أوركيش دوراً عظيماً في التاريخ وذلك بتخيل وجلب صبغ جديدة في الحياة الاجتماعية والتنظيم السياسي إلى حيز الوجود, كان من الصعب تحديد العرق من خلال السجل الأثري ولاسيما أنّ قضية الحوريين على وجه الخصوص مثيرة للجدل, إلا أنّ العناصر مثل اللغة والآواني والدور الرئيسي الذي لعبته أوركيش في الأساطير الحورية القديمة كافية لتبرير الادّعاء بأنّ أوركيش كانت بالفعل حورية, وحيث أنّ أوركيش كانت موجودة في حلول منتصف الألفية الرابعة قبل الميلاد فإننا نستطيع أن نعتبر الحوريين كسكان أصليين في هذه المنطقة .
$– هوية أوركيش :$
عثرت البعثة الأمريكية على أختام من طبقات ستة وكانت أختاماً مختلفة للملك (توبكيش) وكان يدعى في جميعها (إندن أوركيش) وهو المرادف للمصطلح السومري لكلمة ملك, والذي هو (لوغال أوركيش) وهنا يمكننا أن نستنتج بأنّ (إندان) هو المرادف الحوري.
$– أوركيش خلال الثلاثة آلاف عام:$
في 3500 ق.م. كانت أوركيش عبارة عن مركز ديني كبير مع وجود مصطبة معبد ارتفعت نحو 20 متراً فوق مستوى السهل خلال هذه الفترة كانت تل براك (ناغارا القديمة) أيضاً مركز ديني هام آخر في 2500ق.م كانت مصطبة القصر الضخمة لأوركيش قد بُنيت فوق المصطبة القديمة مع جدار المدينة الكبير الذي طوّق مساحة قدرها 130 هكتار, خلال هذه الفترة كانت تل مرديخ (إيبلا القديمة) قد وصلت إلى أوج قوتها أيضاً.
في 2200 ق.م استولى ملوك أكاد على معظم سوريا ما عدا أوركيش التي كانت تُحكم من قبل الملك (توبكيش) الذي بنى قصره الملكي الكبير هناك, وقد كان محمياً بحكم أنّ سلالته كانت متحالفة مع الإمبراطورية الأكادية وخليفته كان ابنة (نارام سين) ، وقد وجدت مجموعة أختام من ضمنها ختم للملكة تتضمّن أحد أختام الملكة (نارام آغاد), من أهم اللقى في أوركيش كانت ل نارام آغاد ابنة الملك نارام سين أحد أعظم ملوك بلاد ما بين النهرين ويشهد ختمها على أهمية نسبها, ويظهر الختم الآخر الذي اكتشف في التنقيب المشهد البطولي لصراع الحيوانات الذي يُعتبر سمة مميزة لدى السلالة الأكادية الحاكمة.
$معبد الأسد:$
يتميّز هذا المعبد بشكله الدائري مع درج للصعود، وقد بُني تقريباً في عام 2600 ق.م مع وجود درج, وبقي هذا الدرج قيد الاستعمال الدائم لأكثر من ألف عام . وما يلفت النظر أنّ تسلق درج المعبد لم يكن تجولاً عرضياً ، وإنما صعود نحو قوة سامية للعالم الإلهي. وهذا كان يمنح المتعبدين في أوركيش شعوراً بالارتفاع إلى ما فوق مستوى الحياة اليومية, وبالتالي السمو نحو الملكة السماوية.
$الآلهة الحورية:$
كان المعبد في تل موزان مخصّصاً للآلهة الحورية (كوماربي: اب) إلى جميع الآلهة وهو يظهر أيضاً في النصوص الحورية المتأخرة.
طقوس حورية – الألتاني:
حسب النصوص الحورية أنّ الأفاعي كانت تُستخدم في طقوس تكهنية للتنبؤ بالأحداث اعتماداً على تحركاتها في الماء, وقد عُثر على جرة الألتاني المكسورة فوق أرضية القصر مباشرة.
$الآبي:$
الآبي المكان الأكثر غموضاً في أوركيش وفي الدين الحوري, وهو غامض لأنّ غايته كانت تأمين مقابلة الناس مع الآلهة في هذا البناء المظلم العميق, وذي البناء الحجري وعلى شكل دائري موائم مع الدرج نزولاً, يُدعى الآبي في اللغة الحورية: يقوم الوسيط باستدعاء أرواح العالم السفلي ويضع الناس في احتكاك مباشر مع آلهتهم, الاعتقاد بمقابلة الآلهة وجه لوجه هو شيء مميز جداً في الدين الحوري على خلاف دين السومريين والأكاديين إذ بالنسبة لهما كانت الآلهة تتكلّم من خلال رموز قابلة للتنبؤ (كتحركات الأجرام السماوية), بالقرب من الآبي عُثر على رأس تمثال كان يُستخدم في بعض الطقوس كحرق أنواع معينة من البخور مثلاً, وأيضاً تمثال الخنزير بشكل فم داخل الآبي – كانت الخنازير الصغيرة والكلاب من أكثر الحيوانات شيوعاً للتضحية.
الكتابة:
من المثير للاهتمام أنّ الكتابة على الأختام كانت باللغة الحورية المستخدمة للنصوص الإدارية, من تلك الأختام اثنين من حاشية الملكة (تارام – أغاد), الختم الأول بصبغة أكادية وهو لرجل يحمل أسماءً حورية (أوريم – أتال) أما الأخر فقد تميّز بصبغة شمالية على الرغم من أنه كان لرجل يحمل أسماءً أكادية (إشار – بيلي).
$ختم الملكة أوكنيتوم:$
اختارت الملكة أوكنيتوم التي سبقت تارام – أغاد مشهداً آخر لختمها, فهي عمدت إلى ابراز دورها كزوجة رئيسية للملك الحاكم وكأم لولي العهد, وهناك ختم آخر للملكة تظهر إلى جانب خنزير صغير بما أنّ الخنازير الصغيرة كانت مهمة في طقوس الآبي وللمرأة التي تؤدّي الطقوس الحورية لاستحضار الأرواح.
وقبل الختام : لابدّ لنا من تسليط الضوء على لقى أخرى اكتشفت في الموقع ، مثل الخرز والقلائد وقطع الفخار من سوية مختلف الطبقات وقطع المعادن كالدبابيس والمسامير البرونزية ورؤوس حرب وإضافة إلى أعداد كبيرة من المشارط والمقاحف المصنوعة من الحجر. بقي أن أضيف بأنّ التنقيب من قبل البعثة الأمريكية قد توقّف فيها منذ عام 2010 .
$المصادر :$
الفكرة والنص من عالم الآثار جورجيو بوتشيللاتي ( رئيس البعثة الأمريكية في تل موزان)[1]
جمعة معمو كاتب المقالة..
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 559 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 6
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 04-12-2021 (3 Sal)
Bajêr: Amûdê
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Rojawa Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 96%
96%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 19-02-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 20-02-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 19-02-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 559 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Kurtelêkolîn
Mihemed Salih Dîlan: Stranbêjekî helbestvan
Kurtelêkolîn
Mîna Qazî Xanim
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Xecê Şen
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Adîle Xanim-I
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Kerim Avşar
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Kurtelêkolîn
Pênûs û defterek ji Pirtûkxaneya Rodî û Perwînê
Jiyaname
Müslüm Aslan
Jiyaname
Bedri Adanır
Cihên arkeolojîk
Kaniya Eyne Rom û dîrokeke windabûyî
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Kurtelêkolîn
KURDOLOJÎ LI QAZAXISTANÊ Û ASYA NAVÎN
Jiyaname
RONÎ WAR
Cihên arkeolojîk
Keleha Kerkûkê xwediyê dîrokek kevnar e
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Cihên arkeolojîk
Zêwiye
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê

Rast
Kurtelêkolîn
Serencama 90 Salên RIYA TEZE
13-04-2024
Burhan Sönmez
Serencama 90 Salên RIYA TEZE
Kurtelêkolîn
Dengbêjiya Serhedê ji ser zarê jinekê: Îran Xan (Mucered)
13-04-2024
Burhan Sönmez
Dengbêjiya Serhedê ji ser zarê jinekê: Îran Xan (Mucered)
Kurtelêkolîn
Tembûra wî ya ewil kodik û galon bû
14-04-2024
Burhan Sönmez
Tembûra wî ya ewil kodik û galon bû
Kurtelêkolîn
Wesiyeta Cemîlê Horo û daxwaziya Afirînê
14-04-2024
Burhan Sönmez
Wesiyeta Cemîlê Horo û daxwaziya Afirînê
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Di ziman de xêv û morfolojî
Babetên nû
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Îsmaîl Heqî Şaweys
11-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Kerim Avşar
10-04-2024
Sara Kamela
Cihên arkeolojîk
Temteman
09-04-2024
Aras Hiso
Cihên arkeolojîk
Dalamper
09-04-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 516,084
Wêne 105,178
Pirtûk PDF 19,084
Faylên peywendîdar 95,691
Video 1,279
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Kurtelêkolîn
Mihemed Salih Dîlan: Stranbêjekî helbestvan
Kurtelêkolîn
Mîna Qazî Xanim
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Xecê Şen
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Adîle Xanim-I
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Kerim Avşar
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Kurtelêkolîn
Pênûs û defterek ji Pirtûkxaneya Rodî û Perwînê
Jiyaname
Müslüm Aslan
Jiyaname
Bedri Adanır
Cihên arkeolojîk
Kaniya Eyne Rom û dîrokeke windabûyî
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Kurtelêkolîn
KURDOLOJÎ LI QAZAXISTANÊ Û ASYA NAVÎN
Jiyaname
RONÎ WAR
Cihên arkeolojîk
Keleha Kerkûkê xwediyê dîrokek kevnar e
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Cihên arkeolojîk
Zêwiye
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.42
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.656 çirke!