$گەشتی جەیمس باکینگهام بۆ ئێڕاق و کوردستان و ناوچەی گەرمیان لە ساڵی 1816ز$
ئامادەکردن: #سەباح عەلی جاف#
جەیمس سیلک باکینگهام (1786 - 1855ز) نووسەر و ڕۆژنامەنووس و گەڕیدەی ئینگلیزی لە ساڵی 1816ز گەشتێکی بە ناوچەکانی #ئێڕاق# و #کوردستان# و #گەرمیان#دا کردووە، لەم گەشتەدا کە پاشتر وەک پەرتووک چاپکراوە زۆر لایەنی ئەو گەشتە ڕوون دەکاتەوە، هەر لەم گەشتەدا چەند وێنەیەکی شوێنەکانی کێشاوە، لەناو وێنەکاندا وێنەی #کفری# و #خانەقین# بەرچاودەکەون.
بەرهەمی ئەم گەشتەی باکینگهام دوو پەڕتووکی گەورەیە کە نزیکەی هەزار پەڕەییان لە خۆگرتووە و ئەو بەشەی کە پەیوەستە بە ئێڕاق و کوردستانەوە زۆر بەبەتی مێژووی لە خۆ دەگرێت، ئەوەی گەشتەکەی زیاتر شیرین کردووە وێنەی نایابی چەندین شوێنی ناوچەکەیە بەتایبەت بەغدا و #موسڵ# و کفری و خانەقین، پێدەچێت نیگارەکان لەلایەن خودی نووسەرەوە کێشرابن، ئەویش ڕەنگدانەوەی لایەنێکی گرنگی کۆمەڵگای ئێڕاقی ئەوکاتە و وێناکردنی شێوازی ژیانی پیشانداوە.
باکینگهام لە (27 ی ئایاری ساڵی 1816ز) لە شاری حەلەبەوە گەشتەکەی دەستپێکرد وە و بەرەو (ئورفا) کە ئێستا دەکەوێتە ناو خاکی تورکیاوە، لەوێ نزیکەی حەوت ڕۆژ ماوەتەوە، پاشان قۆناغ بە قۆناغ بەرەو #ئامەد# بەڕێکەوتووە، کە سێ ڕۆژ لەوێ مایەتەوە، دوای ئەوە ڕووی لە نووسەیبین کردووە، لەوێشەوە لە #شنگال#ەوە هاتووەتە ناو سنوورەکانی باشووری کوردستان و ئێڕاقەوە.
هەر لەم گەشتەیدا چووەتە موسڵ و پاشتر ڕووی کردووەتە #هەولێر# و #کەرکووک# و ڕێگەی بەغدای گرتووەتەبەر.
شایانی وتنە ئەم گەشتەی جەیمس سیلک باکینگهام لە لایەن سەلیم تەها تکریتی لە ساڵی 1968 بە دوو بەرگ وەرگێڕداوەتە سەر زمانی عەرەبی و لە چاپخانەی ئەسعەد لە بەغدا چاپ و بڵاوکراوەتەوە. [1]