ناو: پیرۆ
ناوی باوک: حەمەد ئیبراهیم
ڕۆژی لەدایکبوون: 1925
ڕۆژی ئەنفالکردن: #10-08-1983#
شوێنی لەدایکبوون: گوندی #کەلێت# ی شاری #شەمزینان# ی باکووری کوردستان
شوێنی کۆچی دوایی: پارێزگای میسانی باشووری ئێڕاق
شوێنی ئەنفالکردن: #قوشتەپە#
$ژیاننامە$
ساڵی 1925 لە گوندی کەلێتى سەربە شارۆچکەی شەمدینان لە باکووری کوردستان لەدایکبووە‌، لە ڕێکەوتی 21 حوزەیرانی 1932 کە شێخ ئەحمەد لەگەڵ بنەماڵەکەی ئاوارەی کۆماری تورکیا بووه،‌ هاوکاری زۆریان کردوون‌، ساڵی 1940 لەبەر هاوکاریکردنی شێخ ئەحمەد و زوڵم و زۆرداری ڕژێمی کۆماری تورکیا وەک پەنابەر ڕوودەکاتە ئێڕاق و لە باشووری کوردستان لە گوندی ژوژلێ نیشتەجێ دەبێت، لە یەکێتی سۆڤێت خوێندوویەتی و بڕوانامەی کشتوکاڵی وەرگرتووە، هەردوو زمانى کوردى و ڕووسی زانیوە، لە ڕێکەوتی 10 ئاب 1983 لە ئەنفالی بارزانییەکان لەلایەن حکومەتی ئێڕاقی لە کۆمەڵگای قوشتەپە شوێنبزر کراوە.
$خەباتنامە$
ساڵی 1943 پەیوەندی بە ڕیزەکانی شۆڕشی دووەمی بارزان کردووە‌، لە ڕێکەوتی 20 تشرینی یەکەمی 1943 بەشداریی گرتنی بنکەی پۆلیسی زێت و لە ڕێکەوتی 10 تشرینی دووەمی 1943 بەشداریی گرتنی بنکەی پۆلیسی مەزنێى کردووە، لە 19ی ئابی 1945 بە فەرمانی دادگای عورفی سەربازی ئێڕاقی دەست بەسەر گشت موڵک و ماڵە گواستراوە و نەگواستراوەکانیدا گیراوە.
دوای نسکۆی شۆڕشی دووەمی بارزان لە 11ی تشرینی یەکەمی 1945 ڕوودەکاتە ڕۆژهەڵاتی کوردستان، لە 31ی ئاداری 1946 لە هێزی بارزان-ى سەربە سوپای کۆماری دیموکراتی کوردستان لە #مەهاباد# خزمەتی پێشمەرگایەتی کردووە، لە شاری تەورێز بەشداریی خولی تۆپخانەی کردووە، لە کۆماری دیموکراتی کوردستان بەشداری شەڕەکانی سنه، سنگان، دۆربە و کەوی زەردی کردووە، لە 29ی نیسانی 1946 بەشداریی شەڕی سەقز، لە ڕێکەوتی 3 ئایاری 1946 بەشداریی شەڕی ملقەرەنی کردووە.
دوای نسکۆی کۆماری دیموکراتی کوردستان لە ڕێکەوتی 3 ئاداری 1947 بەشداریی شەڕی نەلۆس و لە ڕێکەوتی 19 ئاداری 1947 بەشداریی شەڕی نەغەدە و شنۆ ی کردووە، لە ڕێکەوتی 24 ئاداری 1947 بەشداریی شەڕی هەلەج-ی کردووە، لەو پێشمەرگانە بووە کە لە ڕێکەوتى #19-04-1947# لە ڕێگاى (خواکوڕک و دەشتى بەرازگرەوە) بە خاکى کوردستانى باکووردا گەڕاوەتەوە ناوچەى شێروان و مزورى.
دواى گەڕانەوەیان، جەنەڕاڵ #مستەفا بارزانی# لە ڕێکەوتى #15-05-1947# لە گوندى ئەرگۆش کۆبوونەوەیەک بە هەڤاڵانى دەکات و سەرپشکیان دەکات لە مانەوە، یان چوون بەرەو یەکێتى سۆڤیەت، لەوێدا تەواوى هەڤاڵانى بڕیارى بەردەوامیدان و ڕۆیشتن بەرەوە یەکێتى سۆڤیەت دەدەن، لە 23ی ئایاری 1947 یاوەریى جەنەڕاڵ مستەفا بارزانی کردووە بەرەو یەکێتی سۆڤیەت و لە شەڕى گەلی قتور و شەڕى پردی ماکۆ بەشدارییکردووە و دواى سەختى و ماندووبوونێکى زۆر، لە 18ی حوزەیرانی 1947 لە ڕووباری ئاراس کە دەکەوێتە سنووری نێوان ئێران و یەکێتی سۆڤیەت، بەرەو سۆڤیەت پەڕیوەتەوە.‌
دوای گەیشتنیان بە یەکێتی سۆڤیەت، لە 19ی حوزەیرانی 1947 لەگەڵ گشت ‌هەڤاڵانی لە شاری نەخچەوانی کۆماری ئازەربایجان بۆ ماوەی چل ڕۆژ لە کۆمەڵگایەکی سەرئاوەڵا‌ کە بە تەلی دڕکاوی دەورەدرابوو، دانران و لەلایەن کۆمەڵێک سەربازەوە پاسەوانییان لێدەکرا و لە ڕووی خۆراک و پۆشاک و هاتوچۆوە وەکوو دیلی شەڕ مامەڵەیان‌ لەگەڵدا کراوە. دواتر لەسەر بڕیاری حکوومەتی سۆڤیەت بەسەر ناوچەکانی ئاغدام و لاچین و ئایولاخ و کەلبەجەر لە کۆماری ‌ئازەربایجان دابەشکران. لە 10ی کانوونی یەکەمی 1947 گواستراونەتەوە بۆ سەربازگەیەک لەسەر دەریاى خەزەر لە باکۆى پایتەختى کۆماری ئازەربایجان و لە ڕێکەوتی 23ی هەمان مانگدا‌ جلوبەرگی سەربازییان پێدراوە و بە سەرپەرشتی ئەفسەرانی کۆماری ئازەربایجان ڕۆژانە هەشت کاتژمێر مەشقی سەربازییان پێ کراوە. لەهەمان کاتدا ڕۆژانە بۆ ماوەی چوار کاتژمێر لە لایەن هەندێک لە هەڤاڵەکانیانەوە کە خوێندەواریان هەبوو وانەی فێربوونی زمانی کوردییان پێگوتراوەتەوە.
پاش مامەڵەى خراپى جەعفەر باقرۆڤ لەگەڵ هەڤاڵانى، بارزانی بڕیاردەدات کەمپە سەربازییەکەى لە 29ی ئابی 1948 لە کۆماری ئازەربایجانەوە بگوازێتەوە‌ بۆ کۆمەڵگای چرچوک لە نزیک تاشکەندی پایتەختی کۆماری ئۆزبەکستان و لەوێش لە مەشقی سەربازی بەردەوام دەبن‌.
دواى هەوڵێکى زۆر و ناردنى چەندین نامە لەلایەن جەنەڕاڵ بارزانییەوە بۆ ستالین، دواجار نامەیەک دەگاتە دەست ستالین کە تێیدا بارزانی باسى دەردەسەرییەکانى هەڤاڵانى خۆی تێدادەکات و ئەویش دەستبەجێ بڕیارى پێکهێنانى لێژنەیەک دەدات بۆ لێکۆڵینەوە لە بارودۆخى هەڤاڵانى بارزانى و دواجار بڕیارى لێژنە ئەوە دەبێت کە هەموویان لە شارى ڤریڤسکى کۆبکرێنەوە، بۆیە ناوبراو لە مانگی تشرینی دووەمی 1951 دەچێتە شاری ڤریڤیسکی لە سۆڤیەت.
لە ئاداری 1949 لەگەڵ هەڤاڵانی بە شێوەی دەستە و تاخم بە شەمەندەفەر بەسەر گوندە هەرەوەزییەکانی یەکێتی سۆڤیەتدا دابەشکران و لە کێڵگەی کۆلخۆزەکان(ئەو زەویانەى خەڵک بە کرێ لە حکومەت دەیگرتنەوە و دواتر بەشى حکومەتیان دەدایەوە) کاریان دەکرد.
دواى شۆڕشى 14ى تەموزى 1958 لە ئێڕاق و گەڕانەوەى جەنەڕاڵ مستەفا بارزانی، لە 25ى شوباتى 1959 و بەپێى هەردوو ماددەى سێیەم و حەوتەم و بڕگەى (أ) لە ماددەى دەیەم و کارکردن بە ماددەى (11) بە پشت بەستن بە یاساى هەموارکراوى ژمارە 19 لە ساڵى 1959 دا، خۆى و هەڤاڵانى بەر لێبوردنى گشتى کەوتوون.
لە ساڵى 1958 کۆمارى ئێڕاق بە سەرۆکایەتى عەبدولکەریم قاسم دادەمەزرێت، ناوبراو لە 16ی نیسانی 1959 لەگەڵ هەڤاڵانی بە کەشتیی گرۆزیا لە ڕێی بەندەری بەسڕەوە‌ لە باشووری کۆماری ئێڕاق گەڕاوەتەوە کوردستان.
ساڵی 1961 بەشداری شۆڕشی ئەیلوولی کردووە و سەرپەل بووە، بەشداریى‌ لە شەڕەکانی شانەشا، گەرووی بیرێ، گەرووی کۆڵەکا، پیرس، دەشتی بەرزاگرد، دۆڵی خواکوڕک، لۆلان، تانە سێلان، خۆماری، کێریا دێرێ، گۆڕەز، چامە، کۆڕەک، گەرووی بێشێ، دۆڵا ڤاژیێ و سەری ئاکرێی کردووە، لە ڕێکەوتی 10 ئاب 1983 لە ئۆپراسیۆنی ئەنفالی بارزانییەکان لەلایەن حکومەتی ئێڕاقی لە کۆمەڵگای قوشتەپە شوێنبزر دەکرێت.[1]