Parastin u paqij kirina zimmanê kurdî
Hadî Ezîzî
Qendîl Şêyxbizinî
ziman bingehê çand u ferheng, her wiha kewșinê her welatekî diyarî dike.
Ew cih kurdistankurdistane ku bi kurdî dipeyvin, ser vê esasê dijminên me u dagîrkeran ji bo ruxandina çand u dîrok u wêjeya me, dixwazin zimanê kurdîzimanê kurdî tine bikin u bi riya tirs u derûnnasî karekî bi mirovên kurd dikin ku li hember çandê wan xwe bi kem bizane.
amancê dijiminên kurd di dawî de ewe ku tiștek ji kurdan li ser axa kurdistanê nemîne.
li wir pirsiyar ewe ku em li hember pîlanê wan çi bikin?
em çewa ziman u çanda xwe biparêzin?
wekî pêwîstî em gerek lêkolînên kur li ser ziman u dîorok u wêjeya argotina kurdî bikin, ta ku wan nikaribin bûn a me bitawînin.
em gerek bi riya îtomolojî u dîrokê ziman u her wiha alîkarî xwestin ji devokê din li zimanê xwe alîkarî wergirin u canekî nu bi kurdbûna xwe bibexșînin.
wekî mînak ji bo zimanê kurdî em wan peyvan ku di nav vê nivîskî heye pêșniyar dikin.
1.semer bi cihê qazanc
2.cencal bi cihê qelebalix
3.serbend bi cihê qepax
4.derișt bi cihê qaçax
5.sîp bi cihê sax
6.bak,perwa bi cihê mînet
7.niyaz bi cihê niyet
8.namo bi cihê xerîb
9.asûde bi cihê rehet
10.amaje bi cihê îșaret
11.bone bi cihê munasebet
12.azar bi cihê elem
13.awez bi cihê aqil
14.niyan bi cihê helîm
15.cadû bi cihê sîhir
16.percû bi cihê mûcîze
17.selmandin bi cihê îsbat kirin
18.koșîn bi cihê hewldan
19.sam bi cihê heybet
20.rozî bi cihê riziq
21.hend bi cihê ciddî
22.niza bi cihê dua
23.tika bi cihê rica
24.xulek bi cihê deqîqe
25.çirke bi cihê saniye
26.peyt bi cihê qayim
27.pesend bi cihê ecibandin
28.sema bi cihê reqisandin
29.gewahî bi cihê șahîd
30.skala bi cihê șikayet
31.pișû bi cihê betilane
32.dan nan bi cihê îtîraf kirin
33.paj bi cihê qisim
34.pișk bi cihê sehim
35.par bi cihê cûz
36.seng bi cihê qedir
37.lasayî bi cihê teqlîd
38.aza bi cihê bi xîret
39.akar bi cihê silûk
40.hîva bi cihê emel
41.caris bi cihê înad
42.bervaj bi cihê eks
43.sewda bi cihê muamele
44.hizir bi cihê fikir
45.çêj bi cihê tam
46.ced bi cihê hetmen
47.becer bi cihê mehare
48.bîme bi cihê tamînat
49.seyr bi cihê ecîb
50.semere bi cihê ecayib
51.dane bi cihê heb
52.neșter bi cihê ameliyat
53.saman bi cihê servet
54.zîf bi cihê qeșmer
55.nemam bi cihê șetil
56.hergîz bi cihê qet
57.feramoș bi cihê îhmal
58.kurnoș bi cihê sucde
59.poziș bi cihê muberer
60.saziș bi cihê tenezul
61.sirbûn bi cihê qerisîn
62.tezîn bi cihê cemidîn
63.nuwa bi cihê menzel
64.neng bi cihê eyib,nerazî
65.bed bi cihê xerab
66.nasmendî bi cihê marîfet
67.pêvend bi cihê îlaqe
68.mûçe bi cihê maaș
69.nîgeran bi cihê qeleq
70.negbet bi cihê xezeb
71.sepandin bi cihê feriz kirin
72.kêș bi cihê wezin
73.term bi cihê cenaze
74.mezende bi cihê texmîn
75.darayî bi cihê maliyet
76.pasav bi cihê hincet
77.resen bi cihê esil
78.taqîkirin bi cihê ceribandin
79.havêr bi cihê îstîsna
80.rewișt bi cihê exlaq
81.wiçan bi cihê îstirahet
82.çespandin bi cihê tesbîtkirin
83.kok bi cihê mutefîq
84.abrû bi cihê heya
85.nerît bi cihê adat
86.çesîn bi cihê qedandin,xelaskirin
87.hilwasîn bi cihê daleqandin
88.vam bi cihê deyn
89.reha bi cihê mutleq
90.rehend bi cihê buud
91.kam bi cihê kemel,mutekemel
92.amraz bi cihê wesîle
93.guzarișt bi cihê tabîr
94.gîr bi cihê asî
95.wegerandin bi cihê qulibandin
96.wajo bi cihê îmza
97.gurun bi cihê qesab
98.suruș bi cihê wehî
99.nîga bi cihê îlham
100.astem bi cihê zehmet
101.xû bi cihê tabîat
102.pênase bi cihê tarîf
103.bêzar bi cihê aciz
104.çinaj bi cihê temah
105.sebaret bi cihê bi nîsbet
106.reçav bi cihê muraat
107.pêbend bi cihê îltîzam
108.biyavan bi cihê sehra
109.weriș bi cihê aciz
110.bêzar bi cihê nerehet
111.wirya bi cihê muqeyet
112.padașt bi cihê anam
113.peslan bi cihê heșir, roja heșir
114.hoz bi cihê eșîr
115.beșgeh bi cihê șîrket
116.degmen bi cihê nadir
117.zal bi cihê museyter
118.kala bi cihê eșya
119.așûp bi cihê fîtne
120.dadgerî bi cihê edalet
121.dadger bi cihê adil
122.xeso bi cihê cahîl
123.endêrz bi cihê șîret
124.siza bi cihê ceza
125.xêzan bi cihê aîle
126.xizm bi cihê eqrebe
127.ajin bi cihê qetîs
128.serpêçî bi cihê muxalefe
129.pawan bi cihê kontrol
130.wize bi cihê ênerjî, ênêrgî
131.randaz bi cihê kompiyuter
132.rabîn bi cihê televîzyon
133.rabîs bi cihê radiyo
134.rago bi cihê telefon
135.ragahî bi cihê raport
136.firoșgeh bi cihê markèt
137.șêlîn bi cihê masaj
138.șengist bi cihê pirensîb
139.firyaguarî bi cihê êmêrcênsî
140.hanaguzar bi cihê ambulans
141.geșt bi cihê turîsm
142.geștiyar bi cihê turîst
143.tasîn bi cihê șok
144.werziș, werziș bi cihê
sport, spor
145.șemendefer bi cihê tiren
146.guzername bi cihê pasport
147.yadank bi cihê mêmoral
148.yadgeh bi cihê monomênt
wan peyvan jorîn me li saziya ROJMED ji bo parastina zimanê kurdî amade kirin û ev xebata me heta ku paqijkirina zimanê kurdî didome. Berê salekî me wan peyvan ji hemû televizyonê çar parça krdistanê re şand da ku di ragihandinê zimanê kurdî ji peyvên bêgane paqij bikin.[1]