Danasîna Gundê Qiran:
Gundê Qiran yek ji kevintirîn gundê herêma kobanîkobanî ye, ku bi maweya 22 k.m li rojavayî bajarê Kobanî ya ser bi Rojavayê KurdistanêRojavayê Kurdistanê dikeve. Navê bapîrê yekem ê gundê Qiran Mistefa Hotî ye, ew destpêkê li gundê Gomeqoyê jiyana dikir, ku ew gund li rojavayî bajarê Sirûcê dikeve. Navê gundê Qiran ji Qirkirinê hatiye ango tê wateya Tunekirin. Gundê Qiran ji eşîra Dîdanin, bi tevahî Dêdî ne. Şêniyên gund zêdetirî 1000 mirovî ne.
Dîroka gund:
Dîroka Gund vedger e salên 1143 an hicrî û 1731 ya zayînê. Gundê Qiran debara jiyana xwe bi çandinî û lawirvanê dikin. Gundên cîranên Qiran, li aliyê xerbî gundê Çarliqlê, li aliyê şerqî gundê Qereqo, li aliyê Qûlbe gundê Mişko, li aliyê bakur gundê Hotê.
Cihên dîrokî di gundê Qiran de: Xêdank, Birînkork, Feydê Reş, Erdê Hewzan, Kavlê Gah Reş, Qûçê Top, Kevirî Avî û Bêşig:
Cih û warên kevnare:
Xwêdank: Ew tehtne mezin in, xwê ji li ser direvandin ji bo Pez, ji ber vê yekê bi navê xwêdank tê nasîn.
Birînkork: Ew kaşeke ku li aliyê şerqî bakur dikeve, tê wateya (Bîra Kor).
Feydê Reş: Ew feydeke li aliyê şerqî gund e, berê tê re Ça dimeşî ango av ji erdê derdiket û tê re dimeşî, lê niha hişk bûye.
Erdê Hewzan: Ew erdin ku li aliyê rojhilatî gund in, di wan erdan de tehtên wek Hewzan hene ji ber vê yekê bi navê erdê Hewzan tê nasîn.
Kavlê Gah Reş: Ew kaşeke ku li aliyê bakur şerqî gund e, ku kevirên reş ên mezin lê pirin û fedek tê de heye, ji ber vê yekê bi navê Kavlê Gah Reş tê nasîn.
Qûçê Top: Ew jî erd in li aliyê bakurî gund in, wekî qûçan in ji ber vê yekê bi navê Qûçê Top tê nasîn.
Kevirê Avî: Ew kevirek, ku li orteya kêş e, avê baranê tê de kom dibe, ji ber vê yekê bi navê Kevirê Avî tê nasîn.
Bêşig: Ew jî li şerqê Kevirê Avî ye bi mesafakê, ew kevirne reşin û mezin in û li ber hevin wekî bêşigê xûya dikin, ji ber vê yekê bi navê Bêşig tê nasîn.
Avabûna gund:
Di sala 1143 an hicrî de û 1731 an zayînê de Mistefa Hotî cihê ku gundê Qiran niha lê ji xizmên xwe ji lawên Şefqet El Dînî kirî, û ji gundê Gomeqoyê koçî wir kir û li wir jiya û navê gund li ser navê malbata Hotî hat lêkirin. Piştî demekê gund rastî êrîşeke çekdar ên çeteyên ku ji aliyê desthilatdariya Osmanî ve tên parastin tê, û komkujiya herî hovane tê çêkirin û gund bi tevahî tê tunekirin, tenê hevjîna Mistefa Hotî û lawê xwe Ehmed ji êrîşê tên rizgaekirin û diçin gundê Gomeqoyê. Li wir dimîne ta temenê Ehmed dibe 18 salan, tê gundê Qiran dibîne ku kes ne xerîbî an mirov ne xerîb li gund bi cih bûne, wê demê Ehmed ji wan daxwaz dike ku ji gund derkevin ji ber ku gund milkê Ehmed e, lê ew daxwaza wî napejirînin û wî diqewîrinîn. Ehmed diçe gundê Gomeqoyê û daxwazê ji xizmên xwe dixwaze û bi riya sened e û tapiyan Ehmed gund ji wan distî ne, û li gund dijî û jiyana xwe li gund bi çandinî û lawirvanê jiyan dike,û bi wî awayî gundê Qiran hat avakirin.[1]