پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
ناسر ئیسماعیل حەسەن
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
نەشوان نایف عەزیز سلێمان
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
نەواف ئیسماعیل حەسەن سەعید
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هاڤین خێرۆ حەسەن
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هەزار موراد معکۆ عەنۆ
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هوەیدە ئیلیاس خرمش شێخۆ
28-03-2024
سروشت بەکر
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی موشیر دیوان،
28-03-2024
سارا سەردار
پارت و ڕێکخراوەکان
کارۆ
28-03-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
28-03-2024
سارا سەردار
ژیاننامە
هیدایەت عەبدوڵڵا حەیران
28-03-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ئامار
بابەت 514,960
وێنە 104,277
پەرتووک PDF 18,883
فایلی پەیوەندیدار 94,729
ڤیدیۆ 1,232
شەهیدان
موسا عەنتەر
ژیاننامە
کەرەمێ سەیاد
ژیاننامە
سمکۆ عەزیز
ژیاننامە
مونیرە ساڵح عەبدولڕەحمان
شەهیدان
ژینا ئەمینی
Beş uzak diyarda gömülen beş nesil
بەداخین بۆ قەدەغەکردنی کوردیپێدیا لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی وڵات لەلایەن داگیرکەرانی تورک و فارسەوە
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: Türkçe
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Beş uzak diyarda gömülen beş nesil

Beş uzak diyarda gömülen beş nesil
İnsanın kendi yurdunda barınmasına, yaşamasına veöldüğünde bir karış toprağıyla buluşmasına dahi müsaade edilmiyorsa, insanlıktan nasıl bahsedilir. #Ezidiler#in tarihi bu ve benzer trajedilerin toplamıdır.
Bu ucu bucağı sonsuz dünya, onlara o kadar çok görülmüştür ki, her bir babalarını bırakın aynı sınırların farklı yerlerinde; her birini, başka bir sınır ötesinde toprağa vermişler. Bu acılardan sadece birinden bahsedeceğim sizlere, yazar Wezire Eşo’nun dedesi, Têro’nun binicisi, Hutî Bey’den ve ailesinin trajedisinden...
Lenin 1917 yılında Rusya’da devrim yapıp, Ezidiler #Kars#’tan Sovyetler Birliği’ne göç etmeden önce, Huti Bey, Digor’daki on altı pare #Ezidi köyü#nün Gılave’sidir. Çarlık düzeninde birbirinden farklı ve birlikte yaşayan toplumlar, kendilerince seçtikleri ve adına Gılave denilen temsilcilerce yönetiliyorlardı. Gılaveler, Çar ile toplum arasında köprü görevi görürlerdi. Huti Bey bu görevi toplumunun yararına kullanıp, onları kollar.
Yazar Erebê Şemo 1917 yılında kanı kaynayan bir devrimcidir ve bir cinayetten dolayı firari duruma düşer, Huti Bey’e sığınır. Bunun duyulması ve bilinmesi Huti Bey’in de başına belalar açacaktır, ama Huti Bey belayı göze alır, Erebê Şemo’yu aylarca evinde saklar.
Huti Beyin kaderi dedesi Nuh Bey’in kaderine benzer. Aile Ağrı Tutak’lıdır. Nuh beyin babası Mıho Bey Tutak’ta ölür ve defnedilir. Rus ve Osmanlı devletleri arasındaki 93 harbi diye de bilinen 1877-1878 savaşını Osmanlı devleti kaybedince Abdulhamit, Kars ve çevresini Çar’a savaş ganimeti olarak bırakır. Bunun diyetini de kendi içindeki azınlıklara yaşamı haram ederek çıkartır. Bu baskılardan dolayı Ezidilerin Tutak’ta yaşama koşulları kalmayınca Nuh Bey’in de aralarında olduğu bir heyet gizlice Tutak’tan Tiflis’e gider. Osmanlının egemenliğindeki yurtlarını terk edip onlara sığınmak için Çar’ın Kafkaslar’daki temsilcisi İ.Vorontsov Doshkov ile görüşürler. Olumlu geçen görüşmeden sonra Ezidiler yıldızsız, karanlık bir sonbahar gecesinde, mal, mülk ve mezarlıklarını arkalarında bırakıp can havli ile Kars’a göç ederler.
Ruslar onları Digor yöresinde birbirine komşu olan on altı köye yerleştirirler. Kırk yıl sonra tarih, Ezidiler için tekerrür eder. Huti Bey dedesinin kaderini yaşar; Lenin Bolşevik Devrimi’nden sonra Sovyet askerlerini Kars’tan çekince, Ezidiler de yeni bir fermanın kurbanı olmamak için Sovyet topraklarına göç kararı alırlar.
Daha hazırlıklara başlamadan “Osmanlı askerleri geliyor” haberi, onlardan önce Ezidi köylerini esir alır. Ezidiler kırk yılda biriktirdiklerini bu sefer de bir ilkbahar günü arkalarında bırakıp yollara düşerler. “Anaların evlatlarını attığı günlerdi,” deyimi tam da bu kara günler için söylenmiş olsa gerek ki Digor’un birçok köyünde kayıp Ezidi çocukları kalır.
Huti Bey toynakları kara, doru atı Têro’ya binip, ahaliyi de ardına alıp, çok uzaktan kucağını kendilerine açan başı karlı Elegez’in yolunu tutar. Lakin Karasu Çayı’nın kıyısına vardıklarında dizlerinin bağı çözülür. Mayıs başıdır, eriyen kar suları tüm yükünü Karasu’ya bırakmıştır. Yatağından taşmış Karasu yaşlı kadınların ve çocukların yakarış ve çığlıklarına sağır, acımasız bir cellât gibi, cansız bedenleri sevdiklerinin çaresiz çırpınışları arasında alıp götürür.
Huti Bey daha çok kayıp vermemek için Têro ile durmadan suyun bir yakasından diğer yakasına çocukları ve kadınları taşır. Karasu’ya kurban verdikleri sevdiklerini, yaşlı gözlerle arkalarında bırakıp, ulaştıkları Pampe köyüne, Karabekir’in askerleri ve milislerin Elegez dağının eteğindeki büyük Camuşvan köyünde yaptıkları katliamın haberi tez ulaşır. Huti Bey’den önce otuz altı yıl boyunca Gılave’lik yapan Eli Ağa’nın ailesinin kökünü kazımışlardır. Çok sürmez, Pampe köyünün etrafı sarılır. Dostları Huti Bey’i zor bela ikna edip köyden çıkarırlar. Askerler Huti Bey’in küçük kardeşi Eli de dâhil yüz elli kişiyi beraberlerinde götürürler. Erzurum esir kampında ağır işlerde çalıştırılan binlerle birlikte bu 150 kişilik kafileden sadece bir, iki kişi kaçıp geri gelecektir. Eli’nin gidip de dönmediği yolu, ailenin yemini olur.
Tiflis’te ne yapacağını bilmez
O kaçıştan sonra Huti Bey’in ailesinden sadece bacısı Meyan, eşi Xemê ve çocukları Eşo ile Bacı kalır. Huti Bey aile ile Pampe’den Tiflis’e geçer. Bodrum katında bir daire kiralarlar. Ellerindeki, avuçlarındaki onları ancak birkaç ay idare eder. Kırk yaşına kadar hiç çalışmamış, dede yadigârı yeşil kabzalı kılıcı belinde, Têro’nun sırtında hep gezip dolaşmış; birilerinin aç olduğunu duyduğunda uykuları kaçmış, yedirip içirmişken; devran dönmüş, felek oyununu kötü kurmuş, dilini bilmediği yaban ellerde, yoksulluğun pençesinde öyle bir çırpınır ki, dört nüfuslu ailesinin geçimini dahi sağlayamaz olur.
Yaban ellerde daha fazla dayanamaz
Bu büyük çaresizlikte bacısı Meyan ve eşi Xemê açlıktan ölmemek ve kimseye de muhtaç olmamak için Huti Bey’i ikna edip Gürcü, Ermeni ve Yahudi evlerine hizmetkârlığa giderler. Huti Bey bundan büyük bir utanç duyar, dışarı çıkmaz toplumdan kaçar, kendini bodrum katına hapseder.
Öyle bir an gelir ki artık yüreği kaldıramaz. Sol kolu uyuşur, göğüs kafesi yanar, sancı sırtına vurur, dağ gibi olan Hutî Bey olduğu yere yıkılır. Sağ kolu ile bıçak saplanmış yüreğini ovup, on yaşındaki Eşo’suna seslenir. Eşo, feryat figan ile kendini dışarı atıp, babasını hastaneye yetiştirmek için bir fayton getirir.
Huti Bey titreyen sesi ile “Halana, annene ve bacına mukayyet ol oğlum,” diyip gözlerini yumar. Hastaneye yetişirler yetişmesine, ama yapacak bir şey yoktur. Huti Bey yalnız ve kimsesiz, yaban ellerde yokluk ve yoksullukla boğuşmanın yükünü daha çok taşıyamamıştır.
Wezîrê Eşo
Artık Huti Bey’in mezarı bile yoktur
Eşo küçük olduğundan babasının cenazesini ona teslim etmezler. Eve babasız döndüğünü gören Bacı’nın “Babam nerede abi?” sorusuna kardeşine sarılıp, ağlayarak cevap verir. Halaları ve anneleri işten gelene değin ağlamaktan helak olan çocuklar boyunlarına atılıp “Babamız öldü derler.” İki acılı kadının çığlıkları yeri göğü inletir, saçlarını yolup, dövünürler, tırnaklarını geçirdikleri yanaklarını kan revan içinde bırakırlar.
Birkaç tanıdık gelir, Tutak ve Şirinköy’deki büyüklerinin sahipsiz mezarlarından sonra Hutî Bey’i de Tiflis’te sahipsizliğin kucağına verirler. Ailenin bu el diyarlarda toprakla buluşma acıları, Huti Bey ile bitmez; yıllar yıllar sonra oğlu Eşo Ermenistan’da, torunu Wezir ise Brüksel de vatandan uzak, o hasret ile can verirler. Beş baba, beş uzak ve ayrı diyar, sahipsiz ve kayıp beş mezar…
Huti Bey’i toprağa verdikten bir süre sonra, Meyan abisinin yadigârı Xemê’yi ve iki yiğenini de alıp Ermenistan’a tanıdıklarının yanına gelirler. Birkaç yıl sonra mezar ziyareti için gittikleri Tiflis’te gördükleri, acılarına acı katar. Huti Bey’in mezarı yoktur, mezar yeri yaşam alanı olmuştur. [1]
ئەم بابەتە بەزمانی (Türkçe) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Bu makale (Türkçe) dilinde yazılmıştır, makaleleri orijinal dilinde açmak için sembolüne tıklayın!
ئەم بابەتە 1,264 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | ozgurpolitika.com
فایلی پەیوەندیدار: 1
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 7
زمانی بابەت: Türkçe
ڕۆژی دەرچوون: 07-09-2022 (2 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: چیرۆکەکانی توندوتیژی
پۆلێنی ناوەڕۆک: دۆزی کورد
پۆلێنی ناوەڕۆک: مافی مرۆڤ
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: تورکی
شار و شارۆچکەکان: قارس
وڵات - هەرێم: باکووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( سارا ک )ەوە لە: 29-09-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هەژار کامەلا )ەوە لە: 30-09-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( سارا ک )ەوە لە: 29-09-2022 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,264 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.167 KB 29-09-2022 سارا کس.ک.
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
04-03-2024
ژیاننامە
کەمال محەمەد ڕەمزی
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ژیان عەلادین
ژیاننامە
ڕێناس ڕزگار
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
سەید ئەحمەد حەسەنی فەرد
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
19-03-2024
ژیاننامە
درەخشان فەرەج سەعدون
ژیاننامە
مەلا عەبدوڵڵای وەڕازی
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
14-03-2024
ژیاننامە
بەرزان بەلەسۆیی
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
27-01-2024
پەرتووکخانە
بە تیشکی ئیشقت ئەدرەوشێمەوە
ژیاننامە
مەیان خاتوون
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
29-01-2024
پەرتووکخانە
شارستانیی کۆلاپس، ژیان و خۆ...
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێ...
پەرتووکخانە
بە ئەوینت ڕابردووم بسڕەوە
ژیاننامە
هیدایەت عەبدوڵڵا حەیران
پەرتووکخانە
دووبارە پێناسەکردنەوەی کورد...
ژیاننامە
مژدە جەمال کەمالەدین
پەرتووکخانە
فلاشباک؛ لە دەفتەری بیرەوەر...
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2

ڕۆژەڤ
شەهیدان
موسا عەنتەر
10-11-2008
هاوڕێ باخەوان
موسا عەنتەر
ژیاننامە
کەرەمێ سەیاد
08-03-2015
هاوڕێ باخەوان
کەرەمێ سەیاد
ژیاننامە
سمکۆ عەزیز
17-11-2012
هاوڕێ باخەوان
سمکۆ عەزیز
ژیاننامە
مونیرە ساڵح عەبدولڕەحمان
29-05-2022
شەنە ئەحمەد
مونیرە ساڵح عەبدولڕەحمان
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە ئەحمەد
ژینا ئەمینی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
ناسر ئیسماعیل حەسەن
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
نەشوان نایف عەزیز سلێمان
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
نەواف ئیسماعیل حەسەن سەعید
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هاڤین خێرۆ حەسەن
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هەزار موراد معکۆ عەنۆ
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هوەیدە ئیلیاس خرمش شێخۆ
28-03-2024
سروشت بەکر
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی موشیر دیوان،
28-03-2024
سارا سەردار
پارت و ڕێکخراوەکان
کارۆ
28-03-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
28-03-2024
سارا سەردار
ژیاننامە
هیدایەت عەبدوڵڵا حەیران
28-03-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ئامار
بابەت 514,960
وێنە 104,277
پەرتووک PDF 18,883
فایلی پەیوەندیدار 94,729
ڤیدیۆ 1,232
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
04-03-2024
ژیاننامە
کەمال محەمەد ڕەمزی
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ژیان عەلادین
ژیاننامە
ڕێناس ڕزگار
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
سەید ئەحمەد حەسەنی فەرد
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
19-03-2024
ژیاننامە
درەخشان فەرەج سەعدون
ژیاننامە
مەلا عەبدوڵڵای وەڕازی
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
14-03-2024
ژیاننامە
بەرزان بەلەسۆیی
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
27-01-2024
پەرتووکخانە
بە تیشکی ئیشقت ئەدرەوشێمەوە
ژیاننامە
مەیان خاتوون
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
29-01-2024
پەرتووکخانە
شارستانیی کۆلاپس، ژیان و خۆ...
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێ...
پەرتووکخانە
بە ئەوینت ڕابردووم بسڕەوە
ژیاننامە
هیدایەت عەبدوڵڵا حەیران
پەرتووکخانە
دووبارە پێناسەکردنەوەی کورد...
ژیاننامە
مژدە جەمال کەمالەدین
پەرتووکخانە
فلاشباک؛ لە دەفتەری بیرەوەر...
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.33
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.203 چرکە!