19. yüzyılda Rus basınında Kürtler
Pobedonostseva Kaya Angelika O.
Ajansa Nûçeyan a Firatê, 2012.05.01

Mezopotamya'yi bir birine baglayan yol kavsaginda bulunuyor. Kurdistan'in dag gecitlerinden sayisiz kervanla getirilen mal, meta ve servet Orta Dogunun zengin sehirlerine tasiniyordu. Ne Bizans imparatorlari, ne Arap halifelerin, ne Osmanli sultanlari, ne Iran sahlari idari merkezlerinden uzak ve dag bolgelerinde bulunan Kurt tasrasiyla ilgileniyordu.
1514 yilindaki Caldiran Savasinda I. Selim'in Safevi Ordusunu yenmesinden sonra Kurdistan topraklari paylasildi. Osmanli imparatorluguna aslan payi olarak Kuzey, Bati ve Guney Kurdistan dustu, Iran'a ise sadece Dogu Kurdistan kaldi. Ama Kurdistan'daki Kurt derebeylikleri ve emirliklerinin fili bagimsizligi muhafaza ediliyordu. [1. S.39] Osmanli ve Iran imparatorluklarinin 17-18 yy. da gerilemeye baslamasi ve 18.yy sertlestirilmis askeri-politik ve sosyal-ekonomik gerilemenin surmesi otoritelerinde gozle gorulur zayiflamaya yol acmistir. Kurdistan ise iki ulke icin en istikrarsiz belgelerden biri olup, ozellikle Bati devletleri ve Rusya'nin dikkatini cekiyordu.
II. Viyana Kusatmasinda (1683) Osmanli Imparatorlugunun yenik dusmesinden sonra yasama organlari Kurtlerin icislerine karismaya baslanmisti. I. Suleyman, Kurt feodal beyler ve Istanbul arasinda araciligi saglamak icin Diyarbakir'a genel valiyi tayin etti. [9.S.279] 19.yy dan I. Dunya Savasina kadar Kurdistan' da 10'un uizerinde isyan gerceklesmisti. Onlardan Babanzade Abdurrahman Pasa Isyani (1806-1818), Bitlis'te emir Serifhan Isyani (1834), Bedirhan Isyani (1843-1846), Yezdanser Isyani (1854), Seyh Ubeydullah Nehri Isyanlari (1880-1881) en onemlileridir. [4. S.7]. Bu ayaklanmalar 19.yy basindaki Rus-Iran ve Rus-Osmanli savaslari donemine denk geldigi atirlanmalidir. lik Rus-Kurt temaslari Rus yayilmasinin Kurt bolgelerine yakinlasmasiyla aciklanabilir. [1]