Berhemeke Biyografîk a Baqustanî: Siltan Şêxmûs
M. Zahir ERTEKİN
Nûbihar

Berhemên edebî yên klasîk ji bo dahatûya edebiyata neteweyan hîmên esasî ne.
Heta ku dîmeneke gişî ya berhemên klasîk ên zimanekî li ber çavan neyête
berepêşkirin meriv bi asayî nikare biryareke xurt di pêşveçûn û dewlemendiya
edebiyata wî zimanî de bide. Berhemên klasîk ên kurdî jî kêm zêde têne weşandin,
têne lêkolînkirin, lê ev xebatana heta niha negihşaine asta ku tête daxwazkirin.
Di gelek celebên edebiyata klasîk de kurdî baş nayê zanîn. Yek ji wan cûreyan jî
biyograî ye.
Vê gotarê biyograiyeke/jînnameyeke menzûm daye ber xwe ku ji layê Mela ‘Eliyê
Baqustanî ve haiye nivîsîn. Navê berhemê; “Siltan Şêxmûs” e. Di eslê xwe de ev
berhem li ser şecereyeke pexşan a Şêx Mûsa ez-Zûlî haiye amadekirin. Şecere li
ser jiyana Şêx Mûsa ez-Zûlî ye û nayê zanîn ku kê nivîsîye. Baqustanî vê şecereya
destxet a pexşan a ku bi ‘erebî haiye nivîsîn peyda dike û bi Kurmanciyeke menzûm
ji nû ve saz dike. Baqustanî di vê menzûmeyê de, bi agahiyên ku di şecereyê
de derbas dibin qîma xwe neaniye. Helbestvaniya xwe û edebîyatvaniya xwe jî di
vê berhema xwe de ceribandiye. Gelek mijarên din ên dîrokî jî li ser agahiyên
şecereyê zêde kirine. Di vê gotarê de Siltan Şêxmûsa Baqustanî di çarçoveya sînorên
gotarekê de, ji hêla şiklî û naverokî ve haiye dahurandin.
Bêjeyên sereke: biyograî, Mela ‘Eliyê Baqustanî, Şêx Mûsa ez-Zûlî, edebiyata
klasîk, Siltan Şêxmûs.[1]