پەڕتووکخانە پەڕتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان

جۆری گەڕان





گەڕان

گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەڕتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
بیروڕاکانتان
ڕاپرسی
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
هاوکارانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەڕتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
بیروڕاکانتان
ڕاپرسی
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
هاوکارانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2023
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 هاوکارانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان
 یارمەتی
بابەتی نوێ
خواوەندانی هزری سیاسی
ناونیشانی پەڕتووک: خواوەندانی هزری سیاسی
ناوی نووسەر: لین و. لینکستەر
ناوی وەرگێڕ: کامەران محەمەد پور [1]
خواوەندانی هزری سیاسی
دەربڕینی ئەندێشە لە موزیکدا
ناونیشانی پەڕتووک: دەربڕینی ئەندێشە لە موزیکدا
ناوی نووسەر: سیدنی فینگلشتاین
ناوی وەرگێڕ: ستار کەریم
شوێنی چاپ: سلێمانی
دەزگای پەخش: سەردەم [1]
دەربڕینی ئەندێشە لە موزیکدا
دیالۆگەکانی کۆتایی سەدە؛ هەڤپەیڤین لەگەڵ بیرمەندە هاوچەرخەکان
ناونیشانی پەڕتووک: دیالۆگەکانی کۆتایی سەدە؛ هەڤپەیڤین لەگەڵ بیرمەندە هاوچەرخەکان
ناوی نووسەر: ڕیچارد کیرنی
ناوی وەرگێڕ: دیار عەزیز شەریف [1]
دیالۆگەکانی کۆتایی سەدە؛ هەڤپەیڤین لەگەڵ بیرمەندە هاوچەرخەکان
عەزیز محەمەد دەدوێ
ناونیشانی پەڕتووک: عەزیز محەمەد دەدوێ
گفتوگۆ لەسەر نووسین: د. سەیف عەدانان ئەلقەیسی
ناوی وەرگێڕ: لوقمان باپیر
وەرگێڕان لە زمانی: عەرەبی
شوێنی چاپ: هەولێر
دەزگای پەخش: ناوەندی ئاشتی
ساڵی چاپ: 202
عەزیز محەمەد دەدوێ
یەکەمین ترپە عاشقانەکانی دڵم
ناونیشانی پەڕتووک: یەکەمین ترپە عاشقانەکانی دڵم
ناوی نووسەر: فروغ فروغزادە
ناوی وەرگێڕ: ڕەئوف بێگەرد و شەیدا سەڵاح [1]
یەکەمین ترپە عاشقانەکانی دڵم
پێشهاتەکانی سەدەی بیست و یەک
ناونیشانی پەڕتووک: پێشهاتەکانی سەدەی بیست و یەک
ناوی نووسەر: پۆل کنێدی
ناوی وەرگێڕ: سوارە قەڵادزەیی [1]
پێشهاتەکانی سەدەی بیست و یەک
پاشازادە
ناونیشانی پەڕتووک: پاشازادە
ناوی نووسەر: عەزیز نەسین
ناوی وەرگێڕ: ئەحمەد نووری
وەرگێڕان لە زمانی: عەرەبی
دەزگای پەخش: ناوەندی ئارام
ساڵی چاپ: 2009
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
پاشازادە
وەرگێڕانی ڕووخساری ئەوانیتر
ناونیشانی پەڕتووک: وەرگێڕانی ڕووخساری ئەوانیتر
ناوی نووسەر: چەند نووسەرێک
ناوی نووسەر: هەندرێن [1]
وەرگێڕانی ڕووخساری ئەوانیتر
ڕووی شاراوەی خوا
ناونیشانی پەڕتووک: ڕووی شاراوەی خوا
ناوی نووسەر: جێراڵد شرۆیدەر
ناوی وەرگێڕ: بنار جەبار
وەرگێڕان لە زمانی: ئینگلیزی
شوێنی چاپ: هەولێر
دەزگای چاپ و پەخش: تەفسیر
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
ڕووی شاراوەی خوا
بۆچی لێرەین؟
ناونیشانی پەڕتووک: بۆچی لێرەین؟
ناوی نووسەر: ئیسماعیل عەرەفە
ناوی وەرگێڕ: مزەفەر عەوڵا قەسرەێی
وەرگێڕان لە زمانی: عەرەبی
شوێنی چاپ: هەولێر
دەزگای چاپ و پەخش: تەفسیر
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
بۆچی لێرەین؟
کۆیلایەتی و ئیسلام
ناونیشانی پەڕتووک: کۆیلایەتی و ئیسلام
ناوی نووسەر: جۆناسان براون
ناوی وەرگێڕ: بنار جەبار
وەرگێڕان لە زمانی: ئینگلیزی
شوێنی چاپ: هەولێر
دەزگای چاپ و پەخش: تەفسیر
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
کۆیلایەتی و ئیسلام
نکوڵی لێ نەکراو
ناونیشانی پەڕتووک: نکوڵی لێ نەکراو
ناوی نووسەر: دۆگڵاس ئاکس
ناوی وەرگێڕ: بنار جەبار
وەرگێڕان لە زمانی: ئینگلیزی
شوێنی چاپ: هەولێر
دەزگای چاپ و پەخش: تەفسیر
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
نکوڵی لێ نەکراو
مناڵیم ئاسکێک بوو بەسەر پەلکەزێڕینەکاندا بازبازێنی دەکرد
ناونیشانی پەڕتووک: مناڵیم ئاسکێک بوو بەسەر پەلکەزێڕینەکاندا بازبازێنی دەکرد
ناوی نووسەر: کاروان عومەر کاکەسوور
شوێنی چاپ: هەولێر
چاپخانە: وەزارەتی پەروەردە
دەزگای پەخش: موکریانی
ساڵی چاپ: 2001
ژ
مناڵیم ئاسکێک بوو بەسەر پەلکەزێڕینەکاندا بازبازێنی دەکرد
هێشووەکانی یاسەمین
ناوی کارەکە: هێشووەکانی یاسەمین
ناوی هونەرمەند: ڕها موحسینی کرماشانی
قەبارە: cm60x60
تەکنیک: بۆیەی زەیتی
ساڵی دروستکردن: 2016
[1]
هێشووەکانی یاسەمین
زیرەک عەلی محەمەد
ناو: زیرەک
ناوی باوک: عەلی محەمەد
ساڵی لەدایکبوون: 1982
ڕۆژی کۆچی دوایی: 06-06-2023
شوێنی کۆچی دوایی: هەولێر
ژیاننامە
زیرەک محەمەد، کاسبکارێکی شاری هەولێر بوو، لە ڕۆژی 06-06-2023 لەلایەن ئاساییش
زیرەک عەلی محەمەد
چۆن بووم بە پرد؟
ناونیشانی پەڕتووک: 48 یاسای دەسەڵات
بیرەوەرییەکانی محەمەد ئەمین پێنجوێنی
سەرپەرشتیار و ئامادەکردنی: خەڵات عومەر
چەند سەرکردەی سیاسی کورد بەڕستەیەک پێناسەی کەسایەتی محەمەد ئەمین پێنجوێنی دەکەن
عەب
چۆن بووم بە پرد؟
کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 02
ناونیشانی پەڕتووک: کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 02
ناوی نووسەر: د. عەلی کەریم
ڕۆمانێکی ئەندێشەیی مێژووی واقیعی زۆر جوانە، نووسەر لەم ڕۆمانەدا زۆرجوان فیلمی تەمەنی ڕابردوومان دەخاتە پێش چاو. کە تێیدا خوێ
کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 02
کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 01
ناونیشانی پەڕتووک: کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 01
ناوی نووسەر: د. عەلی کەریم
ڕۆمانێکی ئەندێشەیی مێژووی واقیعی زۆر جوانە، نووسەر لەم ڕۆمانەدا زۆرجوان فیلمی تەمەنی ڕابردوومان دەخاتە پێش چاو. کە تێیدا خو
کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 01
دەنگی دەریا
ناونیشانی پەڕتووک: دەنگی دەریا - کۆمەڵە چیرۆک
ناوی نووسەر: ئەلبيرتۆ مۆراڤيا
ناوی وەرگێڕ: ئومێد تۆفیق
شوێنی چاپ: سلێمانی [1]
دەنگی دەریا
پشە سوور
ناونیشانی پەڕتووک: پشە سوور
ناوی نووسەر: ڕەئوف جەمیل [1]
پشە سوور
ڕامین ئەوینی نیشتمان
ناونیشانی پەڕتووک: ڕامین ئەوینی نیشتمان
ناوی نووسەر: ڕەفێق حسێن پەناهی
ناوی نووسەر: (Rafiq Hossein Panahi)
شوێنی چاپ: سوید
ئامادەکردنی: کەمپەینی ڕامین حسێن پەناهی
چاپخانە: 49کتێب
ساڵی چاپ: 2022
ڕامین ئەوینی نیشتمان
کاکۆ پیران
ناو: کاکۆ
نازناو: پیران
ژیاننامە
کاکۆ پیران یەکێکە لە ئەرشیڤوانانی ڕێکخراوی کوردیپێدیا، کە لە ڕێکەوتی 05-12-2022 بووە ئەندام لەو ڕێکخراوە. [1]
کاکۆ پیران
دیاردەی مەی خواردنەوە لەناو گەنجاندا؛ هۆکار و دەرئەنجامەکانی
ناونیشانی پەڕتووک: دیاردەی مەی خواردنەوە لەناو گەنجاندا؛ هۆکار و دەرئەنجامەکانی
ئامادەکردن و نووسین: حەمزە بەرزنجی [1]
دیاردەی مەی خواردنەوە لەناو گەنجاندا؛ هۆکار و دەرئەنجامەکانی
بیرەوەرییەکانی سەفەرخان
ناونیشانی پەڕتووک: بیرەوەرییەکانی سەفەرخان
چاوپێکەوتنى عەلى ئەشرەف دەروێشیان
ناوی وەرگێڕ: تەها عەبدوڵڵا فەرەج سێکانیانی
شوێنی چاپ: سلێمانی
ساڵی چاپ: 2022
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
بیرەوەرییەکانی سەفەرخان
پەنەپەتاکان؛ پێشەکییەکی زۆر کورت
ناونیشانی پەڕتووک: پەنەپەتاکان؛ پێشەکییەکی زۆر کورت
ناوی نووسەر: کریستیان و.مەک مێللن
ناوی وەرگێڕ: محەمەد میکائیل نادر
شوێنی چاپ: سلێمانی
دەزگای پەخش: جەمال عیرفان
ساڵی چاپ: 2022
ژمارەی چاپ: چاپ
پەنەپەتاکان؛ پێشەکییەکی زۆر کورت
ئامار
بابەت 456,229
وێنە 93,524
پەڕتووک PDF 16,742
فایلی پەیوەندیدار 77,563
ڤیدیۆ 832
میوانی ئامادە 22
ئەمڕۆ 3,615
ڕاپرسی
   ڕاپرسی دەربارەی ڕێکخراوی کوردیپێدیا و ماڵپەڕەکەی!
بۆ پێشخستنی کارەکانی ڕێکخراوەکەمان و باشترکردنی ماڵپەڕەکەمان تکایە وەڵامی پرسیارەکانی ئەم ڕاپرسییەمان بدەرەوە..
زۆر سوپاس بۆ هاوکاریتان!
   ڕاپرسی دەربارەی ڕێکخراوی کوردیپێدیا و ماڵپەڕەکەی!
ژیاننامە
نەجات حەمید ئەحمەد
ژیاننامە
عومەر حاجی محەمەد قوربانی
ژیاننامە
مەلیکە ئاکباش
پەڕتووکخانە
ڕامین ئەوینی نیشتمان
کارە هونەرییەکان
هێشووەکانی یاسەمین
من هم الكرد الفيليون؟
خانمانی کوردیپێدیا، ئازار و سەرکەوتنەکانی ژنانی کورد لە داتابەیسی نەتەوەکەیاندا هاوچەرخانە ئەرشیڤدەکەن..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الكرد الفيليون

الكرد الفيليون
د. أحمد راسم النفيس/ ما زالت الأزمة العراقية تكشف لنا عن مزيد من الحقائق والغرائب التي صنعها النظام العراقي الصدامي وطمسها المتسترون على جرائمه ومن بين ضحايا هذا النظام كان الكرد الفيليون.
ينقسم أكراد العراق إلى قسمين رئيسيين الأول هم أهل كردستان العراق الواقعة شمال البلاد والمتواصلة جغرافيا مع الأقاليم الكردية الممتدة في تركيا وإيران وغيرها أما الأكراد الفيليون فهم من سكان المناطق الوسطى والجنوبية ومن المعلوم أن أكراد الشمال أغلبهم من السنة وتحديدا من أتباع المذهب الشافعي أما أكراد الجنوب والوسط العراقي فهم من أتباع المذهب الشيعي الإمامي الإثنى عشري.
أما عن سبب تسميتهم بالفيلية فيقول عنهم ياقوت الحموي في معجم البلدان (أنهم الذين يقطنون المناطق الجبلية المرتفعة الواقعة بين إيران والعراق وتتسم أجسامهم بالضخامة كأجسام الأفيال) بينما يقول البعض الآخر أن هذه التسمية ترتبط باسم أحد الولاة الذين حكموا هذه المنطقة إلا أن هناك اتفاقا على أن اسم (الأكراد الفيلية) يطلق على الأكراد الشيعة القاطنين في بغداد ووسط العراق وليس على نظرائهم في إيران.
أما عن مناطق تواجدهم فهناك مدن عراقية تقطنها غالبية من الكرد الفيليين من بينها خانقين ومندلي وزرباطية وبدرة كما أنهم موجودون بكثافة في بغداد والبصرة والكوت والعمارة.
أما عن عددهم داخل العراق فيقدره البعض بثلاثة ملايين نسمة.
وقد قدم هؤلاء للعراق والعالم العربي عددا من الشخصيات ممن قدموا إنجازات بارزة في مجال الفنون والآداب واللغة العربية.
كيف بدأت مأساة الأكراد الفيليين؟
تعود مأساة الكرد الفيليين (وهي مرتبطة إلى حد كبير بمأساة العرب من شيعة العراق) إلى ذلك الصراع السياسي الطويل الذي دار بين الدولتين العثمانية التركية والصفوية الإيرانية والذي أدى إلى منح أبناء العراق حرية المفاضلة بين التبعية الإيرانية والتبعية التركية فكان أن اختار كثير من الشيعة العراقيين التابعية الإيرانية ومن بينهم الكرد الفيلييون.
ثم جاء النظام الصدامي البائد ليسقط عنهم الجنسية العراقية مستفيدا من هذه الورقة في صراعه مع إيران ويقول المطلعون على هذا الملف أن أبشع ما أقدم عليه النظام العراقي في تعامله مع الكرد الفيليين هو محاولة إبادة هذه الشريحة من الشعب الكردي وإنهاء وجودها القومي من بغداد والبقاع العربية الأخرى في العراق عن طريق البطش بمئات الألوف من أبنائها ولا سيما في السبعينات والثمانينات بتهجيرهم قسرا إلى إيران وما رافق ذلك من عمليات سبي وقتل للرجال والنساء والأطفال وهو ما لم يشهد له التاريخ مثيلا في العصر الحديث كما قام هذا النظام باعتقال الألوف من الشباب الفيليين رهائن لا يعرف أحد من ذويهم أو من المنظمات المدافعة عن حقوق الإنسان عنهم شيئا حتى الآن.
وقد اتخذ النظام الصدامي من مفهوم التبعية الإيرانية ذريعة لتهجير هؤلاء الكرد الفيليين جماعيا وبالقوة الغاشمة من مناطق سكناهم في بغداد وفي المدن والقرى العراقية الأخرى وإلقائهم على الحدود العراقية الإيرانية قبل وأثناء الحرب بين البلدين 1980-1988، متجاهلا بذلك عدة حقائق تاريخية منها:
إن البريطانيين قد نصبوا دولة في العراق على شعب عريق متعدد القوميات والأصول والأديان واللغات تنازعت عليه الإمبراطوريتان الفارسية والعثمانية مئات السنين وتبادلتا التحكم بمصيره عدة مرات في حين ظلت الحياة الروحية والثقافية لأكبر نسبة من سكانه من أهل الشيعة عربا وأكرادا فيليين مرتبطة بجارتهم إيران. وكان ذلك هو واقع الحال في عموم العراق قبل تأسيس الدولة العراقية وصدور أول قانون للجنسية عام 1924. إذ كان معظم سكان العراق قبل تأسيسها إما من التبعية العثمانية أو من التبعية الإيرانية.
ولأسباب تتعلق مباشرة بتلكؤ الدولة الإيرانية في مسألة الاعتراف بالدولة العراقية الملكية نص قانون الجنسية العراقية على اعتبار السكان المقيمين ضمن حدود الدولة عراقيين إذا كانوا من رعايا الدولة العثمانية، ووضع القانون المذكور عراقيل في قبول سكان المناطق الجنوبية ولاسيما القريبة من الحدود الشرقية للدولة كمواطنين عراقيين، وشمل ذلك أفراد القبائل العربية والكردية الفيلية على حد سواء.
وقد تجاهل قانون الجنسية العراقية حقائق تاريخية موثقة أخرى من بينها أن إقليم لورستان كان تابعا من الناحية الإدارية للكوفة في الحقبة العباسية كما كانت العلاقات التجارية والثقافية مزدهرة بين بلاد لورستان أي إمارة الفيلية مع عاصمة الخلافة العباسية في بغداد ومع المدن الشيعية المقدسة في جنوب العراق... ولم يكن إلحاق لورستان بالدولة الإيرانية إلا نتيجة للصراع بين السلاطين العثمانيين وملوك الفرس على هذا الإقليم وقد اشتد الصراع منتصف القرن التاسع عشر على ترسيم الحدود الفاصلة بين الإمبراطوريتين حيث أصر العثمانيون على المطالبة بعربستان والمنطقة الواقعة شرقي نهر دجلة بما في ذلك جزءا كبيرا من أراضي لورستان وبعد مفاوضات مضنية ومعقدة قضت معاهدة أرضروم الموقعة عام 1847 بتقسيم الإقليم بين الدولتين.
وفي عام 1914 استكملت الإدارات الاستعمارية ترسيم الحدود الدولية الشرقية بين العثمانيين والفرس من أقصى الشمال إلى شط العرب جنوبا وهي الحدود التي تفصل الآن بين إيران والعراق. وكان من نتائج ذلك الترسيم إلحاق منطقة السليمانية بالعراق، واقتطعت منطقة من لورستان محاذية للعراق والحق هذا الشريط الحدودي بأملاك الدولة العثمانية في ولايتي بغداد والبصرة والتي أصبحت بعد ذلك جزءا من المملكة العراقية بما في ذلك جزءا من أراضي الكرد الفيليين.
ماذا صنع النظام العراقي بالكرد الفيليين؟
تكشف العديد من الوثائق عن القرار الذي أصدره النظام الصدامي البائد بتسفير أو طرد العراقيين من أصحاب التابعية الإيرانية والذين بقيت ملفات حصولهم على الجنسية معلقة في دوائر السلطة العراقية وقد جرى تنفيذ هذا القرار الجائر بصورة بالغة التعسف مما أدى إلى عديد من الكوارث الإنسانية التي شملت اقتلاع اكثر من مائتي ألف من الأكراد الفيليين وأضعافهم من الشيعة العرب الأقحاح من بلادهم بعد مصادرة أموالهم المنقولة وغير المنقولة وإتلاف مستندات انتمائهم لوطنهم. وقد أشار هؤلاء الضحايا وشهود العيان إضافة إلى ما وثّقه عديد من الباحثين والمنظمات القانونية والإنسانية إلى إجبارهم على السير على حقول الألغام لتنفجر بهم لأغراض تمهيد الطريق للوحدات العسكرية في جبهة الحرب مما أدى إلى اختفاء آثار الآلاف ويقال أن الدوائر الاستخبارية قد استخدمتهم كمادة حية في تجاربها العسكرية الكيماوية والبيولوجية وأشار العديد منهم إلى صنوف التعذيب البشع في سجون النظام الرهيبة الذي تعرّضت له ألوف أخرى من الكورد الفيليين العراقيين.
قرارات الترحيل القسري
أصدر وزير الداخلية العراقي في عام 1980 قرارا ينص على تسفير من وصفهم (بالإيرانيين الموجودين في القطر وغير الحاملين على الجنسية العراقية وكذلك المتقدمين بمعاملات التجنس أيضاً ممن لم يبت بأمرهم) والمقصود بهم العراقيون من التابعية الإيرانية كما نص القرار على الاحتفاظ بالشباب الذين تتراوح أعمارهم من 18-28 سنة والاحتفاظ بهم في مواقف المحافظات إلى إشعار آخر كما أكد القرار على فتح النار على من يحاول العودة إلى الأراضي العراقية من المسفرين والذين جرى إلقائهم قرب الحدود الإيرانية في أوضاع بالغة السوء بعد أن نهبت ممتلكاتهم و جرى أسر أبنائهم الذين تتراوح أعمارهم بين 18-28 عاما وأخذوا كرهائن.
أما ابتكار صدام الأغرب من هذا فهو إجبار الرجال على تطليق زوجاتهم من التابعية الإيرانية مقابل مبلغ قدره 4000 دينار إذا كان عسكرياً و2500 دينار إذا كان مدنياً في حال طلاق زوجته أو في حال تسفيرها إلى خارج القطر وقد اشترط هذا النظام من أجل منح المبلغ المشار إليه ثبوت حالة الطلاق أو التسفير بتأييد من الجهات الرسمية المختصة وإجراء عقد زواج جديد من عراقية كما ألزم الشخص الذي استفاد من قرار مجلس قيادة الثورة أعلاه بعدم الزواج ثانية من إيرانية وفي حالة زواجه يسترد منه كافة المبلغ!!.
الأبعاد الراهنة لمأساة الكرد الفيليين
يسعى الأكراد الفيليون الآن وبعد سقوط نظام صدام لاستعادة أموالهم وممتلكاتهم وبيوتهم التي يسكنها الآن البعثيون من بقايا النظام البائد كما صادر النظام كافة وثائقهم الثبوتية حين قام بتسفيرهم وبناء على ذلك لا يمكن لأي منهم المطالبة بأي شيء ولا حتى بحق المواطنة... كما أن أجيالا قد ولدت في المهجر (خاصة إيران) حيث يفتقدون إلى العيش الكريم والرعاية الصحية والتعليم والثقافة أما المشكلة الأهم التي تواجه هؤلاء الآن فهي إثبات جنسيتهم ليتسنى لهم ممارسة حقوقهم السياسية التي حرموا منها طيلة العقود الماضية.
وأخيرا فقد أعلن مجموعة من الكرد الفيليين تأسيس كيانات سياسية خاصة بهم للاضطلاع بمهمة تجميع صفوفهم ورصها وتوحيد كلمتهم للدفاع عن حقوقهم وتمثيلهم في كافة المواقع والمجالات أسوة بباقي مكونات وشرائح المجتمع العراقي. ولا زال صندوق النظام الصدامي يكشف لنا كل يوم عن مزيد من المفاجآت والغرائب.[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 513 جار بینراوە
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | shafaq.com
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 9
پۆل: کورتەباس
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 17-05-2017 (6 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 95%
95%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هەژار کامەلا )ەوە لە: 09-07-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان عەلی )ەوە لە: 10-07-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان عەلی )ەوە لە: 09-07-2022 باشترکراوە
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 513 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.194 KB 09-07-2022 هەژار کامەلاهـ.ک.

ڕۆژەڤ
نەجات حەمید ئەحمەد
ساڵی 1961 لە شاری کەرکووک لە دایک بووە.
-خوێندنی سەرەتایی وناوەندی و دوا ناوەندیی لە شاری کەرکووک تەواوکردووە.
- ساڵی 1980 لە کۆلێژی ئادابی موستەنسریە لە بەغدا /بەشی زمانی فەرەنسی وەردەگیرێ،
- 1984 بەڵگەنامەی بەکالۆریۆس لە زمانی فەرەنسی وەردەگرێت.
- 1986 دەچێتە شاخ و لە ڕیزەکانی پێشمەرگەی کوردستان و لەنێو باڵی شۆڕشگێڕانی کوردستانی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان کاردەکات.بە تایبەتی لە کاری ڕۆژنامەگەری.
- ساڵی 1995 لە بەشی فەرەنسیی گوێبیستیی ڕاگەیاندنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان کار دەکات.
- س
نەجات حەمید ئەحمەد
عومەر حاجی محەمەد قوربانی
ناو: عومەر
ناوی باوک: حاجی محەمەد
ساڵی لەدایکبوون: 1940
ڕۆژی کۆچی دوایی: 09-06-2022
شوێنی لەدایکبوون: شارۆچکەی پێنجوێن
شوێنی کۆچی دوایی: شاری سلێمانی
ژیاننامە
مامۆستا عومەری حاجی محەمەد قوربانی لە ساڵی 1940 لە پێنجوێن لەدایکبووە و خوێندنی سەرەتای لەو شارە تەواوکردووە، خوێندنی ناوەندی و دواناوەنی لە سلێمانی تەواوکردووە، لە ساڵی 1960 بووە بە مامۆستا و یەکەم پەیوەندی لە گوندی نزارە بووە.
مامۆستا عومەری حاجی محەمەد قوربانی باوکی هونەرمەند ئاسۆ عومەر سوارەیە و خاوەنی 4 کوڕ و 4 کچ بووە، لە ڕۆژ
عومەر حاجی محەمەد قوربانی
مەلیکە ئاکباش
ناو: مەلیکە
نازناو: ئاکباش
ڕۆژی کۆچی دوایی: 08-06-2022
شوێنی لەدایکبوون: ماردین
شوێنی کۆچی دوایی: ئەڵمانیا
ژیاننامە
پەنابەرێکی کوردی خەڵکی ماردینە، تەمەنی15 ساڵە، ڕۆژی 08-06-2022 لە وێستگەیەکی شەمەندەفەر لە نزیک شاری میونشن ژیانی لە دەست دا.
مەلیکە لە ئیتاڵیا لە شەمەندەفەرێکی بارهەڵگردا کە بەرەو ئەڵمانیا بەڕێوە بووە، خۆی شاردووەتەوە و کاتێک شەمەندەفەرەکە گەیشتووەتە میونشن، ئەم خۆی فڕێ داوەتە خوارەوە و لەو کاتەدا جەستەی بەر هێڵی کارەبای بەرزەپاڵەپەستۆی شەمەندەفەرەکە کەوتووە و دەستبەجێ گیان
مەلیکە ئاکباش
ڕامین ئەوینی نیشتمان
ناونیشانی پەڕتووک: ڕامین ئەوینی نیشتمان
ناوی نووسەر: ڕەفێق حسێن پەناهی
ناوی نووسەر: (Rafiq Hossein Panahi)
شوێنی چاپ: سوید
ئامادەکردنی: کەمپەینی ڕامین حسێن پەناهی
چاپخانە: 49کتێب
ساڵی چاپ: 2022
ژمارەی چاپ: یەکەم [1]
ڕامین ئەوینی نیشتمان
هێشووەکانی یاسەمین
ناوی کارەکە: هێشووەکانی یاسەمین
ناوی هونەرمەند: ڕها موحسینی کرماشانی
قەبارە: cm60x60
تەکنیک: بۆیەی زەیتی
ساڵی دروستکردن: 2016
[1]
هێشووەکانی یاسەمین
بابەتی نوێ
خواوەندانی هزری سیاسی
ناونیشانی پەڕتووک: خواوەندانی هزری سیاسی
ناوی نووسەر: لین و. لینکستەر
ناوی وەرگێڕ: کامەران محەمەد پور [1]
خواوەندانی هزری سیاسی
دەربڕینی ئەندێشە لە موزیکدا
ناونیشانی پەڕتووک: دەربڕینی ئەندێشە لە موزیکدا
ناوی نووسەر: سیدنی فینگلشتاین
ناوی وەرگێڕ: ستار کەریم
شوێنی چاپ: سلێمانی
دەزگای پەخش: سەردەم [1]
دەربڕینی ئەندێشە لە موزیکدا
دیالۆگەکانی کۆتایی سەدە؛ هەڤپەیڤین لەگەڵ بیرمەندە هاوچەرخەکان
ناونیشانی پەڕتووک: دیالۆگەکانی کۆتایی سەدە؛ هەڤپەیڤین لەگەڵ بیرمەندە هاوچەرخەکان
ناوی نووسەر: ڕیچارد کیرنی
ناوی وەرگێڕ: دیار عەزیز شەریف [1]
دیالۆگەکانی کۆتایی سەدە؛ هەڤپەیڤین لەگەڵ بیرمەندە هاوچەرخەکان
عەزیز محەمەد دەدوێ
ناونیشانی پەڕتووک: عەزیز محەمەد دەدوێ
گفتوگۆ لەسەر نووسین: د. سەیف عەدانان ئەلقەیسی
ناوی وەرگێڕ: لوقمان باپیر
وەرگێڕان لە زمانی: عەرەبی
شوێنی چاپ: هەولێر
دەزگای پەخش: ناوەندی ئاشتی
ساڵی چاپ: 202
عەزیز محەمەد دەدوێ
یەکەمین ترپە عاشقانەکانی دڵم
ناونیشانی پەڕتووک: یەکەمین ترپە عاشقانەکانی دڵم
ناوی نووسەر: فروغ فروغزادە
ناوی وەرگێڕ: ڕەئوف بێگەرد و شەیدا سەڵاح [1]
یەکەمین ترپە عاشقانەکانی دڵم
پێشهاتەکانی سەدەی بیست و یەک
ناونیشانی پەڕتووک: پێشهاتەکانی سەدەی بیست و یەک
ناوی نووسەر: پۆل کنێدی
ناوی وەرگێڕ: سوارە قەڵادزەیی [1]
پێشهاتەکانی سەدەی بیست و یەک
پاشازادە
ناونیشانی پەڕتووک: پاشازادە
ناوی نووسەر: عەزیز نەسین
ناوی وەرگێڕ: ئەحمەد نووری
وەرگێڕان لە زمانی: عەرەبی
دەزگای پەخش: ناوەندی ئارام
ساڵی چاپ: 2009
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
پاشازادە
وەرگێڕانی ڕووخساری ئەوانیتر
ناونیشانی پەڕتووک: وەرگێڕانی ڕووخساری ئەوانیتر
ناوی نووسەر: چەند نووسەرێک
ناوی نووسەر: هەندرێن [1]
وەرگێڕانی ڕووخساری ئەوانیتر
ڕووی شاراوەی خوا
ناونیشانی پەڕتووک: ڕووی شاراوەی خوا
ناوی نووسەر: جێراڵد شرۆیدەر
ناوی وەرگێڕ: بنار جەبار
وەرگێڕان لە زمانی: ئینگلیزی
شوێنی چاپ: هەولێر
دەزگای چاپ و پەخش: تەفسیر
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
ڕووی شاراوەی خوا
بۆچی لێرەین؟
ناونیشانی پەڕتووک: بۆچی لێرەین؟
ناوی نووسەر: ئیسماعیل عەرەفە
ناوی وەرگێڕ: مزەفەر عەوڵا قەسرەێی
وەرگێڕان لە زمانی: عەرەبی
شوێنی چاپ: هەولێر
دەزگای چاپ و پەخش: تەفسیر
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
بۆچی لێرەین؟
کۆیلایەتی و ئیسلام
ناونیشانی پەڕتووک: کۆیلایەتی و ئیسلام
ناوی نووسەر: جۆناسان براون
ناوی وەرگێڕ: بنار جەبار
وەرگێڕان لە زمانی: ئینگلیزی
شوێنی چاپ: هەولێر
دەزگای چاپ و پەخش: تەفسیر
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
کۆیلایەتی و ئیسلام
نکوڵی لێ نەکراو
ناونیشانی پەڕتووک: نکوڵی لێ نەکراو
ناوی نووسەر: دۆگڵاس ئاکس
ناوی وەرگێڕ: بنار جەبار
وەرگێڕان لە زمانی: ئینگلیزی
شوێنی چاپ: هەولێر
دەزگای چاپ و پەخش: تەفسیر
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
نکوڵی لێ نەکراو
مناڵیم ئاسکێک بوو بەسەر پەلکەزێڕینەکاندا بازبازێنی دەکرد
ناونیشانی پەڕتووک: مناڵیم ئاسکێک بوو بەسەر پەلکەزێڕینەکاندا بازبازێنی دەکرد
ناوی نووسەر: کاروان عومەر کاکەسوور
شوێنی چاپ: هەولێر
چاپخانە: وەزارەتی پەروەردە
دەزگای پەخش: موکریانی
ساڵی چاپ: 2001
ژ
مناڵیم ئاسکێک بوو بەسەر پەلکەزێڕینەکاندا بازبازێنی دەکرد
هێشووەکانی یاسەمین
ناوی کارەکە: هێشووەکانی یاسەمین
ناوی هونەرمەند: ڕها موحسینی کرماشانی
قەبارە: cm60x60
تەکنیک: بۆیەی زەیتی
ساڵی دروستکردن: 2016
[1]
هێشووەکانی یاسەمین
زیرەک عەلی محەمەد
ناو: زیرەک
ناوی باوک: عەلی محەمەد
ساڵی لەدایکبوون: 1982
ڕۆژی کۆچی دوایی: 06-06-2023
شوێنی کۆچی دوایی: هەولێر
ژیاننامە
زیرەک محەمەد، کاسبکارێکی شاری هەولێر بوو، لە ڕۆژی 06-06-2023 لەلایەن ئاساییش
زیرەک عەلی محەمەد
چۆن بووم بە پرد؟
ناونیشانی پەڕتووک: 48 یاسای دەسەڵات
بیرەوەرییەکانی محەمەد ئەمین پێنجوێنی
سەرپەرشتیار و ئامادەکردنی: خەڵات عومەر
چەند سەرکردەی سیاسی کورد بەڕستەیەک پێناسەی کەسایەتی محەمەد ئەمین پێنجوێنی دەکەن
عەب
چۆن بووم بە پرد؟
کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 02
ناونیشانی پەڕتووک: کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 02
ناوی نووسەر: د. عەلی کەریم
ڕۆمانێکی ئەندێشەیی مێژووی واقیعی زۆر جوانە، نووسەر لەم ڕۆمانەدا زۆرجوان فیلمی تەمەنی ڕابردوومان دەخاتە پێش چاو. کە تێیدا خوێ
کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 02
کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 01
ناونیشانی پەڕتووک: کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 01
ناوی نووسەر: د. عەلی کەریم
ڕۆمانێکی ئەندێشەیی مێژووی واقیعی زۆر جوانە، نووسەر لەم ڕۆمانەدا زۆرجوان فیلمی تەمەنی ڕابردوومان دەخاتە پێش چاو. کە تێیدا خو
کێ سالە شێتی کوشت؛ بەرگی 01
دەنگی دەریا
ناونیشانی پەڕتووک: دەنگی دەریا - کۆمەڵە چیرۆک
ناوی نووسەر: ئەلبيرتۆ مۆراڤيا
ناوی وەرگێڕ: ئومێد تۆفیق
شوێنی چاپ: سلێمانی [1]
دەنگی دەریا
پشە سوور
ناونیشانی پەڕتووک: پشە سوور
ناوی نووسەر: ڕەئوف جەمیل [1]
پشە سوور
ڕامین ئەوینی نیشتمان
ناونیشانی پەڕتووک: ڕامین ئەوینی نیشتمان
ناوی نووسەر: ڕەفێق حسێن پەناهی
ناوی نووسەر: (Rafiq Hossein Panahi)
شوێنی چاپ: سوید
ئامادەکردنی: کەمپەینی ڕامین حسێن پەناهی
چاپخانە: 49کتێب
ساڵی چاپ: 2022
ڕامین ئەوینی نیشتمان
کاکۆ پیران
ناو: کاکۆ
نازناو: پیران
ژیاننامە
کاکۆ پیران یەکێکە لە ئەرشیڤوانانی ڕێکخراوی کوردیپێدیا، کە لە ڕێکەوتی 05-12-2022 بووە ئەندام لەو ڕێکخراوە. [1]
کاکۆ پیران
دیاردەی مەی خواردنەوە لەناو گەنجاندا؛ هۆکار و دەرئەنجامەکانی
ناونیشانی پەڕتووک: دیاردەی مەی خواردنەوە لەناو گەنجاندا؛ هۆکار و دەرئەنجامەکانی
ئامادەکردن و نووسین: حەمزە بەرزنجی [1]
دیاردەی مەی خواردنەوە لەناو گەنجاندا؛ هۆکار و دەرئەنجامەکانی
بیرەوەرییەکانی سەفەرخان
ناونیشانی پەڕتووک: بیرەوەرییەکانی سەفەرخان
چاوپێکەوتنى عەلى ئەشرەف دەروێشیان
ناوی وەرگێڕ: تەها عەبدوڵڵا فەرەج سێکانیانی
شوێنی چاپ: سلێمانی
ساڵی چاپ: 2022
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم [1]
بیرەوەرییەکانی سەفەرخان
پەنەپەتاکان؛ پێشەکییەکی زۆر کورت
ناونیشانی پەڕتووک: پەنەپەتاکان؛ پێشەکییەکی زۆر کورت
ناوی نووسەر: کریستیان و.مەک مێللن
ناوی وەرگێڕ: محەمەد میکائیل نادر
شوێنی چاپ: سلێمانی
دەزگای پەخش: جەمال عیرفان
ساڵی چاپ: 2022
ژمارەی چاپ: چاپ
پەنەپەتاکان؛ پێشەکییەکی زۆر کورت
ئامار
بابەت 456,229
وێنە 93,524
پەڕتووک PDF 16,742
فایلی پەیوەندیدار 77,563
ڤیدیۆ 832
میوانی ئامادە 22
ئەمڕۆ 3,615
ڕاپرسی
   ڕاپرسی دەربارەی ڕێکخراوی کوردیپێدیا و ماڵپەڕەکەی!
بۆ پێشخستنی کارەکانی ڕێکخراوەکەمان و باشترکردنی ماڵپەڕەکەمان تکایە وەڵامی پرسیارەکانی ئەم ڕاپرسییەمان بدەرەوە..
زۆر سوپاس بۆ هاوکاریتان!
   ڕاپرسی دەربارەی ڕێکخراوی کوردیپێدیا و ماڵپەڕەکەی!

Kurdipedia.org (2008 - 2023) version: 14.58
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 3.734 چرکە!