Kürdler (Tarihi ve İçtimai Tedkikat)
Doktor Friç
Çeviren: Tuba Akekmekçi
Tarih Vakfı Yurt Yayınları
2014

Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılışı yaklaşırken İttihatçıların “Anadolu ilgisi”nin artışı ve
Fuat Dündar’ın deyimiyle İttihatçı politikamn bir tür “etnisite mühendisliği” üzerinden
inşa edilişi, Dündar’ın kitabında bütün ayrıntılarıyla ve kanıtlarıyla ortaya konulmuştur.
Bu ilginin en önemli unsurları Asya Türkiyesi’ndeki göçebe unsurlarm iskânı ve
Türkleştirilmesi meselesi olacaktır. Bu amaçla İttihatçıların, Asya Türkiyesi’nin etnik
olarak tanınmasına ve bilinmesine, bu bilgi üzerine “gerçekçi bir iskân ve Türkleştirme
politikasının inşa edilmesine” yardımcı olacak bir etnografya seferberliğine
giriştikleri bilinmektedir.
Geniş sahalara yayılan ve ciddi bir nüfusu barındıran Türkmen ve Kürt aşireüeri, bu
bakımdan öncelikle incelenen ve raporlanan unsurlardan olmuştur. Bu açıdan bakıldığında
“Türkleştirme”nin sadece bir “kültür-değiştirme” (tmns-cultumtion) politikası olmadığını
aynı zamanda Tanzimat’tan beri devam eden “medenileştirme” projesinin bir parçası
olduğunu da be lirtmek durumundayız. Bu hazırlık, yakın bir zaman sonra hayata
geçirilecek olan nüfus değişimi politikaları sonucunda boşalacak kırsal yerleşimleri
yeniden “şenlendirecek” potansiyel niifus hakkında bilgi toplanması ve bu unsurun
sevk ve idaresi için bir rehber hazırlanması bağlamında da değerlen dirilmelidir.
Zira boşalacak yerleşimleri yeniden şenlendirmek bakımından en ideal ve potansiyel
unsur halihazırda konar-göçer olanlardır. Böylelikle konar-göçerlerin yerleşikleştirilmesi
suretiyle onların “medeniyet” yoluna sokulması, devlet için denetim dışı bir unsur
olmaktan çıkarılması ve yerleşim yerlerinin boşaltılması sonucunda doğacak
üretim gücünün ikame edilmesi sağlanabilecektir......[1]