Kütüphane Kütüphane
Arama

Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır


Arama Seçenekleri





Gelişmiş Arama      Klavye


Arama
Gelişmiş Arama
Kütüphane
Kürtçe isimler
Olayların kronolojisi
Kaynaklar
Tarih
Kullanıcı koleksiyon
Etkinlikler
Yardım iste
Kurdipedi yayınları
Video
Sınıflamalar
Olayla ilişkili konu
Öğe kaydı
Yeni başlık kaydı
Görüntü gönder
Anket
Yorumlar
İletişim
Ne tür bilgilere ihtiyacımız var!
Standartlar
Kullanım Koşulları
Ürün Kalitesi
Araçlar
Hakkında
Kurdipedi arşivcileri
Bizim hakkımızda makaleler!
Kurdipedia'yı web sitenize ekleyin
E-posta Ekle / Sil
Ziyaretçi istatistikleri
Makale istatistikleri
Font Çevirici
Takvim - Dönüştürücü
Yazım Denetimi
Sayfaların dil ve lehçeleri
Klavye
Kullanışlı bağlantılar
Google Chrome için Kurdipedia uzantısı
Kurabiye
Diller
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Benim Hesabım
Oturum Aç
Destek verme
Şifremi unuttum
Arama Öğe kaydı Araçlar Diller Benim Hesabım
Gelişmiş Arama
Kütüphane
Kürtçe isimler
Olayların kronolojisi
Kaynaklar
Tarih
Kullanıcı koleksiyon
Etkinlikler
Yardım iste
Kurdipedi yayınları
Video
Sınıflamalar
Olayla ilişkili konu
Yeni başlık kaydı
Görüntü gönder
Anket
Yorumlar
İletişim
Ne tür bilgilere ihtiyacımız var!
Standartlar
Kullanım Koşulları
Ürün Kalitesi
Hakkında
Kurdipedi arşivcileri
Bizim hakkımızda makaleler!
Kurdipedia'yı web sitenize ekleyin
E-posta Ekle / Sil
Ziyaretçi istatistikleri
Makale istatistikleri
Font Çevirici
Takvim - Dönüştürücü
Yazım Denetimi
Sayfaların dil ve lehçeleri
Klavye
Kullanışlı bağlantılar
Google Chrome için Kurdipedia uzantısı
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Oturum Aç
Destek verme
Şifremi unuttum
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Hakkında
 Olayla ilişkili konu
 Kullanım Koşulları
 Kurdipedi arşivcileri
 Yorumlar
 Kullanıcı koleksiyon
 Olayların kronolojisi
 Etkinlikler - Kurdipedia
 Yardım
Yeni başlık
Kütüphane
NEVRUZ BAYRAMI
25-03-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Tarihî Kültürel Yönleriyle Bitlis (I. Cilt)
25-03-2024
Rapar Osman Ozery
Kütüphane
Tarihî Kültürel Yönleriyle Bitlis (II. Cilt)
25-03-2024
Rapar Osman Ozery
Kütüphane
TUNCELİ KANUNU (1935) VE DERSİM JENOSİDİ
02-03-2024
Sara Kamele
Kütüphane
ULUSLARARASI KÜRT KADIN KONGRESİ
01-03-2024
Sara Kamele
Biyografi
Mîran Janbar
25-02-2024
Sara Kamele
Biyografi
Adnan Çelik
25-02-2024
Sara Kamele
Biyografi
Erbil Tuşalp
25-02-2024
Sara Kamele
Biyografi
İbrahim Bingöl
25-02-2024
Rapar Osman Ozery
Kütüphane
KÜRT CUMHURİYETİ (1946)
25-02-2024
Rapar Osman Ozery
Istatistik
Makale  514,903
Resim 104,261
Kitap PDF 18,882
İlgili Dosyalar 94,723
Video 1,232
Kısa tanım
Newroz mesajı: Buradayız, a...
Kütüphane
Her Şey Silah Zoruyla
Biyografi
Erbil Tuşalp
Kütüphane
ULUSLARARASI KÜRT KADIN KON...
Kütüphane
NEVRUZ BAYRAMI
‘Gözü pek, dans tutkusuyla dolu ben, Leyla Bedirxan’
Hedefimiz, diğer uluslar gibi kendi ulusal veri tabanımıza sahip olmaktır.
Grup: Kısa tanım | Başlık dili: Türkçe
Paylaş
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Değerlendirme
Mükemmel
Çok iyi
Orta
Kötü değil
Kötü
Favorilerime ekle
Bu makale hakkında yorumunuzu yazın!
Öğenin tarihçesi
Metadata
RSS
Seçilen konunun resmini Google'da arayın!
Seçilen konuyu Google'da arayın.
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

‘Gözü pek, dans tutkusuyla dolu ben, Leyla Bedirxan’

‘Gözü pek, dans tutkusuyla dolu ben, Leyla Bedirxan’
Dans aracılığıyla iletişim kurmayı amaçlar, bu yüzden en çok ellerini kullanır. Dansında Doğu etkisi barizdir. Gösterilerinin başlıkları Dürzi Dansı, Pers Damgası, Kürt Savaşçısı, Yılan Dansı gibi Doğuya işaret eden unsurlar içerir. Ancak Batı dans tekniklerini Doğu kültürüne yedirerek başarılı bir şekilde performanslar sergiler.
Ben La Scala'da dans eden ilk Kürt dansçıyım. Bana, ‘Siz Doğulu bir kadın mısınız?’ diye soruluyor. Mısır başta olmak üzere, çocukluğumu geçirdiğim ve çocukken gördüğüm hiçbir ülke ve bu ülkelerdeki hiçbir şey bana uzak değil. Ama eğer sorunuz 'Siz cariye ruhlu bir kadın mısınız?' anlamını içeriyorsa, sadece dansım Doğulu, ama ben Doğulu değilim.
Leyla Bedirxan
Leyla Bedirxan, bilinen ilk Kürt modern dans sanatçısı. 1903’te (kendisinin yalnızca bir yerdeki aktarımına göre ise 1905) İstanbul’da dünyaya geldi.(1) İstanbul’da kısa bir süre kalabildi. Babası Kürdistan’daki haklarını geri alabilmek için memleketine dönerken annesi, Leyla’yı da alıp Mısır’a gitti. Çocukluğu Kahire’de geçti. Bu döneme kadar kendisinin ağzından hayatı kısaca şöyle:

“Yedinci yüzyıldan atalarım Azizi’lerdi. […]Dedem Kürdistan’ın son hükümdarıydı. Ona karşı yapılan bir Türk seferiyle, umutsuz bir çabalamadan ve bir parça şarkî hainlikten sonra bütün ailesiyle beraber esir alındı. Büyükbabamın ölümüyle Sultan Abdülhamit onun oğullarını çağırdı ve maiyetindeki yüksek mevkilerin huzurunda onları bağışladı. Babam Abdülrezzak Bederxan, Jön Türklerin 1908’deki isyanına kadar meşhur Yıldız Köşkü’nde, seremonilerin büyük üstadı olarak yükümlülüklerini yerine getirdi. Jön Türkler hükumetin dizginlerini ele geçirince babam haklarını geri almak için Kürdistan’a döndü, annem ise güvenlik ve sakinlik arayışıyla beni Mısır’a götürdü. O zamanlar üç yaşındaydım. Kahire’deki çocukluğum, sürgün edildiğimiz 1917’ye kadar canlı ve mutluydu.” (The Daily Mail Gazetesi, 30 Ekim 1928).

Kahire’de geçen çocukluğunda oranın kültürünü öğrenmiş ve etkilenmiş olan Leyla, babasının suikasta uğramasıyla hayatının bambaşka bir dönemine girer ve güvenlik gerekçesi ile İsviçre’ye, Montrö’ye gönderilir. Üzerindeki sorumluluğun bilincindedir. Türkiye’deki çalkantılı siyasi ortam, Kürtlere yönelik politikalarda babasının suikast sonucu ölmesi, kendisinin ise tek varis olması ondan beklentiyi arttırmaktadır. Bu nedenle iyi yetişmeli, kendini geliştirmelidir.

“Bağımsız olabilmek adına sıkı çalışmak için zihnimi müthiş bir ciddiyete odakladım. Ama kararlılığımın ne yararı vardı! Kaderi çizilmiş ruhuma fırlatılan, kitaplarımı kapatıp müzik ve dansın hayalini kurduran bir dans parıltısı vardı. Akşamları, diğer kızlarla dikiş dikmek yerine çalıştığım ders bittiğinde doğaçlama pantomim yapmak için onların bana katılmasını sağlardım. Ah! Aritmetik ve Latinceden çok daha fazla enerjiyi bunlara verdim ve sitemler haklı olarak sık sık tekrarlanıyordu. Fakat, ah, her şey içimde vahşi bir başkaldırıyla nasıl da dans ediyordu!” (The Daily Mail Gazetesi, 30 Ekim 1928).
İlk sahneye çıkışı Viyana’da olur

Leyla, içinde büyüyen dans etme isteğine karşı koyamaz ve kendini bu yönde geliştirmeye başlar. Yetiştiği kültür ve büyüdüğü yerler ne kadar engel olsa da dansa ağırlık verir. “Kaçınılmaz şekilde dans benim hayattaki tek amacım oldu. Dansçı bir Müslüman kız! Hiç kimse arkadaşlarım ve ailemin dehşetini tasavvur edemez.” (The Daily Mail Gazetesi, 30 Ekim 1928). Doğu kültürlerinde bir kadının dans etmesi demek, onun düşkün olması anlamına gelir. Hele ki Leyla gibi asil bir soydan geliyorsa… Leyla ise dansı, kendini ifade edebilmenin en uygun yolu, en etkili sanatlardan biri olarak görür ve sanatını da bu temelde ilerletmeye başlar. İlk sahneye çıkışı Viyana’da olur. “Gözü pek, dans tutkusuyla dolu ben, muhtemelen ömrümün sonuna kadar dans edeceğimin bilincinde ilk kez sahneye çıktım” (The Daily Mail Gazetesi, 30 Ekim 1928). Sahneye çıkmadan önce ölüm tehditleri aldığından, salonun dışında polislerin beklemek zorunda kaldığından bahseder. Git gide ünü artar ve turnelere çıkar. “Katı bir Müslüman olmasına rağmen prenses, dans kariyeri için halkının geleneklerinden koptu. Paris’te bir stüdyo kurdu ve dans tutkusu sebebiyle şu an burada [Pasadena]. Dünyanın en çok beğenilen dansçılarından biri, fakat yine de tevekkül düşüncesi nedeniyle uzun zamanlı otel veya gemi rezervasyonları yapmayı reddediyor” (Pasadena Post Gazetesi, 22 Nisan 1931). Turnesinin Chicago durağında, kendisi hakkında çıkan haberde yine Müslüman olmasına vurgu yapılır: “Onun konumundaki bir insanın kamuya açık bir sahnede görünmesi, ülkesinin geleneklerine katı şekilde ters düşüyor ancak Avrupa’da meşhur oldu.” (Chicago Daily Tribune Gazetesi, 25 Mart 1931)

Hayaller dünyasında bir Doğulu kadın

Dans aracılığıyla iletişim kurmayı amaçlar, bu yüzden en çok ellerini kullanır. Dansında Doğu etkisi barizdir. Gösterilerinin başlıkları Dürzi Dansı, Pers Damgası, Kürt Savaşçısı, Yılan Dansı gibi Doğuya işaret eden unsurlar içerir. Ancak Batı dans tekniklerini Doğu kültürüne yedirerek başarılı bir şekilde performanslar sergiler.

En basit şekliyle Batı’nın Doğu’ya bakışı ve anlam yüklemesi olarak tanımlanabilecek oryantalizm, sadece zihinde olup bitmiş bir süreci ifade etmez. Leyla Bedirxan, Batılı sanatçıların ve gezginlerin ürünlerini de büyük ölçüde etkilemiştir. Tarihçilerin ve gezginlerin anlatımı ile ortaya büyülü bir Doğu resmi çıkmış ve Batılı kişinin gözünde git gide daha mistik ve egzotik anlamlar yüklenmiştir. Özellikle Doğu’ya seyahat eden ancak hareme giremeyen, sokakta ise sadece peçeli kadın gören Batılı erkek hayaller dünyasında bir Doğulu kadın yaratmıştır ve bu kadın resim başta olmak üzere türlü sanatsal eserlere de yansımıştır. “Kadınlar, eril bir hayal gücünden çıkma yaratıklardır çoğu zaman. [1]Sınırsız şehvetin ifadesidirler, enikonu aptaldırlar, hepsinden önemlisi isteklidirler.” (2)

Avrupalı pek çok ressam; haremin şehvetli, gizemli ve erotik dünyasını konu edinmiştir ve bu resimlerdeki kadınlar genellikle bir çalgı ekibinin ortasında dans eden, vücudunun bir kısmı tüllerin ardında görünen, şehvet ve arzu nesnesi olarak tablonun tam ortasına yerleştirilen figürlerdir. (3) Oryantalist sanatın etkisi uzun yıllar sürmüş ve Batılı erkeğin Doğulu kadına bakışı sabit kalmıştır. Leyla Bedirxan örneğinde de bu durum, hakkında çıkan gazete haberleri ile görünür oluyor.

’Doğunun gizeminin ritmik dokusunu örüyor’

Leyla’ya karşı geliştirilen oryantalist bakış, kendini ilk olarak “Prenses” kelimesinde gösterir. Batı basını, Leyla’nın prensesliğini, ismini andığı hemen her zaman tekrarlar ve gizemli bir hava oluşturulur. Batının alışkın olmadığı beden kullanımı Leyla’ya bakışı etkiler; Avrupa ve Amerika’da hakkında çıkan gazete yazılarında oryantalist bakış kendini ciddi şekilde gösterir. Turneleri veya müstakil sahne gösterileriyle haberlere konu olan Leyla’nın “oryantal” yönleri gazete haberlerinde her şeyden ağır basar. 30 Ekim 1928 tarihli The Daily Mail[1] Gazetesi’nin tasvirleri özellikle dikkat çekicidir: “Simsiyah kısa saçları, büyüleyici badem şeklinde siyah gözleri ve porselen gibi teniyle güzel bir kadın.” Aynı makalenin devam eden kısımlarındaki “Çıplak, beyaz, fildişine benzer ayağı, Doğunun gizeminin ritmik dokusunu örüyor. Kıvrak bedeni, zarif hareket ve çeviklik, biçimli kol ve bacakları tiril tiril kumaşların arasından inci gibi parlıyor, Arap gecelerinden çıkıp gelmiş gibi görünüyor” cümleleri ise oryantalizmin açıkça görülebildiği tasvirlerden. The Morning News Gazetesi’nin 28 Şubat 1931 tarihli sayısında “egzotik dansçı” tarifiyle fotoğrafı basılan Bedirxan, 11 Ekim 1936 tarihli The San Francisco Examiner Gazetesi’nde yine Batı’ya uymayan dış görünüşüyle haber olur: “(…) parlak siyah saçları, gizemli kahverengi gözleri ile tipik bir Kürt güzeli olduğu için büyük ihtimalle çok beğenilecek ve heykeltıraşların, Fransız başrol oyuncularının onun soyunma odasının kapısını çaldığı bir figür olacak.”[1]
’Sahneyi bir bütün olarak izliyorum’

3 Nisan 1931 tarihinde Home Talk The Star ve 29 Mart 1931 tarihli Brooklyn Citizen Gazetesi’nde Bedirxan birebir cümlelerle şu şekilde konu edilir: “Doğu ülkeleri kadınlarının genel konseptinden ileride genç ve belirgin şarki tipinde, güzel, ince, uzun ve özgür uzuvlu.” Fakat aynı gazetelerde Bedirxan’ın sadece bir dansçı olarak izlenmek istediği de yer alır. Leyla Doğulu veya prenses olarak sahneye çıkmadığı için onu izlemeye gelenlerin de bu sıfatları bir kenara bırakmalarını dilemektedir. “Ama beni sadece prensesim diye gelip izlemelerini dilemem. Nasıl yüceltilmiş olursa olsun birine on – on beş dakikadan fazla bakmaktan sıkılabilirsiniz. Ben gösterinin sadece başlığıyım, ilk merakları tatmin olduğunda eğlenmeyeceklerine eminim. Ama benim günlerimi, aylarımı, yıllarımı çalışarak geçirdiğim dansım, bir merak nesnesi değil; benden veya benim karakterimden bağımsız olarak kendi için takdir edilmesi gereken bir şey” (The Daily Mail, 30 Ekim 1928). Chicago Daily Tribune Gazete’sinde Leyla’nın dansına dair sadece “sanatın şarki prensiplerinden besleniyor ancak Batı’daki sunumunun yararına olacak şekilde stilize edilmiş” cümlesi görülür. Kendisine kendini ifade etme fırsatı verildiğinde dansa yaklaşımı üzerinde çok durur:

“Ben dans ettiğimde kendimi izlemiyorum, sahneyi bir bütün olarak izliyorum. Çerçeve, tuval ve ben… Işığım, rengim, çizgiyim; bu benim için, müziği yorumlarken bir tasarı yaratmak. Dans ederken bir şekilde etrafımda bütün bir sahne kurduğumu hissediyorum ve harem dansında sadece bir odada değil bir sarayın tamamında dans ediyorum. Dünyadan uzak güzellik ve gizem arasında bir hayatı yansıttığım bir resim çiziyorum ve aşk bedenimi, ayaklarımı hareket ettirip kalbimde şarkı söylüyor.” (The Daily Mail Gazetesi, 30 Ekim 1928)

Leyla’nın kökeni, beslendiği gelenek ve dış görünüşü Batı’da adını duyurabilmesi için ona avantaj sağladı ancak bu avantaj, beraberinde oryantalist bakışı da getirmiştir. Kadınlara değil erkeklere hitap eden bir figür olarak sunulan Leyla, isminden önce dansıyla bilinmek istese de prenses unvanı hayatı boyunca adından önce gelmiştir. Doğu ile Batı arasındaki somuttan ziyade soyut uzaklığın kendisi de farkındadır ancak bu uzaklığı yine sanatı üzerinden şekillendirmeyi ve mesafeleri dansla yok etmeyi amaçlamıştır. Bu bağlamdaki son sözleri yine Leyla’ya bırakmak en doğrusu:
“Kalbim; Doğulu bir çocuğun, pek çok Batılının soluk hayatına bu kadar çok renk getirmesi ihtimali ile pır pır atıyor.” (The Daily Mail Gazetesi, 30 Ekim 1928)
Bu başlık 2,261 defa görüntülendi
HashTag
Kaynaklar
[1] İnternet sitesi | کوردیی ناوەڕاست | Yeni Özgür Politika
İlgili Dosyalar: 1
Bağlantılı yazılar: 2
Kütüphane
Tarih ve olaylar
Başlık dili: Türkçe
Yayın tarihi: 04-04-2022 (2 Yıl)
Belge Türü: Çeviri
İçerik Kategorisi: Kültür
Lehçe : Türkçe
Özerk: Kurdistan
Özgün Dil: İngilizce
Teknik Meta Veriler
Ürün Kalitesi: 99%
99%
Bu başlık Sara Kamele tarafından 28-05-2022 kaydedildi
Bu makale ( Hawreh Bakhawan ) tarafından gözden geçirilmiş ve yayımlanmıştır
Bu başlık en son Hawreh Bakhawan tarafından 28-05-2022 tarihinde Düzenlendi
Başlık Adresi
Bu başlık Kurdipedia Standartlar göre eksiktir , düzenlemeye ihtiyaç vardır
Bu başlık 2,261 defa görüntülendi
Bağlantılı dosya - Sürüm
Tür Sürüm Editör Adı
Fotoğraf dosyası 1.0.1196 KB 28-05-2022 Sara KameleS.K.
Kütüphane
NEVRUZ BAYRAMI
Biyografi
Reşan Çeliker
Biyografi
Rahime Kesici Karakaş
Kütüphane
ULUSLARARASI KÜRT KADIN KON...
Kütüphane
TUNCELİ KANUNU (1935) VE DE...
Biyografi
Dilan Yeşilgöz-Zegerius
Biyografi
Pervin Çakar
Biyografi
Mîran Janbar
Biyografi
Adnan Çelik
Biyografi
Hacı Özkal
Kütüphane
Tarihî Kültürel Yönleriyle ...
Biyografi
İbrahim Bingöl
Biyografi
Erbil Tuşalp
Kütüphane
Tarihî Kültürel Yönleriyle ...
Biyografi
JAKLİN ÇELİK

Gerçek
Kısa tanım
Newroz mesajı: Buradayız, ayaktayız ve politikalarınıza “HAYIR” diyoruz!
08-10-2022
Sara Kamele
Newroz mesajı: Buradayız, ayaktayız ve politikalarınıza “HAYIR” diyoruz!
Kütüphane
Her Şey Silah Zoruyla
24-02-2024
Sara Kamele
Her Şey Silah Zoruyla
Biyografi
Erbil Tuşalp
25-02-2024
Sara Kamele
Erbil Tuşalp
Kütüphane
ULUSLARARASI KÜRT KADIN KONGRESİ
01-03-2024
Sara Kamele
ULUSLARARASI KÜRT KADIN KONGRESİ
Kütüphane
NEVRUZ BAYRAMI
25-03-2024
Sara Kamele
NEVRUZ BAYRAMI
Yeni başlık
Kütüphane
NEVRUZ BAYRAMI
25-03-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Tarihî Kültürel Yönleriyle Bitlis (I. Cilt)
25-03-2024
Rapar Osman Ozery
Kütüphane
Tarihî Kültürel Yönleriyle Bitlis (II. Cilt)
25-03-2024
Rapar Osman Ozery
Kütüphane
TUNCELİ KANUNU (1935) VE DERSİM JENOSİDİ
02-03-2024
Sara Kamele
Kütüphane
ULUSLARARASI KÜRT KADIN KONGRESİ
01-03-2024
Sara Kamele
Biyografi
Mîran Janbar
25-02-2024
Sara Kamele
Biyografi
Adnan Çelik
25-02-2024
Sara Kamele
Biyografi
Erbil Tuşalp
25-02-2024
Sara Kamele
Biyografi
İbrahim Bingöl
25-02-2024
Rapar Osman Ozery
Kütüphane
KÜRT CUMHURİYETİ (1946)
25-02-2024
Rapar Osman Ozery
Istatistik
Makale  514,903
Resim 104,261
Kitap PDF 18,882
İlgili Dosyalar 94,723
Video 1,232
Kütüphane
NEVRUZ BAYRAMI
Biyografi
Reşan Çeliker
Biyografi
Rahime Kesici Karakaş
Kütüphane
ULUSLARARASI KÜRT KADIN KON...
Kütüphane
TUNCELİ KANUNU (1935) VE DE...
Biyografi
Dilan Yeşilgöz-Zegerius
Biyografi
Pervin Çakar
Biyografi
Mîran Janbar
Biyografi
Adnan Çelik
Biyografi
Hacı Özkal
Kütüphane
Tarihî Kültürel Yönleriyle ...
Biyografi
İbrahim Bingöl
Biyografi
Erbil Tuşalp
Kütüphane
Tarihî Kültürel Yönleriyle ...
Biyografi
JAKLİN ÇELİK

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.33
| İletişim | CSS3 | HTML5

| Sayfa oluşturma süresi: 0.375 saniye!