KÜRTLERE DAİR KISA TANITIM YAZILARI VE ÖYKÜLER DERLEMESİ
Alexandre Jaba
Istanbul
Avesta Yayınları
2016
[1]
“Aşağıda imzası bulunan kişi, St. Petersburg İmparatorluk Bilimler Akademisi’nin Filoloji-Tarih Bölümü tarafından, bu derlemenin kapsadığı Kürt metinlerinin yayımlanmasıyla görevlendirilmiştir. Erzurum Rus Konsolosu Bay Alexandre Jaba, akademisyen Bay Dorn’un daveti üzerine, 1856 yılından beri boş vakitlerini Kürt boyları dillerinin incelenmesi için kaynak araştırmacılığına adayarak, İran üzerine araştırmalar yapmak üzere bu mevkide bulunmaktadır. Araştırmalar’ımın yayımlanan ciltlerinde, Erzurum konsolosumuzun 1858 yılının ilkbaharına kadar nam salmış Akademi’mize gönderdiği Kürtçe metinlere işaret etmeye özen gösterdim. Bay Jaba o zamandan beri, büyük bir çabayla Doğu’ya dair araştırmaların bu ilginç koluna kendini adamayı sürdürdü.
Bu kitabın büyük bir bölümünü oluşturan kırk halka özgü öyküde, Kürt boylarının yaşamının özenli olduğu kadar aynı zamanda da eksiksiz bir tablosu çizilmektedir. Dönemimiz Kürtlerinin milli niteliklerini tasvir etmek isteyenler öncelikle, seyyahlarla olan ilişkilerin ötesinde bizi bu dağ halkının yaşamının ayrıntılarıyla tanıştıran bu kaynaktan yararlanmak durumundadır.”
P. J. A. Lerch
St. Petersburg, Ağustos 1860
Kitêba di destê we de yek ji kitêbên Kurdî ê destpêkê ê çapkirî ye. Di tarîxa 1860 de li Petersburg çap bûye ku berî vê tarîxê pir kêm tişt hene. Di vê çapê de me beşê Kurdî transkrîbe kir, bêyî ku em dest bidinê tenê tîp hatin veguhestin. Beşê fransî jî bo tirkî hate wergerandin. Ferqên di navbera wan de jixwe hûnê bibînin.Di bergê wergera fransî de li cihê nivîskar Alexandre Jaba wek berhevkar û wergêrê fransî hatiye nivîsandin. Di beşa fransî de biyografiya Mela Mehmûdê Bazîdî hatiye dayin, jixwe pêşgotina Lerch gelek agahiyan dide. Bo wê me qet nexwest em têkilî nîqaşên ka gelo ev çîrok ên Bazîdî an ên Jaba ne, bibin. Em rast nabînin kitêbek ku ji aliyê “Dar El-Tib’etî Akademiyayî Imperatorî” ya Rûsyayê ve bi navê Jaba hatiye çapkirin û li ser bergê Kurdî “Iskender Jaba” hatiye nivîsandin, bi navekî din bê çapkirin û nîqaşa pêwendiya Bazîdî û Jaba ji lêkolîneran re dihêlin.