İmparatorluktan Cumhuriyete Türkiye’de Etnik Çatışma
Erik Jan Zürcher
Istanbul
İletişim Yayıncılık
2014

[1]
Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında nüfus kompozisyonunda değişikliklere yol açan gelişmeler, 1850-1950 arasında Avrupa’da görülen genel tabloya uygun düşmektedir. Milliyetçilik bu dönem boyunca demografi mühendisliğini biçimlendiren temel faktör olmuştur. Erik Jan Zürcher’in hazırladığı bu derleme, ulus inşası sürecinde etnik politikaların mantığını ve işleyişini gösteren makalelerden oluşuyor. İmparatorluktan Cumhuriyete Türkiye’de Etnik Çatışma, hem Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarına hem de Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna etnik politikaların ve etnik çatışmaların damgasını vurduğunu gösteriyor. Fikret Adanır’ın, Touraj Atabaki’nin, Taner Akçam’ın, Hilmar Kaiser’in, Hamit Bozarslan’ın ve Nesim Şeker’in makaleleri konuyu farklı boyutlarıyla ele alıp inceliyor: Bulgaristan, Yunanistan ve Türkiye arasındaki nüfus mübadeleleri; Kafkasya ve İran’da Pantürkist girişimlerin ve milliyetçi hareketlerin etkisi; Ermeni tehciri; Kürt sorunu; devlet politikalarının rolü... Bakış açılarında önemli farklılıklar taşıyan makaleler, Türkiye’nin deneyiminin benzersiz olmadığını göstererek karşılaştırmalı değerlendirmeler için zemin hazırlıyor. Günümüzü de etkileyen bir tarihsel sürece değişik perspektifler getiren bu kitabın ufuk açıcı tartışmalar yaratacağını umuyoruz.