پاوه یکی از شهرهای شمالی استان کرمانشاه و مرکز شهرستان پاوه است که در مجاورت مرز ایران و عراق (اقلیم کردستان) قرار دارد. به دلیل ساختار پلکانی، پاوه ملقب به شهر هزارماسوله است. پاوه از مناطق زیبای استان کرمانشاه و مرکز اورامانات (اورامان)(هورامان) است.
شهر پاوه به فاصله 112 کیلومتری از مرکز استان و 45 کیلومتری تا نقطه صفر مرزی قرار دارد. سازهها و منازل مسکونی در این شهر به گونهای طراحی شدهاست که در بیشتر موارد پشتبام خانهای که در ارتفاع کمتری از دامنه کوه ساخته شدهاست حیاط منزلی است که چند متر بالاتر ساخته شدهاست. به همین دلیل پاوه را شهر هزار ماسوله مینامند. پاوه در گذشته 9 محله داشته که ساکنان اصلی شهر در این قسمتها ساکن بودهاند و عبارتند از: «میرائاوا»، «شه خه لیان»، «سه ردی»، «قدیم شار»، «ئاسنگران»، «پشته»، «قلاخوان»، «فیض ئاوا»، «سواره یا زواره».
مردم پاوه در گذشته باغدار و دامدار بودهاند. این دو حرفه امروزه از رونق خود افتادهاند و بخصوص قانون ارث تأثیر بسیاری در قطعه قطعه شدن باغهای شهر دارد. امروزه پاوه بیشتر یک شهر توریستی خدماتی میباشد.
=KTML_Bold=خیابانها:=KTML_End=
خیابان 26مرداد: این خیابان از ترمینال کرمانشاه شروع تا میدان مولوی امتداد دارد.
خیابان مولوی: از میدان مولوی شروع وبه میدان شهداء (فلکه فرمانداری) منهی میشود.
خیابان مرکزی –سراب هولی کمربندی گردشگری –آرامگاه امام غزالی امام خمینی رسالت تکیه دارد.
پاوه یک شهر طولیست طول شهر پاوه که از چورژی تا نوریاب امتداد دارد حدود 12 کیلومتر است. پاوه کلاً سه خیابان اصلی و چندین خیابان فرعی خیابانی که از ترمینال کرمانشاه به سمت شهر امتداد مییابد در جنب بیمارستان به دو شاخه تقسیم میشود شاخهای به نام خیابان 26 مرداد تا میدان مولوی وسپس با نام خیابان مولوی به فلکه فرمانداری (میدان شهداء) منتهی میشود؛ که البته در آنجا نیز انشعاباتی یافته وبه خیابانهای صلاح الدین ایوبی، امام غزالی، مرکزی وآرامگاه منتهی میگردد.
=KTML_Bold=اقتصاد:=KTML_End=
=KTML_Bold==KTML_Bold=صنایع دستی:=KTML_End==KTML_End= «چه خورانک مه ره ز»، «کلاش»، «شال»، «فره نجی»، “هه لاوه”4 و ….
کشاورزی: که در پاوه بیشتر باغداری است؛ که شامل درخت گِردو و پرورش انار است.
دامداری: که سابقه طولانی دارد و البته امروزه در پاوه رونق چندانی ندارد.
صنایع دستی بینظیر مانند: چوخه و رانک (لباس مردانه)، کلاش (گیوه)، نمدمالی، گلیم و جاجیمبافی، فرنجیسازی و فرشبافی.
همچنین از محصولات صادراتی شهرستان پاوه میتوان به گردو، بادام، انگور، انجیر، فراوردههای دامی و… اشاره کرد.
=KTML_Bold=کشاورزی و دام داری:=KTML_End=
بیشتر مردم پاوه به علت داشتن آب و هوای مناسب، به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند. محصولات کشاورزی شهرستان پاوه؛ گردو، آلوچه، روغن، پشم، میوه، توتون، بادام، انگور، انجیر، و سقز است. آب کشاورزی از چشمه (سراب هولی) و رود و آب آشامیدنی شهر از سراب هولی فراهم شدهاست.
=KTML_Bold=جاذبههای گردشگری:=KTML_End=
اگر از بعد صنعت جهانگردی که میرود تا رتبه نخست را در انواع تجارت جهانی به خود اختصاص دهد، به پاوه نگاه کنیم و آن را به دو جاذبه صنعت جهانگردی تقسیم کنیم، پاوه این موقعیتها را دارد:
کوهستانها: مانند «شاهو»، «آتشگاه»، «کریسان»، ” سیمله”، ” ریاوکو و …
چشمهها و آبشارها: مانند «ئورینج”های “ویمیر»، «هانه برالو»، «هانه ساو» و برای آبشار میتوان از «شلماو» نام برد.
یخچالهای طبیعی: مانند «پیازدول»، «میشیاو»
جنگلها: سراسر پاوه و هه ورامان پوشیده از جنگلهای طبیعی با درختهایی است که ارتباط نزدیکی با نوع تغذیه شهر و منطقه دارند. مانند ” مرخیل”
=KTML_Bold=مکانهای دیدنی و تاریخی:=KTML_End=
معماری و سکونت گاههای انسانی: خود شهر که بافت پلکانی دارد
آرامگاهها و مقبرهها: مانند آرامگاه کوسه هجیج، آرامگاه “سید محمد اصفهانی ”، زیارتگاه «پیرپرچن»
اماکن متبرکه: مانند مسجد «حضرت عبدالله»، مسجد «خضر زنده»
موزهها: موزه مردمشناسی فرهنگی
مکانهای تاریخی: مانند مجسمه پیر میردوک که البته بر اثر فعالیت سودجویان این مجسمه تخریب شده و تنها مکان این مجسمه تاریخی، با نام پیر میردوک باقیماندهاست.
=KTML_Bold=مواد غذایی:=KTML_End=
از لحاظ تغذیه باید از غذاهایی نام برد که مخصوص پاوه و هورامان اند؛ «دوینه»، «کلانه»، «شه له مین»، «خورشت هلو»، «خورشت خلال بادام» و …. شیرینیهای محلی مثل «نیمه فیس»، «نوخورجانه» (کلوچه)، «گیته مژگه»، «شیلکینه»، «شکر لهمی»، «پشیه» و …. محصولات باغی هم غالباً عبارتند از: گردو، گلابی، توت، انجیر، سیب، انار، بادام، انگور و ….
=KTML_Bold=گیاهان:=KTML_End=
از جمله گلهای وحشی منطقه میتوان به: «سوره هراله»، «چنور»، «بوژانه»، «ورکهمر»، «شب بو»، «گل سوسن»، «برزهلنگ» اشاره کرد. گیاهان وحشی که برای طب یا به صورت خوراک از آنان استفاده میشود عبارتند از: «ریواس»، «سوره بنه»، «کنیوال»، «گزنه»، «گل گاو زبان»، «بهرهزا»، «پیچک»، و …. درختها و درخت چههای خودرو جنگلهای پاوه: گلابی، بلوط، ون، تمشک و ….
صنایع دستی:
صنایع دستی این منطقه هم عبارتند از: گیوه دوزی، کلاهدوزی، چوخا بافی، موج بافی، سجاده بافی و ….
=KTML_Bold=مراسم سنتی اجتماعی- مراسم مذهبی:=KTML_End=
مراسم مذهبی مانند مراسم عرفانی و ذکر که در تکیه و خانقاه برگزار میشوند. مراسم سنتهای اجتماعی مانند تولد نوزاد، عروسی و … بخصوص در روستاهای اطراف پاوه این مراسم به خوبی حفظ شدهاند.[1]