نووسینی: تانیا تاهیر
هیچ کەس و هێز و لایەنێک ناتوانێ نکۆڵی لە هەبوونی قەیرانی گەورەی دارایی و ئیداری بکات لە هەرێمی کوردستان، هەمووشمان بە ئەندازەی بوونمان لە دەسەڵات و حکومڕانی ڕابردوو بەرپرسیارین تەنانەت بۆ یەک سەعات و یەک پۆستیش بووبێت، بۆیە بە ڕەوای نابینم لە ژێر هیچ ناو و پاساوێکدا بە ئامانجی خۆدزینەوە لەبەرپرسیارێتی یەکتربخەینە ناو بازنەی گەندەڵی و تۆمەتەوە.
ئەوەی وام لێدەکات جیاوازتر و پێچەوانەی زۆر کەس ئەم بابەتە بنووسم گەڕانەوەیەکی زۆر خێرا و سەرنجێکی بابەتیانەیە بۆ مێژووی سیاسی و ئیداری هەرێمی کوردستان.
ئەگەر قۆناخەکانی حکومڕانی لە هەرێمی کوردستان لەڕووی سیاسی و ئیداری دابەشبکەین بۆ سێ قۆناخی گرنگ، قۆناخی یەکەم بە ڕاپەڕینی مەزنی 1991 دەستپێدەکات، کە بە دروستکردنی حکومەتی دیفاکتۆ ناسرا، قۆناخی دووەم کە 2003 یە و بە ڕووخانی ڕژێمی فاشیستی بەغدا ناسرا، قۆناخی عێراقی نوێ و بە فەرمی ناساندنی قەوارەی سیاسی و یاسایی هەرێمی کوردستانە لە چوارچێوەی دەوڵەتی عێراقدا. قۆناخی سێیەم و لەهەمووان دژوارتر قۆناخی دوای ئەنجامدانی ڕیفراندۆمی سەربەخۆیی خەڵکی کوردستانە. دیارە لە هەموو ئەم قۆناخانەدا گەلی کورد تووشی چەندان قەیرانی سیاسی و ئابووری سەخت بووەتەوە. قسەم لەسەر قۆناخی یەکەم نییە لەم بابەتەدا، چونکە کەسایەتی نێچێرڤان بارزانی، سەرکردەیەکی سیاسی و کەسایەتی ناو خودی پارتی دیموکراتی کوردستان بووە بۆیەش هەڵسەنگاندنی ئەو قۆناخەی کاری من نییە، کە من بۆ چرکەیەک نە ئەندام و نە لایەنگری پارتی نەبووم، تاوەکو قسە لەسەر کار و بەڕێوەبردنیان بکەم.
بەڵام لەهەردوو قۆناخەکەی دیکە و دەرکەوتنی نێچیرڤان بارزانی وەک سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و سەرۆکی هەرێمی کوردستان مافی هەر هاونیشتمانییەکە بە باش و خراپەکانییەوە قسەی لەسەر بکات. بەڕای من تەنیا پێویستە قسەکانمان بابەتی بن و دووربن لە شتی تایبەتی خۆمان. ناکرێت ئەوەی ئێستا وەک دەرەنجامی مێژووی 29 ساڵەی ئەزموونی حکومڕانی لە کوردستان کەوتووەتەوە، هەموومان خۆمانی لێ بێبەری بکەین و بیخەینە ئەستۆی خۆی و ستافەکەی و خۆشمان وەک فریشتەی ئاسمانی سیاسی ئەم هەرێمە نیشانبدەین. دەبێ ئەوە بزانین ئیدارەدانی هەرێمێک لەسەر ئاستی واقعی دوو هەرێمی جیاواز، ئەو هەموو ململانێ سیاسی و کێشە ناوخۆیی و دەرەکییە هێندە سادە و سانا نییە و پیاوی خۆی دەوێت.
لەگەڵ ئەمانەشدا لەماوەی کاری ئەواندا هەموو ئەو پڕۆژە خزمەتگوزاری و پشتیوانی گەنجان و میدیا و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی و مافەکانی ئافرەتان ومنداڵ و. لە پاڵیشیدا لەسەر ئاستی دیپلۆماسی و پەیوەندی ناوچەیی و نێودەوڵەتی و هەروەها ڕاگرتنی باڵانسی سیاسی و پەیوەندی نێوان هێزە ناوخۆییەکان ناکرێت و ڕۆڵی بەڕێزیان پەراوێز بخەین. گوتنی ئەم شتانە مانای ئەوە نییە کە ڕەخنە و گلەییمان لە کاری نەبێت، بەڵام ئەوەش لەبەرچاو بگرین خۆیان و کابینەکەیان هەرچەند درەنگ بوو، بەڵام بە ئامادەکردنی پڕۆژەیاسای چاکسازی و ناردنی بۆ پەرلەمانی کوردستان دانیان بە هەموو هەڵەکانی ڕابردوودا نا لە بەڕێوەبردن و حکومڕانی.
لەم قۆناخە هەستیارە دا کە بەڕاستی مەترسی گەورە لەسەر تێکچوونی شیرازەی نێوماڵی کوردی هەیە و سەرتاپای پەیوەندییەکان هەر لە پەیوەندی نێوان حیزبەکانەوە بگرە تاوەکو حکومەت و پەرلەمان، خەڵک و حکومەت لەوپەڕی خراپیدایە سەرباری خراپی دۆخی ئابووری و مەترسی سەرهەڵدانەوەی ڕێکخراوی تیرۆریستی داعش و پەتای کۆرۆنا. لەنێو خودی هەرێمی کوردستان و دەسەڵاتەکانیشیدا بەبێ گوێدانە هەستی بریندار و هەژاری خەڵک خەریکی دروستکردنی جۆرێک لە نائارامی و ترس و دڵەڕاوکێ و سڕینەوەی یەکترن کە ئەگەر هەرچی زووە فریا نەکەوین دۆخەکە لەدەست دەردەچێت.
بۆیە لە ڕێگەی ئەم وتارەوە داوا لە بەڕێز سەرۆکی هەرێمی کورستان دەکەم بە حوکمی پێگەی یاسایی و سیاسی و حیزبی و توانای تایبەتی خۆیان و هەموو ئەو دەلیلانەی باسمکردن بە ڕۆڵی گرنگی خۆیان هەستن و لە ڕێگەی پڕۆژەی فراوانی ئاشتەوایی و تەبایی لایەنە سیاسییەکان لەنێو خۆیان و لەگەڵ حکومەت و پەرلەمان ڕێکبخاتەوە و، ئاسایشی سیاسی و کۆمەڵایەتی و یاسایی و سەقامگیری دەروونی بۆ خەڵکی کوردستان بگەڕێنینەوە و ئومێد و هیوای داهاتوویەکی باش و گەش بداتەوە هاونیشتمانیانی ماندوو و خاوەن قوربانی کوردستان، من دڵنیام ئەمە تەنیا بە بەڕێزیان دەکرێت، پێموایە نێچیرڤان بارزانی بەشێوەی بیرکردنەوەکەی خاوەنی مانیفێستی چارەسەری سەرجەم کێشەکانە. [1]