زیاتر لە 400 هەزار تۆن گەنمەشامیی بەرهەمی ساڵی 2019 #کەرکووک# تەنها 35 هەزار تۆنی ساغ کراوەتەوە، (265) تۆن گەنمەشامیی جوتیاران بە کەڕوو تێک چووە و هەرزانفرۆش کراون و 100 هەزار تۆنیش لە لای جوتیاران ماوە و
نەفرۆشراوە، لە کاتێکدا دەبوایە کۆمپانیایەکی حکومی ساغی بکردایەتەوە.


بە گوێرەی نرخی دیاریکراوی حکومەتی عیراق کە بۆ هەر تۆنێک 350 هەزار دینار بووە، ئەوا قەبارەی داهاتی بەرهەمی گەنمەشامیی کەرکووک 140 ملیار دینار بووە و ئه و 35 هەزار تۆنەی به و نرخە ساغ کراوەتەوە بەهاکەی 12 ملیار و 250 ملیۆن دینارە، ئەوەی ماوەتەوە نزیکەی 128 ملیار دینارە کە وەک زیانی دارایی بۆ جوتیارانی کەرکووک دەخەمڵێندرێت.
هەروەها لە ئێستادا نزیکەی 100هەزار تۆن بەرهەمی گەنمەشامی لای جوتیارانی کەرکووک ماونەتەوە کە بەهاکەی 350 ملیار دینارە، بە هۆی هاتنی وەرزی زستان و بارانەوە مەترسیی کەڕووکردنیان لەسەرە، تێکچوونی زۆربەی بەرهەمی ئەمساڵی گەنمەشامیی کەرکووکیش گرفتێکی گەورەیە و زیانی بە جوتیارەکان گەیاندووە.

عیزەدین تاڵەبانی، جوتیارێکی شارۆچکەی #داقوق#ی سەر بە پارێزگای کەرکووکەدەڵێت: نزیکەی 500 تۆن گەنمەشامیم لەسەر زەوی کەوتووە، زیاتر لە دوو مانگە کاتی دروێنەی تەواو بووە و تاکو ئێستاش هیچ لایەنێکی پەیوەندیدار بەرهەمەکەیان لێ وەرنەگرتووم و 50 ملیۆن دینار زەرەرم کردووە.
کۆمپانیای (مابین النهرین) ساڵانی ڕابردوو 60 هەزار تۆن گەنمەشامیی جوتیارانی کەرکووکی وەردەگرت، بەڵام ئەمساڵ تەنیا 35 هەزار تۆنی لە کەرکووک و 130 هەزار تۆنیشی لە تەواوی پارێزگاکانی دیکەی عیراق وەرگرتووە، بۆیە زۆربەی بەرهەمەکانیان ماونەتەوە و کەڕوویان کرد، بڕی 45 ملیار و 500 ملیۆن دیناریشی وەک بودجە بۆ ئه و مەبەستە تەرخان کردووە، بەڵام تەنها لە سنووری پارێزگای کەرکووک زیاتر لە 400 هەزار تۆن بەرهەم هێندراوە.
زوهێر عەلی، بەڕێوەبەری کشتوکاڵی کەرکووک دەڵێت: کۆمپانیای (مابین النهرین) بەرپرسیارە لە خراپبوونی گەنمەشامیی جوتیارانی کەرکووک، بە هۆی شکستهێنانی لە ئامادەکردنی پلانی کشتوکاڵی و نەبوونی هەماهەنگی لە نێوان کۆمپانیاکە و وەزارەتی کشتوکاڵ و کەمیی ئه و بودجەیەی کۆمپانیاکە بۆ ساغکردنەوەی گەنمەشامی دیاریی کردبوو.
ئەمینداری گشتیی ئەنجوومەنی وەزیران و وەزارەتی کشتوکاڵ و پارێزگای کەرکووکمان لە شکستی پلانی کۆمپانیای (مابین النهرین) ئاگادار کردووەتەوە و جوتیاران بەرپرسیار نین لە تێکچوونی بەرهەمەکانیان، بەڵکوو کۆمپانیاکە بەرهەمی گەنمەشامیی جوتیارانی وەرنەگرتووە، به و هۆشەیەوە کەڕووی کردووە.
وەزارەتی کشتوکاڵی عیراق و کۆمپانیای مابین النهرین، بەڕێوەبەرایەتیی کشتوکاڵی کەرکووک و جوتیاران بە هۆکاری تێکچوونی بەرهەمی ئەمساڵ دەزانن.
ڕەزوان عەلی، بەڕێوەبەری بەشی گەنمەشامی لە کۆمپانیای مابین النهرین دەڵێت: پابەندین بە وەرگرتنی ئه و 35 هەزار تۆنەی وەزارەت بۆ کەرکووکی دیاریی کردووە، بۆیە کشتوکاڵی کەرکووک بەرپرسە لە تێکچوونی ئه و بەرهەمە، چونکە ئەوان بێ گوێدانە ڕێنماییەکانی وەزارەت زیاتر له و بڕەیان چاندووە کە دیاری کراوە.
ساڵی 2019 لە مانگی 2دا 20 هەزار تۆن بەرهەمی گەنمەشامیمان لە جوتیاران وەرگرتبوو، بەڵام ئەمساڵ 2020 تاکو مانگی 2, 40 هەزار تۆنمان وەرگرتووە و تاکو 4 مانگی دیکەش بەردەوام دەبین لە وەرگرتنی بەرهەمەکانیان، هەوڵێکیش هەیە تەواوی ئه و بەرهەمە وەربگرین.
وەزارەتی کشتوکاڵی عیراق، چاندنی زیاتری بەرهەمی گەنمەشامی بە زیادەڕەوی دەزانێت و ئۆباڵی زیان و کەڕووکردنی بەرهەمەکەش دەخاتە ئەستۆی جوتیاران.
حەمید نایف، وتەبێژی وەزارەتی کشتوکاڵی عیراق دەڵێت: هەر جوتیارێک زۆرتر له و بڕە بچێنێت کە لە لایەن وەزارەتەوە دیاری کراوە زیادەڕەوییە، بە گوێرەی پلانی وەزارەتیش کۆمپانیاکە تەنیا 130 هەزار تۆن لە هەموو عیراق وەردەگرێت، بڕیارە زیاتریش وەربگیرێت.
وتیشی: جوتیاران خۆیان بەرپرسن لە تێکچوونی بەرهەمەکانیان، چونکە بەشێکیان پەلە دەکەن کە دروێنەی بەرهەمەکانیان و لە کەشوهەوای باراناوی نایپارێزن و دەبێت لە کاتی دیاریکراودا بە کۆمپانیاکەی بدەن.
پەرلەمانتارێکی کورد لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عیراق ئاگاداری وردەکاریی ئەم بابەتەیە و چەندین جار سەردانی بەڕێوەبەرایەتیی کشتوکاڵی کەرکووکی کردووە بۆ ئەوەی لەڕێی وەزارەتی کشتوکاڵەوە ئەم گرفتەی جوتیارانی کەرکووک چارەسەر بکات.
دیلان غەفووری، پەرلەمانتار دەڵێت:ئەم گرفتە دەبێتە هۆکاری ئەوەی لە ساڵانی داهاتوودا ئەم جوتیارانە لەم بەرهەمە سارد ببنەوە، بۆیە داکۆکی دەکەین کە جوتیارانی پارێزگای کەرکووک بتوانن ئه و بەروبوومەی هەیانە ساغی بکەنەوە.
دیلان غەفوور دەڵێت:تاکو ئێستا زیاتر لە 100هەزار تۆن گەنمەشامی لای جوتیارانی کەرکووک ماوەتەوە، ئەگەر حکومەت لێیان وەرنەگرێت ئەوانیش کەڕوو دەکەن.
پارێزگای کەرکووک لە پلەی یەکەمی ڕیزبەندیی بەرهەمهێنانی گەنمەشامیدایە لەسەر ئاستی عێراق و نزیکەی 175 هەزار دۆنم زەوی لە کەرکووک لە ساڵی 2019دا کراوە بە گەنمەشامی، کە دەکاتە %30 زەویی کشتوکاڵی پارێزگاکە.[1]
#27-01-2020#