=KTML_Bold=بەڕێوەبەرایەتی گشتیی کشتوکاڵی پارێزگای #هەڵەبجە#=KTML_End= تاکە بەڕێوەبەرایەتییە لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان کە ڕووپێوییەکی بۆ ژمارەی دارگوێزەکانی کردووە. بەپێی ئاماری ئەوان 85 هەزار دارگوێزی بەردار لە سنووری ئەو پارێزگایە هەن.
=KTML_Bold=ستار محەممەد=KTML_End=، بەڕێوەبەری گشتیی کشتوکاڵی هەڵەبجە، گوتی: لە ڕووپێوییەکە کە زیاتر لە مانگێکی خایاند، دار بە داری ناوچەکەمان ژمارد، دەرکەوت لە هەڵەبجە زیاتر لە 85 هەزار دار گوێزی بەردار هەن کە تەمەنی هەندێکیان نزیکەی 300 ساڵە.
هەر بەپێی ڕووپێوییەکە، 90%ی دارگوێزەکانی هەڵەبجە لە ناوچەی هەورامانن، دار گوێزەکانیش خۆماڵین و چەند جۆریشیان هەیە، داری وا هەیە تەمەنی زۆرە و 15 تاوەکو 20 هەزار گوێز دەگرێت، هی واش هەیە هەزار گوێز ناگرێ.
سەبارەت بە گوێزی ئیسرائیلی کە جۆرێکی بەرهەمدارە و خواستی زۆری لەسەرە، ستار محەممەد گوتی: هەرچەندە ئەم جۆرە گوێزە لە هەڵەبجە کەمە، بەڵام زۆر گونجاوە بۆ کەشوهەوای ئێمە، لەوانەشە لە هەندێ کەشی ناوچەکە چاندنی ئەو جۆرە لەبارتر بێت لە هی خۆماڵی، چونکە دەتوانرێت لەژێر داری گەورە بچێنرێت و گەرما کاری تێنەکات.
=KTML_Bold=ئاوێسەر ئیسماعیل=KTML_End=، خاوەنی پێشەنگایەکی فرۆشتنی گوێز لە شارۆچکەی تەوێڵە لە ناوچەی هەورامان، ساڵانە جگە لە بەرهەمی باخەکەی خۆی کە 22 دارگوێزی تێدایە، 5 تۆن بەرهەمی جووتیارانی ناوچەکەش دەکڕێتەوە، ئەو دەڵێت: بەشێوەیەکی گشتی بەرهەمی ساڵانەی گوێز لە ناوچەی هەورامان لەنێوان 60 تاوەکو 100 تۆندایە، ساڵی واش هەیە دەگاتە 150 تۆن. ئەمساڵیش بەرهەمی گوێز زۆر باش بوو، بۆیە مەزەندە دەکەم تێکڕای بەرهەمی ناوچەکە گەیشتبێتە 130 تاوەکو 150 تۆن گوێز.
ئەگەرچی گوێزی خۆماڵی تامەکەی خۆشترە، بەڵام ئاوێسەر دەڵێت لەبەر هەرزانیی نرخەکەی، خەڵک گوێزی هاوردە دەکڕن. ئاوێسەر 1000 دانە گوێز لە جووتیاران بە 55 تاوەکو 60 هەزار دینار دەکڕێتەوە و بە 5- 10 هەزار دینار قازانج دەیفرۆشێتەوە.
بەگوتەی ئەم جووتیارە، ماوەی 5 ساڵە جۆرە نەخۆشییەکی گوێز لە هەورامان بڵاوبووەتەوە، بەو هۆیەوە ژمارەیەکی زۆر گوێزی ناوچەکە وشک بوون، ئاوێسەر گوتی: تاوەکو ئێستا هۆکاری نەخۆشییەکە نەزانراوە. ئەم نەخۆشییە زیاتر لە باخەکانی تەوێڵە بڵاوە. بەم هۆیەوە جووتیار هەیە 10 دار گوێزی لە باخەکەی بڕیوەتەوە.
ماوەی چەند ساڵێکە جۆرێک گوێز بەناوی گوێزی ئیسرائیلی لە هەرێمی کوردستان پەیدا بووە، ئەم جۆرە گوێزە لە چەندین ناوچە تاقیکراوەتەوە و زۆر گونجاوە لەگەڵ کەشوهەوای کوردستان و دەتوانرێت لە ناوچە فێنکەکان کە پلەی گەرمایان لە هاویندا ناگاتە 40 پلەی سەدی، بچێنرێت و بەباشی گەشە دەکات و زوو بەرهەم دەدات و بەرهەمیشی لە گوێزی خۆماڵی زیاترە.
تاوکو چەند ساڵێک لەمەوبەر تەنیا یەک باخی تایبەت بەگوێزی ئیسرائیلی هەبوو، ئەویش لە شارەدێی پیرانی سەر بە شارۆچکەی مێرگەسوورە کە ڕووبەرەکەی 20 دۆنمە و 700 دارگوێزی تێدایە.
=KTML_Bold=عەبدوڵڵا مەجید=KTML_End= کە خاوەنی باخەکەیە گوتی دوای ئەوەی بینیم دارێکی بەرهەمدارە و گونجاوە لەگەڵ کەشوهەوای کوردستان، پەرەم پێدا. گوێزەکە لە ساڵی یەکەمی تەمەنیدا دوو گوێز دەدات، لە ساڵی دووەمدا 7 گوێز دەدات. ساڵی سێیەم 25- 30 گوێز دەگرێت. تا بچێتە نێو تەمەن بەرهەمی زیاتر دەبێت و بەشێوەیەکی گشتی ساڵانە 30%ی بەرەکەی زیاد دەکات، لە تەمەنی 20 ساڵیدا دەگاتە لوتکەی بەرهەم و نزیکەی 30 کیلۆ گوێز دەدات.
عەبدوڵڵا مەجید، پێیوایە دەکرێت لەڕێگەی چاندنی ئەم گوێزە، بەرهەمی گوێز تا ئاستی پڕکردنەوەی پێداویستی نێوخۆ بەرز بکرێتەوە و دەڵێت: ئەم جۆرە گوێزە زۆر گونجاوە لەگەڵ کەشوهەوا و خاکی هەرێمی کوردستان، ئەگەر وەزارەتی کشتوکاڵ پلانی هەبێت، لە ڕێگەی دروستکردنی باخی نموونەیی و دابەشکرنی نەمامی ئەم جۆرە گوێزە، دەتوانێ بەرهەمی گوێز تا ئاستی پێویستیی ناوخۆ گەشە پێبدات.
=KTML_Bold=حوسێن حەمەکەریم=KTML_End=، بەڕێوەبەری گشتی باخداری و دارستان و پاوان، بۆچوونی ئەو جووتیارە پشتڕاست دەکاتەوە و دەڵێت: لەڕێگەی تاقیکردنەوە بۆمان دەرکەتووە ئەو گوێزە زۆر گونجاوە لەگەڵ کەشوهەوای کوردستان، بەرهەمیشی لە گوێزی خۆماڵی زیاترە. ئێمە ساڵانە لە ڕێگەی نەمامگەکانمان بە نرخی پاڵشت بە جووتیارانی دەفرۆشین.
باخەکەی عەبدوڵڵا بووەتە سەرچاوەی دابینکردنی نەمامی گوێزی ئیسرائیلی بۆ بەشی زۆری نەمامگە حکومی و ئەهیلییەکانی کوردستان. ئەو دەڵێت: بۆ سوودگەیاندن بە جووتیاران و دەستکەوتنی نەمامی ئەم جۆرە گوێزە، ساڵانە 85%ی بەرهەمی باخەکەم کە ئێستا بەرهەمی ساڵانەی نزیکەی 1.5 تاوەکو 2 تۆنە، بە جووتیاران و نەمامگەکان دەفرۆشم.
گوێزی خۆماڵی تا تەمەنی حەوت ساڵی هیچ بەرهەمێک نادات و لە تەمەنی 50 ساڵی ئینجا دەگاتە لوتکەی بەرهەم و نزیکەی 50 تاوەکو 60 کیلۆ دەدات، بۆیە خواست لەسەر نەمامی ئەو گوێزە زۆرە.
=KTML_Bold=ئەیوب حەسەن=KTML_End=، خاوەنی نەمامگەی باڵەک کە نەمامگەیەکی تایبەت بە بەرهەمهێنانی ئەم جۆرە گوێزەی لە گوندی ڕەشدووری سنووری قەزای #چۆمان# کردووەتەوە، دەڵێت: لە هەرێمی کوردستان بەگشتی و ناوچەی #سلێمانی# بەتایبەتی خواستی زۆر لەسەر نەمامی ئەم جۆرە گوێزە هەیە. ساڵانە 5 تاوەکو 8 هەزار نەمام بەرهەمدێنین، بەمەرجی بەرگرتن لە ساڵی یەکەمی تەمەنیدا بە جووتیارانی دەفرۆشینەوە.
بازرگانانی هەرێمی کوردستان ساڵانە بەپێی خواستی بازاڕ بە سەتان تۆن گوێز بەشێوەی ساغ یان کاکڵە لە ئەمەریکا، ئۆکراینا، تورکیا، چیلی و چین هاوردە دەکەن.
بەپێی ئامارێک کە وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکان لە ڕێگەی خاڵە گومرگییەکان بەدەستی هێناوە، ساڵی ڕابردوو زیاتر لە دوو هەزار تۆن گوێز بەشێوەی کاکڵە و بەشێوەی ساغ هاوردەی هەرێمی کوردستان کراوە.
حوسێن حەمەکەریم، بەڕێوەبەری گشتی باخداری و دارستان و پاوان، دەڵێت: هەرچەندە بەهۆی نەبوونی ڕووپێوییەکی گشتگیر بۆ داری گوێز خاوەنی ئامارێکی دروست نین، بەڵام مەزەندە دەکەین 450 تاوەکو 500 هەزار داری گوێز لە هەرێمی کوردستان هەبن.[1]