پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان
  

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان




گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
گەڕان بە کرتە
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
گەڕان بە کرتە
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2025
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
ئەڵڵاموڕاد ڕەشیتانی
18-02-2025
سەریاس ئەحمەد
پەرتووکخانە
یەکێتی ئافرەتانی کوردستان؛ پاشخان، مێژووی دامەزراندن، بیبلۆگرافیای کۆنگرەکانی
18-02-2025
هەژار کامەلا
ژیاننامە
شاخەوان خالید
18-02-2025
هەژار کامەلا
پەرتووکخانە
خەبات و بەرخۆدان بۆ سەربەخۆیی کوردستان
18-02-2025
هەژار کامەلا
پەرتووکخانە
بەڵگەنامەکانی شەشەم کۆنگرەی یەکێتی نەتەوەیی دیموکراتی کوردستان YNDK
18-02-2025
هەژار کامەلا
وێنە و پێناس
قوتابخانەی پەهلەوی لە مەهاباد، ساڵی 1950
18-02-2025
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
محەمەد حسێن خانی سەرداری موکری، پارێزگاری بەناوبانگی مەهاباد و موکریان
18-02-2025
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
گوندی باوزێ، لە شارەدێی ئیسێوە -سەربە شارۆچکەی پشدەر
18-02-2025
سارا سەردار
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک دانیشتووی شاری مەهاباد لە گەشت و سەیران، لە قۆپی مەولەوی، سێزدە بەدەری 1949
17-02-2025
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک کەسایەتی شاری مەهاباد ساڵی 1956
17-02-2025
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  539,846
وێنە
  115,596
پەرتووک PDF
  20,905
فایلی پەیوەندیدار
  111,612
ڤیدیۆ
  1,945
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
296,068
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,709
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,631
عربي - Arabic 
34,445
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
21,631
فارسی - Farsi 
11,907
English - English 
7,959
Türkçe - Turkish 
3,705
Deutsch - German 
1,860
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,151
ژیاننامە 
27,217
پەرتووکخانە 
26,335
کورتەباس 
20,049
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,193
پەند 
13,752
شوێنەکان 
13,237
شەهیدان 
11,944
کۆمەڵکوژی 
10,940
هۆنراوە 
10,578
بەڵگەنامەکان 
8,505
وێنە و پێناس 
7,937
ئامار و ڕاپرسی 
4,628
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,583
ڤیدیۆ 
1,825
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,472
فەرمانگەکان  
1,119
پۆلێننەکراو 
989
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
838
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
827
کارە هونەرییەکان 
777
شوێنەوار و کۆنینە 
641
گیانلەبەرانی کوردستان 
586
ئیدیۆم 
410
یارییە کوردەوارییەکان 
279
نەخشەکان 
213
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
88
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
58
مۆزەخانە 
51
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
552
PDF 
32,922
MP4 
3,162
IMG 
213,287
∑   تێکڕا 
249,923
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
فرەنسۆ هەریری
ژیاننامە
نیکۆس کاسداگلیس
ژیاننامە
ئامینە مەولودیان
ژیاننامە
خدر ڕەش ئەحمەدی
ژیاننامە
ئەڵڵاموڕاد ڕەشیتانی
نیزیکەی دوو سەد ساڵ لە سەردەمی ژیانی نالی تێدەپەڕێ، بەڵام زەحمەتە بیسەلمێنین تا ئێستا دوو سەد بابەتی باشمان لە سەر نالی نووسیبێت
کوردیپێدیا، (مافی گەییشتن بە زانیاریی گشتی) بۆ هەموو تاکێکی کورد دەستەبەردەکات!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
بەشکردن
Copy Link0
E-Mail0
Facebook0
LinkedIn0
Messenger0
Pinterest0
SMS0
Telegram0
Twitter0
Viber0
WhatsApp0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)1
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish1
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

نیزیکەی دوو سەد ساڵ لە سەردەمی ژیانی نالی تێدەپەڕێ، بەڵام زەحمەتە بیسەلمێنی...

نیزیکەی دوو سەد ساڵ لە سەردەمی ژیانی نالی تێدەپەڕێ، بەڵام زەحمەتە بیسەلمێنی...
ئەدەبی کلاسیک یەکێکە لە پایەگرنگەکانی بەهێزی ئەدەبیاتی هەموو گەل و نەتەوەیەک، کە وەک بانقێکی زانیاری هەمیشە پێویستە بۆی بگەڕێینەوه و لێوەی فێربین، لە ناو ئەدەبی کلاسیکی ئێمەدا (نالی) یەکێکە له و شاعیرانەی کە لە هەموو سەردەم و ڕۆژگارێکدا خوێندنەوەی نوێ بەدوای خۆیدا دێنێ، تایبەت بە ناسین و دیدێکی نوێ بۆ ئەم شاعیرە پێمانباشبوو لەگەڵ ڕەخنەکاری ئەدەبی (عەبدولخالق یەعقووبی) ئەم دیدارە سازبدەین.
سازدانی: شاخەوان سدیق
هاوڵاتی: لە ئەدەبی کوردیدا زۆر بابەت لێرەو لەوێ لەسەر نالی و ئەدەبیاتی ئەو نوسراوە. پێتان وایە ئێمە توانیومانە باش ئەو شاعیرە گەورەیەمان بخوێنینەوە؟
-من پێم وا نییە لە سەر نالی بابەتی زۆر نووسرابێت، یان لانیکەم بابەتی باش زۆر نووسرابێت. تۆ دەزانی نیزیکەی دوو سەد ساڵ لە سەردەمی ژیانی نالی تێدەپەڕێ، و زۆر زەحمەتە بە خۆمانی بسەلمێنین تا ئێستا لە گۆڕەپانی ئەدەبی کوردی دوو سەد بابەتی باشمان لە سەر نالی نووسیبێت. ئەگەر سووکەئاوڕێک لە شاعیرانی دەوروبەری خۆمان وەکو حافیزی شیرازی و مەلانای ڕۆمی و هتد بدەینەوە، دەبینین دراوسێکانمان زۆر زیاتر لە ئێمە گرینگییان بە شاعیرانی کلاسیکی خۆیان داوە، چ وەک ساغکردنەوە، چ وەک بڵاوکردنەوە، و چ وەک شیکردنەوەی دەقی شیعرەکانیان. لای فارسەکان حافیزناسی و مەولاناخوێنی بۆتە دیاردە، و ساڵ نییە لە سەر ئەو شاعیرانە، چ لە ئاستی دامەزراوەگەلی حکوومیان و چ لە ئاستی هەوڵی تاکەکەسیی نووسەرانیان، کتێبی نوێ و تۆژینەوەی تازە نەکەوێتە بەردەستی خوێنەرانیان. بەڵام لای ئێمە، چ سیاسەتێکی کولتووریی بەکەڵک لە ئاستی دەسەڵات و چ هەوڵی بێوچانی پڕدەستکەوت لە لایەن تۆژەرانمان (بە خۆشمەوە) هەست پی ناکرێت کە، بۆ وێنە، نالی ناسی وەکو پێداویستییەکی گۆڕەپانی کاری ئەدەبیی وەزارەتی ڕۆشنبیری یان زانکۆکان یان ناوەندەکانی وەشاندن بێتە ئاراوە.
لایەنی دووهەم، ناوەڕۆکی پڕگرفت و و ناواخنی زۆرجار بەتاڵی ئەو بابەتانەیە کە جارجارە لێرە و لەوێ لە سەر شیعری نالی دێتە وەشاندن. بەشێکی بەرچاوی ئەو کارانە ئەو تۆژینەوانەن کە مامۆستایانی زانکۆکانی کوردستان بە مەبەستی بەرزکردنەوەی پلەی زانستیی خۆیان دەینووسن، و هەر بۆیە بەر لەوەی نالی ناسانەبن، پلەخوازانەن. بۆ وێنە، کاتێک ناونیشانێکی وەکو گوڵ لە شیعری نالی لە وتارێکی ئەکادیمیدا دەبینیت، و پاشان کە وتارەکە دەخوێنیتەوە، دەبینی نووسەر تەنیا ناو و ژمارەی ئەو گوڵە جۆراوجۆرانەی کە لە شیعری نالی-دا هاتووە ڕیز کردووە، تازە تێدەگەی هەم تۆی کات بەفیڕۆچوو، هەمیش نالیی بەستەزمان کڵاوێکی گەورەتان کراوەتە سەر، چونکی ئەو بابەتە چ فڕی بە سەر مەعریفە و جیهانبینی و جوانیناسیی شیعری نالییەوە نییە، بەڵکو تەنیا وێنەیەکی بێڕووتووشی زەق و زۆپی گوڵستانەکەی باغی شیعری نالییە. کورت و کورمانجی بڵێم، ئێمە تا ئێستا نەمانتوانیوە باش نالی بناسین و بیناسێنین، هەر بۆیە پێویستە لە مەولا باش بیناسین و بیناسێنین.
هاوڵاتی: زۆرجار کەباس لە شاعیرانی کلاسیکی کورد بەتایبەت (نالی و مەحوی) دەکرێت یەکڕاست باس لە پەیوەندی و خەیاڵی عیرفانی ئەوان دەکرێت و دەبەسترێتەوە بە لایەنی دینی و عیشقی ئیلاهیەوە، ئەمە تا چەند ڕاستە؟
- کەسایەتیی وەکو نالی و مەحوی پەروەردەی مەعریفەی حوجرەیین، مەعریفەیەک لە سەر بنەمای ئاین و شەریعەت. بۆیە لە جیهانی شیعریی زۆربەی شاعیرانی کلاسیکی ئێمە هزری دینی دەوری سەرەکی دەگێڕێت، و پارادایمی زاڵی فەلسەفەی شیعرییان پارادایمێکی دینییە؛ واتە باڵادەستیی تێڕوانینی ئیلاهییانەیە بۆ ئینسان و ژیان و جیهان. بەڵام داهێنەربوونی ئەم شاعیرانە لە پانتایی شیعری کوردیدا ناگەڕێتەوە بۆ ئامادەبوونی ئەم پارادایمە لە شیعری ئەواندا، بەڵکو زیاتر پەیوەندیی بەو دیدە نوێیەوە هەیە کە ئەوان بۆ ئەو مەعریفە باڵادەستەی سەردەمی خۆیان هەیانە. لە وتارێکمدا لە سەر شیعری مەحوی بە ناوی مەحوی: شاعیری ئادابی مەحەببەت تێزی سەرەکیم بریتی لەوەی عیشقی مەحوی دین نییە، بەڵکو دینی مەحوی عیشقە. واتە ڕاستە مەحوی شاعیرێکی دیندارە و بە زمانێکی پڕ لە ئیماژی سۆفیانە و دینی دەدوێت، بەڵام دواجار ئەو لە دەرگای عیشقەوە دێتە نێو ئەم جیهانەوە و بە کردەوە، پتر لەوەی بە ئەلفوبێی دین بجوولێتەوە، بە ڕۆحییەتێکی ئاشقانەوە هەڵسوکەوت دەکات. هەمان دیدگا بۆ نالی-ش وەڕاست دەگەڕێت، کاتێک دەبینین نالی لە زۆر شیعریدا، وەکو قەسیدەکەی بۆ کەر، سنووری مەعریفەی دینی دەبەزێنێت و پتر لەوەی نوێنەری دەنگی شەریعەت بێت، پەیڤداری جهانیبینیی تایبەتی خۆیەتی. یان لە شیعری هەرمانی قوربانی تۆزی ڕێگەتم... نیشتمان خۆشەویستێکە کە حاشا لە دەسەڵاتی سوننەی عوسمانییەکان دەکات. کە واتە، ئەم شاعیرانەی ئێمە نیشتەجێی نیشتمانی دین هەن، بەڵام زۆرجار سنووری ئەم جوگرافییەیان بەزاندووە، و لە دەرەوی کیشوەری شەریعەت، لە هەوای هیومانیزم و جوانپەرەستییان هەڵمژیوە.
هاوڵاتی: ئێمە چۆن بتوانین خوێندنەوەیەکی نوێ بە دیدێکی تازەوە نالی بخوێنینەوە؟ ئایا هیچ گۆشەنیگایەکی نوێ هەیە؟
- دیدی مەلا عەبدولکەریم و کوڕەکانی بۆ شیعری نالی پتر فەساحەت-تەوەر و بەلاغە-بونیاد بووە. دوای ئەوان، مەسعوود محەمەد خوێندەوەی وشە- تەوەر و ڕستە- بونیادی بۆ نالی کردووەتە باو. هەر دووکی ئەم جۆرە خوێندنەوانە بۆ سەردەمی خۆی و بۆ تێگەیشتن لە شیعری نالی زۆر باش و پێویست بوون. خاڵی هاوبەشی ئەو دوو بەرە هاوسەردەمە بۆ خوێندنەوەی شیعری نالی گرینگیدانیان بوو بە مێژووگەرایی و تۆژینەوە لە سەر کەسایەتیی خودی نالی وەکو تاک و ساغکردنەوەی ژیانی ئەو لە سەر بنەمای شیکردنەوەی شیعرەکانی. بەڵام دواتر نەوەیەکی تر لە تۆژەرانی کورد هاتنە گۆڕەپانەکەوە کە پتر هەوڵیان دا بە دیدێکی گوتار-تەوەر (discourse-based) لە شیعری نالی بڕوانن، وەکو ڕێبوار سیوەیلی و ئەم قەڵەمە، عەبدولخالق یەعقووبی. لە ڕوانگەی ئەمانەوە، ئەوە گوتاری (کۆی سیستەمی هزری، مەعریفی، زمانیی) شیعری نالی-یە کە دەبێت بکەویتە ناوەندی سەرنجەوە، نەک تەنیا موفرەداتی شیعری و سەنگوسووککردنی ڕستەکانی. لە خوێندنەوەی گوتارناسانەدا نالی چیتر تەنیا شاعیری مەعریفەیەکی تایبەت (تۆ بڵێ حوجرەیی) نییە، بەڵکو شاعیرێکە فرەمەعریفە کە مافی ئەوەی هەیە لە سەر هەموو جیهان و کاینات وەدەنگ بێت، و تەنانەت جاروبار هێڵی سووری ئەو مەعریفەیەی تێێدا گۆشکراوە ببەزێنێت (بڕوانە شیعری مەستوورە کە حەسناو و ئەدیبە بە حیسابێ...). دیارە گۆشەنیگای نوێ و جیازواز بۆ خوێندنەوەی نالی، و هەر شاعرێکی تریش، هەمیشە بۆی هەیە بێتە ئاراوە، و جیهانی ڕەخنەکاریی و شیکاریی ئەدەبی جیهانێکی سنوورنەناس و زەمەنپەڕێن و شوێنبەزێنە.
هاوڵاتی: لە ڕابردوودا هەریەکە لە مامۆستایان (مەلاعەبدولکەریی مودەرەس و مەسعود محەمەد) زۆریان لەسەر شەرحی نالی نوسیوە، پێتان وایە کێماسیەکانی ئەو نوسینانە لەکوێدایەو دەکرێت لە نێوان تێڕوانینی ئەو دوو نوسەرەدا ئێمە نالیەکی نوێ بناسین و بخوێنینەوە؟
- لە سەر خوێندنەوەی مەلا عەبدولکەریم و کوڕەکانی، سەرباری ئەوەی دەسپێشخەرانە و بوێرانە بووە، چەند تێبینی و ڕەخنەم هەیە. یەکەم، ئەوان لە زۆر جێگادا نالی وەکو شاعیرێک لە دوورگەیەک بە تەنیا دەبینین. ئەمە بەو هەڵانەدا دەردەکەوێت کە بۆ ساغکردنەوەی هەندێک لە وشە شیعرییەکانی نالی-دا بە سەریاندا تێپەڕیوە. بۆ نموونە، لە پیشینەی شیعری کلاسیکی فارسی وشەی مل [مول] (شەرابی ترێ) وشەیەکی ناسراو و زۆر بەکاربراوە، بەڵام ئەوان بە ملی دەخوێننەوە (مەجلیسێکی چەمەن و بولبول و بەزمی گوڵ و مول / بە دووسەد مەدرەسە و دەرس و کیتابی نادەم). دووهەم، زۆرجار هەوڵ دەدەن ژیانی نالی لە سەر بنەمای شیعرەکانی ساغ بکەنەوە، وەکو ئەوەی بڵێی جیهانی شیعریی جیهانێکی پڕفاکت و بێگرێوگۆڵ و و ڕاستەقینەی مێژووییە و هەموو دیڕەشیعرێک ڕاستەوخۆ دەربڕی واقیعەکانی ژیانی داهێنەرەکەی. بۆ وێنە، هەڵوێستیان بۆ پرسی ژندار یان بێژنبوونی نالی بە پێی لێکدانەوەی ئەو شیعرانەی کە ناوی حەبیبەیان تێدا هاتووە نیشاندەری ئەوەیە ئەوان شیعر وەکو ڕەنگدانەوەی ڕاستەوڕاستی ژیانی شاعیر دەبینین، نەک جیهانێکی سەربەخۆی پێکهاتوو لە پەیڤ و گوتار، کە هەڵبەت بێبەری نییە لە ژیانی شاعیر خۆی، بەڵام کۆپیی دەقاودەقی ژیانی شاعیریش نییە.
لەولاوە، مەسعوود محەمەد بۆ خوێندنەوەی نالی چەند هەنگاوێک هاتۆتە پێش و گەلێک جار نالی لە زەمینەی شیعری جیهانی دەوروبەریدا دەخوینێتەوە، و لە هەمان کاتیشدا لە شیکردنەوەی جوانیناسانە نیزیک دەبێتەوە. دوو سەرنجم لە سەر شیکردنەوەکانی ئەو نووسەرە هەڵکەوتەیەشمان هەیە. یەکەم، مەسعوود محەمەد بۆ شیکردنەوەی شیعری نالی زۆر قورسایی و گرینگی بە ڕستە شیعرییەکان دەبەخشێت، و زۆر جار شیکردنەوەکانی دەبن بە شەرحی موفرەداتی شیعری نالی، نەک جیهانبینی و هزری نالی. هەر ئەوەشە وای کردووە کتێبی نایابی دەستەودامانی نالییەکەی زیاتر ڕاستکردنەوە و ساغکردنەوەی شەرحەکەی مەلا عەبدولکەریم بێت نەک شەرحێکی نوێی لە سەر بنەمای تێڕوانینێکی جیاواز. دووهەم، مەسعوود محەمەد لە شیکردنەوەکانی خۆیدا، زۆرتر لە چەپکێک لە گولزاری نالی، هەندێک جار خواستی ڕەخنەکارانەی خۆی دەخاتە پێش پێدراوەکانی دەقی نالی. واتە، بارێکی قورسی چەمکی و واتایی دەخاتە سەرشانی شیعری نالی، کە لە ڕاستیدا ئەو مەفهووم و مانایانە ڕێتێچوو نین، بەڵام ئەو، وێدەچێت لە سۆنگەی خۆشەویستیی ڕادەبەدەری بۆ نالی، هەوڵ دەدات وەکو واتای شیعری نالی بیانسەلمێنێت/بیانسەپێنێت. (نموونەکانی ئەو هەوڵەی ئەوم لە وتاری بژاری مژاری نالی ناسانەی مەسعوود محەمەد هێناوەتەوە(.
پێشنیاری من بۆ خوێندنەوەی نوێی نالی، وەکو پێشتریش باسم کرد، خوێندنەوەی گوتارناسانەیە، خوێندنەوەیەک کە شیعر وەکو گوتار و ڕەوتێکی مەعریفیی مێژووکرد دەبینێت، نەک تەنیا تەتەڵەکردنی بەلاغی یان وشەناسانە لە ڕەوتێکی دوورەپەرێز لەمێژوو. بۆ وێنە، چاو لەم شیعرەی نالی بکەن:
نالی عەجەب بە قووەتی حیکمەت ئەدا دەکا/ مەعنایی زۆر و گەورە بە لەفزی کەم و بچووک
چەند سەدە پیش نالی حافیزی شیرازی ئەمەی نووسیوە:
بیا و حال اهل درد بشنو / بە لفڤ اندک و معنی بسیار
(وەرە و گوێ بۆ حاڵی ئەهلی ئازار بگرە/ بە لەفزی کەم و مانای زۆر)
تێگەیشتن لەم شیعرەی نالی و شیکردنەوە و چێژلێوەرگرتنی و باسکردن لە شوێندانان و شوێنوەرگرتنی شیعریی نالی بە بێ گەڕانەوە بۆ گوتاری شیعری کلاسیکی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بە تایبەتی شیعری کلاسیکی فارسی ئەستەمە. بۆیە پێویستە نالی بخرێتە نێو یەکەیەکی گەورەتری شیکردنەوەوە، کە ئەویش گوتارە.
هاوڵاتی: پێم وابێت ئێوە پرۆژەیەکی نوێتان لەسەر نالی هەیە دەکرێت بزانین ئەو پرۆژەیە چیە؟
عەبدولخالق یەعقووبی: من ئێستا کتێبێکم لە سەر شیکردنەوەی شیعری نالی ئامادەیە بە ناوی ئاشنای سیڕڕی قەڵەم، کە هەوڵ دەدەم بەمزوانە چاپی بکەم (لە سایەسەری دۆخی داڕووخاوی چاپەمەنیی کوردستان بۆ کاری جیددی، بەمزووانە لە یەک ساڵەوە دەگرێتەوە تا سێ سال!). ئەم کتێبەم پێکهاتووە لە چەند ڕەخنەی پراکتیکی لە سەر شیعری نالی و وتوێژێکی درێژیش لە بابەت هزر و جیهانبینیی نالی. پڕۆژەی ترم شیکاریی شیعر بە شیعری دیوانی نالییە لە سەر بنەمای لێکدانەوەی گوتارناسانە، کە سەرەتا بە شێوەی دەنگیی ئامادەی دەکەم و پاشان دەیکەم بە دەقی نووسراویش. ئەم کارە پەلەی لێ ناکەم و بەکاوەخۆ، مانگان و ساڵان، لەگەڵی دەژیم[1].

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە 4,181 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | هاوڵاتی
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 8
1. ژیاننامە نالی
3. ژیاننامە ڕێبوار سیوەیلی
4. ژیاننامە Abdulkhaliq Yaqubi
5. ژیاننامە Nalî
6. ژیاننامە Nalî
7. ژیاننامە Nâlî
1. ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 09-05-2019
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 09-05-2019 (6 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( نالیا ئیبراهیم )ەوە لە: 24-09-2019 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 25-09-2019 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 31-07-2022 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە 4,181 جار بینراوە
QR Code
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
محەمەد حسێن خانی سەرداری موکری حاکمی شاری مەهاباد لە ساڵی 1912
ژیاننامە
شاخەوان خالید
کورتەباس
ئەو ناودارانەی کورد، کتێب و کتێبخانەکانیان سووتێنرا
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
پەرتووکخانە
یەکێتی ئافرەتانی کوردستان؛ پاشخان، مێژووی دامەزراندن، بیبلۆگرافیای کۆنگرەکانی
کورتەباس
درامای (باڵەخانه) ‌له ‌مانگی ڕەمەزان دەبێتە میوانی ماڵەکان
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
ژیاننامە
ئاوارە حاجی
پەرتووکخانە
بەڵگەنامەکانی شەشەم کۆنگرەی یەکێتی نەتەوەیی دیموکراتی کوردستان YNDK
وێنە و پێناس
مەهاباد ساڵی 1885ی زایینی کە ئەو کات بە ساوجبڵاغی موکری یان سابڵاغ ناسرابوو
ژیاننامە
محەمەد عەزیزی 01
ژیاننامە
ژێنەر حەمەفاروق فەتاح
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی گوڵ گوڵیی مەلەکشاهی
ژیاننامە
ئەڵڵاموڕاد ڕەشیتانی
وێنە و پێناس
سەید جامی جەعفەری دانیشتووی مەهاباد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
ژیاننامە
عەزیزە؟
پەرتووکخانە
خەبات و بەرخۆدان بۆ سەربەخۆیی کوردستان
کورتەباس
شێرەژن؛ زەڕەوشان خانم مورتەزایی
ژیاننامە
ئایە ئاریان ئەحمەد
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
ژیاننامە
گوڵناز عەزیز قادر
کورتەباس
لە بابەت ناوی جەژنی بێڵندانە یان بێڵندانان بۆچوونێک بۆ لێدوان
کورتەباس
هاخام بروخیم سەقزی، کۆماری کوردستان و سەربەخۆیی ئیسراییل
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
وێنە و پێناس
قوتابخانەی پەهلەوی لە مەهاباد، ساڵی 1950
ژیاننامە
شێری پیران
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
ژیاننامە
خدر ڕەش ئەحمەدی
وێنە و پێناس
مەهاباد لە سەردەمی قاجار سەدەی بیستەم
پەرتووکخانە
فەرھەنگی زارەکی موکریان - بەرگی یەکەم (پیتی ئ)
پەرتووکخانە
ئەلف و بێ ی نوێ؛ بژارکراو چاپی پازدەیەم
شوێنەوار و کۆنینە
گردی وەرکەبود

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
فرەنسۆ هەریری
26-11-2008
هاوڕێ باخەوان
فرەنسۆ هەریری
ژیاننامە
نیکۆس کاسداگلیس
22-02-2010
هاوڕێ باخەوان
نیکۆس کاسداگلیس
ژیاننامە
ئامینە مەولودیان
01-04-2022
زریان عەلی
ئامینە مەولودیان
ژیاننامە
خدر ڕەش ئەحمەدی
17-02-2025
کشمیر کەریم
خدر ڕەش ئەحمەدی
ژیاننامە
ئەڵڵاموڕاد ڕەشیتانی
18-02-2025
سەریاس ئەحمەد
ئەڵڵاموڕاد ڕەشیتانی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
ئەڵڵاموڕاد ڕەشیتانی
18-02-2025
سەریاس ئەحمەد
پەرتووکخانە
یەکێتی ئافرەتانی کوردستان؛ پاشخان، مێژووی دامەزراندن، بیبلۆگرافیای کۆنگرەکانی
18-02-2025
هەژار کامەلا
ژیاننامە
شاخەوان خالید
18-02-2025
هەژار کامەلا
پەرتووکخانە
خەبات و بەرخۆدان بۆ سەربەخۆیی کوردستان
18-02-2025
هەژار کامەلا
پەرتووکخانە
بەڵگەنامەکانی شەشەم کۆنگرەی یەکێتی نەتەوەیی دیموکراتی کوردستان YNDK
18-02-2025
هەژار کامەلا
وێنە و پێناس
قوتابخانەی پەهلەوی لە مەهاباد، ساڵی 1950
18-02-2025
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
محەمەد حسێن خانی سەرداری موکری، پارێزگاری بەناوبانگی مەهاباد و موکریان
18-02-2025
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
گوندی باوزێ، لە شارەدێی ئیسێوە -سەربە شارۆچکەی پشدەر
18-02-2025
سارا سەردار
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک دانیشتووی شاری مەهاباد لە گەشت و سەیران، لە قۆپی مەولەوی، سێزدە بەدەری 1949
17-02-2025
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک کەسایەتی شاری مەهاباد ساڵی 1956
17-02-2025
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  539,846
وێنە
  115,596
پەرتووک PDF
  20,905
فایلی پەیوەندیدار
  111,612
ڤیدیۆ
  1,945
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
296,068
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,709
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,631
عربي - Arabic 
34,445
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
21,631
فارسی - Farsi 
11,907
English - English 
7,959
Türkçe - Turkish 
3,705
Deutsch - German 
1,860
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,151
ژیاننامە 
27,217
پەرتووکخانە 
26,335
کورتەباس 
20,049
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,193
پەند 
13,752
شوێنەکان 
13,237
شەهیدان 
11,944
کۆمەڵکوژی 
10,940
هۆنراوە 
10,578
بەڵگەنامەکان 
8,505
وێنە و پێناس 
7,937
ئامار و ڕاپرسی 
4,628
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,583
ڤیدیۆ 
1,825
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,472
فەرمانگەکان  
1,119
پۆلێننەکراو 
989
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
838
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
827
کارە هونەرییەکان 
777
شوێنەوار و کۆنینە 
641
گیانلەبەرانی کوردستان 
586
ئیدیۆم 
410
یارییە کوردەوارییەکان 
279
نەخشەکان 
213
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
88
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
58
مۆزەخانە 
51
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
552
PDF 
32,922
MP4 
3,162
IMG 
213,287
∑   تێکڕا 
249,923
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
محەمەد حسێن خانی سەرداری موکری حاکمی شاری مەهاباد لە ساڵی 1912
ژیاننامە
شاخەوان خالید
کورتەباس
ئەو ناودارانەی کورد، کتێب و کتێبخانەکانیان سووتێنرا
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
پەرتووکخانە
یەکێتی ئافرەتانی کوردستان؛ پاشخان، مێژووی دامەزراندن، بیبلۆگرافیای کۆنگرەکانی
کورتەباس
درامای (باڵەخانه) ‌له ‌مانگی ڕەمەزان دەبێتە میوانی ماڵەکان
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
ژیاننامە
ئاوارە حاجی
پەرتووکخانە
بەڵگەنامەکانی شەشەم کۆنگرەی یەکێتی نەتەوەیی دیموکراتی کوردستان YNDK
وێنە و پێناس
مەهاباد ساڵی 1885ی زایینی کە ئەو کات بە ساوجبڵاغی موکری یان سابڵاغ ناسرابوو
ژیاننامە
محەمەد عەزیزی 01
ژیاننامە
ژێنەر حەمەفاروق فەتاح
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی گوڵ گوڵیی مەلەکشاهی
ژیاننامە
ئەڵڵاموڕاد ڕەشیتانی
وێنە و پێناس
سەید جامی جەعفەری دانیشتووی مەهاباد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
ژیاننامە
عەزیزە؟
پەرتووکخانە
خەبات و بەرخۆدان بۆ سەربەخۆیی کوردستان
کورتەباس
شێرەژن؛ زەڕەوشان خانم مورتەزایی
ژیاننامە
ئایە ئاریان ئەحمەد
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
ژیاننامە
گوڵناز عەزیز قادر
کورتەباس
لە بابەت ناوی جەژنی بێڵندانە یان بێڵندانان بۆچوونێک بۆ لێدوان
کورتەباس
هاخام بروخیم سەقزی، کۆماری کوردستان و سەربەخۆیی ئیسراییل
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
وێنە و پێناس
قوتابخانەی پەهلەوی لە مەهاباد، ساڵی 1950
ژیاننامە
شێری پیران
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
ژیاننامە
خدر ڕەش ئەحمەدی
وێنە و پێناس
مەهاباد لە سەردەمی قاجار سەدەی بیستەم
پەرتووکخانە
فەرھەنگی زارەکی موکریان - بەرگی یەکەم (پیتی ئ)
پەرتووکخانە
ئەلف و بێ ی نوێ؛ بژارکراو چاپی پازدەیەم
شوێنەوار و کۆنینە
گردی وەرکەبود

Kurdipedia.org (2008 - 2025) version: 16.25
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.968 چرکە!