هۆزو تیرەو لقەکانی کورد بریتین لە نزیکەی (500) بەش لە کوردستان و دەورو بەری هەندێ وڵاتی دراوسێ بڵاو بوونەتەوە. مێژوو ناسەکان هەموویان بە شێوەیەکی گشتی باسی هەموو تیره و هۆزەکانیان نەکردوە. هەر یەکەیان ناوی هەندێکیانی بردوە.ئەو کەسانەی ئەیانەوێ لە هۆزو تیرەکانی کورد شارەزا بن سەیری ئەم سەرچاوانە بکەن: (مجموعە ملاحظات واخبار حول کردستان ل 686 میسیۆ ئەلەکسەندەر ژابا، کتێبی مسیو نیکیتین و بەرگی بیست و یەکەمی ئینسکلوپیدیای گەورە کتێبی (هانری)و (کاپتان های)و (مێجەرسۆن)و کتێبی (سیرمارک سایکس، پیسین میران خلیفە)و پرۆفیسۆر (ئاکیازارۆ) دکتۆر (ریچ)، (ئارکالیان) و (مورگان)و شرەفنامە....هتد[1]
کورتەیەک لە ژیانی ئاغاوەیسی گەورە
ئاغاوەیسی گەورە کوڕی محمدی کوڕی موراد وەیس بووە و یەکێک بووە لە نەوەکانی هۆزی جاف لە جوانڕۆ لە سەرتای ساڵەکانی 1700ز لە جوانڕۆ لە دایکبووە، بە گوێرەی ئەو ڕووداوە مێژوویانەی کە لەو سەردەمەدا ڕووی داوە پێدەچێت ساڵی لە دایکبوونی 1721ز بێت وە هەر وەها بەگوێرەی ئەو تەمەنەی کردوویەتی کە
زیاتر لە هەشتا ساڵ تەمەنی بووە کاتێ کە لە سەرەتای ساڵەکانی 1800ز لە جوانڕۆ کۆچی دوای کردووە، شایەنی باسە کە ناوی تیرەی ئاغاوەیسی لە ناوی ئەم کەڵە پیاوەوە هاتووە کە بە ئاغاوەیسی گەورە ناسراوە و باپیرە گەورەی ئاغاوەیسیەکانە، وە هەر وەها یەکێک لە ناودارترینی کوڕەکانی ئاغاوەیسی گەورە ناوی میری وەیس بوو کە ئەکاتە باوکی ئاغاوەیسی بچوک، وەک ئاشکرایە کە جوانڕۆ مەڵبەندی دێرین و ڕەسەنی گشت هۆزی جافە، وە هۆزی جافیش هەمیشە هەزارها ڕۆڵەی دلێر و لێهاتووی تێدا هەڵکەوتووە، وە ئاغاوەیسی گەورە یش یەکێک بووە لە ڕۆڵەکانی، وەک ئاشکرایە کە گەلی کورد هەمیشە خاوەنی مێژوویەکی پرشنگدار و پڕ سەروەری بووە، بەڵام دوژمنانی هەمیشە هەوڵیان داوە بۆ سڕینەوە و لە ناوبردنی کلتور و مێژووی گەلەکەمان، بۆیە دەبینین زۆربەی ئەو بەڵگە مێژووییانە تیاچوون و فەوتاون، چونکە هیچ تاکێکی کورد نەبووە کە چەندین جار ماڵی کاول نەکرابێت و نەسووتابێت بە دەستی دوژمنانی، بەڵام سەرەڕای ئەو هەموو ستەم و کاولکاریەی کە بە درێژایی مێژوو بە سەر گەلی کوردی ستەم دیدەدا هاتووە، دەبینین بە هۆی کەسانی دڵسۆزەوە زۆربەی ئەو باس و بەسەرهاتانە دەماودەم گەیشتوەتە ئێمەی نەوەکانی، وە بووەتە هۆکارێک بۆ زیاتر شارەزایی و ئاشنابوونمان لە مێژووی ژیانی کەسانی ناودار و بە ئەمەکی تیرەکانی هۆزی جاف بە تایبەتی، وە سودێکی زۆرمان لێی وەرگرتووە لە بواری مێژووی گەلی کورد بە گشتی. بۆیە هۆزی جاف بە درێژایی مێژوو هەمیشە خاوەنی هەزارەها ڕۆڵەی وەک ئاغاوەیسی گەورە بووە بۆیە پێویستە لە سەر نەوەکانی داهاتوو ناوی ئەو کەڵە پیاوانە فەرامۆش نەکەن وە هەر زانیاریەکیان لە بارەیانەوە دەست بکەوێت بینووسن و نەهێڵن بفەوتێت بۆ ئەوەی وەک مێژوویک بمێنێتەوە بۆ نەوەکانی دوای خۆیان.
تێبینی:
ئەم وێنە تایبەتە بە کەسایەتی ئاغاوەیسی گەورە کە لە لایەن وێنەکێشی بە ناوبانگ مامۆستا (عدنان عبدالقادر الرسام)ەوە کێشراوە کە وەک دیارییەک پێشکەشی کاک (کریم محمد احمد ئاغاوەیسی) کردووە و ئێمەیش زۆر سوپاس و دەسخۆشی لێ دەکەین. [2]