Biblioteca Biblioteca
Ricerca

Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!


Search Options





Ricerca Avanzata      Keyboard


Ricerca
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
Strumenti
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Lingue
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Il mio conto
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
Ricerca Invia Strumenti Lingue Il mio conto
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 A proposito
 Voce a caso !
 Condizioni di utilizzo
 Kurdipedia Archivists
 tuo feedback
 collezioni degli utenti
 Cronologia degli eventi
 Attività - Kurdipedia
 Aiuto
Nuovo elemento
Biblioteca
Essere Curdo ; Il più grande popolo senza Stato, tradito dalla storia
17-02-2020
زریان سەرچناری
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Canti d’amore e di libertà del popolo kurdo
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 514,877
Immagini 104,261
Libri 18,882
File correlati 94,718
Video 1,232
Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizi...
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un pae...
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio pos...
Biblioteca
Memorandum sulla situazione...
Biblioteca
Un destino in versi, lirici...
700 وشە لەبارەی مێژووی مەخموور
Gruppo: Articoli | linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
voce Classifica
Eccellente
Molto buono
media
Povero
Bad
Aggiungi alle mie collezioni
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
elementi della cronologia
Metadata
RSS
ricerca in Google per le immagini relative alla voce selezionata !
ricerca in Google per la voce selezionata !
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0
700 وشە لەبارەی مێژووی مەخموور
Articoli

700 وشە لەبارەی مێژووی مەخموور
Articoli

بەختیار محەمەد (بەختیار پاڵانی- سەرنووسەری ڕۆژنامەی دەنگی مەخموور)

مێژووی ئاوەدانی لەدەڤەری مەخموور بۆ سەردەمانی زوو دەگەڕێتەوە، بەتایبەتی لەدەوروبەری چیای قەرەچووغ ئاسەواری ئاشوورییەکان بەدی دەکرێت، هەروەها لەچەند گوندێکی ئەم ناوچەیە ئاسەواری بەر لەهەزار ساڵ بەدی دەکرێت بەتایبەت لەگوندەکانی وەکو عەوێنەو کوشاف و کەنداڵ.
ناوی مەخموور لە چییەوە هاتووە؟
چەند ڕاووبۆچوونێکی جیاواز لەبارەی ناوی مەخموور هەیە، بەڵام دیارترین سێ بۆچوون لەبارەی ناوی مەخموور دەخەینەڕوو، یەکەمیان پێیانوایە ناوی مەخموو لەوشەی (مەخمەر یان مەخمەل) هاتووە، بەواتای جلێکی ڕەنگاو ڕەنگ یاخود پارچە قوماشێکی جوان، چونکە لەبەهاران ئەم ناوچەیە وەکو پارچەقوماشێکی مەخمەری خۆی دەنوێنێ.
بۆچوونی دووەم لەبارەی ناوی مەخموور ئەوەیە کە مەخموور لە (مەرغ-موور) هاتووە، واتا (تەیروتوار) چونکە ئەم ناوچەیە ژمارەیەکی زۆر باڵندەی کێوی تێدایە. بۆچوونێکی دیکە هەروەک عەزیزی مەلای ڕەش ڕۆماننوسی کورد باسی لێوەدەکات و دەڵێت: یەکەمجار دەبێ ئەوە بزانین کە مەخموور نییە بەڵکو مەغموورە، ئەم وشەیەش لە (غەمر) هاتووە بەمانای (سەراب)ە، چونکە ئەگەر لەسەرچیاو زوورگەکانی نزیکەوە سەیری دەشتی قەراج و کەندێناوە بکەی دەغەمرێنێت.
مەخموورو برایماغای دزەیی
کەسایەتی دیاری دەڤەری مەخموور (برایماغای بایزئاغای دزەیی (1840-1920ز) بۆ یەکەمجار قەڵاتی مەخمووری ئاوەدان کردۆتەوە، دواتر لەلایەن دەسەڵاتدارانی عوسمانییەوە قشڵەی مەخموور لەساڵی 1870 دروستدەکرێت و دوای ملمڵانێیەکی زۆرو بەناچاری برایماغا قەڵاتی مەخموور جێدەهێڵێ و دێتە ئەو شوێنەی کە مەخمووری ئێستایە، دوای ئەوەی برایماغا لەساڵی 1920 کۆچی دوایی دەکات، لەجێگەی ئەو (موشیر ئاغا)ی کوڕی دەبێتە حاکمی مەخموورو بۆ یەکەمجار لەسەردەستی ئەو لەساڵی 1923 قوتابخانە لەمەخموور دروست دەکات، بەڵام بەهۆی نەخۆشییەوە موشیرئاغا لەساڵی 1940 کۆچی دوایی دەکات.

مەخموور کەی و چۆن بووە قەزا؟
بۆ یەکەمجار بەفەرمانی پاشایەتی ئەو سەردەمەی عێراق بەنووسراوی ژمارە (458) لەرۆژی (15-3-1927) مەخموور وەکو قەزا دەستنیشانکراوە، کە ئەوکات مەخموور (75) ماڵی تێدابووە، پێکهاتبوو لە نەتەوەی کوردو جولەکە، بەڵام بەر لەوەی مەخموور بکرێتە قەزا باس لەوەدەکرێت کە مەخموور سەرەتا ناحیە بووەو دواتر کراوەتە قەزا، هەروەها بۆچوونێکی تر هەیە کەوا سەرەتا ناحیەی گوێڕ قەزا بووە دواتر وەکو لە وەقائعی عێراقی تۆمارکراوە کە لەساڵی 1928 قەزاکە لە گوێرەوە گواستراوەتەوە ناو مەخموور. هەروەک لەتابلۆی ناوی قایمقامەکانی قەزای مەخموور کە لەباڵەخانەی قایمقامیەتی مەخموور پارێزراوە، تێیدا هاتووە کە یەکەم قایمقامی قەزای مەخموور بەرێز (عەبدولرەحمان سەعید بابان) بووە، تاساڵی 2016 ژمارەی قایمقامەکانی مەخموور (40) قایمقام گۆراوە، کە زۆربەیان بەرەچەڵەک لە نەتەوەی عەرەب بوونەو لەدوای پرۆسەی ئازادکردنی مەخموور لەساڵی 2003دا بۆ یەکەمجار هاوڵاتییەکی خەڵکی مەخموور وەکو قایمقام بۆ قەزای مەخموور دەستنیشانکرا، ئەویش بەرێز (عەبدولرەحمان بێلاف) بووە کە لەساڵی 2003 تا 2007 قایمقامی قەزای مەخموور بووە.

کاریگەری سیاسەتی بەعەرەبکردن لەمەخموور
وەکو باسمان کرد مەخموور لەساڵی 1927 کراوەتە قەزاو سێ ناحیەی بۆ دانراوە ئەوانیش ناحیەکانی (قەراج و کەندێناوە و گوێڕ)ە، هەر لەساڵی 1933 ڕووبەڕووی شاڵاوی تەعریبکردن بووەتەوە، لەوکاتەی ناوی زۆرێک لەگوندو دێهاتەکانی ئەم ناوچەیان گۆڕی، بۆ نموونە گوندی (بندیان)ی گۆڕی بۆ ناوی (مندیان).
هەر لەمیانەی سیاسەتی بەعەرەبکردنی ئەم ناوچەیە، لەساڵی 1975 حکومەتی ئەوکاتی عێراق هەستا بەدەستکاری کردنی دیموگرافیای قەزای مەخموور، ئەمەش لەرێگەی دابڕانی زیاتر لە 20 گوندی سەر بەشارەدێی کەندێناوەی خستە سەر پارێزگای کەرکووک و ناوی لێنا ناحیەی سەرگەڕان. جگە لەمانەش لەساڵەکانی 1963و 1968و 1988 چەندین شاڵاوی تاڵانکردن و بەعەرەبکردن ڕووبەرووی ئەم ناوچەیە بووەتەوە، هەروەها لەبەرواری (2-12-1996) ڕژێمی بەعسی ڕووخاو بەبڕیارێک قەزای مەخمووری خستە سەر پارێزگای مووسڵ، هەروەها بەبڕیارێک ناحیەیەکی دیکەی بۆ مەخموور زیادکرد، کاتێک گوندی (مەلاقەرە)ی سەر بەناحیەی کەندێناوەی کردە ناحیەیەکی سەربەخۆ بەناوی ناحیەی عەدنانیە.
پارێزگا کارتۆنیەکەی مەخموور
ئەگەرچی مەخموور لەراپەرینی بەهاری 1991 ئازادی بەخۆیەوە بینی، بەڵام تەنها بۆ ماوەی 20 ڕۆژ سەربەخۆ بوو، دواتر کەوتەوە دەست ڕژێمی بەعسی ڕووخاو، بەرادەیەک لەشوباتی 1992 پارێزگای هەولێری بەشێوەیەکی کارتۆنی لەمەخموور دامەزراند، کە ئەوکات پارێزگارەکەی (فوئاد مستەفا خورشید دزەیی) بوو، بەجۆرێک هەموو داموودەزگاکانی پارێزگای هەولێری گواستەوە بۆ مەخموور، بەڵام ئەم کارەی زۆری نەخایاند تەنها بۆ ماوەی شەش مانگ بەردەوام بوو، لەدوای هاتنەوەکایەوە حکومەت و پەرلەمانی کوردستان، ئەوەبوو لەکۆتایی مانگی ئابی 1992 پارێزگا کارتۆنییەکەی گواستەوە بۆ شاری موسڵ.
چەند زانیارییەک لەبارەی مەخموور
لەرووی جوگرافییەوە مەخموور کەوتۆتە باشووری ڕۆژئاوای شاری هەولێر، (55)کم لە هەولێر دوورەو (150)کم لەشاری موسڵەوە دوورە، بەپێی دابەشبوونی هێلەکانی گۆی زەوی کەوتۆتە خوارووی هێلی (36)ی پانی و هێلی (43-44)ی درێژی، لەرووی دیاریکردنی شوێن مەخموور (58.43) مەتر بەرزی لەئاستی ڕووی دەریاوە، لەئێستادا مەخموور لە (203) گوند پێکهاتووە، کە (49) گوندیان عەرەبنشینن، ژمارەی دانیشتووانی مەخموور لەساڵی 1990 (85751) کەس بووە، دانیشتووانەکەی لە 60%ی لەنەتەوەی کورد پێکهاتووە بەشێکی نەتەوەی عەرەبن لەناحیەی قەراج و کەمێکیش لەناحیەی گوێڕ هەن. ڕووبەری گشتی مەخموور دەگاتە (1.049.982) دۆنم، لەساڵی 1978 لەلایەن کۆمپانیایەکی ڕووسی دووەم گەورەترین سایلۆی عێراق لەم شارە دروستکراوە.

ماوەتەوە بڵێن ئەگەرچی مەخموور خاوەنی سەدان بیرە نەوتەو ڕۆژانەی 250 هەزار بەرمیل نەوت لەخاکەکەی بەرهەمدێت، بەڵام ئەگەر سەیری سیمای مەخموور بکەی، هەست ناکەی کۆنترین قەزای عێراق بێت، چونکە لەڕووی خزمەتگوزاری تاڕادەیەکی زۆر فەرامۆشکراوە.
Questo articolo è stato scritto in (کوردیی ناوەڕاست) lingua, fare clic sull'icona per aprire l'articolo in lingua originale!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Questo oggetto è stato visto volte 15,501
HashTag
Fonti
Articoli collegati: 2
Gruppo: Articoli
linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Libro: Storia
Technical Metadata
Qualità Voce: 62%
62%
Aggiunto da ( هاوڕێ باخەوان ) su 10-07-2014
Questa voce recentemente aggiornato da ( هاوڕێ باخەوان ) in: 24-10-2023
URL
Questa voce secondo Kurdipedia di Standards è non ancora esauriti !
Questo oggetto è stato visto volte 15,501

Actual
Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
21-11-2013
بەناز جۆڵا
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
17-09-2013
هاوڕێ باخەوان
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Un destino in versi, lirici curdi
28-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Un destino in versi, lirici curdi
Nuovo elemento
Biblioteca
Essere Curdo ; Il più grande popolo senza Stato, tradito dalla storia
17-02-2020
زریان سەرچناری
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Canti d’amore e di libertà del popolo kurdo
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 514,877
Immagini 104,261
Libri 18,882
File correlati 94,718
Video 1,232

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.33
| Contatto | CSS3 | HTML5

| Pagina tempo di generazione: 0.078 secondo (s)!