Library Library
Search

Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!


Search Options





Advanced Search      Keyboard


Search
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
Tools
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Languages
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
My account
Sign In
Membership!
Forgot your password!
Search Send Tools Languages My account
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Sign In
Membership!
Forgot your password!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 About
 Random item!
 Terms of Use
 Kurdipedia Archivists
 Your feedback
 User Favorites
 Chronology of events
 Activities - Kurdipedia
 Help
New Item
Library
Water as a Weapon in Syria and Iraq: The self-proclaimed Islamic State and the War for Water and Power
27-03-2024
Hazhar Kamala
Library
THE DEVELOPMENT OF A BILINGUAL EDUCATION CURRICULUM IN TURKEY: A MIXED METHOD STUDY
27-03-2024
Hazhar Kamala
Library
Implications of the Basque Bilingual Education System: Informing the Establishment of a Kurdish Bilingual Education System in Tu
27-03-2024
Hazhar Kamala
Library
The Turkish film industry. Key developments 2004 to 2013
26-03-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdish Filmmaking in Turkey: History and Narratives
26-03-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdish Documentary Cinema in Turkey: The Politics and Aesthetics of Identity and Resistance
26-03-2024
Hazhar Kamala
Library
“We all need dignity” – the exclusion of persons with disabilities in Türkiye’s earthquake response
25-03-2024
Hazhar Kamala
Library
“INSIDE OUTSIDERS:” COMPARING STATE POLICIES TOWARDS CITIZENS OF PALESTINIAN AND KURDISH DESCENT IN ISRAEL AND TURKEY
24-03-2024
Hazhar Kamala
Library
Turkish, Kurdish and Armenian Nationalists Mobilisations in France: between Conflicts and Integration in the Host Country
24-03-2024
Hazhar Kamala
Library
Europeanization of Minority Policies under Conditionality: A Comparative Study of Latvia, Bulgaria and Turkey
24-03-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 514,833
Images 104,258
Books 18,882
Related files 94,712
Video 1,232
Articles
KURDISH NEWROZ: MYTHS RENEW...
Library
Victory Over The Darkness- ...
Articles
War with Isis: The struggle...
Biography
Atrin Azerfar
Library
Newroz as a Site of Perform...
قۆناغەکانی شاڵاوی ئەنفال
Kurdipedia's Mega-Data is a good helper for social, political and national decisions..
Group: Articles | Articles language: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook11
Twitter2
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp1
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking item
5 Vote 3
Excellent
Very good
Average
Poor
Bad
Add to my favorites
Write your comment about this item!
Items history
Metadata
RSS
Search in Google for images related to the selected item!
Search in Google for selected item!
Kurmancî - Kurdîy Serû9
English2
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0
پڕۆسەی ئەنفال بە هەشت قۆناغ بەڕێوەچوو کە بەم شێوەیەی خوارەوە پەیڕەوکرا:

قۆناغەکانی شاڵاوی ئەنفال   


$ئەنفالی یەک: گەمارۆدانی سەرگەڵو و بەرگەڵو$
لە 23 ی شوبات بۆ 19/3 ی ساڵی 1988 ئامانجی ئەم هێرشە لە ناوبردن وێرانکردنی (25-30) گوندی دۆڵی جافایەتی بوو، شاڵاوەکە سنووری شارۆچکەکانی (#سوورداش# و #دوکان# #بنگرد# و سەرچنار و #قەڵاچوالان# و و #چوارتا#) ی گرتەوە، سەرپەرشتیاری هێرشەکە لیوا ڕوکن (سوڵتان هاشم ئەحمەد) بوو هێزە بەشداربووەکان پێکهاتبوون لە (20) لیوا و (60) فەوج جگە لە مانەش 30 فەوجی سەربەخۆی موالیدەکانی 1945، هەموو ئەو هێزانە زیاتر لە 100 هێرش و پەلاماریان بۆ ناوچەکە برد لە ئەنجامدا ئەم گوندو ناوچانەیان داگیر کرد (#قەمچوغە#، شاخە ڕەش، دۆڵە ڕووت، قزلەر، قەرەنگوێ، مەولان، قەرەسەرد، پیرباز، دۆڵی مازەلە، قەڵەم پاشا، ئاسۆس، #قەرەچەتان#، #شەدەڵە#، پیرەمەگروون، زێوێ، گەڕەدێ، دابان، مەرگەو شارستێن، هەروەها ئەم گوندانەش وێرانکران لە هەمان هێرشدا سەرگەڵو، کە 500 ماڵ بوو، بەرگەڵوو، کانی توو، چاڵاوە، یاخیان چوخماخ، #یاخسەمەڕ#، قەیوانی سەروو، قەیوانی خواروو، سنگر، میولاکە، #گاپێلۆن#، باڵخ، گوێزلی، هەڵەدن، سێکانیان، چالخ، قۆمەرغان، کوێرەکانی سیدەر و وڵاخ لو
لە گەمارۆدانی ئەنفالی یەک دا 200-250 کەس کوژران نزیکەی 160 کەس لەڕێگادا کە بەرەو ئێران ڕۆیشتن بەهۆی سەرماو بەفرو باران مردن.
$ئەنفالی دوو: #قەرەداغ# 22 ی مارسی بۆ 1ی ئەپرێلی ساڵی 1988$
ئەم هێرشە لە هەموو لایەکەوە ئایڵوقەی ناوچەکەی دا، کاتەکەی لە دوای نوێژی ئێوارەوە دەستی پێکرد بە بۆردومانکردنی گوندی #سێوسێنان#، لە ئەنجامدا (80) کەس گیانیان لە دەست دا، خەڵکی قەرەداغ لە کاتی بۆمبارانکردنەکەدا بوون بە دوو بەشەوە هەندێکیان بەرەو #سلێمانی# ڕۆیشتن، ژمارەیەکیشیان لە ڕێگا گیران و ئەنفال کران.
$ئەنفالی سێ: ناوچەکانی #گەرمیان# لە 7 ئازار بۆ 20 ئەپرێلی ساڵی 1988$
شاڵاوی ئەنفالی سێ گەورەترین و بەرفراوانترین هێرش و پەلامار بوو لە ساڵی 1988 بۆ سەر کوردستان کە هەموو ناوچەکانی (#کەلار#، دوز، قادر کەرەم، #کفری#، #چەمچەماڵ#، تیلەکۆ، پێباز، #سەنگاو#، تەکیە، بەشێک لە ناوچەی #ئاغجەلەر# ی ڕاماڵی و زیانێکی ئێجگار گەورەی گیانی و ماڵی بە بە دانیشتووانەکەی گەیاند و نزیکەی (500) گوندی ئەم ناوچەیەی گرتەوە، و نزیکەی (30000) سی هەزار ژن و منداڵ و پیرو گەنجی بێ سەرو شوێن کرد، لەگەڵ وێرانکردنی چوار شارەدێ، تەنیا لەیەک ڕۆژدا لە 14ی مانگی چواری 1988 نزیکەی (20000) بیست هەزار ژن و منداڵ و پیاوی لە هەردوو گوندی کوڵەجۆ و ملە سوورە کۆکردەوەو بۆ شارەدێی قۆرەتووی ڕەوانەکردن پاشانیش شوێنبزری کردن، تا ساڵی 1991 جلوبەرگ و پاشماوەی ئەو خەڵکە لە قەڵا سەربازیەکەی قۆرەتوو مابوو، لە ئەنجامی شاڵاوی سێ ی ئەنفالدا سەرجەم گوندەکانی گەرمیان تەخت کران و سوتێنران
زیانەکانی ئەنفالی سێ
1- 728 گوندو شارۆچکە وێران کران
2- 40 هەزار خێزان ڕاگوێزران، 16 هەزاریان ڕەوانەی زیندانەکانی ڕێژم کران
3- (7407) ئافرەتی ناوچەکانی زەنگنەو جەباری و سەنگاو لە گرتوخانەی دوبز بەند کراببوون
4- (5600) ئافرەتی ناوچە جیاجیاکان لە شارەدێی یایجی بەندکرابوون
5- گرتنی (4560) منداڵ لەگەڵ ئافرەتاندا، کە دەیانیان لێ مردووە هەروەها چەندان منداڵی شەش مانگ تاکوو یەک ساڵ هەر یەکەی بە (50) دینار فرۆشراوە
6- (7640) پیاو سەرنگوم کران
7- سووکایەتی کردن بە ڕەوشت و کەرامەتی ئافرەتان و ئازاردانیان، دوور لە داب و نەریتی مرۆڤایەتی
بۆیە سوپای ئێراق تاکوو هەموو ناوچەی گەرمیانی وێران و خاپور نەکرد و ئەو خەڵکەی کەوتبوە بەردەستی شوێنبزری نەکردو نەگەڕایەوە دواوە، بەڵکوو دواتریش واتە لە دوای شاڵاوی ئەنفالی سێ هەندێجار کۆپتەرو سەربازی لە ناوچەکە دەسوڕایەوە نەوەک گیانلەبەرێک یان خانویەک لە ناوچەکەدا مابێ.
$ئەنفالی چوار: دۆڵی زێی بچوک لە 3 بۆ 8ی مەی ساڵی 1988$
لەم شاڵاوەی ئەنفالدا هەموو ناوچەکانی (ڕێدار و ئاغجەلەر و تەق تەق و گوندی عەسکەر و کۆپتەپەی گرتەوە، هەروەها دەشتی #کۆیە#.
سەرەتاکەی بە کیمیابارانی گوندی گۆپتەپە دەستی پێکرد ڕۆژی 3ی مایسی 1988 کاتژمێر 5، 45ی ئێوارە کاتی خەڵکی گوندەکە خۆیان ئامادە دەکرد بۆ شکاندنی ڕۆژووی مانگی ڕەمەزان کە نزیکەی 154 کەس بوونە قوربانی لە کاتی بۆمبارانکردنەکە، هەروەها 9 کەس لە گوندی عەسکەر بەهۆی کیماوی، لە 5 ی مایس گوندی دەلۆی ناو شوان موشەک باران کرا سێ چوار پیرەژن و چوار منداڵی کوشت لە دواییشدا (28) کەسیان دەستگیر کردو شوێنبزریان کرد کە 3 ئافرەت و منداڵێکیان تێدابوو، ئینجا هێرش کرایە سەر گوندەکانی خاڵەکوتیا ی نزیک دەکۆ و زگیلە تەنیا 6 کەسی بە ساڵاچوو دەستگیر کران کە نەیان توانی بوو هەڵبێن و خۆیان ڕزگار بکەن، هەروەها خەڵکی گوندی دەرماناوی 12 ڕۆژ لە جیاتی خواردن تەنیا گیایان دەخوارد، هەروەها لە گوندی قەرەسالمی 29 کەس گیران و شوێنبزرکران، هەروەها لە گوندی ئەسکەندەر بەگ 39 کەسیان دەستگیرکراو شوێنبزرکران
بە هەموویانەوە لە شاڵاوی ئەنفالی چواردا نزیکەی 237 گوند لەناو بران، هەروەها نزیکەی (5500) کەس لە ناوچەکانی شاڵاوی ئەنفالی چواردا دەستگیرکران و شوێنبزرکران.
$ئەنفالی پێنج و شەش و حەوت: دۆڵ و چیاکانی شەقڵاوە و ڕەواندز لە 15ی مایس بۆ 26 ئابی 1988$
یەکەم پەلاماری سوپا لەم هێرشەدا کاتژمێر 6ی ئێوارەی 15ی مایسی 1988 بوو لەم کاتەدا چەند فڕۆکەیەک کەوتنە کیمیاباران کردنی گوندەکانی (وەرە، نازەنین، کاموسەک، ئەسپێندار، عەلیاوا، سماقولی و بوونێ) لەم پەلامارە لە گوندی وەرە 36 کەس کوژران، ئەوەی شایانی باسکردن بێت ئەوەیە لەم شاڵاوەی حزبی بەعسدا پێشمەرگە توانی بەرەنگاریەکی باش بکات و نەیانتوانی لەم شاڵاوەی ئەنفالدا مەبەستەکانی خۆیان جیبەجێ بکەن، لە پاش نیوەڕۆی 23 ی مایس گوندەکانی (بالیسان و هیران و دۆڵەکانی دەوروبەری بە خەستی درانە بەر بۆمبی کیماوی.
$ئەنفالی هەشت: بادینان 25 ی ئاب بۆ 6 ئەیلولی ساڵی 1988$
لەم شاڵاوەدا بەعس ویستی بە بێدەنگی لە ناوچەکانی بادینان بدا چونکە نزیکە لە سنووری تورکیا و بۆ ئەوەی ئەوروپا بەم کردەوە قیزەونەی نەزانێت و سزایی بدا، بەڵام پێشمەرگەکانی PDK خەڵکیان لەو کردەوە دڕندە ئاگادار کردەوە، لە ڕۆژی 24ی ئابدا هرێشکرایە سەر چیای گارە بە بۆمبی هێشویی، دوای ئەوەش هەر لەو ئێوارەدا هێرش کرایە سەر بارەگای پێشمەرگەی PDK لە زیوەشکانی نزیک سنووری تورکیا و 10 پێشمەرگەی شەهید کرد.
لە ڕۆژی 25ی ئابدا هێرشی کرایەە سەر گوندی برجینی شارەدێی زاویتە، گوندی توێکا و تلاکروی، ئەوبەری زێی خاپور و هێسی و خەرابیا و یەکمالەی بەرواری سەروو کیمیاباران کران نزیکەی 40 کەس کوژران.
هەر لە ڕۆژی 25ی ئابدا گەورەترین و خەسترین هێرشی کیمیایی کرا سەر گوندەکانی شێروانە و ڕدینا و سارتکی و هەر لەو شەوەدا هەردوو گوندی ڕێکانی و نێروەیی یان کیمیاباران کرد، هەروەها گوندەکانی برکەڤرێ و وەرمێلی و بلێجانێ و بانێی بە فڕۆکە و کوپتەر کیمیاباران کران بە شێوەیەکی گشتی 50 گوندی ناوچەکە بۆمباران کران، بەهۆی ئاگادارکرنەوەی پێشمەرگە ژمارەیەکی کەم خەڵک کوژران لە گوندی هەمزە 48 کەس کوژران، لە گوندی کربیت عەلی 21 کەس شوێنبزرکران لە گوندی کربیت تیموریش 18 کەس شوێنبزرکرا، لە 28ی ئابدا هێرشی بۆ کرا لە ئەنجامدا دەیان هەزار خەڵکی ئاوارەی تورکیاو ئیران بوون ژمارەیەکیش دەستگیرکرا لە گوندەکانی سارکێ 93 پیاو و لە مێرگەتوی 100 کەس و لە وەرەخەل 83 پیاو شوێنبزرکران هەروەها لە گوندەکانی یەکمالەی دۆسکی 74 کەس و لە گوێزێ 93 کەس تیاچوون، لە کۆی 36 گوندی ناوچەکە 632 پیاو شوێنبزرکران.
This item has been written in (کوردیی ناوەڕاست) language, click on icon to open the item in the original language!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
This item has been viewed 117,265 times
HashTag
Linked items: 10
Group: Articles
Content category: Al-Anfal & Halabja
Country - Province: South Kurdistan
Document Type: Original language
Folders: Anfal
Language - Dialect: Kurdish - Sorani
Technical Metadata
The copyright of this item has been issued to Kurdipedia by the item's owner!
Item Quality: 99%
99%
Added by ( Hawreh Bakhawan ) on 14-04-2011
This item recently updated by ( Hawreh Bakhawan ) on: 26-09-2023
URL
This item has been viewed 117,265 times
Attached files - Version
Type Version Editor Name
Photo file 1.0.243 KB 07-05-2020 Hawreh BakhawanH.B.
Photo file 1.0.120 KB 14-04-2011 Hawreh BakhawanH.B.

Actual
Articles
KURDISH NEWROZ: MYTHS RENEWED BY JIN, JIYAN, AZADÎ
30-03-2023
Hazhar Kamala
KURDISH NEWROZ: MYTHS RENEWED BY JIN, JIYAN, AZADÎ
Library
Victory Over The Darkness- Comic Book
06-09-2023
Hazhar Kamala
Victory Over The Darkness- Comic Book
Articles
War with Isis: The struggle to rebuild life in Kobani as fighting continues in the surrounding villages
08-09-2023
Hazhar Kamala
War with Isis: The struggle to rebuild life in Kobani as fighting continues in the surrounding villages
Biography
Atrin Azerfar
11-03-2024
میلانۆ محەمەد ساڵح
Atrin Azerfar
Library
Newroz as a Site of Performance: Relating Kurdish Lifeworlds on Beirut\'s Dalieh
20-03-2024
Hazhar Kamala
Newroz as a Site of Performance: Relating Kurdish Lifeworlds on Beirut\'s Dalieh
New Item
Library
Water as a Weapon in Syria and Iraq: The self-proclaimed Islamic State and the War for Water and Power
27-03-2024
Hazhar Kamala
Library
THE DEVELOPMENT OF A BILINGUAL EDUCATION CURRICULUM IN TURKEY: A MIXED METHOD STUDY
27-03-2024
Hazhar Kamala
Library
Implications of the Basque Bilingual Education System: Informing the Establishment of a Kurdish Bilingual Education System in Tu
27-03-2024
Hazhar Kamala
Library
The Turkish film industry. Key developments 2004 to 2013
26-03-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdish Filmmaking in Turkey: History and Narratives
26-03-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdish Documentary Cinema in Turkey: The Politics and Aesthetics of Identity and Resistance
26-03-2024
Hazhar Kamala
Library
“We all need dignity” – the exclusion of persons with disabilities in Türkiye’s earthquake response
25-03-2024
Hazhar Kamala
Library
“INSIDE OUTSIDERS:” COMPARING STATE POLICIES TOWARDS CITIZENS OF PALESTINIAN AND KURDISH DESCENT IN ISRAEL AND TURKEY
24-03-2024
Hazhar Kamala
Library
Turkish, Kurdish and Armenian Nationalists Mobilisations in France: between Conflicts and Integration in the Host Country
24-03-2024
Hazhar Kamala
Library
Europeanization of Minority Policies under Conditionality: A Comparative Study of Latvia, Bulgaria and Turkey
24-03-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles 514,833
Images 104,258
Books 18,882
Related files 94,712
Video 1,232

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.33
| Contact | CSS3 | HTML5

| Page generation time: 0.172 second(s)!