هونەرمەند ناوی عەلی حەسەن مەلا ئەحمەدی کەڵهوڕییە، لە عاشقبوونی بۆ مەقامی دەشت، ناوە هونەرییەکەی بە دەشتی هەڵدەبژێرێت و لەبەر ئەوەی لە هۆزی کەڵهوڕە، ناسناوی (کەڵهوڕ) بۆ تەواوکەری ناوەکەی دادەنێت و چەندین ساڵە لەنێو خەڵکدا بە هونەرمەند (دەشتی کەڵهوڕی) ناسراوە.
دەشتی، لەدایکبووی شاری #کەرکووک#ە، بەڵام لە #کەلار# ژیانی بەسەر بردووە و ماوەی زیاتر لە 24 ساڵە لەدەرەوەی وڵات دەژی. دەشتی کەڵهوڕی هەر لە منداڵییەوە هەست بە سەرهەڵدانی هونەری گۆرانیبێژی لەنێو ناخی خۆیدا دەکات و هەر لەو کاتەوە لەنێو خێزان و هاوڕێیانی گۆرانیی دەچڕێت، بەڵام ماوەی زیاتر لە 10 ساڵە بە شێوازێکی تەواو دەستی بە هونەری وتنی گۆرانیی کردووە و زۆربەی کارە هونەرییەکانیشی نیشتمانیین.
یەکێک لە گۆرانیبێژە بەنێوبانگەکانی کوردە، کە لە بواری کلاسیک و پۆپیی کوردیدا کار دەکات. سەرەتای دەرکەوتنی دەشتی لە ڕێگەی تیپی سەمفۆنیای هوڵەندییەوە بووە کە لەو کاتەدا پێکەوە چەندین گۆرانیی فۆلکلۆری کوردییان لە ڕۆژی نەورۆزدا پێشکەش کردووە، وەک (ئەمشەو شەوی بەراتە) و (دوێنێ تا درەنگ).
کۆی بەرهەمە هونەرییەکانی کەڵهوڕی ‌24 بەرهەمە، کە زۆربەیان کلیپیان بۆ کراوە. دەشتی کەڵهوڕی بە زمانی کوردی و بە زاراوەی سۆرانی و بادینی و کەڵهوڕی گۆرانیی وتووە، کە زۆربەیان لە ئاوازی خۆیەتی و تێچووی زۆربەی گۆرانییەکانیشی لە ئەستۆی خۆی بووە.
جگە لەمە، کەڵهوڕی شیعر دەنووسێت و چەندین ئامێری مۆسیقا دەژەنێت، وەک (تار، سێ تار، عوود) ، هەرچەندە کەڵهوڕی دوورە لە وڵات، بەڵام هەمیشە لە ڕێگەی کارە هونەرییەکانی خزمەتی وڵاتەکەی کردووە.
بەرهەمێکی هونەریشی سروودێکە بە ناوی (نیشتمان) ، کە بۆ خاک و نیشتمانەکەی وتووە و بڵاو کراوەتەوە، پێشتریش دەشتی کەڵهوڕی چەند سروودێکی بۆ ئەنفال و #هەڵەبجە# و کۆبانێ بڵاو کردووەتەوە. [1]