دەکەوێتە ناوەندی ناوچەی #شارەزوور#ەوە، لە ساڵی 1956 بڕیاری بە شارەدێبوونی دراوە، بە شێوەیەکی بەرچاو ساڵانە بە پێی ئامار %17 ڕێژەی دانیشتوان ڕوو لە زۆربوون دەکات، ئێستا زیاتر لە 68 هەزار کەس نیشتەجێی ئەو شارەن.
بە هۆی زۆری دانیشتوانەکەی ئەو شارە لە #21-02-2007# بە بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران کرایە شارۆچکە.
سەید سادق بە ناوی پیاوچاکێک بە ناوی (سەید محەممەد سادق کوڕی شێخ عیسای بەرزنجە کوڕی بابا عەلی هەمەدانی) ناو نراوە کە گۆڕەکەی بە سەر شاخی سەید سادقەوەیە.
سەید سادق برای شێخ عەباس بووە کە گەڕەکی شێخ عەباسی شاری سلێمانی بە ناوی ئەوەوە ناو نراوە هەروەها برای سوڵتان ئیسحاقە کە کاکەییەکانیش بە ڕێبەرێکی گەورەی خۆیانی دەزانن
شارەزوور لەدێر زەمانەوە شوێنی نیشتەجێبوونی گەلە زاگرۆسییەکان بووە وەک (گۆتی - لۆلۆ) سەرچاوە مێژووییەکان باس لەوەدەکەن (لۆلۆکان) لەهەزارەی چوارەمی پێش زایین لەشارەزوور ژیاون وحوکمڕانییانکردووە
لەسەردەمی ئاشوورییەکاندا شارەزوور مەڵبەندی وڵاتی (زاموا) بووە, ئەوەی بەشارەزووردا گوزەر بکات ژمارەیەکی زۆر تەپ و گردۆڵکەی دەستکرد سەرنجیڕادەکێشن, گومانی تێدا نییە ئەوگردانە زۆربەیان قولە وقەڵا و شوێنی حوکمڕانی ودانیشتنی دەسەڵاتداران بوون و بایەخی گەورەیان بووە,
دەربارەی ناوی شارەزوور چەند بۆچوونێک هەن....
لەکتێبی شەرەفنامەدا بەناوی (شهرەزول)هاتوە کەبووەبە (شەهرەزور)کەبەمانای شارێکی گەوورە دێت
هەروەها یاقووتی حەمەوی کەلەبوولدانی وەرگرتوە لەسەدەی چوارەمی کۆچیدا ژیاوە، دەڵێت شارەزوور دەکەوێتە هەرێمی چوارەمەوە، شوێنێکی گەورەیەو پڕلە خانوە بەگوندو شار دەورەدراوە، لەنێوان ئەربیل و هەمەدان دایە، بۆچونەکەشی لەسەر ناوی (زوری کوڕی زوحاک)بیناد کردوە.
موهەلهەل دەڵێت :شارەزوور شارێکی گەورەو پڕ دێهاتەو لەئێستادا پێیدەگوترێت (نیم ئەزرای)واتە (نیوەی ڕێگا)هەروەها دەڵێت:ئەم شارە ئەستووری شوراکەی هەشت باڵەو دوپشکی کوشندەی تێدایە، کەلەدووپشی نسیبین خراپترە لێرەدا شاخێک هەیە بەناوی شەعران (هەورامان) شارەکەکەش لەنێوەڕاستی ڕێگاکەدا بووە، لەنێوان (مەدائینن) و پەرستگای ئاگری لە (شیز) لەئازەربایجان قوبادی کوڕی فەیرۆز درووستی کردوە، ئەم ڕایەش ڕەنگە لەسەر پاشماوەی قەڵای خورماڵ بنیاد نرابێ.
ڕایەکی تر هەیە دەڵێت: ناوی شارەزوور لە(شهر) بەمانی شاردێ(زوور)یش بەمانای نزم دێت، واتە شاری نزم. ئەم ناولێنانەش لەگەڵ شێوەی نزمی دەشتی شارەزوور دەگونجێت.
هەروها لەبەر ئەوەی سنووری شارەزوور فراوان بوەو چەندین شاروو گوندی ناوچەی گرتۆتەوە ئەم ڕایەش دەڵێت لە (شاری زۆرەوە)هاتوە.
ڕایەکی تریش دەڵێت :شارە زۆر، واتەشاری گران چونکە خەڵکەکەی یاخی بوون و ملنەدانیان پێخۆشبوەو بەئاسانی داگیر نەکراوە لەلایەن داگیر کەرانەوە بۆیە پێی گوتراوە شاری (زۆر)قورس یا گران.
وەچەند بۆچونێکی تریش هەیە لەسەر ناوی شارەزوور.
هەروەهائەدمۆز دەڵێت : شاری شارەزووری کۆن شوێنەکەی یان خورمالی ئێستایە یان شوێنەواری یاسین تەپە
4 - هەتاوەکو ئێستا بەتەواوەتی یەکلای نەبۆتەوە کەئایا شارەکۆنەکەی شاری شارەزوور قەڵای خورماڵە یاخود گردی یاسین تەپەیە.
وەکوزانراوە بەدرێژای مێژوو شارەزوور لانکەی شارستانیەت بوەو هەر لەم ناوچەیەدا مرۆڤ فێری کشتوکاڵ کردن بوە، یەکەمجار مرۆڤ لێرەوە کشتوکاڵی کرد.لە گردی بێستانسور کە شوێنەواری یەکەمین گوندی کشتوکاڵی لەلایەن تیمێکی زانکۆی ڕیدینگی بەریتانیەوە دۆزرایەوە کە مێژوەکەی بۆ
9000 10000 هەزار ساڵ پێش ئێستا دەگەڕێتەوەو بەو دۆزینەوەیەش بێستانسور بوە یەکەم گوند کە کشتوکاڵی لێکرابێت کە بە 2000 هەزار ساڵ پێش چەرمۆ کشتوکاڵی لێکراوە.
وەلێرەدا ئەوەی گرنگە باسبکرێت ئەوەیە ناوچە شوێنەواریەکانی ئەم ناچەیە بەتەواوی پشت کوێ خراوەو تاوەکو ئێستا نەتوانراوە ئەوناوچە شوێنەواریانە بپارێزرێن وەبەشێک لە مێژووی ناوچەکە و کورد لەناو شوێنەوارەکانی ئەم ناوچەیە پارێزراون.
پێوویستە لە مۆزەخانەیەکدا لە ناوچەکەدا نمایش بکرێت و مۆزەخانەیەک بۆ ناوچەکە درووست بکرێت کە تاوەکو ئێستا ئێمە لەم ناوچەیە خاوەنی مۆزەخانەیەکی حکومی نین
سەرچاوەکان
1 - تالب دەرباز هەوارگەی شارەزوور چاپی یەکەم بەرگی دووەم
2_ جەمال شێخ نووری. شارەزوور لەمێژودا چاپی یەکەم
3_ سەروەر پێنجوێنی، داگیرکردنی شارەزوور لەسێ هەڵمەتی فتوحاتی ئیسلامیدا، گۆڤاری دابڕان. ژ 4 ئەیلولی 2016
4_ کەمال نووری مەحروف، بەڵگەهێنانەوە سەبارەت بە ڕەگوڕیشەی ناوی شارەزوور، گۆڤاری کەلتور، ژ 7 8، ئەیلوولی 2012
شۆڕش وەهبی [1]