پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان
  

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان




گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
گەڕان بە کرتە
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
گەڕان بە کرتە
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2025
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
هاوڕێی ژینگەم
23-06-2025
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
غالیە موراد خەلەف عەلی
23-06-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
عەمشە عەلی ئەلیاس حەسەن
23-06-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
عومران جەمال سلێمان حەجی
23-06-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
عیماد مشکۆ تەمۆ ڕەڤۆ
23-06-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
عەدنان خێرۆ خودێدا حەسەن
23-06-2025
سروشت بەکر
شوێنەوار و کۆنینە
ئاتەشکەدەی چوارقاپی... دوایین و گەورەترین بینای سەردەمی ساسانییەکان
23-06-2025
سارا سەردار
ژیاننامە
شرین خەلەف حەجی عەلی
22-06-2025
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
مرۆڤ و ژیان؛ بەرگی حەوتەم؛ زانست و پزیشکی
22-06-2025
زریان سەرچناری
ژیاننامە
سیڤان قاسم تەمۆ ملکۆ
21-06-2025
سروشت بەکر
ئامار
بابەت
  558,474
وێنە
  118,676
پەرتووک PDF
  21,454
فایلی پەیوەندیدار
  114,530
ڤیدیۆ
  2,011
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
302,406
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
93,329
هەورامی - Kurdish Hawrami 
67,070
عربي - Arabic 
38,179
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
25,417
فارسی - Farsi 
13,751
English - English 
8,279
Türkçe - Turkish 
3,753
Deutsch - German 
1,947
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
53
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
29
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,254
ژیاننامە 
27,775
پەرتووکخانە 
26,564
کورتەباس 
20,906
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,480
شوێنەکان 
15,236
پەند 
13,746
شەهیدان 
11,836
کۆمەڵکوژی 
11,229
هۆنراوە 
10,596
بەڵگەنامەکان 
8,596
وێنە و پێناس 
8,508
ئامار و ڕاپرسی 
4,628
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,587
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
2,181
ڤیدیۆ 
1,891
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,517
فەرمانگەکان  
1,122
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
838
کارە هونەرییەکان 
788
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
765
شوێنەوار و کۆنینە 
706
گیانلەبەرانی کوردستان 
674
ئیدیۆم 
501
یارییە کوردەوارییەکان 
279
نەخشەکان 
226
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
203
نەریت 
161
ژینگەی کوردستان 
102
خواردنی کوردی 
95
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
58
مۆزەخانە 
54
بەرهەمە کوردستانییەکان 
45
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
552
PDF 
33,654
MP4 
3,259
IMG 
218,858
∑   تێکڕا 
256,323
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
محەمەد مەعروف فەتاح
ژیاننامە
عەتا چاوشین
ژیاننامە
محەمەد ساڵح
شەهیدان
ژینا ئەمینی
ژیاننامە
هاوژین عەبدولواحید
هەولێر
وێنە مێژووییەکان موڵکی نەتەوەییمانە! تکایە بە لۆگۆ و تێکستەکانتان و ڕەنگکردنیان بەهاکانیان مەشکێنن!
پۆل: شوێنەکان | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
بەشکردن
Copy Link2
E-Mail0
Facebook9
LinkedIn0
Messenger0
Pinterest0
SMS0
Telegram2
Twitter0
Viber2
WhatsApp0
نرخاندنی بابەت
3 دەنگ 3
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)2
English - English3
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi1
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French1
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

هەولێر

هەولێر
زانایان بۆ ئەوە دەچن #هەولێر# لە سنووری (6000) ساڵ بەر لە زایینەوە نشینگەیەکی ئاوەدان بووبێ تا ئەمڕۆش هەر بەردەوامە.
لە ساڵەکانی (2371-2316 پ.ز) و بە مەبەستی دەست بەسەرداگرتنی داهات و فرە سامانێتی دەڤەرەکە، پەلاماری هێرشەکانی سەرگۆنی ئەکەدی گەیشتوونەتە هەولێر و دەستی بەسەرداگیراوە.
لە ساڵانی (2150-2050پ.ز) بووە بە بنکەیەکی سەرەکی لە دەوڵەتی گووتییەکان کە لە نەتەوە دێرینەکانی زاگرۆسن.=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/594/0013.JPG=KTML_Photo_Alt=هەولێر، 1924=KTML_Style=width:30%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/594/0013.JPG=KTML_Photo_End=
لە ساڵانی (2050-1950 پ.ز) کەوتووەتە ژێر دەسەڵاتی خانەوادەی سێیەمی ئیمپراتۆریەتی ئووری سۆمەرییەوە.
لە ساڵی (1600-پ.ز) و دواتر کەوتووەتە ژێر دەسەڵاتی کاشییەکانەوە، کە مەزەندە وایە لە هۆزە دێرینەکانی کورد بووبن.
هاوکات دەوڵەتی ئاشووریش لە باکوور دامەزرا و چەند هۆزێکی تری وەکومیتانی و خۆرییەکان دەسەڵاتیان لەو ناوەدا پەیدا کرد لە ناوچەکانی ئاشوور و هەولێر و #کەرکووک# لەژێر دەسەڵاتی دەوڵەتی میتانییەکاندا بوون.
لە ڕۆژگاری فەرمانڕەوایی ئاشوورییەکانەوە لە (2500-612 پ.ز) هەولێر لە ئەوپەڕی گەشەسەندن و پێشکەوتنی دابوو، ئەو کاتە پایتەختی ئایینی ئاشوورییەکان و تەختی خوداوەندی عەشتار (عەشتار ئەربیلا) پەرستگای ئاشوورییەکان بووە، ناوی هەولێر لە نووسراوە مێخیەکانەوە بە شێوەی (ئی-کشان-کلاما) هاتووە کە دەکاتە (ماڵی خانمەکەی هەرێم) کە سەرچاوە و هێمای سەرکەوتن بووە و (عەشتاری نەینەوا) ش خوداوەندی ئەڤین و ڕابواردن بووە.
ساڵانی (705-681 پ.ز) ، لە دوای سەرگونی ئەکەدی سەنحاریبی کوڕی بووە بە فەرمانڕەوا، ئەو پادشایە لە دووری (20) کیلۆمەترەوە لە ڕووباری بەستۆڕەوە ئاوی بۆ شار وقەڵای هەولێر ڕاکێشاوە، کە بە جۆگەی سەنحاریب ناسراوە و بۆ ئەو سەردەم کارێکی دەگمەن و مەزن بووە.
ساڵی (612پ. ز) ئیمپراتۆریەتی میدیا دامەزرا و هەولێریش کەوتە نێو ئەو ئیمپراتۆرییەتەوە و بووە بە بەشێک لە بنکە و ناوەندی دەسەڵاتی ئەو ئیمپراتۆرییە.
دوای ئەمە هەولێر بووە بە بەشێک لە دەوڵەتی هەخامەنشی (هەخامەنی) .
لە ساڵی (331پ ز) و بە فەرماندەی ئەسکەندەری مەکدۆنی و لە شەڕی (ئەربیلا) ئیمپراتۆریەتی یۆنانی بەسەر هەخامەنییەکان زاڵبوون و هەولێر بووە بەشێک لە مولکەکانی ئەو ئیمپراتۆرییەتە.
لە پاش مردنی ئەسکەندەر لە ساڵی (323-پ.ز) لە شاری بابل، هەولێر (تێکڕای ئێراق و سووریا) ش کەوتنە ژێر دەسەڵاتی (سلۆقس) کە یەکێک بووە لە فەرماندەکانی ئەسکەندەر، ئەم فەرمانڕەوایە هەولێری زۆر ئاوەدانکردووەتەوە و خزمەتی کردووە.
لە ساڵانی (148.پ.ز-226ز) فارسەکان توانیان بەسەر سلوقییەکاندا زاڵ بن کە بەر لەو کاتە حوکمڕانی هەولێر بوون، ئەم فارسانە دەوڵەتێکی فیدراڵییان دامەزراند کە لە چەند میرنشینێک پێکهاتبوو وەک میرنشیینەکانی (ڕەها، تەدمور، شنگار، حەزەر، دواتریش حەدیاب) ، هەولێر گرنگترینی شارەکانی میرنشینی حەدیاب بووە. ئەم میرنشینە (لەنێوان هەردوو زێی گەورە و گچکە دامەزراوە) میرەکەی (ئیزات) بووە، لە میرە بە ناو و مەزنەکانی فارسان بووە، مافی لەسەرکردنی تاجی بەرز و خەوتنی نێو چوار پایەی زێڕینی هەبووە، ئەم پلەوپایەی بە خەڵات پێدرابوو لەلایەن پادشا (ئورتەبانی سێیەم) ، کە هاوکاریی بووە بۆ گەیشتن بە تەختی پادشایی.
ساڵی (83پ.ز) و بۆ ماوەی (10) ساڵێک لە ڕۆژگاری (نیگران شا) ی ئەرمەنی هەولێر کەوتە ژێر ڕکێفی سوپای ئەرمەنەوە.
لە دوای چەند پەلامار و هێرشێکی ڕۆمانەکان و بەناوبانگترینیان هێرشی پادشا (کەراکولا) بوو ساڵی (2167ز) هەولێر داگیرکراو، فارسەکانی وەدەرناو لە ناوی بردوون، ئەو پادشایە ستەمکارە ئەوەندە دڵڕەق بوو گۆڕی میر وپادشاکانی فارسەکانیشی هەڵتەکاندوون، ساڵی (226ز) لە ڕۆژگاری (شا ئەردە شێر) ی ساسانی، لە مەدائینەوە پەلاماری هەلێر دراو، هەولێر کەوتە ژێر دەسەڵاتی ساسانییەکان و پەرستگای ئایینی زەردەشتیی لێ درووستکرا، هەندێک لە پادشاکانی ساسانی جەور و ستەمیان دەرهەق بە گاور و فەلەکان کردوون، لە دوایین ساڵەکانی فەرمانڕەوایی ئەم دەوڵەتە، هەولێر و زۆربەی ناوچەکانی دەوروبەر گۆڕەپانی شەڕ و پێکدادانی توند و خوێناوی بوون، تا هەڵکەوتنی بانگی پیرۆزی ئیسلام.
ساڵی (612 ز) لە ترسی پەلاماری سوپای ئیسلام، ساسانییەکان مەدائین و هەولێر و زۆربەی ناوچەکەیان جێهێشتن.
ساڵی (16ی کۆچی) و لە ڕۆژگاری (خەلیفە) جێنشین (عومەری کوڕی خەتاب) بە فەرماندەی (عوقبەی کوڕی فەرقەد) لەشکری ئیسلام گەیشتە ئەو هەرێمە و هەولێر و نەینەوا و زۆربەی هەرە زۆری ناوچەکانی دەوروبەر کەوتنە ژێر ئاڵای دەوڵەتی ئیسلام.
ساڵی (132ی کۆچی) و لە نزیک هەولێر و لە شەڕی (زاب) ی یەکلاکەرەوە، عەباسییەکان سەرکەوتن بەسەر ئەمەویەکاندا و هەولێر کەوتە ژێر فەرمانڕەوایی عەباسییەکانەوە.
لە ڕۆژگاری دەسەڵاتدارێتی بوەیەییەکان لە بەغدا (333-447ی کۆچی) کوردە هەزبانییەکان توانیان میرنشینێکی بەدەسەڵات لە هەولێر دابمەزرێنن، هەولێر لەم سەردەمەدا پێگە و بایەخی شایستەی خۆی وەرگرتەوە و پەیوەندی دۆستایەتی و ئاڵووێری بازرگانیی پتەوی لەگەڵ میرنشینەکانی حەمدانیەکان و عوقڵییەکاندا لە #موسڵ# و شام هەبوون.
ئەم میرنشینە درێژەی کێشا تا هەڵکەوتنی (عیمادەدینی زەنگی) لە موسڵ لە ساڵی (521ی کۆچی) کە توانی کۆتایی بەم میرنشینە بهێنێت و تەواوی ناوچەکەی خستە ژێر دەسەڵاتی خۆیەوە.
ساڵی (539ی کۆچی/1144 زێنەدینی عەلی کوچک کوڕی بەکتەکین کە فەرمانداری قەڵای موسڵ بوو لە سایەی عیمادەدینی زەنگی، توانی میرنشینێکی سەربەخۆ لە هەولێر و دەوروبەریدا دابمەزرێنێت و بە میرنشینی بە کتیکی ناسرا.
ساڵی 1168 زێنەدین عەلی کوچک کۆچی دوایی کرد و کوڕە بچووکەکەی (زێنەدین یوسف) دەسەڵاتی وەرگرت، پاشتر لە ساڵی (568ی کۆچی/1190 مزەفەرەدینی گورگە بۆری کوکبری برای بوو بە فەرمانڕەوای میرنشینی هەولێر، لە سایەی حوکمڕانی میر مزەفەری ئەتابەگ میرنشینی هەولێر بوو بە بەهێزترین و ناودارترینی میرنشینەکانی ئیسلامی و ئەو پەڕی پێشکەوتن و گەشەی زانستی و ئاوەدانی و دەسەڵاتی هەبوو، ماوەی حوکم#ڕانیە#تی لەنێوان (586ک-630ک/1190ز -1233ز) درێژەی کێشا، مزەفەرەدین بەیعەتی دا بە پێشەوای کوردیی سەڵاحەدینی ئەیوبی و پتر لێی نزیک بووەوە بە خواستنی (ڕەبیعە خاتوون) ی خوشکی سەڵاحەدین، لە ڕۆژگاری شا موزەفەردەین فەرماندارێتی میرنشینی هەولێر گەیشتە ئەوپەڕی هێز و دەسەڵات و تەواوی ناوچەی #شارەزوور# کەوتنە نێو دەسەڵاتی ئەو میرنشینە کە هەر لە زێی گەورەوە تا #سلێمانی# و #داقوق# دەگرێتەوە. سوڵتان موزەفەر پیاوێکی خێرخواز و زانست پەروەر و دادپەروەرێکی لە خواترس و خزمەتکاربووە، لە ڕۆژگاری ئەودا یادە ئاهەنگەکانی مەولوودی پێغەمبەر کراوە و شەوانە تا بەرەبەیان چراخان هەڵکراون و ئاهەنگ و خێروشادی بەردەوام بووە، هەولێر بووە بە ڕووگەی زانا و دانا و ەزرەوان و پیاوانی زانست و فەلسەفە و مێژووناسان و دەیان فێرگە و قوتابخانە و فەرمانگەی خزمەتگوزاری و چاودێری کۆمەڵایەتی لەو شارەدا کراوەتەوە، خزمەتێکی زۆری هەولێر کراوە و ئەو پەڕی ئاوەدانی و پێشکەوتنی بەخۆوە بینیوە، هەولێر لەو ڕۆژگارەدا لە چەرخی زێڕینیدا بووە. دیاریترین شوێنەوارەکانی ئەو سەردەم منارەی چۆلی و قوتابخانەی موزەفەرییە و بازاڕگاکانی قەیساریەی هەولێرن. =KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/594/0015.JPG=KTML_Photo_Alt=هەولێر=KTML_Style=width:30%;height:20%;float:left;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/594/0015.JPG=KTML_Photo_End=
دوای وەفاتی سوڵتان موزەفەرەدین لە ساڵی 1233 میرنشینی هەولێر چووەوە ژێر سایەی خەلیفە موستەنسیر بیلالی عەباسی و لە ساڵی 1235 لەشکرێکی بە فەرماندەیی (ئەبوفەزیل ئیقبالیشەڕابی) ناردە سەر هەولێر و داگیری کرد.
هەولێر لە ڕۆژگاری موزەفەردەین و لە دوای وەفاتیشی دوچاری پەلاماری مەغۆلەکان بووە و خۆڕاگرانە لە بەرانبەر ئەو دوو پەلامارەدا خەڵکی هەولێر وەستاون و داکۆکی جوامێرانەیان لە شارەکە کردووە و نەبەزیون، هەر بۆیەش هەولێر بە شاری هۆلاکۆ بەزێن ناسراوە.
دواتر لە دوای ڕووخانی دەوڵەتی عەباسی بەدەست مەغۆلەکانەوە، لە ساڵی (656ی کۆچی/ 1258 ئیتر هەولێر کەوتە ژێر فەرمانڕەوای مەغۆلەکانەوە.
لە ساڵی 1337 کەوتە ژێر دەسەڵاتی ئیلخانییەکانەوە دواتریش جەلائیریەکان.
پاشان کەوتە ژێر ڕکێفی فەرمانڕەوایی دەوڵەتی بەرخە ڕەش وئینجا لە ساڵی (1410 کەوتە ژێر دەوڵەتی بەرخە سپی.
ساڵی 1508 کەوتە ژێر دەسەڵاتی دەوڵەتی سەفەویەکان، تا شکانی سوپای فارس لە بەرانبەر هێرشی سوپای سوڵتان سەلیمی دووەمی عوسمانلی.
ساڵی 1514 لە دوای شەڕی چالدێران و سەرکەوتنی لەشکری سوڵتان سەلیمی دووەمی عوسمانلی، هەولێر و ئینجا هەموو ئێراق کەوتە ژێر دەسەڵاتی دەوڵەتی عوسمانلییەوە.
ئەم هەرێمانە تا ساڵی (1917 لەژێر دەسەڵاتی عوسمانلییەکان مانەوە، کە لە سەردەمی ئەواندا دان بە نیمچە سەربەخۆیی میرنشینەکانی کورد نرابوو، لەوانە میرنشینی #سۆران# لە ناوچەی هەولێر، لە سەرەتای سەدەی نۆزدەیەم بەهێزترین و پێشکەوتووترینی میرنشینەکانی کورد بوو.
لە دوای هەڵگیرسانی جەنگی یەکەمی جیهانی و لەپاش پەیمانی سایکس-پیکۆ و لە بەهاری ساڵی (1916 بە فەرماندەیی لیوا (پاراشۆف) هێزەکانی ڕووسیای هاوپەیمانی لە ڕێگەی #خانەقین# و #ورمێ# بە مەبەستی داگیرکردنی بەغدا ڕەواندزیان داگیر کرد. پاشان بەهۆی هەڵگیرسانی شۆڕشی ئۆکتۆبەر لە ڕووسیا لەو هەرێمە کشانەوە.
ساڵی (1918ی زایین) و لە دوای داگیرکردنی بەغدا لەلایەن ئینگلیزەوە هەولێر کەوتە ژێر دەسەڵاتی ئینگلیز و کابتن های بوو بە حوکمڕانی هەولێر.
ساڵی (1921ی زایین) لە دوای درووستبوونی حکومەتی ئێراق و لکاندنی کوردستانی باشوور بە دەوڵەتی ئێراق، هەولێر کرایە موتەسەرفییەت و (ئەحمەدە فەندی عوسمان) یەکەم موتەسەریف (پارێزگار) ی هەولێر بووە.
ساڵی (1858 شارەوانی هەولێر دامەزراوە و یەکەم سەرۆکی شارەوانی (حاجی ئەحمەد ئاغای عەبدولوەهاب) بووە.
ساڵی 1913 یەکەم شەقام لەنێو شاری هەولێر قیرتاوکراوە.
ساڵی 1928 یەکەم یانەی فەرمانبەران لە هەولێر کراوەتەوە.
ساڵی 1932 و بۆ یەکەمجار کارەبا گەیشتۆتە شاری هەولێر.
ساڵی 1775 گەرماوی قەڵاتی هەولێر درووستکراوە و خەڵکی هەولێر لەم گەرماوەدا خۆیان شتووە و بۆ ئەم مەبەستە بیرێک لە قەڵات لێدراوە کە قووڵییەکەی 60مەتر و کەمەرەکەی 5 مەتر بووە.
ئەم بابەتە 146,892 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی هەولێر
فایلی پەیوەندیدار: 89
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 920
2. ژیاننامە عوسمان دەشتی
4. ژیاننامە سازان مەندەلاوی
5. ژیاننامە هێمن مەهدی
7. ژیاننامە حاجی محەمەد عەتار
8. ژیاننامە شەهاب ئەربیلی
9. ژیاننامە سالار عومەر
10. ژیاننامە دانەر نەبەز
11. ژیاننامە ڕەمزیە کەریم
12. ژیاننامە ئومێد نامیق
13. ژیاننامە جەواهیر خالید
14. ژیاننامە بیرهات ئەمین
15. ژیاننامە مەسعود بوڵدز
16. ژیاننامە ئەحمەد یاسین عەڕەب
17. ژیاننامە خەدیجە یونس ڕەسوڵ
18. ژیاننامە ئامینە کەریم
19. ژیاننامە ڕەسوڵ جومعە
20. ژیاننامە ئیسرا موحسین
22. ژیاننامە ئەحمەد فەرخۆ
23. ژیاننامە مەلا بەهادینی خەتێ
24. ژیاننامە عەبدوڵڵا یونس
26. ژیاننامە دانا جومعە
29. ژیاننامە مازیچن خۆشناو
30. ژیاننامە محەمەد یاسین سەباح
32. ژیاننامە بەهار دارا
33. ژیاننامە هەکار محەمەد
34. ژیاننامە تارا غەفور
35. ژیاننامە دونیا نەبی
38. ژیاننامە ئارۆ دانا
39. ژیاننامە داهات کاوە قادر
40. ژیاننامە هەدیر نەعمە
41. ژیاننامە ڕێباز محەمەد
42. ژیاننامە شەهلا فەیزوڵڵا
43. ژیاننامە هۆگر حسێن
44. ژیاننامە ئایار حەمەسدیق
45. ژیاننامە هیمداد جەلال
46. ژیاننامە ئەحمەد نەبەز
47. ژیاننامە ئاڵا عەلی
48. ژیاننامە فاتیح حەمەخان
50. ژیاننامە لێلاڤ سەمیر
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
تۆپۆگرافی: گردۆڵگەیی
تۆپۆگرافی: دەشت
جۆری شوێن / شوێنەوار: شار
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
ژمارەی دانیشتووان: زۆرتر لە یەک ملیۆن
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 09-12-2008 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 11-03-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 146,892 جار بینراوە
QR Code
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.131 KB 28-10-2009 هاوڕێ باخەوانهـ.ب.
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
محەمەد عەلی سەلمان
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
شوێنەوار و کۆنینە
پاشماوەی کورەیەکی گەچ لە کۆیە
ژیاننامە
عومەر حەسەن شارباژێڕی
پەرتووکخانە
ڕەئیس پیری؛ ئەو کوردەی ئەمریکای دۆزییەوە
وێنە و پێناس
ماست فرۆشەکانی بازاڕی شاری هەولێر لە ساڵی 1993دا
وێنە و پێناس
کاسبکارانی گەڕەکی تەعجیلی شاری هەولێر لە ساڵی 1974دا
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
ئارێز عەبدوڵڵا لە پڕۆسەی ئازادکردنی ئێراق لە شاری کەرکووک لە ساڵی 2003دا
کورتەباس
کۆمپلێکسی مێژوویی بێستوون... گەنجینە ناوازەکانی میراتی فەرهەنگی
پەرتووکخانە
هاوڕێی ژینگەم
ژیاننامە
هاوژین عەبدولواحید
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتە هەڵکۆڵراوەکانی کفری
پەرتووکخانە
مرۆڤ و ژیان؛ بەرگی حەوتەم؛ زانست و پزیشکی
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
کورتەباس
زانیاری لەبارەی گەڕاندنەوەی ئێسکەپەیکەری نیادەرتاڵ بۆ هەرێمی کوردستان دەخرێتە ڕوو
ژیاننامە
ڕەیحان بایک
شوێنەوار و کۆنینە
ئاتەشکەدەی چوارقاپی... دوایین و گەورەترین بینای سەردەمی ساسانییەکان
ژیاننامە
ئاڵا کەمال سەعدی مستەفا
پەرتووکخانە
ڕۆڵى وەبەرهێنانى راستەوخۆى بیانى لە هەرێمى کوردستان لەنێوان ساڵانى (2006-2024)؛ پارێزگاى سلێمانى وەک نمونەیەک
شوێنەوار و کۆنینە
تەل زیندان
وێنە و پێناس
شەهید محەمەد عەبدولوەهاب فەتحوڵڵا ئیلنجاغی و سەلام عەباس حەمەدەمین ئۆمەر ئیلنجاغی لە ساڵی 1982
ژیاننامە
سەبریە کەریم عەبدولڕەحمان
کورتەباس
زیاتر لە 250 شوێنی شوێنەواری لە سنووری قەزای مێرگەسۆر تۆمار کراون
کورتەباس
ئەشکەوتە مێژووییەکە فەرامۆش کراوە
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
ژیاننامە
نەرمین عوسمان محەمەد
وێنە و پێناس
پۆلێک شەهیدی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
پەرتووکخانە
ئەنجامی دەنگەکانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بە شێوازی سانتلیگۆی هەموارکراو
ژیاننامە
عەبدولکەریم تۆفیق
شوێنەوار و کۆنینە
لە کۆیە، ئەو خانووە 21 ساڵ لە سلێمانی کۆنترە!
ژیاننامە
سوپا سەلام
ژیاننامە
سەلام ئیلنجاغی
کورتەباس
شوێنەواری حەسەنکێف لە باکووری کوردستان کۆنترین شارەدێی جیهانە
پەرتووکخانە
ئەتڵەسنامە (وەشانی 2)

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
محەمەد مەعروف فەتاح
22-06-2010
هاوڕێ باخەوان
محەمەد مەعروف فەتاح
ژیاننامە
عەتا چاوشین
11-07-2012
هاوڕێ باخەوان
عەتا چاوشین
ژیاننامە
محەمەد ساڵح
31-05-2019
زریان سەرچناری
محەمەد ساڵح
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە بەکر
ژینا ئەمینی
ژیاننامە
هاوژین عەبدولواحید
03-06-2025
ئاراس ئیلنجاغی
هاوژین عەبدولواحید
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
هاوڕێی ژینگەم
23-06-2025
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
غالیە موراد خەلەف عەلی
23-06-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
عەمشە عەلی ئەلیاس حەسەن
23-06-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
عومران جەمال سلێمان حەجی
23-06-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
عیماد مشکۆ تەمۆ ڕەڤۆ
23-06-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
عەدنان خێرۆ خودێدا حەسەن
23-06-2025
سروشت بەکر
شوێنەوار و کۆنینە
ئاتەشکەدەی چوارقاپی... دوایین و گەورەترین بینای سەردەمی ساسانییەکان
23-06-2025
سارا سەردار
ژیاننامە
شرین خەلەف حەجی عەلی
22-06-2025
سروشت بەکر
پەرتووکخانە
مرۆڤ و ژیان؛ بەرگی حەوتەم؛ زانست و پزیشکی
22-06-2025
زریان سەرچناری
ژیاننامە
سیڤان قاسم تەمۆ ملکۆ
21-06-2025
سروشت بەکر
ئامار
بابەت
  558,474
وێنە
  118,676
پەرتووک PDF
  21,454
فایلی پەیوەندیدار
  114,530
ڤیدیۆ
  2,011
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
302,406
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
93,329
هەورامی - Kurdish Hawrami 
67,070
عربي - Arabic 
38,179
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
25,417
فارسی - Farsi 
13,751
English - English 
8,279
Türkçe - Turkish 
3,753
Deutsch - German 
1,947
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
53
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
29
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,254
ژیاننامە 
27,775
پەرتووکخانە 
26,564
کورتەباس 
20,906
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,480
شوێنەکان 
15,236
پەند 
13,746
شەهیدان 
11,836
کۆمەڵکوژی 
11,229
هۆنراوە 
10,596
بەڵگەنامەکان 
8,596
وێنە و پێناس 
8,508
ئامار و ڕاپرسی 
4,628
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,587
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
2,181
ڤیدیۆ 
1,891
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,517
فەرمانگەکان  
1,122
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
838
کارە هونەرییەکان 
788
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
765
شوێنەوار و کۆنینە 
706
گیانلەبەرانی کوردستان 
674
ئیدیۆم 
501
یارییە کوردەوارییەکان 
279
نەخشەکان 
226
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
203
نەریت 
161
ژینگەی کوردستان 
102
خواردنی کوردی 
95
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
58
مۆزەخانە 
54
بەرهەمە کوردستانییەکان 
45
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
552
PDF 
33,654
MP4 
3,259
IMG 
218,858
∑   تێکڕا 
256,323
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
محەمەد عەلی سەلمان
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
شوێنەوار و کۆنینە
پاشماوەی کورەیەکی گەچ لە کۆیە
ژیاننامە
عومەر حەسەن شارباژێڕی
پەرتووکخانە
ڕەئیس پیری؛ ئەو کوردەی ئەمریکای دۆزییەوە
وێنە و پێناس
ماست فرۆشەکانی بازاڕی شاری هەولێر لە ساڵی 1993دا
وێنە و پێناس
کاسبکارانی گەڕەکی تەعجیلی شاری هەولێر لە ساڵی 1974دا
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
ئارێز عەبدوڵڵا لە پڕۆسەی ئازادکردنی ئێراق لە شاری کەرکووک لە ساڵی 2003دا
کورتەباس
کۆمپلێکسی مێژوویی بێستوون... گەنجینە ناوازەکانی میراتی فەرهەنگی
پەرتووکخانە
هاوڕێی ژینگەم
ژیاننامە
هاوژین عەبدولواحید
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتە هەڵکۆڵراوەکانی کفری
پەرتووکخانە
مرۆڤ و ژیان؛ بەرگی حەوتەم؛ زانست و پزیشکی
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
کورتەباس
زانیاری لەبارەی گەڕاندنەوەی ئێسکەپەیکەری نیادەرتاڵ بۆ هەرێمی کوردستان دەخرێتە ڕوو
ژیاننامە
ڕەیحان بایک
شوێنەوار و کۆنینە
ئاتەشکەدەی چوارقاپی... دوایین و گەورەترین بینای سەردەمی ساسانییەکان
ژیاننامە
ئاڵا کەمال سەعدی مستەفا
پەرتووکخانە
ڕۆڵى وەبەرهێنانى راستەوخۆى بیانى لە هەرێمى کوردستان لەنێوان ساڵانى (2006-2024)؛ پارێزگاى سلێمانى وەک نمونەیەک
شوێنەوار و کۆنینە
تەل زیندان
وێنە و پێناس
شەهید محەمەد عەبدولوەهاب فەتحوڵڵا ئیلنجاغی و سەلام عەباس حەمەدەمین ئۆمەر ئیلنجاغی لە ساڵی 1982
ژیاننامە
سەبریە کەریم عەبدولڕەحمان
کورتەباس
زیاتر لە 250 شوێنی شوێنەواری لە سنووری قەزای مێرگەسۆر تۆمار کراون
کورتەباس
ئەشکەوتە مێژووییەکە فەرامۆش کراوە
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
ژیاننامە
نەرمین عوسمان محەمەد
وێنە و پێناس
پۆلێک شەهیدی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
پەرتووکخانە
ئەنجامی دەنگەکانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بە شێوازی سانتلیگۆی هەموارکراو
ژیاننامە
عەبدولکەریم تۆفیق
شوێنەوار و کۆنینە
لە کۆیە، ئەو خانووە 21 ساڵ لە سلێمانی کۆنترە!
ژیاننامە
سوپا سەلام
ژیاننامە
سەلام ئیلنجاغی
کورتەباس
شوێنەواری حەسەنکێف لە باکووری کوردستان کۆنترین شارەدێی جیهانە
پەرتووکخانە
ئەتڵەسنامە (وەشانی 2)

Kurdipedia.org (2008 - 2025) version: 16.58
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.578 چرکە!