مەلا مستەفا کوڕی شێخ محەمەدی بارزانییه، ساڵی 1903 لە گوندی بارزان هاتۆتە ژیانەوه، بەماوەیەکی کەم پێش لەدایکبوونی باوکی کۆچی دوایی دەکات. هێشتا تەمەنی نەگەیشتبووە سێ ساڵان تورکەکان لە 1906دا هەڵمەتێکی سوپایی دەیێننە سەر خێڵەکانی کورد، شێخ عەبدولسەلامی برا گەورەی بەدیل دەگرن، ئەویش لەگەڵ دایکی دەخەنە بەندیخانەوه. نۆ مانگی تێیدا بەسەر دەبەن. بزووتنەوە شۆڕش گێڕانەکەی لە 1943وە دەستپێدەکات، دووا بەدووای خۆ بەدەستەوەدانی شێخ ئەحمەدی برای، ئەو سەر لەنوێ تێهڵچووه، میری ئێراقی بڕیاری دوور خستنەوەی بۆ ئێران دا.
لەشوباتی ساڵی 1945دا دێتە بەغدا میری بەداواکارییەکەی ڕازی دەبێت، کە بگەڕێتەوە ناوچەکەی خۆی و چەکەکان کۆبکاتەوه. بەڵام کەوتە سەردان و گەڕان لەناو گوندەکان و هاندانی خەڵک بۆ شۆڕش نانەوه.=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/235/0004.JPG=KTML_Photo_Alt=مەلا مستەفا بارزانی=KTML_Style=width:30%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/235/0004.JPG=KTML_Photo_End=
لە شوباتی 1945دا هێزێکی سوپاییان ناردەسەری، بۆ ناوچەی زێبار و بارزانیان ڕەتاند، ناچاریانکرد لەتشرینی یەکەمی ئەو ساڵەدا لەگەڵ شێخ ئەحمەدی برای پەنا بەرنەبەر سنووری ئێران، پاشان شێخ ئەحمەد دەگەڕێتەوە ئێراق. بەڵام مستەفا بەخۆی و دوو هەزار لایەنگرانی بەرەو #مەهاباد# دەڕوات، لەکاتێکدا قازی محەمەد لە پازدەی کانوونی یەکەمی 1945دا دامەزراندنی فەرمانڕەواێکی نەتەوەیی کوردی بەیارمەتیی یەکێتی سۆڤێت ڕاگەیاند، هاوسنوور بوو لەگەڵ فەرمانڕەوایی ئازربایجان، ئەوەی لەتەورێز پێکهاتبوو.
کاتێ دەسەڵاتدارانی ئێران لە1946دا کۆماری مەهابادی لەناوبرد، مەلا مستەفا و جەنگاوەرانی پەنایان بردەبەر ڕووسیا، دوازدەساڵیان لێ بەسەربرد.
لە سەرەتاوە مەلا مستەفا لە ئازربایجان و ئۆزبکستان نیشتەجێ بوو، پاشان بۆ مۆسکۆ گواسترایەوه، زمانی ڕووسی و هونەرکایەکانی سەربازی و زانیاری ئابووری خوێندووه، لە 26ی تشرینی یەکەمی 1958دا گەڕایەوە ئێراق.
لەکاتی گەڕانەوەی بۆ ئێراق سەروەری و ڕێزو نەوازشێکی زۆری لێنرا، بەڵام کە گەڕایەوە ناوچەکەی خۆی لەئەیلوولی 1961دا شۆڕشی دژی دەسەڵاتدارانی بەغدا ڕاگەیاند، لەبەگژداچوونی دژی دەسەڵاتداران ئێراق هەتا #11ی ئازار#ی ساڵی 1970 بەردەوام بوو.
لە 29ی ئەیلوولی ساڵی 1971 لە هەوڵێکی سەرنەکەوتوو هەوڵی کوشتنی درا، بارەگەکەی لەحاجی ئۆمەران، ئەوەی تێیدا نیشتەجێ بوو وێران بوو، بەڵام بەشێوەیەکی زۆر سەیر لەو هەوڵە تیرۆرکردنە ڕزگاری بوو.
دەسەڵاتدارانی ئێراق لە11ی ئازاری 1974دا مافی ئۆتۆنۆمی بۆ کورد و کوردستان ڕاگەیاند، بەڵام مەلا مستەفا بەشێوەی ئۆتۆنۆمییە کە ڕازی نەبوو، بۆیە دووبارە کەوتەوە شۆڕش دژی ڕژێمی ئەو کاتەی ئێراق.
بەڵام پاش پیلان و ڕێکەوتنامەی جەزائیر لەنێوان ئێراق و ئێران بەسەربەشتی وڵاتەیەکگرتووەکانی ئەمەریکا، ئەم شۆڕشەشکستی هێنا و مەلا مستەفا ناچاربوو بەبەیاننامەی 11ی ئازاری ساڵی 1974 ڕازی بێت.
لە ساڵی 1976دا بە مەبەستی چارەسەرکردنی نەخۆشییەکەی بەرەو واشنتۆنی پایتەختی وڵاتەیەکگرتووەکانی ئەمەریکا بەڕێکەوت.
لە1ی ئازاری 1979 لەوێ جیهان بەجێدەهێڵێت و تەرمەکەی بۆ ئێران دەگوێزرێتەوه. لە یەکێک لەسەنگەرەکانی چیای کوردستان لەسەر سنووی ڕۆژاوای نزیک ئێراق بەخاک دەسپێدرێت.
لە ساڵی 1993 پاش ئازادبوونی بەشێکی کوردستانی باشوور لەگەڵ تەرمی ئیدریسی کوڕی لە گوندی بارزان دەنێژرێنەوه.[1]